muslim.uz

muslim.uz

Четверг, 05 Июль 2018 00:00

 Қисқа   йўл адоғи

Бир танишим у билан касалхонага бориб келишимни илтимос қилди. Очиғи, бу таклиф менга унчалик ёқмади. Бугун улфатлар билан ўтирадиган жойимиз бор эди. Маза қилиб, бир отамлашмоқчи эдик. Аммо йўқ дейиш ноқулай бўлди. Чунки унинг оилавий аҳволидан яхши хабардор эдим.”Улгурарман, зиёфатга ҳам” дея рози бўлдим!

Ҳа, унга қийин эди: бир томондан касал онаси...бир томонда ёш болалари....ва касал ётган аёли.

Биз унинг шифохонадаги аёлидан хабарлашгани йўлга чиқдик.

Шифохона атрофида одам кўп. Ҳамма ўз яқинидан хабар олиш учун келган.

Хуллас, палата эшиги олдига етганимизда мени ичкарига киритишмади. Наилож ташқарида кутиб турадиган бўлдим.

Касалхона биқинидаги ўриндиқда ўтирибман. Шу тоб бошига дўппи кийган, маҳзун бир отахон ёнимга келиб ўтирди. Унга салом бердим. У бош силкиганча алик олди. Тушундим: бошига мусибат тушган.

Вақт ўтиб борарди. Мен эса зиёфатга улгуришим керак. Мени бу ерга судраган танишимдан шу қадар жаҳлим чиқдики!....

Ёнимда ўтирган отахон бирдан йиғлаб юборса бўладими?! Мен уни юпатишни ният қилиб:

– Отахон,нима бўлди? Нега йиғлаяпсиз? – деб сўрадим.

У индамади. Аммо кейин кўз ёшини артиб аста жавоб қилди:

– Ўғлимнинг зиёратига келгандим болам! Шунга кўзимга сал ёш келди! Ўтиб кетади...

 Ана энди масала бир оз ойдинлашди. Демак, анави ерда, шундоқ йўлнинг нариги томонида қабристон бор экан-да! Мен бу ерда туғруқхона борлигини билардим-у, аммо қабристон борлигини энди кўрдим!

Шу тоб бир хаёл миямга урилди:

“Тавба! Бир томонда туғруқхона, Бир томонда қабристон! Астағфируллоҳ! Ўртада эса мен. Инсон умри бунча қисқа йўл бўлмаса! Туғруқхонадан чиқиб тўғри қабристонга йўл оламиз! Умр ҳам аслида шу бир қисқа йўл! Биз еса шу қисқа йўлга ҳам чидамай, улкан гуноҳлар қилиб қўямиз! Тавба! Ё алҳазар!..”

Зиёфатга эса бормадим.

                                          

                                     Шерзод  ҲАЙДАРБЕКОВ

Хўш, бундай стандартдан мамлакатимизга, аҳолига қандай наф бор?
 
“ҲАЛОЛ” белгиси билан ишлаб чиқарилаётган маҳсулотларга Европа Иттифоқи, АҚШ, Буюк Британия, Австралия, Канада, Хитой, Ҳиндистон, Лотин Америкаси давлатлари, Янги Зеландия ва Таиланд каби мамлакатларда алоҳида эътибор қаратилмоқда.
 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 6 ноябрдаги “Мева-сабзавот маҳсулотлари, узум, полиз, дуккакли экинлар, шунингдек, қуритилган сабзавот ва меваларни маҳаллий экспорт қилувчиларни қўллаб-қувватлаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги қарорига асосан, юртимизда ҳам “ҲАЛОЛ” стандарти жорий этилди.
 
Хўш, бундай стандартдан мамлакатимизга, аҳолига қандай наф бор?
 
Бу саволга Жаҳон банкининг Ўзбекистондаги консультанти Жаҳонгир Имомназаров шундай жавоб берди:
 
– Дубай амирлиги буюртмасига кўра, АҚШнинг Thomson Reuters ва Dinar Standard тадқиқот - консалтинг компанияларининг ислом иқтисодиёти бўйича ўтказган тадқиқотлари, “ҲАЛОЛ” маҳсулот ва хизматлар бозори яқин йилларда йилига 6,5 фоиздан ўсишини ва 2020 йилда 2,6 триллион долларни ташкил қилишини кўрсатди.
 
Янада аниқ билиш учун қиёслайдиган бўлсак, “ҲАЛОЛ”, яъни таркибида ислом динида истеъмол қилиш таъқиқланган маҳсулотлар бўлмаган озиқ-овқат ва ичимликлар бозорининг ҳажми 2015 йилда 1,17 триллион долларга тенг бўлган эди. Бу кўрсатгич, 2021 йилга бориб 1,9 триллион долларга етиши кутилмоқда. Ҳисоб-китобларга қараганда бугунги кунда “ҲАЛОЛ” пардоз-андоз ва дори-дармон маҳсулотлари бозорининг ҳажми 134 миллиард долларга тенг бўлиб, 2021 йилга бориб, 213 миллиард долларга етиши кутилмоқда.
 
Келинг, шу ўринда дунёдаги йирик компанияларнинг “ҲАЛОЛ” маҳсулотлар ишлаб чиқариш борасидаги фаолиятига назар ташлайлик. Мисол учун, Nestlé (Швейцария) компаниясининг Малайзиядаги шуъба корхонаси 1 миллиард доллардан зиёд товар айланмаси билан “ҲАЛОЛ” маҳсулотлар ишлаб чиқаришда етакчилик қилмоқда. 1912 йилда иш бошлаган компания, “ҲАЛОЛ” маҳсулотлар бозори истиқболини ўз вақтида англаб етиб, 1994 йилдан ана шу белгидан фойдаланишни бошлади ва ўзининг “ҲАЛОЛ” сифат марказини ташкил қилди. Ҳозирда 5 мингдан зиёд иш ўрни яратилиб, 300 турдан ортиқ “ҲАЛОЛ” маҳсулот ишлаб чиқарилмоқда.
 
Бруней ҳукуматига тегишли “Ghanim International” компанияси 2011 йилдан буён Буюк Британияга Bruneihalal белгиси остида “ҲАЛОЛ” маҳсулотлар етказиб бермоқда. Бу маҳсулотлар Британиянинг савдо тизимлари, жумладан, машҳур TESCO орқали сотилмоқда. 2016 йилдан эса “Ghanim International” Британиянинг Бирмингем шаҳрида “ҲАЛОЛ” гўшт маҳсулотлари фабрикасини ишга туширди.
 
Япония ҳам бу масалада илгарилаб бормоқда. Масалан, Аичи префектураси мусулмонларга бағишланган меҳмондўстлик қўлланмаси нашр қилди. Япон тилидаги қўлланма япон тадбиркорлари учун тайёрланган бўлиб, унда мусулмонларга нисбатан қандай муомалада бўлиш кераклиги, мусулмонларга нима таклиф қилиш мумкин ва нима мумкин эмас каби масалалар ёритилган. Албатта, бу қўлланма мусулмонларга ҳурмат билдириш учун эмас, балки Японияга ташриф буюраётган мусулмон туристларда яхши таассурот қолдириш ва кейинчалик уларни яна Японияга келишини таъминлаш учун тайёрланган.
 
Ҳозирга қадар бир нечта МДҲ мамлакатлари (Россия Федерацияси, Украина, Қозоғистон, Қирғизистон) ўз маҳсулотларини Саудия Арабистони, Бирлашган араб амирликлари, Эрон, Иордания, Миср, Баҳрайн, Омон каби мусулмон мамлакатларига “ҲАЛОЛ” белгиси остида экспортга чиқариб ҳам улгурган.
 
Шу ўринда энг қизиқ факт – “ҲАЛОЛ” стандарти талабларига жавоб берувчи маҳсулотларни экспорт қилувчи асосий мамлакатлар мусулмон давлатлари эмас, балки АҚШ, Бразилия, Австралия, Германия каби давлатлар эканлигини айтиб ўтмоқчимиз. Аҳолиси асосан мусулмонлардан иборат Индонезия, Туркия, Покистон, Миср каби давлатлар эса “ҲАЛОЛ” турдаги маҳсулотларни (биринчи навбатда гўштни) катта миқдорда импорт қилади.
 

 

Сайёра Шоева, ЎзА

Бугун, 5 июль куни Имом Бухорий номидаги Тошкент Ислом институти Махсус сиртқи бўлимига 2018-2019 ўқув йили учун кириш имтиҳонларининг биринчи куни бошланди. Бу ҳақда "islaminstitut.uz" сайти хабар берди.

6 июль куни ҳам давом этадиган имтиҳонга Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Иброҳим Иномов, ЎМИ таълим ва кадрлар тайёрлаш бўлими мудири Жалолиддин Нуриддинов, бўлим ходими Акбар Дўстматов бошчилигидаги кузатувчилар ташриф буюрдилар.

Махсус сиртқи бўлим бевосита Президентимиз Ш.Мирзиёевнинг ташаббуси билан ташкил этилган бўлиб, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимовнинг “Республикамизда фаолият юритаётган икки мингдан ортиқ жоме масжидларни олий диний маълумотга эга имом-хатиблар билан таъминлаш учун Имом Бухорий номидаги Тошкент Ислом институтида уч йиллик Махсус сиртқи бўлим ташкил этиш мақсадида”ги буйруғи асосида талабалар қабул қилинади.

Махсус сиртқи бўлимга республикамизда фаолият юритаётган, камида беш йиллик стажга эга бўлган имом-хатиб, мадраса мударрислари ва Имом Бухорий халқаро маркази ходимларидан иборат жами 144 нафар абитуриент ҳужжат топширган.

Шулардан 120 нафари ақоид, фиқҳ ва араб тили фанлари бўйича имтиҳонлар асосида қабул қилинади.

Билет олган ҳар бир абитуриент жавоб беришдан олдин 20 дақиқа давомида луғатлардан фойдаланган ҳолда ўтириб тайёрланиши мумкин.

Имтиҳон олиш учун Тошкент Ислом институти, Кўкалдош ўрта махсус билим юрти ва Ўзбекистон халқаро Ислом Академиясидан малакали мударрислар жалб этилган.

Имтиҳон натижалари бўйича мандат 7 июль куни эълон қилинади.



ЎМИ Матбуот хизмати

Бугун эрта тонгдан минглаб юртдошларимиз муборак Қуръони Каримни харид қилиш учун навбатда туришибди.

Хабарингиз бор, шу йилнинг март ойида Қуръони Карим китоби “HILOL NASHR” нашриёт-матбааси томонидан “Дорус-салом” нашриётининг расмий рухсати билан аслий нусхаси асосида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳамкорлигида чоп этилган эди.

Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита Мусҳафни 50 минг нусхада чоп этишга рухсат берган. Дастлабки нашр қилинган 10 минг нусха китоб нашриётнинг 7 та дўкони, шунингдек, ҳудудлардаги ҳамкор китоб дўконларига белгиланган ягона нархи – 31 минг сўмдан сотиш шарти билан тарқатилди ва сотувга чиққан кунидаёқ сотиб тугатилди.

Нашриёт директори Абдулваҳид Саттиев ҳар икки ярим ойда Мусҳафи шариф 10 минг нусхадан чоп этилишини таъкидлаган эди.

Мусҳафи шарифнинг навбатдаги 10 минг нусхаси босмадан чиқарилди. Бугун, 5 июль куни эрта тонгдан Тошкент шаҳридаги “HILOL NASHR” нашриёт-матбаа босмахонаси олдида аҳоли гавжум. Минглаб юртдошларимиз муборак Қуръони Каримни харид қилиш учун навбатда туришибди. Талаб юқори бўлгани боис ҳар бир хонадон учун биттадан Мусҳафи шариф сотилмоқда. Нарх ўзгармагани ҳам маълум қилинди.



ЎМИ Матбуот хизмати

Аллоҳ таоло бандаларини бундай огоҳлантиради: “Мўминаларга ҳам айтинг, кўзларини (номаҳрам эркаклардан) қуйи тутсинлар ва авратларини (зинодан) сақласинлар! Шунингдек, (одатда) кўриниб турадиган бошқа зийнатларини кўрсатмасинлар ва рўмолларини кўкраклари узра тушириб олсинлар... Барчангиз Аллоҳга тавба қилингиз, эй мўминлар! Шояд, (шунда) нажот топсангиз” (Нур сураси, 31-оят).

 Аёлларнинг юзи, икки кафти (ва баъзи бир ривоятларда икки оёғининг тўпиғидан пасти)дан ташқари бутун бадани авратдир. Ушбу ояти карималарга мувофиқ, аёлларга баданидаги аврат жойларини тўсадиган кийим кийиши фарздир. Барча ибодатларни қандай амалга ошириш, қай миқдорда, қандай кўринишдалигини Аллоҳ таоло Қуръони каримда умумий тарзда баён этган. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ана шу умумий ҳукмлар борасида таълим бериб, либосга оид ҳукмларни ҳам батафсил тушунтирганлар.

Ҳозирги кунда либосда хаддан ошишлик яққол кўзга ташланади. Масалан, баъзи ўзбек қизларининг кийими авратини ўндан бир қисмини зўрға ёпиб юрганини кўриб кайфиятингиз бузилади. 

Рўмол – ўзбекнинг шаъни ва ғурури. Мусулмоннинг ҳақиқий ифтихори. Аёлнинг эркаклар кийимидан фарқ қиладиган томони ҳам унинг рўмоли ва кийимининг узунлигидир.

Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтдилар: “Эй Асмо! Агар аёл ҳайз ёшига етса, ундан бу ва мана бугина кўриниши жоиз бўлади”, дедилар ва юз ҳамда икки кафтга ишора қилдилар (Абу Довуд ривояти).

Бошқа бир ҳадисда келтирилишича, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳ ҳайз кўрувчи – ҳайз ёшига етган (яъни, балоғатга етган) аёлнинг намозини фақат рўмол билангина қабул қилади”, дедилар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривоятлари).

Ибн Аббос (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ўзини эркакка ўхшатиб юрувчи аёлларни лаънатладилар” (Имом Бухорий, Имом Термизий, Абу Довуд ва Имом Насоий ривоятлари).

Ойша (розияллоҳу анҳо) онамиз ҳузурига бир гуруҳ аёллар келиб: “Аёлларнинг бўяниши, тилла зирак, билагузук каби тақинчоқларни тақиши ва нафис кийимларни кийиб юриши тўғрисида нима дейсиз?”, деб сўрашганда, Ойша (розияллоҳу анҳо): “Эй, аёллар! Ҳаммангизнинг муаммоларингиз бир хил. Аллоҳ таоло сизларга барча зийнатни ҳалол қилди. Фақат очилиб-сочилиб кўринмасангиз бас”.

Либосни жумладан, рўмолни Аллоҳ фарз қилишидан сабаб аёлларни бегоналар, номаҳрамлардан тўсиш ва гуноҳлардан тийиш учундир. Ҳар бир ёмонлик, ноқулайлик ва муаммолар аслида ўз гуноҳларимиз эвазига келади.

Бундан бир неча йиллар олдин рўмол ўраган қўшниларим билан мени маҳалла идорасига чақиртиришди. Ҳаммамиз суҳбатдан ўтдик. Мен буни огоҳлик, юртимиз тинчлиги йўлида қилинган бир саъй-ҳаракат деб қабул қилдим. Ҳеч қандай ортиқча савол беришмади. Аммо турмуш ўртоғимни маҳалла оқсоқоли ёнига чақириб: “Дўхтир, сизни яқин олиб огоҳлантиряпман, аёлингизнинг рўмолини ечтирмасангиз, қамалишингиз ва ортиқча маш-машаларга учрашингиз мумкин”, деб кўплаб мисоллар келтириб, саросимага туширибди. Турмуш ўртоғим уйга келганларидан кейин: “Қамалиб кетишни истамайман, рўмолингни ечасан”, деб қатъий қарорини айтдилар. Мен эса: “Қўрқманг, ҳеч ким сизни рўмолим учун қамамайди. Бу шунчаки гап-сўзлар. Барибир рўмолимни ечмайман. Агар сизга жиддий зарар етишидан қўрқсангиз, мендан ажралинг, шунда барчасидан қутуласиз”, дедим. Мени бироз койидилар-да, сўнгра умуман бу мавзуга қайтмадилар.

Ҳаётим давомида “ўша ёлғон даъво” қилувчилардан-да кўпроқ синовларга дуч келганман, Аллоҳга беадад шукрки, рўмолим бошимда, ҳеч ким рўмолимни тортиб олгани йўқ. Шу жараёнда имони заиф инсонлар нафақат рўмолларини ечишди, балки намоз ва рўзаларини ҳам унутиб, сочларини ҳар хил бўёқларга бўяб, ўзларини ўзлари йўлдан оздиришди. Аслида ўзимизнинг миллий кийимларимиз ҳам қулай, динимиз аҳкомларига ҳам ҳар томонлама мос келади.

Бир онахоннинг эътирофини мисол келтирсам: “Бир куни жамоат транспортида кетаётсам, ўрта ёшли эркак, тўсатдан гап бошлади. Кўринишимдан норози кайфиятда бўлгани шундоқ сўз оҳангидан билиниб турарди. “Ҳайронман, шундай кенг, катта рўмолни ўраб нима қиласиз, шу сизга ёқадими, опа?” деб савол берди. Мен шунда сизга-чи, ёқадими, дедим. Шунда у: “Йўғе, нималар деяпсиз, асло” деб елкаларини силкитиб қўйди. “Биз бу кийимни номаҳрам эркаклар худди шундай баҳо бериши учун кийганмиз”, деган жавобимга: “Узр опа, мен буёғини ҳисобга олмабман”, деб ўнғайсизланиб, кейинги бекатда шоша-пиша тушиб кетди”.

Аслида барча фаҳш ишларнинг боши аёлларнинг очиқ-сочиқ, беҳаё кийинишларидан, ўзгаларга қоматини кўз-кўз қилишидан кўпаяди, деб ўйлайман. Кенгроқ либос ва рўмол аслида аёлларнинг иффати, ҳаёси, назокатини ғаразли назарлардан ҳимоялайди.

Бу кичик, лекин натижаси улкан муаммога қарши курашишда асосий куч ота-онадир. Таассуфки, ота-оналарнинг эътиборсизлиги ва лоқайдлиги сабаб баъзи қизларимизнинг кийиниши шарм-ҳаё чегарасидан йироқлашган.

Ёшларнинг кийиниши борасида юзага келаётган ҳаёсизликка биз катталар: “Ахир ота-онаси шундай кийинтириб қўйгандан кейин бизга нима?” деб қараш билан ўзимизни оқлолмаймиз. Зеро, Пайғамбаримиз Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Жоним қўлида бўлган Зотга қасамки, яхшиликка буюрасиз ва ёмонликдан қайтарасиз ёки бўлмаса Аллоҳ таоло устингизга бир балони юборадики, ундан кейин қанча дуо қилсангизда дуоингиз қабул бўлмайди”, деганлар (Имом Термизий ривояти).

Демак халқ орасида яхшиликларни ёйиш, ёмонликларнинг олдини олишга ғайрат қилиш лозим бўлади. Аксинча, ҳеч кимнинг биров билан иши бўлмаса, ҳар ким ўзи билан ўзи овора бўлса, бундай ҳолда Аллоҳ таоло ҳам биздан юз ўгиради, дуоларимиз қабул бўлмайди.

Деярли ҳар куни бир хил манзаранинг гувоҳи бўламан. Роса тиқилинч бўлган автобусда ярим яланғоч кийинган қиз-жувонларнинг аҳволи жуда ачинарли. Калта юбка кийган қизларга тиқилиб турган эркаклар уларнинг авратини томоша қилишади. Бу эса беҳад хатарли ва ҳалокатли оқибатларга сабаб бўлиши аниқ.

Биз ҳаммамиз мўмина-муслималармиз. Кўча-кўйда ўз юриш-туришимиз билан ўзгаларга етарлича намуна бўлишимиз даркор. Бизга яратиб берилаётган шароитлардан мамнуниятлик ила хаддан ошмаслик даражасида фойдаланиб, ўзимизни ва ўзгаларни ислоҳ этишда, айниқса, кийиниш борасида чиройли ўрнак бўлайлик. Аллоҳ таоло Қуръони каримда бандаларини шундай огоҳлантиради: “Эй, аҳли китоблар! Динингизда ҳаддан ошмангиз ва олдиндан адашган ва кўпларни адаштирган ҳамда тўғри йўлдан чалғиганларнинг ҳавойи нафсларига эргашмангиз!” (Моида сураси, 77-оят).

Тарихда момоларимиз енги ва этаги калта кийим кийиб ёки рўмолсиз юрмаганлар. Бошдан фаришталарни қочирмаслик мақсадида ҳозирда ҳам бувижонларимиз бошларини ним очган ҳолда сочларини тарайдилар. Бунинг ҳам ўзига яраша ҳикмати бор, албатта.

Хусусан, Хотира майдонида она ҳайкали сиймосига назар солсангиз, ибо-ҳаё билан кийинган ҳақиқий ўзбек аёлини кўрасиз. Бундай кийимда аёлга бегоналарнинг ғаразли нигоҳи ҳеч қачон қадалмайди.

 

Нилуфар БОЗОРБОЙ қизи

Мақолалар

Top