Нукус Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний ўрта маҳсус ислом билим юртида сарвари коинот, Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сийратларига бағишланган «Оламларга раҳматсиз, Ё Расулуллоҳ!» номли маънавий-маърифий тадбир бўлиб ўтди. Тадбирда Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг сийратларига бағишланган мусобақа ҳам ўрин эгаллаган бўлиб, унда билим юрти талабаларидан ташкил топган жамоалар бахс юритишди. Тадбирда Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти вакиллари, билим юрти устоз-ўқитувчилари ва талаба ёшлар катнашди.

Тадбир Аллоҳ таолонинг зикри – Қуръони Карим тиловати билан бошланиб, тиловатдан сўнг Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси, билим юртимиз мудири Шамсуддин Баҳоуддинов дуои фотиҳа билан очиб берди ва мусобақа қатнашувчиларига омад тилади.

Қатнашувчилар қуйидаги бешта шарт бўйича билимларини ва эпчилликларини синовдан ўтказишди:

1. Пайғамбаримиз соллаллаҳу алайҳи ўа саллам сийратларига бағишланган савол-жавоблар.
2. Расулуллоҳ соллаллаҳу алайҳи ўа саллам шакли-шамоилига бағишланган тезкор савол-жавоблар.
3. Саловат айтиш.
4. Сардорлар беллашуви.
5. Саҳна кўриниши (ижодий иш).

Мусобақа билим юрти ўқитувчилари томонидан тузилган ҳакамлар ҳайъати томонидан баҳолаб борилди. Қизиқарли савол-жавоблар ва маъноли саҳна кўринишларига бой бўлган мусобақада 1-ўринни – «Аҳли сунна» жамоаси, 2-ўринни – «Ансорлар» жамоаси, 3-ўринни «Қаронийлар» жамоаси қўлга киритишди ва ғолиб жамоалар билим юрти томонидан тайёрланган киммат баҳо совғалар ва фаҳрий ёрлиқлари билан тақдирланди.

Билим юрти талабалари томонидан ижро этилган ажойиб шеърлар, нашидалар ва саловатлар ўтказилган тадбирнинг файзини яна да орттирди.

Шунигдек, тадбир давомида қисқа – блиц савол-жавоб ўйинлари ўтказилиб борди ва енг кўп тўғри жавоб эгалари киммат баҳо совғалар ва китоблар билан тақдирланди.

– Расулуллоҳ соллаллаҳу алайҳи ўа салламнинг суннатларини тирилтишга ҳисса қўшадиган, Пайғамбаримизнинг суннатларини тарғиб қиладиган, талабаларимизни илм олишга янада чорловчи бу сингари тадбирларни тез-тез уюштириш зарур, – деб таъкидлади билим юрти мудири Шамсуддин Баҳоуддинов.

Тадбирдан сўнг қатнашувчилар байрам дастурхонига таклиф этилди.

Аллоҳ таоло барчамизга тинчлик-омонлик, бахту саодат, хонадонларимизга, элу-юртимизга файзу барока ато қилсин!

Доимо Аллоҳнинг Расули Муҳаммад соллоллоҳу алайҳи ва саллам муҳаббати қалбингизни тарк этмасин!

Адилбай Ережепов

Нукус Муҳаммад ибн Аҳмад ал-Беруний

 ўрта маҳсус ислом билим юрти маънавият

 ва маърифат ишлари бўйича мудир ўринбосари.

Бугун, 29 ноябрь жума куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари Қозоғистон мусулмонлари идораси раиси, бош муфтий Серикбой ҳожи Ораз жаноблари таклифига биноан Туркистон вилояти Сариоғоч тумани Иттифоқ маҳалласида янги бунёд этилган улкан жоме масжид ва мадрасанинг тантанали очилиш маросимида иштирок этдилар.
Тарбир Қуръони карим қироати ва эзгу дуолар билан бошланди.
Ушбу йирик жоме масжид ва мадрасанинг очилиш маросимида қўшни давлатлар муфтийлари, таниқли дин ва давлат арбоблари, бош имом-хатиблар ва кенг жамоатчилик қатнашди.
Мазкур мажмуа Қозоғистон мусулмонлари диний идораси ҳомийлигида барпо этилган бўлиб, у ўз бағрига 10 минг нафар намозхонни сиғдира олади. Шунингдек, унинг таркибида ўрта-махсус ислом билим юрти – мадраса, ўқув хоналари ва ошхона ҳам мавжуд.
Шу куни Қозоғистоннинг турли минтақаларидан минглаб намозхонлар ташриф буюриб, жума намозини уламолар билан бирга адо этиш шарафига муяссар бўлдилар.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Бу саҳобийнинг исмлари Абдураҳмон ибн Авф бўлиб, Бану Зуҳра уруғидан бўлганлар. Кунялари Абу Муҳаммад эди. Маккада пешқадамлардан бўлиб Ислом динига кирганлар. Ривоятларда фил йилидан ўн йил кейин туғилганлари айтилади. Икки марта ҳижрат қилганлар. Биринчиси Ҳабашистонга, иккинчиси Мадинага. Бадр ва бошқа барча жангларда иштирок этганлар. Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинада у кишини аснорлардан Саъд ибн Рабийъ розияллоҳу анҳу билан биродар қилиб қўйганлар. Қаҳрамонимиз Ибн Авф розияллоҳу анҳу “Ашараи мубашшара” (тириклигида жаннатга киришини эшитган)лардан эдилар.

Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳу баланд бўйли, оппоқ чеҳраларига бироз қизил аралашган, гўзал юзли, кенг елкали бўлганлар.

Саъд ибн Робийъ розияллоҳу анҳу у киши билан ака-ука тутинганларидан сўнг “Мен ансорларнинг орасида моли кўп одамман. Молимнинг ярмини сизга бераман...” деганлар. Шунда Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳу “Аллоҳ таоло сизнинг молингизга ва аҳлингизга барака берсин! Менга бозорни кўрсатиб қўйинг!” дейдилар. Саъд розияллоҳу анҳу у кишига бозорни кўрсатиб қўядилар. Кейин қаҳрамонимиз бозорда савдо ишларини йўлга қўйиб, тез орада бойиб кетганлар.

Бойликлари жуда кўп эди. Ҳатто ривоятларда келишича, Шомдан Мадинага етти юз туядан иборат карвон кириб келар, ўша карвон Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳуга тегишли бўларди.

Имом Бухорий раҳимаҳуллоҳ “Тарих” китобларида келтиришларича, Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳу Бадрда қатнашиб, ўша пайтда ҳаёт бўлиб турган саҳобаларнинг ҳар бирларига тўрт юз динор, мўминларнинг оналарининг ҳар бирларига кўп миқдорда мол беришни васият қилган эканлар. Ҳатто Оиша онамиз розияллоҳу анҳо “Аллоҳ уни салсабил булоғидан суғорсин” деб дуо қилган эканлар.

У киши вафот этганларида, қолдирган бойликлари 3 103 000 000 (уч миллиард бир юз уч миллион) динор бўлган экан. 1 динор — 4.365 грамм олтиндир. Мазкур динорларни долларга айлантирсак, 528.2 млрд.$ бўлар экан.

Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳу қуллари билан бирга овқатланардилар. Танимаган одам у кишини қуллари орасидан ажрата олмасди.

Шунча бойликлари бўлса ҳам у киши ўта камтар эдилар. Кеккайиш, ўзини катта олиш, моли билан, обрўси билан мақтаниш уларга ёт эди.

Саҳобаи киромлар Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам мадрасаларининг пешқадам талабаларидир.

Пулнинг кўп ёки озлиги уларнинг фазилатларига соя солмаган. Доим инсонийликнинг юксак намунасини кўрсатиб бораверишган.

Абдураҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳу ҳижрий 32-йилда, Усмон розияллоҳу анҳунинг халифалик пайтларида вафот этганлар. Тахминан етмиш беш йил умр кўрганлар. 

Аллоҳ таоло у кишидан ва барча саҳобалардан рози бўлсин!

Интернет маълумотлари асосида Нозимжон Ҳошимжон тайёрлади

Ёмон гумон қилиш жамиятда улкан муаммоларни келтириб чиқаради. Бунинг ечими Қуръон ва Суннатда  келган  қоида бор, агар унга амал қилинадиган бўлса, руҳониятимиз хотиржамликка чўмади, яқинларимиз қалбида хурсандчилик пайдо бўлиб, одамлар ўртасида меҳр-муҳаббат жўш уради. Агар бу қоидага асосан мусулмон жамияти шакллантирилса, ҳеч бир душман мусулмонларнинг орасини буза олмайди, чунки уларнинг орасида душманлик бўлмайди, унинг ўрнига мустаҳкам дўстлик ва бир-бирларига муҳаббат бўлади.

Бу қоида “ҳусну-занн” – “инсонлар ҳақида яхши гумонга бориш” деб аталади. Кишилар ҳақида бўлар-бўлмасга ёмон шубҳалар қилиш, уларга нисбатан туҳмат ва  ҳадик  маъносида  фикр  юритиш  “бадгумонлик”  дейилади.  Одатда  бундай  гумон-ларнинг  кўпи  асоссиз,  беҳуда  бўлади.  Шунинг  учун  мусулмонлар  заруратсиз  ёмон гумон қилишдан қайтарилганлар. Кўрган, эшитган одамидан бирор ёмонлик ахтариб,  “ундай  бўлса  керак,  бундай  бўлса  керак»  дейиш  бадгумонлик  бўлади. Бу нарса энг олдин аввало мўминлар ичида адоват қўзғайди, душманлик ва ишончсиз-лик  муҳитини  яратади.  Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:  «Агар  гумон  қилсанг,  ҳақ  деб билмагин», деганлар. Яъни, бир мусулмон ҳақида ёмон гумонда бўлсанг, уни кўзинг билан кўрмагунингча ҳақ деб топма. Ҳазрати Умар (розияллоҳу анҳу): «Агар яхшиликка буришнинг бирорта йўли бўлса ҳам, мўмин биродарингдан чиққан сўз ҳақида фақат  яхши  гумон  қил»,  деган  эканлар.  Яна  Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам  «Гумондан четланинглар, чунки гумон сўзларнинг энг ёлғонидир!» деб марҳамат қилганлар.

Ўйлаб кўрилса, ўзаро низолар ва келишмовчиликлар кўпроқ бир-биридан ёмон гумонда бўлишдан ҳам келиб чиқади. Кимнинг ўйида бадгумонлик ўрнашса, у одам ўша гумонини тасдиқлаш учун ҳужжат ва далил қидира бошлайди. Натижада гумон остидаги одамнинг ўзига билдирмасдан айбини ахтаришга тушади. Буни эса жосуслик  дейдилар. Ёмон  гумондан  четда  бўлиш  учун  доимо  мусулмонлар  ҳақида  яхши гумонда бўлиш, улар ҳақида етган хабарларни яхшиликка йўйиш лозим. Ким одамлардан ёмон гумонда бўлса, ўша ичи бузуқ одам бўлади.

Мўмин  доимо  узр  истайди,  мунофиқ  эса,  айб  истайди.  Мўмин  барча  халойиққа нисбатан  кўнгли  пок  бўлади.  Мунофиқ  эса,  унинг  тескариси  бўлади. Уламолардан Зажжож раҳматуллоҳи алайҳ ҳадиси шарифларга таяниб, «Бадгумонлик яхши кишилар ҳақида ёмон гумон  қилишдир.  Аммо  киши  фисқ  аҳлидан  бўлса,  ундан  нима фосиқлик  кўринган  бўлса,  шуни  гумон  қилишга  ҳаққимиз  бор»,  деганлар.  Суфёни Саврий раҳматуллоҳи алайҳ: «Гумон икки хилдир. Бирида гуноҳ бор, бирида гуноҳ йўқ.  Гуноҳ  бор  гумон  олдин  қалбида  сақлаб,  кейин  тили  билан  айтади,  иккинчиси, гуноҳ йўқ гумон – ичида сақлайди, аммо гапирмайди», дедилар.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Яхши гумон қилиш (Аллоҳга) чиройли ибодат қилиш сирасидандир”, деганлар. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилинган ҳадиси қудсийга эътиборингизни қаратинг: “Мен бандам Мен ҳақимда қандай ўйласа ўшандайман. Энди у Мен ҳақимда қандай ўйласа ўйлайверсин”. Агар банда Аллоҳ таоло унинг гуноҳларини кечиради деб ўйласа, У кечиради. Агар Аллоҳ унинг тавбасини қабул қилади деса, У қабул қилади. Агар Аллоҳ унинг дуоларини қабул этиб, мустажоб қилади деб ўйласа, шундай бўлади. Бунинг маъноси: “Мен у билан у Мен ҳақимда қандай ўйласа шундай муносабатда бўламан”.

Одамлар  ҳақида  ёмон  гумонда  бўлиш  гуноҳ  саналса,  Аллоҳ  таоло  ҳақида  ёмон гумон  қилиш  куфрдир.  Одамлар  ҳақида  яхши  гумонда  бўлиш  (масалан,  Аллоҳ  таолонинг тоатида мендан кўра яхшироқ бўлсалар керак, деб гумон қилиш) ўз эгасини одамларнинг ёмон кўришидан ва ҳасадидан асрайди. Шунинг учун ҳам бу иш ибодат ҳисобланади.  Аллоҳдан  яхши гумонда бўлиш У Зот мен гуноҳкорни кечиради ва Ўзининг кенг раҳмати билан раҳм қилади, деган умид билан Парвардигорга ибодат  қилаверишдир. Ҳадиси шарифга кўра, банда Аллоҳ таоло ҳақида қандай гумон қилса, Аллоҳ таоло унга ўша гумонга яраша ҳолат ато қилади. 

Инсонлар ҳақида ёмон ўйловчилар бошқаларни ҳар нарсада айблайверадилар ва ўзларини доимо ҳақ деб ҳисоблайдилар. Инсонлар ҳақида фақат яхшиликни ўйлаш учун инсон ўз нафси билан шиддатли курашмоғи даркор ва ёддан чиқармангки, шайтон доимо мусулмонлар орасини бузмоқ ҳаракатидадир. Аллоҳ таоло барчамизни инсонлар ҳақида фақат яхшиликни ўйлашга қодир қилсин. Омин!    

Ғофуров Толибжон

Имом Фахриддин ар Розий ўрта махсус

 ислом билим юрти мударриси

Насаф азал-азалдан дунё илм-фани ва маданияти равнақига салмоқли ҳисса қўшган шаҳарлардан бири ҳисобланади. Қадимий қўлёзма ва библиографик қомусий асарлар варақлаб кўрилса, бу барокатли кентдан кўплаб олиму уламолар етишиб чиқиб, Насафий нисбаси билан самарали ижод қилганининг гувоҳи бўламиз.

Тарихий манбалардан маълум бўлишича, мана шу кўп сонли улуғ насафийлар жумласидан IX асрнинг иккинчи ярми ва X асрнинг биринчи чорагида самарали фаолият кўрсатган йирик олим Абу Мутиъ Макҳул ибн Фазл Насафий (вафоти 930 йил) асос солган Насафийлар сулоласи намояндалари алоҳида ўрин эгаллайди. Ушбу сулоланинг бир нечта вакиллари диёримизда қатор илмларнинг, хусусан, исломий билимларнинг равнақига салмоқли ҳисса қўшган. Мисол тариқасида, уч авлод оша мазкур сулоладан етишиб чиққан улуғ олим Абул Муин Насафий (1027-1114) ўзининг маънавий устози, буюк мутакаллим имом Абу Мансур Мотуридий таълимотини янада ривожлантириб, унинг бутун Шарқ мамлакатларига тарқалишида беқиёс хизмат кўрсатган олим саналади.

Таъкидлаш лозимки, ақида масалалари ҳар қандай даврда ҳам, ҳар қандай жамиятда ҳам алоҳида аҳамият касб этган. Шу боисдан бу ҳаётий муҳим масала ҳар доим ҳам илм аҳлининг диққат эътиборида бўлиб келган.

Абул Муин Насафий ҳам шу йўналишда бир нечта асарлар яратган. Муаллифнинг, айниқса, “Тавсиратул адилла”, “Баҳрул калом”, “Ат тамҳид ли қавоиди тавҳид” каби асарлари дунё олимлари томонидан юқори баҳоланган. Афсуски, Абул Муин Насафийнинг ҳаёти ва асарлари собиқ тузум даврида умуман ўрганилмаган.

Истиқлол шарофати билан кўплаб алломаларимиз қаторида Абул Муин Насафийнинг ҳаёти ва асарларини илмий асосда ўрганиш ишлари йўлга қўйилди. Аллома руҳи мангу қўним топган манзил обод гўшага айлантирилди.

Хусусан, давлатимиз раҳбарининг 2017 йил 24-25 февраль кунлари Қашқадарё вилоятига ташрифи чоғида Қарши туманидаги калом илми бўйича таниқли олим “Абул Муин Насафий” тарихий мажмуасини қайта таъмирлаш, унинг негизида кутубхона, музей ташкил этиш юзасидан топшириқ ва кўрсатмалар берган эди. Ушбу топшириқлар ижроси доирасида Абул Муин Насафийнинг бой илмий маънавий меросини чуқур ўрганиш, халқимиз ва жаҳон жамоатчилиги ўртасида кенг тарғиб этиш мақсадида зиёратгоҳда кенг кўламли бунёдкорлик ишлари амалга оширилмоқда.

– Бугунги кунда қўли гул уста ҳунармандлар меҳнати эвазига зиёратгоҳ яхлит мажмуа шаклига эга бўлди, – дейди Қашқадарё вилояти миллий мерос бошқармаси бошлиғи Жаҳонгир Халилов. – 2,1 гектар майдонни эгаллаган обида ҳудудида 500 ўринли масжид, кутубхона, музей, маъмурий бино, таҳоратхона, чойхоналар қуриб битказилди. Мажмуа ҳудудидан ўтувчи кичик анҳорни реконструкция қилиш ишлари тугатилди. Айни пайтда қурилиш-таъмирлаш ишлари якуний паллага кирган. Мажмуанинг ташқи йўлларини замонавий лойиҳалар асосида қайта қуриш бўйича чора-тадбирлар белгиланиб, амалий ишлар олиб борилмоқда.

Шунингдек, 2017 йилда алломанинг “Ат тамҳид ли қавоиди тавҳид” асари Тошкент ислом университети нашриёт-матбаа бирлашмаси томонидан чоп этилди.

Айтиш жоизки, Абул Муин Насафий зиёратгоҳида Хитой ипак қоғозига битилган ноёб Қуръони карим қўлёзмаси мавжуд. Бу муқаддас китобнинг бўйи 60, эни 41 сантиметрни ташкил этади. Мазкур Қуръон учун уста Зариф деган киши томонидан баландлиги 1 метру 60 сантиметрлик лавҳ ясалган. Лавҳда ҳижрий йил ҳисоби билан 1266 (милодий 1851) санаси ёзиб қолдирилган. Лавҳга 12 қатордан иборат форсий шеър ўйиб битилган.

Зиёратгоҳ атрофида катта қабристон ҳам бор. Ҳудуд 50 гектардан кўпроқ майдонни эгаллайди. Қабристонда 100 дан ортиқ ҳар хил мармар тошларга битилган ёдгорликлар бор. Уларга қараганда, қадимий Ибсан қишлоғидан чиққан олимлар ҳам шу ерда дафн қилинган.

Айни пайтда буюк аллома хоки ётган манзил маҳаллий ва хорижлик зиёратчилар билан гавжум.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати