muslim.uz
Маккаи мукарраманинг XII асрга тегишли ҳужжатлари — Ўзбекистонда
Ана шу маълумотни аниқлаштириш ва унга тегишли ҳужжатлар тафсилотини билиш учун Ўзбекистон Республикаси Марказий давлат архивида бўлдик. Катта илмий ходим, диншунос, исломшунос Дилшод Ваҳобов билан суҳбатлашдик.
— Макканинг XII асрга тегишли ҳужжатлари бу ерда сақланаётгани ростми?
— Мазкур ҳужжатнинг икки қисми 1300 ҳижрий йилда Татаристоннинг Қозон босмахонасида босмадан чиққани ҳақида маълумот бор, – дейди Д.Ваҳобов. – Яна бир қисми қўлда чизилган. У XII асрга тегишли бўлиб, Маккани тасвири акс эттирилган. Унда ҳожиларнинг бориши керак бўлган зиёрат жойлари, дам олиш хоналари ва қанақа амалларни бажаришлари кўрсатилган. Бу чизма чизилган қоғоз сифати жуда юқори бўлиб, ўша даврларда ҳажга борувчиларга қўлланма бўлган.
— Ҳужжатнинг босмахонадан чиққан қисмида нима изоҳланган?
— Улар 1280 ҳижрий йилга таллуқли бўлиб, унда Ҳакимхўжа Эшонхўжа ўғли ва Муҳиддинхон Худойберди ўғлига тегишли муҳрлар қўйилган. Бу уларнинг ўша даврда ҳажга бориб, ҳожи бўлиб келганини тасдиқловчи ҳужжатлар ҳисобланади. Улардан бирига ўнта яна бирига саккизта муҳр қўйилган. Бу номи юқорида келтирилган шахснинг ҳажга келиб, зиёратнинг барча амалларни бажаргани ҳақида араб тилида ёзилиб, муҳрлар билан тасдиқланган. Энг биринчи муҳр Макка имом хатиби Саидмуҳаммад Солиҳга тегишли экани белгилаб қўйилган. Кейин муаззин ва маъсуллар ўз белгисини қўйган.
— Бу ҳужжатлар шу вақтга қадар қандай тартибда сақлаб келинган?
— Бухоро хонлиги даврида ҳажга бориб келгани ҳақидаги ҳужжатлар ҳожиларнинг ўзида сақланган. Чор Россияси Туркистонга кириб олгандан кейин, юртимизнинг бой тарихи талон-торож қилиниб, барча ҳужжатлар йиғилиб, олиб кетилган.
Улар араб ва форс ёзувида битилган бу ҳужжатларни ўқий олмаган. Уларда муҳим маълумотлар акс эттирилган деган фикрда узоқ ушлаб туришган. Шарқшунос мутахассислар бу ҳужжатларни у қадар муҳим, сиёсий аҳамиятга эга эмаслигини ўрганиб чиққандан кейин Ўзбекистонга қайтариб юборилган. 1976 йилда Ўзбекистонга бир қатор архив ҳужжатлари қаторида бу маълумотлар ҳам қайтиб келган.
Қайд этиш кераки, архивда халқимиз ўтмишига тегишли араб, форс ва лотин алифбосида ёзилган ҳужжатлар шу қадар кўпки, улар рўйхатга олинган бўлса-да, олимлар ёки шарқшунослар томонидан ҳануз тўлиқ ўрганиб чиқилмаган. Архив сирлари қачон тўлиқ очилиши эса номаълум. Бунинг учун малакали кадрлар етишмаётгани кундай равшан.
Қорақалпоғистонда «Ҳадиси шариф билимдони» танлови бўлди
4-май куни Имом эшон Муҳаммад жоме масжидида аёллар иштирокида «Ҳадиси шариф билимдони» танлови бўлиб ўтди. Ҳар бир иштирокчи ҳадис илмининг султони ал Бухорийнинг ўмри, ижоди ҳақида, ҳадисларнинг инсон ҳаётида тутадиган ўрни танлов иштирокчиларининг берган жавобларида яққол акс этди.
Уғил болалар иштирокида эса 5-май куни Бердақ номидаги Қорақалпоқ Давлат университети маданият саройида 14 ёшдан 30 ёш оралиғидаги уғил болалар иштирокида «Ҳадиси шариф билимдони» республика босқичи бўлиб ўтди.
Унда Қорақалпоғистон Республикаси Вазирлар Кенгаши Раиси ўринбосари М.Алеуов мусобақа иштирокчиларига омадлар тилади. Сўнг Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси Шамсуддин Бауатдинов диний соҳада олиб борилаётган катта ислоҳатлар, яқинда қабул қилинган Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Диний-маърифий соҳа фаолиятини тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида» ги Фармони, Юртбошимиз ташаббуслари билан 21-24 апрель кунлари «Ўзбекистон Қуръон мусобақаси — 2018» тановининг якуний республика босқичи бўлиб ўтканлиги, ушбу мусобақада юртдошимиз Нукус мадрасасида таҳсил олган, бугунги кунда Тошкент ислом институти 3 босқич талабаси, бир неча танловлар ғолиби Йўлдошбай Нуриддинов олий мукофот ва бошқада иштирокчиларимиз соврунли 2 ва 3-ўрин соҳиблари бўлганлиги, мазкур мусобақа одилона ва шафофлик билан ўтказилганлиги ҳақида гапирди.
Мусобақада қалбида Қуръони карим, ҳадиси шарифларга ихлоси, муҳаббати бор инсонлар, Олий таълим муассасалари талаба ёшлари тамошабин бўлди. Савол-жавоблар билан қизиқарли ўтди ва тамошабинларда катта таъсуротлар қолдирди.
«Ҳадиси шариф билимдони» мусобақаси ҳам мана шундай эзгу ишлар давоми бўлиб, юртимизда илк бора ташкил этилгани барчамиз учун қувонарли ҳол», деб таъкидларди қозиёт қозиси.
Ушбу танлови ўтказишдан асосий мақсад, ислом динининг асл инсонпарварлик моҳиятини чуқур очиб берадиган, инсонларни эзгулик, меҳр-оқибат ва ҳамжиҳатлик йўлида бирлашишга даъват этадиган ғояларни ўзида мужассам этган ҳадисларни ёшларнинг барча қатламларида кенг тарғиб қилишдан иборат.
Мусобақа натижаларига кўра қуйидагилар ғолиб бўлишди:
Уғил болалар иштирокида
1-ўрин: Мамосолиев Жалолатдин, Ал Беруний мадрасаси 3-босқич талабаси,
2-ўрин: Низаматдинов Толеген, Ал Беруний мадрасаси 4-босқич талабаси,
3-ўрин: Сагидуллаев Зарафатдин, Ал Беруний мадрасаси 3-босқич талабаси, ва Ережепов Хайтмурат, Ал Беруний мадрасаси 4-босқич талабаси.
Аёллар иштирокида
1-ўрин: Дуйсекова Айша
2-ўрин: Саъдуллаева Рухия ва Сарсенбаева Хадиша
3-ўрин: Салиева Хадиша ва Утемуратова Диана
Мусобақада Муҳаммад ибн Ахмад ал Беруний номидаги ўрта махсус ислом билим юрти тажрийбали ўқитувчилари ҳакамлик қилди. Иштирокчилар хомий ташкилотлар тарафидан эсдалик совғалари, Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти ва Ўзбекистон Республикаси Ёшлар иттифоқи Қорақалпоғистон Кенгашининг дипломи билан тақдирланди.
Мусобақа ғолиблари Мамосолиев Жалолатдин ва Шапиева Қызларгүл Тошкент шаҳрида бўлиб ўтадиган якуний босқичга йўлламани қўлга киритди.
ЎМИ Матбуот хизмати
БААда Рамазонда рўзадорларга ифторлик улашилади
Бирлашган Араб Амирлиги Абу-Даби полициясининг собиқ бошлиғи Сақр Маҳайробий барча мусулмонлар учун Рамазон ойида рўзадорларга текинга - ифторлик қилиш имкониятини яратмоқда. Хар куни унинг чодири 500 та одам қабул қилади. Бу ҳақда "info.islom" нашри хабар берди.
«Бу анъанани биз 25 йил муқаддам бошлаган эдик. Ифторлик дастурхонини, биз илгари уйимиз яқинидаги масжид ташқарисидаги ҳовлида ёзар эдик», дейди Маҳайробий.
Юзлаб рўзадорларни тўйдириш учун, у 15 та қўй-эчки ва 350 та товуқни қурбонлик қилар экан.
Савоб ишни амалга ошираётган бу инсоннинг таъкидлашича, у ўз ота-боболари ва БАА пешволарининг ишини давом эттирмоқда.
Бундан ташқари, Маҳайробий Яман ўлкаларида хам 15 йилдан бери, ҳар Рамазон ойида бешта масжидда 150 та рўзадорларга ифторлик дастурхонини ёзишдек хайрли ишни бажариб келмоқда.
ЎМИ Матбуот хизмати
БААдаги анжуманда Ўзбекистон вакили иштирок этади
Бирлашган Араб Амирликларида "Кам сонли мусулмонлар халқаро анжумани" таъсис этилган эди.
Мусулмонлар халқаро анжумаи жорий йилнинг 8-9 май кунлари Абу Дабида ўтказишлиги белгиланган. Анжуманнинг илк йиғилишида 140та давлатдан 400дан зиёд делегат қатнашиб ўз мамлакатларида оз сонли мусулмонлар дуч келаётган муаммоларни муҳокама этишлари кутилмоқда.
Анжжуманга доктор Али Рошид Нуаймий раислик қилиши ҳамда доктор Муҳаммад Башарий раис ноиби сифатида фаолият олиб бориши маълум қилинган.
Қурултойда Ўзбекистон вакили сифатида Шайх Муҳаммад Содиқ Муҳаммад Юсуф ҳазратларининг фарзандлари, олима Одинахон Муҳаммад Юсуф қатнашишлари маълум қилинди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Мақолалар
