Тинчлик – улуғ неъмат. Юрт осойишталиги бебаҳо бир инъом. Шу боис, сизу биз кечалари гўзал орзулар ила уйқуга кетиб, тонгда Аллоҳга ҳамдлар айтиб, янги режалар, эзгу мақсадлар билан уйғониш бахтига муяссар бўлган бахтли инсонлармиз.

Яратганга шукр, юртимиз тинч, рўзғоримиз обод, кўнгилимиз тўқ. Фарзандларимиз эмин-эркин ўсиб-унмоқда. Кексалар эъзозда, хотин-қизлар ҳурмат-эътиборда. Шуларни ўйлар экансан, беихтиёр ана шу бахтдан бебаҳралар хаёлдан ўтади: ер юзининг турли ҳудудларида бало-офатлар, айримларида эса уруш, талончилик, қўпорувчиликлар... Яна шундай юртлар борки, у ерларда бехавотир тонг оттиришнинг имкони йўқ. Одамлар ҳар дақиқа ҳадикда, саросимада яшайдилар. Тинчлик истаб, бошқа давлатларга бораётганларнинг эса сон-саноғи йўқ.

Аллоҳ таоло Қуръони каримда: "Қасамки, агар (берган неъматларимга) шукр қилсангиз, албатта, (уларни янада) зиёда қилурман", деб ваъда қилган. Юртимизда осудалик, тинчлик-омонлик ҳукм сураётгани буюк неъмат, бунинг қадрига етишимиз учун дунёда бўлаётган воқеа-ҳодисаларга теран боқиб, хулоса қилмоғимиз зарур.

Ўша нотинч жойларда ҳам бир вақтлар осойишталик ҳукм сурган, бироқ инсонларнинг лоқайдлиги, бефарқлиги, фарзандлар тарбиясини унутгани, Аллоҳ берган неъматларга шукр қилмаслиги оқибатида юрт вайронага айланди. Қанчадан-қанча бегуноҳ болалар нобуд бўлди, аёллар зўрланди, қариялар хорланди.

БМТ маълумотларига кўра, биргина Сурияда 2011 йили деярли 21 миллион аҳоли истиқомат қилган. Беш йиллик уруш мобайнида шулардан 250 минги ҳалок бўлди. Бошқа халқаро ташкилотлар бундан ҳам каттароқ рақамни келтиришяпти. Масалан, Сурия сиёсатни ўрганиш маркази (SCPR) 470 минг одам ҳалок бўлганини келтиради. Агар бунга 1,9 миллион ярадорларни қўшсак, мамлакат беш йиллик фуқролар урушида 11,5 фоиз аҳолсини йўқотгани маълум бўлади. Сурияликларнинг 45 фоизи яшаш жойини алмаштиришга мажбур бўлди. 6,3 миллион киши ички қочоққа айланди, 4 миллиондан ортиғи мамлакатни тарк қилиб, ҳозир Туркия, Иордания, Ливан, Ироқ, Миср ва Европа Иттифоқида жон сақлашяпти. Агар ҳалок бўлганлар, ярадорлар ва чет элларга чиқиб кетганларни қўшиб ҳисоблайдиган бўлсак, беш йил ичида Сурия ўз аҳолисининг чорак қисмидан ажради.

Хулоса қилиб айтганда, биз имом-хатиблар маҳалла ва гузарларда, маросим ва тадбирларда ёшларни асраб-авайлаш, уларни миллий қадриятларимизга ҳурмат руҳида тарбиялаш ва жамиятимизга хавф солаётган турли таҳдидлардан йироқ қилиш лозимлигини уқтиришимиз лозим. Албатта, бир-икки суҳбатда ёшларга одоб бериб, яхши-ёмонни ажратишни ўргатиб бўлмайди. Бунинг учун оилада ота-оналар, таълим даргоҳларида ўқитувчи-мураббийлар ҳам жонбозлик кўрсатмоқлари зарур.

Абдувоҳид ЭСОНОВ,

Ургут тумани

“Туника” жоме масжиди имом-хатиби.

Сабр инсонни камолотга етказадигин амаллардан ҳисобланади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам:
“Бирортангизнинг оёқ кийими ипи узилса ҳам, истиржоъ айтсин”, - деганлар. Демак, каттаю кичик ҳар бир кўнгилсиз ҳодисада сабр керак экан.

Суюкли ҳабибимиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг бошларига оғир йўқотишлар, мушрикларнинг зулм ва хўрликлари келганида ҳам Аллоҳ таоло у зотга сабрли бўлишни буюрган:
“(Эй Муҳаммад), энди чиройли сабр қилинг!”
(Маориж сураси, 5-оят ).

Аллоҳ таоло суюкли Пайғамбарига тасалли бериб айтяптики,
“Эй Муҳаммад алайҳиссалом, куфр ва ширкка берилганларнинг Бизнинг ваҳийларимизни ёлғонга чиқариб, жазоларимизни масхара қилаётганига эътибор берманг”.

Аллоҳ таоло Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломни ҳам ваҳийни етказишда чиройли сабрга чақирмоқда.
Имом Қуртубий: “Чиройли сабр киши ўзидаги жиззакиликни йўқотиши ва Аллоҳдан бошқага шикоят қилмаслигидир”, -деган.

Аллоҳ таоло Пайғамбаримиздан олдин ҳам барча элчиларини ваҳийни етказишда, инсонларни имонга чақиришда, уларга етадиган машаққат ва озорларга сабр қилишга буюрган. Энг суюкли фарзандидан айрилган Яъқуб алайҳиссалом, туҳмат ва фитна туфайли узоқ вақт зиндонбанд бўлган Юсуф алайҳиссалом, Аллоҳ юборган машаққат, дард-офатларига кўнган Айюб алайҳиссалом, хўрлаш-қийноқларига дош берган Мусо алайҳиссаломнинг буюк сабрлари инсониятга улкан ибрат бўлиб тарих саҳифаларида қолган. Чунки, Аллоҳ сабрлиларни яхши кўради. Ҳадиси қудсийда Аллоҳ азза ва жалла бундай марҳамат қилади: “Эй бандаларим, Мен бандалар ичидан бир мўмин кишини (бирон мусибат етказиб) имтиҳон қилсам, у Менга ҳамд айтиб синовимга сабр қилса, у ўша жойидан турганида онаси туққан кундагидек хато-гуноҳларидан пок бўлиб туради”. Қуръони каримда яна шундай марҳамат қилинади:
“Инсон ҳақиқатан бесабр яралгандир: кулфат келганида чидамайди, мол-мулк келса, бахилга айланади”
(Маориж сураси, 19-21-оятлар).

Ушбу оятлардаги «ҳалуъ» ибораси «бесабр, тоқатсиз, чидамсиз, ҳирсини жиловлай олмайдиган» маъноларини англатади. Инсон насли Аллоҳ таолонинг Ўзи билган ҳикматига кўра бесабр қилиб яратилган. Ҳақиқатан, инсонга бирор хасталик келиши билан дарров «оҳ-вой»га тушади, тузалгунча сабр қилолмай ўзини ҳар томонга уради. Бирор ишга киришса, тезроқ ҳал бўлишини истайди. Бошқалар манфаатини ҳатлаб бўлса ҳам ўзининг иши тезроқ битишини хоҳлайди. Кун сал исиб кетса ҳам, совиб кетса ҳам, қорни очиб кетса ҳам, тўйиб кетса ҳам бесабрлик ва бетоқатлик қилаверади. Бундай ҳолатларга сабр, бардошни қарши қўйиш керак. Шунинг учун Ислом мўмин-мусулмонларни ҳамиша сабрли бўлиш, Аллоҳ тақдир қилган ҳамма нарсага кўнишга чақиради. Зеро, сабр мўминларнинг энг мақталган фазилатларидандир.

Сабр ҳар бир мўмин-мусулмон эркак-аёлга лозим сифатдир. Бу чиройли хислатсиз инсон мўмин-мусулмонлик таклифларини, буйруқларини етарлича адо эта олмайди.
Абу Ҳурайрадан (розийаллоҳу анҳу) ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Кишидаги хислатларнинг энг ёмони дунёга ҳарислик, сабрсизлик, ўта бахиллик, қўрқоқлик ва ўзини тия билмасликдир”, деганлар (Имом Аҳмад, Абу Довуд).

Имом Мусоҳибий: “Неъматлар бир меҳмон, уларни иззат-икром қилиш шукр билан бўлади. Балолар ҳам бир меҳмон, уларни иззат-икром қилиш эса сабр билан бўлади”, деган. Сабр имоннинг бошидир.
Агар инсон танаси бошидан жудо қилинса, у ҳалок бўлгани каби сабр бўлмаса, имон ҳам ҳалокатга юз тутгусидир. Абдулқодир Жийлоний: "Эй ўғлим, мусибат-бало сени ҳалок қилиш учун келмайди, сабрингни синаш учун келади", деб айтганлар.

Кармана тумани “Жалойир”
жоме масжиди имом-хатиби А.Ҳакимов