muslim.uz
Жаҳолатга қарши маърифат билан курашмоқ замон талаби
Маълумки, йигирма биринчи аср ахборот асри бўлиб, ҳозирги давр авлоди глобаллашув жараёни шиддатли тус олган замонда яшамоқда. Айнан ёш авлод турли кўринишдаги ғоявий хуружлар нишонига айлангани ҳам ҳеч кимга сир эмас. Бир томондан экстремистик руҳдаги оқимлар фаолияти, бошқа томондан миссионерлар ҳаракати, учинчи томондан эса “оммавий маданият” тарғиботчилари ёш авлод онгига соф Ислом дини таълимотига зид ақидаларни сингдириш, муқаддас эътиқодимиздан айириш ва ўзбекона миллий ва диний қадриятларимиздан воз кечишга тарғиб этиш билан ўз фаолиятларини муттасил олиб бормоқдалар. Натижада, соф Ислом таълимотидан етарли даражада илмга эга бўлмаган баъзи ёшлар экстремистик ғояларга чалғиб турли хил жинояларга қўл урмоқдалар, баъзилари ана шундай жиноятларнинг қурбонига айланмоқдалар. Яна баъзилари Ислом динидек маърифатпарвар, тинчликпарвар, бутун инсониятга фақат яхшиликни таълим бергувчи динни қандайдир арзимаган дунё матоҳига алмашиб ўзга динни дин деб қабул қилмоқда. Бошқалари эса, ғарб давлатларининг моддий тараққиёти гўёки уларнинг маданиятига асослангандек ҳаёл қилиб, кийинишда, ўзини тутишда, ҳатто фикрлашда миллийлик ва динийликка ёт усулларни ўзига маъқул кўрмоқда. Буларнинг барчаси охир оқибат порлоқ келажагимизга турли-туман офат ва балоларнинг раҳна солишига сабаб бўлади.
Ислом динимиз таълимотида мусулмон киши унинг эътиқодига, ҳур ва озод яшашига, бир сўз билан айтганда сокин ҳаёт кечиришига раҳна солувчи ҳар қандай кучга қарши курашиши лозим эканлиги таъкидланади. Қуръони каримнинг “Анфол” сураси 60-оятида шундай дейилган: “Улар учун имконингиз борича куч ва отлиқ бўлинмаларни тайёрлаб қўйингиз! Бу билан Аллоҳнинг ва ўзингизнинг душманингизни ва улардан ўзга сиз билмайдиган, лекин Аллоҳ биладиган (душман)ларни ҳам қўрқувга солган бўлурсиз. Аллоҳнинг йўлида нимани сарф қилсангиз, сизларга (унинг савоби) зулм қилинмаган ҳолингизда тўла тўкис берилур”.
Ушбу ояти карима нозил бўлган даврда унинг маъносини Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам ўз даврининг шароитидан келиб чиқиб баён қилиб берганлар. Масалан, “куч” деган сўзни “камон отиш” деб тафсир қилганликлари ҳақидаги ривоятни Имом Муслим ўз “Саҳиҳ”ларида зикр қилиб ўтганлар.
Дарҳақиқат, Аллоҳ таолонинг каломига ҳар бир даврнинг шарт-шароитидан келиб чиқиб ёндошилганда, унинг нақадар замон билан ҳамнафас, ҳар бир даврга мос тарзда жавоб бера олишлигига яна бир карра амин бўламиз.
Мазкур оятнинг мазмунига бугуннинг кўзи билан қарайдиган бўлсак, бизнинг тинчлигимиз, халқимизнинг бирдамлиги, келажагимиз умидлари бўлмиш ёшларимизнинг камолотига раҳна солиб турган ғоявий таҳдидларнинг олдини олишимиз Аллоҳ таоло бизларни юқорида зикр этиб ўтган йигирма биринчи аср ғоявий курашларига қарши, унинг бошида турган миллатимиз ва динимиз душманларига қарши замонавий “куч”ни тайёрлаб қўйишга буюрмоқда. Демак, ёш авлоднинг онгида ҳозирги замон мафкуравий хуружларига қарши ғоявий кучни, маънавий иммунитетни ҳозирламоқлик замон талабидир.
Маънавияти юксак, ҳар қандай ёт ғояларга чап бера оладиган, ўзининг мустаҳкам эътиқоди ва миллий қадриятларини маҳкам тутиб, ундан оғишмай яшайдиган халқни ҳеч қандай куч енга олмайди. Балки, унинг метин иродаси олдида ғанимлар бош эгиб таъзим қилади. Таърихдан бунга кўплаб мисолларни келтириш мумкин. Масалан, Абдулваҳҳоб Ас-Субкийнинг “Табақотуш шофиийатул кубро” асарида шундай воқеа зикр қилинган: Боғдодда амирул мўминийн Мутиуллоҳнинг ҳузурига Рум қироли Тақфурнинг номидан мактуб келади. Номада бутун мусулмон аҳлига таҳдид, дўқ-пўписа ҳамда турли хил бўҳтону таҳқирли мазмундаги қасида битилган бўлади. Ўша вақтда илм ўчоғига айланиб улгурган Боғдодда кўплаб адиблар, шоирлар-у фусаҳолар жамланган бўлишига қарамай, ҳеч бирлари ғанимнинг бу мактубига яраша раддия ёзишга қурбилари етмади. Фақатгина, тасодиф туфайли Боғдодда мусофир бўлиб турган буюк ватандошимиз Имом Абу Бакр Қаффол Шоший ҳазратларигина Тақфурнинг сурбетларча ёзган қасидасига муносиб жавоб номани ёза олди. Жавоб хати Тақфурнинг қўлига етиб борганда уни ўқиб, қўрқувдан дағ-дағ титраб пешоб тутилиш дардига чалиниб қолади ва мусулмонларнинг маънавий қувватига тан беради. Буюк бобомизнинг маънавий жасоратлари тилларда достон бўлгани боис халигача халқимиз у зотни “пошшомот ота” деб, ёд этади.
Бугунги кунда ҳам турли кўринишдаги ғоявий хуружлар давом этаётган бир даврда, айниқса интернет ушбу хуружларнинг воситасига айланиб улгурган бир шароитда ёшларимизни интернетдан фойдаланиш маданиятига жиддий эътибор қаратиш билан, интернет орқали тарқатилаётган ёт ғояларни фарқлай оладиган, унга қарши тура оладиган маънавий савияни ҳам тарбиялашни изчил амалга ошириш лозим бўлади.
Ҳомиджон ИШМАТБЕКОВ
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
раисининг биринчи ўринбосари
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳаётларидан лавҳалар: Динимдан қайтмагайман (Аудио)
ЎМИ матбуот хизмати
Мўъминнинг ҳожатини чиқариш улкан савобли амал
Ҳадиси қудсийда шундай дейилади:
أوحى الله إلى داوود «عليه السلام» إن العبد ليأتي بالحسنة يوم القيامة، فأحكمه بها في الجنة، قال داوود: يا رب ومن هذا العبد؟ قال: مؤمن يسعى لأخيه المؤمن في حاجته، يحب قضاءها، قضيت على يديه أو لم تقض»
(رواه الخطيب وابن عساكر).
яъни: “Аллоҳ таоло Довуд алайҳиссаломга “Бир банда қиёмат кунида битта яхшилик билан келади ва Мен уни ўша яхшилик сабабли жаннатга ҳукм қиламан”, - деб ваҳий қилди. Довуд алайҳиссалом: “Роббим! У банда ким бўлди?” деди. Аллоҳ таоло: “У мўъмин биродарининг ҳожатини чиқариш учун сай-ҳаракат қиладиган, ўша биродарининг ҳожатини чиқара оладими йўқми, бундан қатъий назар унинг ҳожати раво бўлишини хоҳлайдиган банда, - деди” (Хатиб, Ибн Асокир ривоят қилишган).
Мазкур ҳадиси шариф мусулмонларни ўз биродарларининг ҳожатларини чиқариш, ғам-ғуссаларини енгиллатиш, орзу-умидларини амалга оширишда ҳамиша ҳаракат қилишга тарғиб қилиб, мана шундай хайрли ишларни қилишда ҳимматли бўлишга ундайди.
Бир оз тин олиб, ушбу ҳадисдаги Аллоҳ таолонинг “Мен уни ўша яхшилик сабабли жаннатга ҳукм қиламан”, деган сўзини тааммул қилиб кўрсак, Аллоҳ таоло ўзгаларга яхшилик қилиш учун сай-ҳаракат қилувчи мўмин бандага жаннатда ўзи хоҳлаган неъматларини бериши, ўша неъматлардан у истаганича фойдаланиш имтиёзига эга бўлишини, англаб етамиз.
Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло ушбу ҳадиси қудсийда Довуд алайҳиссаломга ваҳий қилиб, “мўмин банда бу дунёда фақат Аллоҳ таолонинг розилиги учун, холис, эвазига бирор кишидан раҳмат умид қилмай солиҳ амал қилса, Аллоҳ таоло банданинг қилган яхшилиги учун мукофот ўлароқ Ўз ҳузурида жаннатнинг олий неъматлари ила ҳузурланиш имкониятини унга тортиқ қилади”, деб хабар қилмоқда. Во ажаб, Аллоҳ таоло бундай бандага тайёрлаб қўйган мартаба нақадар улуғ!
Аллоҳ таоло ушбу ҳадиси қудсийда мусулмон биродарларига яхшилик қилишни севадиганлар ва уларнинг эҳтиёжларини қондириш йўлида сай-ҳаракат қиладиганлар учун шу дунёнинг ўзида уларга жаннат башоратини бермоқда. Аллоҳ таоло мусулмон биродарларининг эҳтиёжларини қондирадиган ёки эҳтиёжини қондиролмаса ҳам шу йўлда сай-ҳаракат қиладиган кишиларга кўплаб мукофотлар тайёрлаб қўйгандир.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бизларни ушбу фазилатли ишни қилишимизга ундаб шундай деганлар:
ان لله خلقا خلقهم لحوائج الناس، يفزع الناس اليهم في حوائجهم اولئك الآمنون من عذاب الله (رواه الطبراني).
яъни: “Аллоҳ таоло баъзи инсонларни одамларнинг ҳожатлари учун яратди ва инсонлар ўз эҳтиёжларини қондиришда уларга мурожаат қилади. Ана ўша кишилар қиёматда Аллоҳ таолонинг азобидан омонда бўладилар” (Табароний ривоят қилган).
عن ابن عمر رضي الله عنهما وعن ابن عباس ر ضي الله عنهما قال عن النبي صلى الله عليه وسلم «من مشى في حاجة أخيه كان خيراً له من اعتكاف عشر سنين، ومن اعتكف يوماً (أي مكث في المسجد يوماً) ابتغاء وجه الله جعل الله بينه وبين النار ثلاثة خنادق، كل خندق أبعد مما بين الخافقين
яъни: Ибн Умар ва Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам: “Ким биродарининг ҳожатида сай-ҳаракат қилса, унинг бу ҳаракати ўн йил давомида эътикофда ўтиришдан яхшироқдир. Кимки Аллоҳнинг розилигини кўзлаб бир кун (масжидда) эътикоф ўтирса, Аллоҳ таоло у билан жаҳаннам ўртасида учта хандақ (чуқур) қилади, ҳар бир хандақнинг кенглиги машриқ билан мағрибнинг оралиғидан ҳам кенгдир”, дедилар.
Инсонларнинг эҳтиёжини қондириш кишини қиёматда Аллоҳ талонинг азобидан омонда қилади. Ҳеч кимга сир эмаски, эътикоф бандани Раббисига яқинлаштирадиган энг афзал ибодатлардан бири бўлиб, эътикоф ўтирувчи билан шайтоннинг васвасаси ўртасида тўсиқ бўлади. Бироқ, мусулмон биродарининг эҳтиёжларини қондириш йўлида сай-ҳаракат қилиш унданда афзалдир.
Қарангки, Аллоҳ таоло баъзи инсонларни бошқа кишиларнинг ҳожатини чиқариш учун вазифадор қилиб қўйган. Модомики, улар ўзларининг зиммаларида ўзгаларнинг ҳақлари бор деб билар эканлар, уларга жаннат ваъда қилинмоқда. Шундай экан, муҳтож кимсалар уларнинг олдига такрор-такрор боришларидан малолланмасинлар. Зеро, Аллоҳ азза ва жалла бошқа мусулмонларнинг ҳожатлари билан машғул бўлишлари учун уларга неъматлар ато қилгандир. Агар улар бу неъматнинг ҳаққини адо қилиб, ўз эгаларига топширсалар, Аллоҳ уларни неъмат ичра бардавом қилади ва барокатли қилади. Агар малоллансалар, Аллоҳ таоло улардан бу неъматини олиб қўяди, бошқа бандасига беради.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам марҳамат қилдилар:
ان لله عند قوم نعماً أقرها عندهم ما كانوا في حوائج المسلمين، ما لم يملوهم فإذا ملوهم نقلها إلى غيرهم
яъни: “Баъзи кишиларга Аллоҳ таоло неъмат ато қилганки, модомики улар мусулмонларнинг ҳожатини чиқаришда малолланмасалар, Аллоҳ таоло улардаги бу неъматни бардавом қилиб беради. Бордию, малолланадиган бўлсалар,неъматларини улардан олиб, ўзгаларга топширади”.
Дарҳақиқат, киши ўз ҳожатини қондиришга кучи етмай турган бир пайтда унинг кўнглига хурсандчилик сиғадими? Ана шундай паллада бирор ҳожатбарор рўпарадан чиқиб, ҳожатини раво қилса, қандай ҳолга тушади. Шубҳасиз, қалбини кучли ҳаяжон ва хурсандчилик қамраб олади.
Агар Аллоҳ таоло сизни мусулмонларнинг ҳожатларини чиқаришга муяссар қилган бўлса, бу сиз учун катта бахт ва улкан шарафдир. Чунки, мусулмон биродарининг қалбига хурсанчилик киргизиш Аллоҳнинг наздидаги энг афзал ва суюкли амалдир. Пайғамбаримиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
أحب الناس إلى الله أنفعهم للناس، وأحب الأعمال إلى الله عز وجل سرور تدخله على مسلم، تكشف عنه كربه، أو تقضي عنه ديناً، أو تطرد عنه جوعاً، ولأن أمشي مع أخ في حاجة أحب إلي من اعتكف في هذا المسجد شهراً ـ يعني مسجد المدينة ـ ومن كظم غيظه ولو شاء أن يمضيه أمضاه ملأ الله قلبه يوم القيامة رضى ومن مشى مع أخيه في حاجة حتى يقضيها له، ثبت الله قدميه يوم تزول الأقدام
яъни: “Аллоҳга энг севимли банда одамларга кўпроқ манфаати тегадиганидир. Аллоҳ таолога энг маҳбуб амал мусулмоннинг қалбига хурсандчилик киргизишинг, ундан ғам ташвишларини аритишинг, зиммасидаги қарзини узиб беришинг, очлигини кетказишингдир. Мусулмон биродаримнинг ҳожатини чиқариш йўлида юришим масжидун набавийда бир ой эътикоф ўтиришимдан яхшироқдир. Ким ўч олишга қодир бўла туриб ғазабини ютса, Аллоҳ унинг қалбини қиёмат кунида ўзининг розилиги билан тўлдиради. Ким биродарининг ҳожати билан юриб, уни раво қилса, Аллоҳ қадамлар тоядиган кунда унинг қадамларини собит қилиб қўяди”,- дедилар.
Мазкур ҳадисдан, модомики банда биродарининг ёрдамида бўлар экан, Аллоҳ таоло унинг ёрдамида эканлиги маълум бўлади.
Эй Аллоҳим, бизларни мусулмонларнинг ҳожатларини чиқарувчилардан қилгин ҳамда уларнинг қалбларига сурур киргизиш билан қиёмат куни Ўз розилигингни топишимизни насиб эт. Эй, раҳимлилар раҳимлиси!
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
раисининг биринчи ўринбосари
Ҳомиджон Ишматбеков
Мақолалар
