ЎМИ Матбуот хизмати

Расмлар муаллифи Шаҳзод Шомансур

Ватанимиз қуёшли юрт бўлишига қарамасдан ҳар бир фасл бошқа минтақаларга нисбатан бетакрор ва ўз вақтида келиши билан ҳам ажралиб туради. Бироқ сўнгги йилларда биз ҳам худди жанубий мамлакатлар сингари қиш тароватидан мириқиб баҳраманд бўла олмаяпмиз. Негадир ўтган йилги каби бу йилда ҳам қор бизни анча соғинтириб қўйган эди.

Эрта тонгдан ишхонам сари отланиб кўчага чиқсам, атроф гўй оқ либосга буркангандек кўзни қамаштирар эди. Одатда феврал ойининг иккинчи ярмида қор ёғиши биз учун бироз ноодатий ҳисобланади. Чунки бу пайтда биз баҳорни қаршилашга тайёргарлик кўрар эдик. Лекин беғубор ва самимий ҳисларни уйғотувчи қор оёғим тагида ғичир-ғичир этарди. Бу манзарани кўриб, бехосдан СУБҲАНАЛЛОҲ деб юборади киши.

Дунёдаги барча яратилган мўъжизалар орасида қор ўзига хос хусусиятлари билан ажралиб туради.  Келинг, қуйида олимларнинг қор ҳақидаги илмий-тадқиқот натижалари билан танишиб чиқсак:   

• Бизга оппоқ бўлиб кўринадиган қор аслида оқ рангда эмас. У рангсиз ва тиниқ бўлиб, майда кристаллар (қор парчалари) юзасида ёруғлик нури аксланиши туфайли атрофдагиларга оқ бўлиб кўринади.
• Олимларнинг таъкидлашича, иккита бир хил кристалли қор парчаси мавжуд эмас. Яъни ҳар бир қор парчаси бетакрордир. Худди инсоннинг бармоқ ва тил излари каби.
• Ерга тушаётган ҳар бир қор парчаси ўзида – 10 квинтиллион (10 000 000 000 000 000 000) дона сув молекуласини олиб тушади.
• Қор парчаларининг бир-бирини такрорламаслигини фотограф Уилсон Элвин Бентли 1885 йилдан бошлаб олган минглаб расмларни солиштириш натижасида аниқлаган.
• Қор парчаси 2002 йил Солт Лейк Ситида ўтказилган қишки Олимпия ўйинлари рамзи бўлган.
• Гиннеснинг Рекордлар Китобига киритилган энг йирик қор парчаси диаметри 15 дюм, қалинлиги 8 дюм бўлган. У 1887 йил 28 январда АҚШнинг Монтана штатидан топилган.
• Рекорд даражада қор ёғиши АҚШдаги Бейкер тоғи ёнбағрида кузатилган бўлиб, 1998-1999 йилги қиш мавсумида деярли 29 метр қалинликда қор ёғган.
• Ер юзидаги барча чучук сувларнинг 80 фоизи қор ва муз кўринишида бўлиб, улар сайёрамизнинг 12 фоиз майдонини банд этган.

Юқоридаги маълумотларни ўқигач, Аллоҳ таолонинг қудратига, азаматига, мусаввирлигига қойил қолиб, “Бас, яратгувчиларнинг энг яхшиси Аллоҳ баракотли ва буюкдир” деб юборасан киши.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:

قُلِ انظُرُواْ مَاذَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا تُغْنِي الآيَاتُ وَالنُّذُرُ عَن قَوْمٍ لاَّ يُؤْمِنُونَ

“Сен: “Осмонлару ердаги нарсаларга назар солинглар. Иймон келтирмайдиган қавмларга оят-мўъжизалар ва қўрқитувлар фойда бермас”, деб айт” (Юнус сураси 101-оят).

Эслатма!

Қор ва ёмғир ёққанда қуйидаги дуо ўқилади:

«Аллоҳим! Мен сендан унинг шарридан паноҳ сўрайман», «Аллоҳим! Фойдали ва нафли қилгин».

Нозимжон Иминжонов ва

Саидаброр Умаров тайёрлади

ЎМИ Матбуот хизмати

Инсон қанчалик мўъжиза бўлса, унинг “бошпанаси” бўлмиш курраи Замин – Ер сайёраси ҳам шунчалик мўъжизавийдир. “Эволюция натижасида ўз-ўзидан” инсоннинг пайдо бўлганига ишониш қийин бўлганидек, Ер ҳам чексиз Коинотнинг қайсидир пучмоғидан чиқиб, ўз-ўзидан келиб қолмаган! 

Фалакшунос олимлар ўз тадқиқотларида Ер – Инсон яшаши учун “махсус” яратилган, деган хулосага келишмоқда. Ерда ҳаётнинг турфа шакллари мавжуд. Ўзининг тузилиши, ранги ва хусусиятлари билан фарқланувчи ҳайвонлар, ўсимлик, ҳашорат ва денгиз жонзотларининг миллионлаб турлари ушбу ғаройиб сайёрада мукаммал уйғунликда ҳаёт кечирадилар. Мовий сайёрамизда барча тирик жонзотни ҳимоя қилувчи нозик мутаносиблик бор. Яъни, Ерда ҳамма нарса дақиқ ҳисоб-китоб билан яратилган. Қисқа қилиб айтганда Ер сайёраси биз бандалар – Одам алайҳиссалом фарзандлари учун махсус яратилган бўлиб, бу ҳақда Аллоҳ таоло Ўз каломида шундай марҳамат қилади: 

Эсланг, (эй Муҳаммад!) Раббингиз фаришталарга: «Мен Ерда халифа (Одам) яратмоқчиман», – деганида, (улар) айтдилар: «Унда (Ерда) бузғунчилик қиладиган, (ноҳақ равишда) қонлар тўкадиган кимсани яратмоқчимисан? Ҳолбуки, биз Сенга ҳамдинг билан тасбеҳлар айтамиз ва Сени муқаддас деб биламиз. (Аллоҳ) айтди: «Албатта, Мен сизлар билмаган нарсаларни билурман». (Бақара сураси, 30)

Яна Аллоҳ таоло Ер, Осмон ва ундаги барча жонли ва жонсиз нарсаларни яратилиш вақти ҳақида ҳам таъкидлайди:

У осмонлар ва Ерни ҳамда уларнинг орасидаги (барча) нарсаларни олти кунда яратиб, сўнгра Арш узра «муставий» бўлган зотдир. У Раҳмондир. Бас, У зот ҳақида хабардор (билимдон киши)дан сўранг! (Фурқон сураси, 59)

Канада дорилфунини  профессори Франк Алейн бундай дейди: «Биз яшаб турган заминни ташқи самовий жисмлардан ҳимоя қилиб туриш учун қалинлиги қарийб саккиз юз километрли ҳимоячи газлар (атмосфера) яратилган. У ҳар куни сониясига юз эллик километр тезликда Ерга тушиши мумкин бўлган йигирма миллион дона самовий тошларни қайтариб, заминни улардан ҳимоя қилиб туради, бу тошларнинг ҳаммаси атмосферада тўқнашади. Бундан ташқари атмосфера  замин сиртида ҳаёт учун  зарур бўлган иссиқ ҳароратни бирдай сақлаб туради. Бордию бу жараён узлуксиз  суратда давом этмаганида, ерда яшаб бўлмасди». 

Олимларнинг аниқлашларича, атмосфера қатламининг 78 фоизини азот, 21 фоизини кислород ва 1 фоизини нафас олишимиз учун зарур бўлган бошқа моддалар ташкил қилар экан. Агар ҳаводаги кислороднинг миқдори 21 фоиздан ошиб кетса, бир учқун билан Ер юзини ёқиб юбориш мумкин бўлади. Агар ҳаводаги кислород 21 фоиздан камайиб кетса, лоақал, гугурт ҳам ёқолмас эканмиз. Яна бир қизиқ маълумот: агар атмосферада карбонат ангидрид бўлмаса, Еримиз Қуёшдан олаётган энергиянинг асосий қисмидан маҳрум бўлади. Оқибатда Ер юзи ҳаддан ташқари совиб, барча жонзотлар қирилиб кетарди. Агар карбонат ангидрид миқдори ортиб кетса, ҳарорат 400 даражагача кўтарилиб кетган бўлар эди. 

Демак, ҳамма нарса ўзаро уйғун, ҳаммасининг ўлчови, ҳисоби бор. 

Беадад коинотда Ер гўёки бир нуқтадек. Бунинг устига, биз учун бепоён кўринган Қуёш тизимимиз – улкан Галактика олдида гўё чанг зарра­сидек кичик ўлчамга эга. Яъни, Сомон йўли деб номланувчи галактикамизда худди Қуёш тизимига ўхшаш, яна тахминан 100 миллиард юлдуз туркумлари мавжуд! Галактикамиз шунчалик улканки, унинг бир четидан иккинчи учига ёруғлик тезлиги (сониясига 300.000 км. тезлик)да етиб бориш учун 90.000 йил керак бўлади.

Фалакшуносларнинг таъкидлашича, Қуёш тизими яратилганидан буён ҳали ўз ҳаракати давомида бир жойдан икки марта ўтмаган ва ўтмайди ҳам. Демак, биз (Ер сайёраси) Қуёш тизими таркибида (у эса “Сомон йўли” галактикаси ичида) чексизлик бўйлаб чексиз... сафар қилмоқдамиз!

Америкалик таниқли астроном Хью Росс ўзининг “Яратгувчи ва Коинот” номли китобида ерда мавжуд бўлган ва унда ҳаёт кечириш имконияти яратаётган ғаройиб тизим мувозанатларининг фақат айримларини қайд этиб ўтади. Булар: 

Ернинг тортишиш кучи

Агар ушбу куч кўпроқ бўлганда, у ҳолда Ернинг атмосфераси ўзида кўп миқдорда аммиак ва метанни тўплаб оларди, бу эса барча жонзотлар ҳаёт кечириши имкониятини йўққа чиқарар эди.

Агар у камроқ бўлганда, Ер атмосфераси жуда кўп миқдорда сув йўқотарди ва бу ҳолда ҳам ҳаёт кечириш мумкин бўлмас эди. 

Ер қобиғининг қалинлиги

Агар ушбу кўрсаткич сал каттароқ бўлганда, атмосферадан ер қобиғига жуда кўп миқдорда кислород ўтган бўлар эди. Агар у сал камроқ бўлганда эса, бу вулқонлар фаоллигининг кескин ошишига олиб келар, натижада ҳаёт кечиришнинг иложи бўлмай қолар эди. 

Ернинг ўз ўқи атрофида айланиш тезлиги

Агар бу тезлик камроқ бўлганда, тундаги ва кундузги ҳарорат ўртасидаги фарқ жуда ҳам катта бўлар эди. Агар у кўпроқ бўлса, атмосфера шамолларининг тезлиги жуда ҳам юқори бўлиб, тўхтовсиз бўрон ва сув тошқинлари ҳаёт кечириш имкониятини йўққа чиқаради. 

Озон қатламининг қалинлиги

У сал қалинроқ бўлганда, ер сиртининг ҳарорати кескин камайган бўлар эди. Агар у сал камроқ бўлганда, Ер сирти қизиб кетар, бундан ташқари Қуёшдан келувчи зарарли ультрабинафша нурланиш олдида Ер мутлақо ҳимоясиз қолган бўлур эди. 

Сейсмик фаоллик

У сал каттароқ бўлса: бу ҳаёт учун хавфли бўлган ҳалокатли, вайрон қилувчи доимий ер силкинишларини келтириб чиқарган бўлар эди.

Агар у пастроқ бўлса: океан тубидаги озиқлантирувчи моддалар сув билан аралаша олмас эдилар, бу эса океан ва денгизлардаги тирик организмлар ва, табиийки, сайёрамиздаги барча тирик жонзотлар ҳаёти учун салбий оқибатларга олиб келган бўлар эди.

Бундай аниқ тартиб, ўз-ўзидан пайдо бўлиши мумкинми?

Бугунги фаннинг иқрори шуки, ҳозиргача маълум бўлган энг кичик зарра (протон) билан коинотдаги улкан галактикалар ўртасида ҳам ягона бир мужиссамлик, муштараклик мавжуд экан. Янада аниқроқ айтадиган бўлсак, бир чанг заррасининг ердан кўтарилиши ҳам – “ўз-ўзидан” эмас, балки Аллоҳнинг изни билан бўлади. 

“Аллоҳ осмонлар ва Ерни ҳаққонийлик ила яратгандир. Албатта, бунда (ҳикмат ва қудрат яратишида) мўминлар учун аломат бордир.” (Анкабут сураси, 44)

Аллоҳ таоло ҳеч биримизни ҳидоятдан айирмасин!

Саидаброр Умаров тайёрлади

ЎМИ Матбуот хизмати