Оламларнинг Робби Аллоҳга ҳамд, Пайғамбарларнинг саййиди, бизнинг ҳам саййидимиз Муҳаммад Мустафога, у кишининг оилалари ва саҳобаларига саловоту саломлар бўлсин!

Албатта, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадислари, қилган ишлари суннат бўлиб, биз унга эргашамиз. Суннат бизнинг йўлимизни ёритадиган нурдир, у орқали ҳаниф динимизни теран англаб борамиз. Ҳадислар биз учун илм ва маърифатда энг муҳим манбалардандир.

Ҳар бир ҳадисда келган буйруқ ёки таъқиқнинг илмий асоси бўлади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг айтган сўзларидаги илмий, тиббий ҳикматлар замонлар ўтиб, илм-фан тараққий этгани сари кашф этиб борилаверади. Ушбу мақолада Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг намозни бошлашда қиладиган машҳур дуоларидан биридаги илмий ҳикматларни кимё ва физика фани нуқтаи назаридан ўрганиб чиқамиз. 

         عن أَبي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه قَالَ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَسْكُتُ بَيْنَ التَّكْبِيرِ وَبَيْنَ القِرَاءَةِ إِسْكَاتَةً هنيَّةً فَقُلْتُ بِأَبِي وَأُمِّي يَا رَسُولَ اللَّهِ، إِسْكَاتُكَ بَيْنَ التَّكْبِيرِ وَالقِرَاءَةِ مَا تَقُولُ؟ قَالَ أَقُولُ اللَّهُمَّ بَاعِدْ بَيْنِي وَبَيْنَ خَطَايَايَ، كَمَا بَاعَدْتَ بَيْنَ المَشْرِقِ وَالمَغْرِبِ، اللَّهُمَّ نَقِّنِي مِنَ الخَطَايَا كَمَا يُنَقَّى الثَّوْبُ الأَبْيَضُ مِنَ الدَّنَسِ، اللَّهُمَّ اغْسِلْ خَطَايَايَ بِالْمَاءِ وَالثَّلْجِ وَالبَرَدِ.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам такбир билан қироат орасида бироз сукут сақлаб турар эдилар. Бас, мен: «Ота-онам сизга фидо бўлсин, эй, Аллоҳнинг Расули такбир билан қироатнинг орасида сукут сақлаганингизда нима дейсиз?» дедим. У зот: «Аллоҳумма ба’иъд байни’ ва байна хатоя’я кама’ ба’ъадта байнал машриқи вал мағриб. Аллоҳумма наққини’ минал хатоя’ кама’ юнаққос савбул абязу минад данаси. Аллоҳуммағсил хатя’я бил ма’и вас салжи вал барад», дейман», дедилар».

Бешовларидан фақат Термизий ривоят қилмаган.

Дуонинг маъноси: «Эй, бор Худоё, мен билан хатоларимнинг орасини, худди машриқ билан мағрибнинг орасини узоқ қилганидек узоқ қилгин.

Эй, бор Худоё, мени хатолардан худди оқ кийим кирдан покланганидек поклагин. Эй, бор Худоё, менинг хатоларимни сув, қор ва дўл билан ювгин».

Бу дуони кўп айтамиз. Аммо ундаги илмий ҳақиқатлардан унчалик хабардор эмасмиз. Сув – катта неъмат. Аллоҳ таоло барча халойиқни яратиш учун сувни ихтиёр этди. У Зот Анбиё сурасида шундай деган:

 أَوَلَمْ يَرَ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ كَانَتَا رَتْقاً فَفَتَقْنَاهُمَا وَجَعَلْنَا مِنَ الْمَاء كُلَّ شَيْءٍ حَيٍّ أَفَلَا يُؤْمِنُونَ

“Куфр келтирганлар осмонлару ер битишган бўлган эканини, бас, Биз уларни очганимизни ва сувдан ҳар бир тирик нарсани қилганимизни билмайдиларми? Иймон келтирмайдиларми?” (30-оят)

Аллоҳ таоло сувга моддаларни эритиш хусусиятини жо қилганки, у “умумий эритувчи” деб номланади.  

Ҳадисдаги дуода гуноҳ ва хатолар сув билан кеткизиладиган кирларга ўхшатиляпти. Хўш, сув билан поклаш жараёни қандай содир бўлади?  

Кийимга ранг ёки ифлослик текканида либос билан кирлар орасида кучли тортишиш содир бўлади. Ушбу кирланган кийим сувга солинса, сувдаги эритиш хусусияти ва сатҳий таранглик сабабли сув либос иплари орасигача кириб боради. Сув либосни хўл қилади ва ундаги кирларни эритиб юборади. Кирларни эритиши ўша кирлар таркибидаги моддаларни ионларга ажратиши орқали рўй беради.   

Бордию кийимга ёғли нарса, масалан, таомнинг ёғи теккан бўлса, буни энди сувнинг ўзи эритиб юбориши қийин. Чунки ёғдаги моддаларнинг либосга тортилиши кучли бўлиб, сувнинг атомлари бу ёпишишни енгиб ўтишга бироз заифлик қилади. Шунинг учун бу ўринда сув билан бирга совундан ҳам фойдаланилади. Совун ўзининг таркиби билан ёғ қатламни парчалайди, емиради. Сувнинг ёғ орасига кириб боришига ёрдам беради. Совун либос билан ёғ ўртасидаги кучли тортишувни заифлаштиради. Шу тарзда совун воситасида кийимни ёғдан тозалашга эришилади.

Ҳадисдаги дуода тозалашнинг яна бир йўли – қор билан тозалаш ҳам зикр қилинган. Қор билан тозалаш қандай бўлади?

Барчамизга маълумки, ҳавонинг ҳарорати 0 даражадан пастга тушса, сув музлайди. Бундай ҳавода ёғадиган ёмғир қор бўлиб ёғади. Шундай кирлар борки, улар сув билан ҳам, совун билан ҳам кетмайди. Масалан, шам, мум, сақич каби нарсалар. Булар кийимга қаттиқ ёпишиб олади. Қорнинг бир бўлагини шу мум устига қўйилса, қордаги совуқлик мумдаги моддаларнинг ўзаро яқинлашиб, қисилишига, бу эса мум билан кийим ўртасидаги ёпишишнинг заифлашувига олиб келади. Охири мум кийимдан ажралади. Бу ишни ҳар ким уйида тажриба қилиб кўриши мумкин.

Дўлга келсак, у ҳавонинг ҳарорати 0 даражадан анча паст бўлганда пайдо бўлади. Агар кийимга шам, мум, сақич кабилардан бошқа – кетиши янада қийинроқ кирлар ёпишса, бу кирларни дўл билан ювилса, кийимдаги кир янада кўпроқ тортишиб, қисилиб, либосдан ажралади.  

Демак, баъзи кирлар сув билан кетади. Сувнинг ўзи билан кетмагани сув ва совун билан, сув ва совун билан кетмагани қор билан, қор билан ҳам кетмаган кирлар дўл билан кетар экан.  

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам мазкур дуоларида гуноҳ ва хатоларни сув билан, агар сувда кетмаса, қор билан, агар қорда ҳам кетмаса, дўл билан ювиб кеткизиладиган кирларга ўхшатдилар. Натижада либосда ҳар қандай кирдан асар ҳам қолмаганидек, гуноҳлардан ҳам асар қолмаслигини шу йўл билан Аллоҳ таолодан сўрамоқдалар.  

Инсониятга бугун маълум бўлган илмий ҳақиқатни бундан 14 аср олдин севикли Расулига англатиб, сув, қор ва дўлнинг хусусиятларини билдирган Аллоҳ таоло барча айбу нуқсондан покдир!

Доктор Зағлул Нажжорнинг мақоласидан

Нозимжон Иминжонов таржимаси

Бир йигит тўпланиб турган одамлар ёнига бориб, бор овозда бақира бошлади: “Бизга шундай кунларни насиб қилган, ризқимизни мўл, йўлимизни ёруғ, танимизни соғ қилган Аллоҳга ҳамдлар бўлсин!”.

Бир зумда йиғилиб турган одамларнинг барчаси йигитга жўр бўлди. Ҳаммаёқни “Шукр! Минг шукр!” деган садолар тутиб кетди.

Аммо ғамга ботиб ўтирган уч нафар кишигина бу хитобга жўр бўлмади. Буни кўрган йигит эса дарҳол уларнинг ёнига ошиқди ва улардан бунинг сабабини сўради.

- Шароитим оғир! Фарзандим тўйиб овқатлана олмайди! Бошқа болалардек истаганича ўйна олмайди! Энди менга айтингчи, қандай қилиб тилимдан шукр деган сўз янграши мумкин?! деди ғамга ботиб ўтирган биринчи киши.

- Фарзандим касал. Унинг ғамгин юзларига тикилсам, юрагим оғриб кетади! Қандай қилиб шукр дея айта оламан?! деди иккинчи бир ғамга ботган.

- Менинг эса фарзандим вафот этди! Унинг жонсиз қўлларидан ушлар эканман, ўзимдан ўтганини ўзим биламан! Энди мен нима учун шукр дейишим керак?! деб йиғлаб юборди учинчиси.

Уларнинг дардини тинглаган йигит бундай деди:

- Биродар, олдингиздаги одамга қаранг, фарзанди касал экан! Гарчи  ўйнаб кулмасада, дилбандингизнинг соғлом эканига шукр қилинг! - деди биринчисига.

- Фарзандингиз касал экан, ҳамдардман! Аммо олдингиздаги кишига қаранг! Бечора фарзандидан жудо бўлибди! Гарчи касал бўлсада, фарзандингизнинг тирик эканига шукр қилинг! - деди фарзанди касал ётган иккинчи кишига.

- Менчи?! Мен нимага шукр қилай ахир?! - деди фарзандидан айрилган учинчи киши.

Йигит унинг елкасига қўлини қўйди-да, кўз ёшларини артиб, деди:

- Фарзандингиз ўтган бўлсада, бошқа яқинларингиз тирик эканига шукроналар келтиринг! Бутун яқинларим, барча қариндошларим даҳшатли сел оқибатида ҳалок бўлдилар!...

Шерзод ҲАЙДАРБЕКОВ

Нимага эҳтиёжи бўлса Аллоҳ таолодан сўраган бандалар нақадар бахтиёр инсонлардир. Аммо Раббимизга ҳожатмандликнинг ҳам ўзига хос жиҳатлари бор. Масалан, юртдан сув тортилиб кетса, истисқо намози ўқиб ёмғир-қор сўралади.
Истисқо намози инсониятнинг ўзи қадар қадимий дейилса, хато бўлмас. Чунки манбаларда Сулаймон алайҳиссаломнинг истисқо намози ўқишни ният қилиб, умматини далага эргаштириб бораётиб, йўлда чалқанча ётганча Аллоҳдан ёмғир ва барака сўраётган чумолини учратганлари, Мусо алайҳиссалом бани Исроил билан саҳрода адашиб қолганларида Аллоҳдан сув сўраб илтижо қилганлари ва бошқа шу каби ҳодисалар келтирилган.
Имом Абу Довуд ривоят қилган ҳадисда Оиша онамиз розияллоҳу анҳо бундай деганлар: “Одамлар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга қаҳатчиликдан шикоят қилишди. У зот намозгоҳга (Мадина ташқарисидаги ҳайит намози ўқиладиган ялангликка) минбар ўрнатишга буюрдилар, минбар ўрнатилди. Одамларни у ерга чиқишлари учун бир кунни белгиладилар. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам қуёш эндигина чиқа бошлаган пайт чиқиб бордилар. Минбарга ўтирдилар, сўнг Аллоҳ таолога такбир ва ҳамду сано айтдилар, сўнгра: «Сизлар менга ёмғир ўз вақтида ёғмаганлигидан ва қурғоқчиликдан шикоят қилдингизлар. Дарҳақиқат, Аллоҳ таоло сизларни ўзига дуо қилишга буюрган ва қилган дуоларингизни ижобат қилишни ваъда берган» дедилар. Сўнгра: «Ҳамду сано бутун оламлар ҳожаси, меҳрибон ва раҳмли, жазо (қиёмат) кунининг эгаси – подшоҳи бўлмиш ёлғиз Аллоҳ учундир. Аллоҳдан бошқа ибодатга ҳақли зот йўқдир. Аллоҳ хоҳлаган нарсасини қилади. Эй Аллоҳ, ўзингдан бошқа ибодатга ҳақли илоҳ йўқ ва Сен бошқалардан беҳожатсан, биз эса ҳожатманд, муҳтож бандаларингмиз. Бизларга ёмғир ёғдир ва ёғдирганинг ёмғирни бизларга маълум муддатгача қувват ва дармон қилгин», дедилар. Сўнгра қўлларини баланд кўтариб дуо қилиб турдилар, ҳатто қўлтиқларининг оқи кўринди. Кейин одамларга орқаларини қилиб қибла тарафга томон бурилдилар, устларидаги ридоларини ўгирдилар ёки чаппасига қилиб кийиб, қўлларини кўтариб дуо қилдилар. Сўнгра одамларга юзландилар ва минбардан тушиб икки ракъат намоз ўқидилар. Аллоҳ таоло бир булутни пайдо қилди, момақалдироқ гумбурлаб, чақмоқ чақиб, Аллоҳнинг изни билан ёмғир ёғди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам масжидларига етиб улгурмасларидан ҳамма ёқ сел бўлиб оқди. Одамларнинг паналарга шошаётганларини кўриб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам кулдилар, ҳатто тишлари кўринди, кейин: «Аллоҳ таоло ҳамма нарсага қодир ва Мен Аллоҳнинг бандаси ва элчисиман деб гувоҳлик бераман», дедилар.
Мусулмонлар ана шу ҳадиси шарифдан ўзини хору ҳақир, ночору нотавон тутган ҳолда ялангликка чиқиб,истисқо намозини ўқишлари ва намоз ортидан Аллоҳ таолога астойдил дуо қилиб ёғингарчилик сўрашлари дуруст эканини ўрганиб олганлар.
Мавлид ойида ушбу ҳадиси шарифга амал қилган муфтий ҳазратлари шу ҳафта аввалида Қорақалпоғистон сафари давомида Мўйноқ туманининг энг олис ҳудудига бориб, ёмғир-қор ва серобчилик бўлишини сўраб, мўйсафид отахонлар билан истисқо намозини адо этган эдилар.
Парвардигоримизнинг марҳаматини қарангки, истисқо намози ўқилгандан бир неча кун ўтар-ўтмас бутун диёримиз бўйлаб, ёмғир-қор ёғди.
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг суннатларига амал қилишнинг қанчалик фазилатли, манфаатли эканининг исботига дуолар қабул бўладиган мавлид ойида яна бир ўз кўзимиз билан гувоҳ бўлдик.
Расули акрам соллаллоҳу алайҳи ва саллам уламолар ўзларининг меросхўрлари эканини айтганлар. Шундай экан, Аллоҳ таолодан элу юртимизга тинчлик, хотиржамлик ва қут-барака сўраб берадиган олиму уламоларимизни ҳар қанча эъзозласак кам.
Парвардигоримиз ана шу ёғаётган ёмғир-қорларни барча мўмин-мусулмонлар, жамики юртимиз аҳлига; далаларимизга, чорвамизга бағоят манфаатли қилсин; муфтий ҳазратларининг илмларини янада бойитиб, фазилатларини бундан-да зиёда этсин!

Дамин ЖУМАҚУЛ

ЎМИ Матбуот хизмати

Қуйида келтириладиган фикрлар ижтимоий тармоқлардаги “Тарих мухрлаган сўзлар” саҳифасидан олиб таржима қилинган. Бундан ташқари саҳобаи киромлар, улуғ олимлар, Яқин Шарқ, Осиё, Европа ва Америка мутафаккирларининг бир қатор фикрлари ҳам берилган.

*****

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам мутлақо бошқача инсон бўлганлар! Ҳақиқий, садоқатли банда бўлганлар! Ислом тарихини ўқиймиз-ку, тафаккур қилиб кўрайлик! Кўз олдимизга келтиришга уринайлик! Саҳобаи киромлар уялганларидан ул муборак зотнинг юзларига, кўзларига тик қарай олишмаган! Ўшандай мард, пок, гўзал хулқли, иффатли, ростгўй, омонатдор, адолатли ва муборак бир инсонни бизга Пайғамбар қилиб юборган Аллоҳ таолога чексиз ҳамду санолар бўлсин! 

Инсоният бемор танасига турли нарсаларни экишни, кўчириб ўтказишни ўрганди. Лекин виждонни эмас!

*****

Қўрқувим ўлим эмас, балки, қандай ўлиш! Эй Роббим! Хотимамизни гўзал қилгин!

*****

«Балиқ егани фалон ошхонага борамиз. Пистон ошхонада балиқни яхши пиширолмайди», «Биринчисига қанақа овқатларингиз бор?», «Қовурилган товуқ эмас, грилл табака егим келяпти» каби гаплар билан таомларни танлаб-танлаб тановул қилаётган пайтимизда, қорни очганда, егани нарса тополмай қийналадиганлар борлигини унутиб қўймайлик! Аллоҳ таолонинг неъматларига кўпроқ шукр қилайлик!

*****

Ким Аллоҳни яхши кўриш-кўрмаслигини билмоқчи бўлса, ўзини Қуръонга рўбарў қилсин. Ким Қуръонни яхши кўрса, демак, у Аллоҳни яхши кўради. Чунки, Қуръон Аллоҳнинг Каломидир.

Ибн Масъуд розияллоҳу анҳу

*****

Агар Аллоҳ таоло дунёни сенга бермай, қийинчиликларни сенга кўпайтираётганини кўрсанг, билки, албатта, сен Унинг наздида азиз экансан.

*****

Сабр қил, кечадан кейин кундуз бор.

Сабр қил, ёмғирдан кейин мусаффолик бор.

Сабр қил, беморликдан кейин шифо бор.

Сабр қил, маҳзунликдан кейин хурсандчиликлар бор.

Сабр қил, дуодан кейин ижобат бор.

Аллоҳ таоло барчамизни сабр ила ризқлантириб, дуоларимизни ижобат этсин!

***** 

Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳуга: “Каъбага ёпинчиқ ёптирмайсизми?” дейилди. Шунда у киши: “Мусулмонларнинг қорнилари муҳимроқ” дедилар.

*****

Кўприкдан ўтаётган киши кўприкка маҳлиё бўлиб чалғимаслиги, қирғоққа тинч ўтиб олишга уриниши керак. Шунингдек, дунё кишини Охиратдан чалғитмаслиги, дунёга маҳлиё бўлмасдан, қабр ва Охиратга тинч ўтиб олишга уриниши керак.

*****

— Эй Ҳассон, бизга шеър айтиб бер.

— Қуръон нозил бўлишни бошлаганда, тилим тутилган!

*****

Тобеинларнинг бирларидан «Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳуни кўрдингизми?» деб сўралди. Шунда у киши «Ҳа, мискин либосидаги фариштани кўрдим» дея жавоб бердилар.

*****

Эй Аллоҳ! Бизни ширин ҳаёт, яхши ато, кенг ризқ, фикр софлиги, офият либоси ва гўзал хотима билан ризқлантир!

*****

Садақа бераётганингда, бу киши пулимга муҳтож, демагин! Балки, Роббимнинг мағфиратига ва садақанинг савобига мен муҳтожман, дегин.

*****

Эй Роббим! Сен шунчалик Меҳрибон Зотсанки, эшикни беркитиб, уйи ичида гуноҳ қилаётган банданг нафас олиши учун эшик тирқишидан ҳавони киритиб турасан.

*****

Баъзилар билан гаплашиб, фаросат катта неъматлигини янада кўпроқ сезиб борамиз.

*****

Юсуф алайҳиссаломнинг акалари ўн бир киши эди. Шундай бўлса-да, улар укаларига қарши найранг қилдилар.

Мусо алайҳиссаломнинг акалари Ҳорун алайҳиссалом бўлиб, укаларига вазир бўлдилар ва ёнларида турдилар.

Демак, сонга эмас, барака ва салоҳга эътибор берилади.

«Ёқимли гап»

*****

Истиғфорни кўпайтирганинг сари ҳаётинг яхшиликлар билан нурафшон бўлиб, мусибатлар узоқлашиб бораверади.

АСТАҒФИРУЛЛОҲ

АСТАҒФИРУЛЛОҲ

АСТАҒФИРУЛЛОҲ

*****

Эй Аллоҳ! Албатта, Сен Афувв (Кечирувчи)сан, Кариймсан. Кечиришни яхши кўрасан. Мени афв қилгин, кечиргин!

*****

Ҳеч ким дунёни обод қилишдан қайтарилмайди. Аксинча, дунёни ҳалолдан топишга, бирорта кимсага муҳтож бўлмасликка ва инсонларга инфоқ қилишга, топадиган ҳалол молидан қабр ва Охиратнинг обод бўлишига сабаб бўладиган ўринларга сарф қилишга буюрилади. «Аллоҳ таоло оиламнинг нафақасини зиммамга юклаган» деган ният билан ҳалол молу дунё топишга интилиш Динимизда ибодат ҳисобланади.

*****

Бемор Аллоҳ таолонинг раҳмати билан шифо топади.

Мусофир Аллоҳ таолонинг изни билан қайтиб келади.

Маҳзун Аллоҳ таолонинг ёрдами билан хурсанд бўлади.

Мусибатга учраган Аллоҳ таолонинг фазли билан енгилликка эришади.

Қарздор Аллоҳ таолонинг мадади билан қарздан қутулади.

Барчамиз раҳматни, ёрдамни, мададни, фазлни Аллоҳ таолодан сўрайлик! Фақат Унга таваккул қилайлик! 

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

 Нозимжон Иминжонов