muslim.uz

muslim.uz

Четверг, 15 Март 2018 00:00

Отилган тошдан олинган сабоқ

Одамларнинг яхшиси ўз қалбида яхшиликка йўл очгани ва ёмонликни  ҳамда очкўзликни ҳайдаб чиқарганидир.

Муҳаммад ЗЕҲНИЙ 

Америкалик машҳур спрот юлдузи янги, чўғдек қип-қизил “ягуар” сотиб олди. Бир куни машинасига ястаниб ўтириб олиб, мусиқани баланд овозда қўйиб роҳатланиб кетаётганда машина ойнасига “чарс” этиб кичик тош тегди. У машинани четга олиб қараса, ойнага тош теккан жойда доғга ўхшаган из қолибди.

Машинадан тушиб тош отган болага: “Нима қилганинг бу, аҳмоқ?! Бу машина қанча туришини биласанми?! деб бақирди

Бола қўрқувдан титраб: “Амакижон, мени кечиринг. Бундай қилмоқчи эмасдим. Ногирон акам аравачасидан йиқилиб тушди. Аравачага кўтариб ўтқазишга кучим етмади. Бир неча соатдан бери шу ерда турибмиз. Аммо бирорта машина тўхтамади. Ахийри, шундай қилишга мажбур бўлдим, мени кечиринг”, деди.

Спорт юлдузи шунда унинг шеригини кўрди. У зах ерга ўтириб олган, ёнида ногиронлик аравачаси турарди. Илк бор ўзидан уялди. Йиғлаётган болага яқинлашиб, бошини силади, акасини ҳам юпатган бўлди. Ўзини айбдор ҳис этиб уларни манзилига элтиб қўйди. Болалар хурсанд бўлганидан такрор-такрор раҳмат айтишди.

У болалар билан хайрлашаркан, машинасининг тош теккан жойини ҳеч қачон таъмирлатмасликка қарор қилди. Чунки айнан ана шу кичик доғ унга ҳар одим одамийлик маснадини эслатиб туради...

Шу воқеани ўқидим-у хаёлга чўмдим. Нега атрофдагиларга бу қадар бефарқ бўлиб боряпмиз! Бир чимдим меҳрни, яхшиликни бир-биримиздан нега қизғанамиз, бунда нима маъно бор?.. Ўша спорт юлдузи машинасига отилган тош туфайли буни англаб етибди. Биз-чи, биз қачон англаб етамиз?! Ёки биз ҳам қимматбаҳо машина олайлиг-у, унга ҳам тош отсинларми!..

Анушервони одил ҳар йили наврўз куни қуюқ зиёфат ташкил қилиб халқни даъват қиларди. Бир йил наврўз зиёфатига келганлар орасида иккита ўзга юртлик меҳмон бор. Улардан бири баланд овозда қуйидаги назмни ўқиди:

Яхшилигим қайтсин десанг сен,

Яхшилик қил, яхши ўй ўйла.

Иккинчиси эса қуйидаги байтни ўқиди:

Ёмонлигим қайтмасин десанг,

Ёмон бўлма, ўй сурма ёмон.

Бу байтлар Анушервонга ёқиб қолди. У биринчи байтни ўқиганга минг дирҳам, иккинчи байтни ўқиганга беш юз дирҳам беришни буюрди. Аъёнларидан бири бундан ажабланиб Анушервондан: “Эй одил подшоҳ, уларнинг байтлари маъноси бир-ку, нега туҳфани икки хил бердингиз?” деб сўради.

Анушервон: “Ифодада тавофут бор, биринчисининг сўзи яхшилик ҳақида бўлди, иккинчиси эса ёмонликни эслатди. Кимнинг юрагида яхшилик бўлса, доимо яхшиликни зикр қилади; кимнинг кўнглида ёмон ўйлар бўлса, ёмонликдан гапиради”, деди.

Аждодларнинг ана шундай улуғвор хислатларини қалбимизга мустаҳкам жойлаб, ёшларимизга исломий тарбия хусусиятларини тушунтириш, уларнинг қалбига диний  билимларни етказиш – ҳар бир ота-она, мураббий, бува-бувиларнинг асосий вазифасидир.

Муҳаммад Зеҳний: “Жолинус вафот этганда унинг чўнтагидан бир хат чиқди. Унда қуйидаги сўзлар ёзилган эди: “Яхши одам ушбу дунёни тарк этса-да, бироқ у тирик ҳисобланади. Ёмон одам тирик бўлса-да, барибир, ўликлар қаторидадир”, деб ёзган эди.

 

 Наргиза АБДУҒАНИ қизи,

Хадичаи кубро аёл-қизлар ўрта махсус

ислом билим юрти катта ўқитувчиси

ЎМИ Матбуот хизмати

Четверг, 15 Март 2018 00:00

Дунё бешигин тебратган она

Аллоҳ таоло барча мавжудотлар қатори инсонни ҳам жуфт ҳолида, яъни эркак ва аёл қилиб яратган. Аёл зотини эса ардоқли, эркакларга жуфти ҳалол ва ором-сакинат, оиланинг чироғи ва посбони, фарзандлар мураббияси қилиб дунёга келтирган. Жамиятнинг деярли тенг ярмини аёллар ташкил этар экан, ҳаётдаги турмуш юмушлари ва ташвишларининг ярми ҳам улар зиммасидадир. Аёл – аввало онамиз, қолаверса, жуфти ҳалолимиз, опа-синглимиз, қизимиздир. Агар аёл ҳаётда ҳам жисмонан, ҳам маънан соғлом бўлса, демак, жамият соғлом бўлади. Чунки келажак меваси бўлмиш фарзандлар оналар сабабли дунёга келади. Уларга бошланғич таълим-тарбия ва одоб-ахлоқни ҳам оналаримиз, момоларимиз ўргатишади. Шундай экан, келажак авлоднинг яхши, солиҳ бўлиши бугунги кун аёлларининг қанчалик солиҳа, ҳаёли, ахлоқли бўлишларига ҳар жиҳатдан боғлиқдир.

Исломгача бутун дунёда аёл шаъни ерга урилган, унга худди бир буюм, матоҳ ёки йўлдан оздирувчи шайтон сифатида қаралган. Улар ҳар қадамда хўрланган, ҳақлари поймол этилган, уларни бузуқ ишларга қўйилган. Ислом динигина аёлга чинакам ҳурлик олиб келди, уни ҳар жиҳатдан жамиятнинг тенг ҳуқуқли аъзосига айлантирди ва ҳурматини жойига қўйди. Ислом динигина аёлнинг шарафи, иффати, ҳақ-ҳуқуқларини таъминлаб берди, Ислом бундан ўн беш аср муқаддам аёлни олий мартабага кўтарди. У бутун инсоният пайғамбари Муҳаммад алайҳиссалом тиллари томонларидан «Жаннат оналар оёғи остидадир», «Ўз хотинига меҳр-шафқатли бўлган кишилар энг яхшиларингиздир», дея эътироф этилди. Исломда эркакларга ўз аёлларига хушмуомала бўлиш, уларни урмаслик, илм олишига ва дину диёнатли бўлишига шароит яратиб бериш, таом, кийим, бошпана ва рўзғор ашёлари билан таъминлаш, никоҳда маҳрини бериш каби кўплаб мажбуриятлар юкланган.

Динимиз аёлларни мўътабар инсон сифатида қадр-қийматларини ниҳоят даражада юқори баҳолайди. Шунга биноан бугунги куннинг аёли ҳам унга берилган ҳақ-ҳуқуқлардан оқилона фойдаланиш билан бир қаторда, аёллик иффтини сақлаб, ўз шаънига доғ туширмасликка ҳаракат қилмоғи лозим. Аёл кишининг энг муҳим вазифаларидан бири унинг оиласи, фарзандлари борасидаги маъсуллигидир. Юқорида таъкидланганидек, эр киши кўпроқ вақтини оиласини нафақа билан таъминлаш йўлида ҳаракат қилиб юради. Табиийки, уй ишлари билан шуғулланишга кам вақт ажратади. Уй ишларини аёл киши қилади, покликка, тинчликка жавоб беради. Бошқа вазифаси ҳам бор, бу фарзанд кўриш, унга тарбия беришдир. Демак, аёл оиланинг ички ишларига масъулдир. Юртимизда хотин-қизлар, она-бола ва ёш оилалар ҳақ-ҳуқуқларини кафолатлаш, уларга қулай яшаш шароитларини яратиш ва сиҳат-саломатликларини мустаҳкамлаш борасида кўплаб самарали чора-тадбирлар амалга ошириб келинмоқда. Оилада аёл кишининг ўрни деганда фахр билан айтамизки, бугунги кунда улар миллий-диний қадриятларимиз, анъаналаримизни давом эттириб, ўзбек оилалари, хусусан оналаримиз, аёлларимиз оиланинг соғлом иқлими, оила бағрида фарзандларини эл-юртнинг муносиб ўғил-қизлари, Ватанининг ҳақиқий содиқ фарзанди бўлиб вояга етишларида жон куйдириб келмоқдалар
Шундай экан, омонатга содиқ қолиб, аёлларимизнинг турмушини фаровон қилайлик, оналаримиз, опа-сингилларимиз ва турмуш ўртоқларимизнинг кўнгилларини кўтариб, уларга нисбатан кўпроқ ҳурмат-иззат кўрсатайлик, Зеро, Ҳақ таоло каломи шарифида бундай дейди:
“Улар билан тотув турмуш кечирингиз. Агар уларни ёмон кўрсаларингиз, (билиб қўйингки,) балким сизлар ёмон кўрган нарсада Аллоҳ (сизлар учун) кўпгина яхшилик пайдо қилиши мумкин”.
Ояти карима маъно ва мазмунига мувофиқ аҳлу-аёлларимизга ҳурмат ва муҳаббатда бўлиб яшашимиз, уларнинг оилада бўлиб турадиган айрим хато ва камчиликларини кечиришимиз лозим бўлади. Аллоҳ таоло аёлларимизни ҳамиша ҳақ йўлдан адаштирмасин, уларнинг оила осойишталиги ва фарзанд тарбиясининг бекаси сифатидаги ишларида Ўзи куч-қувват, барака ва ихлос ато этсин, барчаларимизни икки дунё саодатига муяссар айласин.

Навоий вилояти

Конимех тумани имом-хатиби

Абдураҳманов Тоир

 тайёрлади

ЎМИ Матбуот хизмати

Жорий йилнинг 10 март куни Нью-Йоркнинг Бруклин туманида Қуръон мусобақаси ўтказилди. Америка мусулмонлари бирлиги уюшмаси (http://www.unitedamericanmuslim.org) томонидан уюштирилган ушбу тадбирда Американинг 20 дан ортиқ штати ва Канада шаҳарларидан 9 ёшдан 14 ёшгача бўлган 45 нафар мадраса ўқувчилари беллашди.

Ўзбекистонлик 11 яшар Иброҳим Рустам мусобақада биринчи ўринни эгаллаган. Иброҳим асли тошкентлик бўлиб, яқинда Флорида штатининг Орландо шаҳрида очилган Ал-Бухорий ислом марказида диний таълим олади, Қуръонни бир йилдан бери мутолаа қилади. 

Марказда болаларга, жумладан Флорида штати ва Орландо шаҳрида яшаётган ўзбекистонликларга Қуръон, Ҳадис, фиқҳ ва бошқа диний таълимотлардан сабоқ берилиши маълум қилинган. Ундан ташқари дунёвий фанлар, таълим-тарбия ва бошқа билимлар ҳам ўргатилиши қайд этилган. 

ЎМИ Матбуот хизмати

Кундузги нафл намозларини тўрт ракатдан, кечқурунги нафлларни эса икки ракатдан ўқиш суннат амаллардандир. Қиём туришга қодир бўлатуриб ўтирган ҳолда нафл намозлари ўқиш жо-из, лекин савобнинг ярмига эришади. Агар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай ҳам намоз ўқиганлар деб ўқиса, ҳам намознинг ҳам суннатга амал қилганнинг савобига эришади. Аммо тик туриб ўқишга қодир бўлмаган кишининг ажри тик туриб ўқи-ган кишининг ажри билан баробар бўлади. Ўтириб ўқийдиган ки-ши агар узри бўлмаса, бошқа намозлардаги ташаҳҳуд ўқиётган ки-шидек чап оёғи устига ўтириб, ўнг оёғини тик қилади. Нафл ўқиш-га киришган кишининг намози агар икки ракатни тўлиқ тугатмай туриб бузилса, унинг қазосини ўқиъб қўйиши вожиб бўлади. 

Шундай вақтлар борки, унда нафл намозларини ўқиш макруҳи таҳримий, яъни ҳаромга яқин макруҳ ҳисобланади. Қуйидаги ҳол-ларда нафл намозларини ўқиш макруҳ саналади: 

  • Субҳ вақти киргандан то бомдод ўқилгунга қадар нафл намозларини ўқиш мутлақ макруҳи таҳримийдир. Фақат
  • субҳнинг икки ракат суннатини ўқишга рухсат бор, холос. 
  • Бомдод ўқилгандан то қуёш чиққунга қадар нафл намозлари-ни ўқиш ҳам макруҳдир. Бу фурсатда умуман нафл намозлари ўқилмайди, гарчи намозхон бомдоднинг ёлғиз суннатини қазо қилган бўлса ҳам. Чунки субҳ суннатининг ёлғиз ўзини ўқий олма-ган киши кейин қазосини ўқимайди. Агар фарзини қўшиб қазо қилганида эди, қуёш найза бўйи кўтарилгач, иккисининг қазосини ўқиган бўлар эди. Бунинг масаласи юқорида ўтди. 
  • Қуёш чиқиб то бир найза миқдори кўтарилгунча ҳам нафл намозларини ўқиш макруҳдир. Қуёш тақрибан ярим соат чамасида бир найза миқдорида кўтарилади. 
  • Қуёш тиккага келгандан то заволга оққунча вақт оралиғида ҳам намоз ўқиш мутлақ жоиз эмас. 
  • Аср намозидан то шом намозини ўқиб бўлгунга қадар ҳам нафл намозларини ўқиш макруҳдир. 
  • Имом хутба ўқиш учун минбарга чиққан вақтда ҳам намоз ўқиш жоиз эмас. Имом хоҳ жума хутбасига чиққан бўлсин, хоҳ ёмғир талаб қилинаётгандаги хутба бўлсин, хоҳ бошқаси бўлсин, барибир ўша фурсатда намоз ўқиш дуруст эмас. (Изоҳ: бизнинг диёрларда имом жума кунлари аввал ваъз қилади ва сўнг жума намозидан олдин хутба ўқиш учун минбарга чиқади. Намоз ўқиш жоиз бўлмаган вақт шу имом минбарга кўтарилган фурсатдир. Аммо имом хутбадан олдин маъруза қилаётган бўлса, масжидга келган намозхон имом турган хонадан бошқа ўринда таҳийятул масжид намозини ўқиб олиши дуруст бўлади. Умуман, имом хутба қилаётганида намоз ўқиш тортишувли масала, чунки бу ҳақда ҳар хил ривоятлар бор. Ҳанафий мазҳабида имом минбарга чиққанидан кейин намоз ўқиш ҳаром. У хутбани бошлаганда эса, саломга алик олиш, акса урганга яхши тилак айтиш, Қуръон ўқиш ва шунга ўх-шаган нарсалар ҳам мутлақо мумкин бўлмайди). 
  • Муаззин фарз намозига такбир айтаётганда ҳам нафл намози ўқиш макруҳдир. Фақат бомдод намозида суннатни ўқиб, фарзга етиб олишига ишонса, шу суннатни такбир айтилаётган вақтда ҳам ўқиш жоиз бўлади. Шунда суннатни имомдан узоқроқ ерда ёки бошқа хонада ўқиб олади. Муҳими, суннатни ўқиб олиб, фарзга етиб олса бўлди. 
  • Масжидда ҳайит намозидан олдин ҳам, кейин ҳам нафл намо-зи ўқиш макруҳ. 
  • Ҳожилар Арафотда пешин билан асрни пешин вақтида жамлаб ўқишади, бу жамъи тақдим, дейилади. Шу пайтда икки жам қилинаётган намоз ўртасида ҳам нафл намозларни, ҳатто пешин-нинг суннатларини ҳам ўқиш макруҳдир. Муздалифада эса шом билан хуфтонни ҳожилар хуфтон вақтида жамлаб ўқишади. Бу жамъи таъхир, дейилади. Шу икки жам қилинаётган намознинг ўртасида ҳам, гарчи шомнинг суннатини бўлса-да, ўқиш макруҳдир. 
  • Фарз намозларидан бирортасининг вақти тор бўлиб қолса ҳам, нафлларни ўқиш макруҳ ҳисобланади. 
  • Хоҳ олди, хоҳ орқа ҳожатларини мажбуран ушлаб туриб намоз ўқиш макруҳдир. Шунингдек, қорин дам бўлганда ҳам елни мажбуран ушлаб ўқилган намоз макруҳ ҳисобланади. 
  • Худди шунингдек, яна хушуъни кетказадиган ҳар қандай муҳим иш ҳозир бўлгандаги ўқилган намозлар макруҳ бўлади. Ниҳоятда оч қолган ёки чанқаган кишига овқат ёки сув олиб ке-линса, ўз нафсини қондириб олиб, кейин намозга туриши керак. Яна қаттиқ чарчаган киши ҳам бироз дам олиб, сўнг намоз ўқиши мақсадга мувофиқ бўлади. 

Агар шу юқорида эслаб ўтилган вақтларда нафл намозлар ўқил-са, макруҳи таҳрима билан адо топади. Ким ушбу пайтларда намоз-ни бошлаб қўйса, уни бузиб намоз ўқиш макруҳ ёки ҳаром бўлма-ган бошқа вақтларда ўқиши маъқулдир.

 

“Мўминнинг меърожи” китобидан 

ЎМИ Матбуот хизмати

Президентимизнинг 2018 йил 14 мартдаги “Ўзбекистон Республикасининг давлат хавфсизлиги тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида” фармонига кўра давлат хавфсизлик хизматнинг асосий вазифалари ва фаолият йўналишларига қуйидагилар киради: 

Ўзбекистон Республикасининг давлат хавфсизлиги ва манфаатларини ташқи ва ички таҳдидлардан ҳимоя қилишни таъминлаш, мазкур соҳада қонунийлик ва қонун устуворлигини мустаҳкамлаш, ҳуқуқбузарликларнинг олдини олиш, уларни аниқлаш ва уларга барҳам бериш; 


Ўзбекистон Республикасининг конституциявий тузуми, суверенитети ва ҳудудий яхлитлигига тажовузларнинг олдини олиш, уларни аниқлаш ҳамда уларга барҳам бериш бўйича разведка ва контрразведка фаолиятини амалга ошириш; 
Ўзбекистон Республикасининг Давлат чегараларини қўриқлаш ва ҳимоя қилиш; 

Ўзбекистон Республикасининг Қуролли Кучлари ва мудофаа-саноат мажмуасини давлат хавфсизлигига хавф-хатарлар ҳамда таҳдидлардан ҳимоя қилиш, мамлакат мудофаа қобилиятини мустаҳкамлаш бўйича стратегик ташаббусларни амалга оширишда иштирок этиш; 

терроризм, экстремизм, уюшган жиноятчиликка, қурол-яроғ, гиёҳвандлик воситалари ва психотроп моддаларнинг ноқонуний муомаласига қарши курашиш; 

давлат манфаатлари ва хавфсизлигига таҳдид солувчи миллий, ирқий ва диний адоватни тарғиб этишга қаратилган бузғунчилик фаолиятининг олдини олиш, уни аниқлаш ва унга барҳам бериш; 

иқтисодий, илмий-техникавий, ижтимоий ва ахборот соҳаларида давлат хавфсизлигини таъминлаш, Ўзбекистон Республикаси халқининг тарихий-маданий ва бой маънавий меросини ҳимоя қилиш; 

давлат органлари ва бошқа ташкилотларда давлат манфаатлари ва хавфсизлигига таҳдид солувчи коррупция ҳолатларига қарши курашиш; 

телекоммуникация ва транспорт соҳасида давлат хавфсизлигини таъминлаш, фавқулодда ҳолатларни юзага келтирувчи омилларнинг олдини олиш, аниқлаш ва уларга барҳам бериш; 

Хизмат тергов қилиш ваколатига кирувчи жиноят ишлари бўйича терговга қадар текширув ва дастлабки тергов олиб бориш ва тезкор-қидирув фаолиятини амалга ошириш; 

давлат органлари ва бошқа ташкилотларда давлат сирлари сақланиши, махсус алоқа хавфсизлигининг таъминланиши ҳамда ахборотларни криптографик ҳимоя қилишни ташкил этиш устидан назоратни амалга ошириш; 

давлат манфаатлари ва хавфсизлигига таҳдид солувчи ҳуқуқбузарликлар содир этилишига имкон берадиган сабаб ва шарт-шароитларни аниқлаш ҳамда бартараф этиш; 

Хизматнинг жанговар ва сафарбарлик тайёргарлиги ҳолатини такомиллаштириш ва сақлаб туриш, куч ва воситаларни фавқулодда вазиятлар юзага келган ҳамда ҳарбий ҳолат жорий қилингандаги ҳаракатларга тайёрлаш. 
 
Манба: http://www.uza.uz

Мақолалар

Top