muslim.uz

muslim.uz

Вторник, 28 Апрель 2020 00:00

Рўза тутганингиз яхшироқ

«Эй имон келтирганлар, тақволи бўлишларинг учун сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам саноқли кунларда рўза тутиш фарз қилинди.

Бас, сизлардан ким бемор ёки сафарда бўлса, саноғи бошқа кунлардандир. Мадори етмайдиганлар бир мискин кимсанинг (бир кунлик) таоми миқдорида фидя (эваз) тўлашлари лозим. Ким ихтиёрий равишда кўпроқ яхшиликлар қилса (лозим бўлганидан ортиқ фидя берса), ўзига яхши. Агар билсаларинг, рўза тутишларинг (фидя бериб, тутмаганларингдан) яхшироқдир» (Бақара, 183–184). 

Ҳаётнинг лаззатини, ироданинг қийматини англаб етишга хизмат қиладиган Рамазон рўзаси илоҳий амрлар ичида нафсга энг оғир келадиган амалдир. Рамазон арабча «ар-рамад» сўзидан олинган, қуёш ҳароратининг жуда исиб, кўтарилганини англатади. Ойнинг «Рамазон» дейилишига сабаб, бу ойда тавба, солиҳ амал қилганларнинг гуноҳлари куйдирилади, йўқ қилиб юборилади. Ўзбек тилида рўза маъносини англатадиган арабча «савм», «сиям» сўзи луғатда нафс истакларидан ўзини тийишни билдиради. Атама сифатида эса, ният қилиб, нафснинг энг катта истаклари бўлган ейиш-ичиш ва жинсий алоқадан кун бўйи тийилишдир.

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи васаллам) Мадинага ҳижрат қилганларидан сўнг ойда уч кун ва ашуро кунида нафл рўза тутардилар. Ҳижратдан бир йил ўтиб, қибла ўзгарганидан кейин шаъбон ойида Рамазон рўзаси фарз қилинди.

Аллоҳ таоло Пайғамбаримиздан (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) олдин ўтган пайғамбарларнинг умматларига ҳам рўзани фарз қилган. Масалан, Одамга (алайҳиссалом) бийз кунлари (ойнинг 13-14-15 кунлари), Мусонинг (алайҳиссалом) қавмларига ашуро кунлари, насороларга ҳам рамазон ойида рўза тутиш буюрилган. Рўза шаҳватни кесади, нафснинг ҳою ҳавасларини мағлуб қилади. Турли ёмонликлардан, туғёнга кетишдан сақлайди. Рўзанинг бадан саломатлигига фойдалари бугун барчага яхши маълум. Аммо бу фойдалар рўзанинг фарз бўлиши сабаби ва ҳикмати ҳисобланмайди. Рўза фарз бўлишининг асл ҳикмати Аллоҳ таолонинг амрига бўйинсуниб, бандаликнинг завқини тотиш, руҳни риё асоратларидан поклаб, қувват ва ихлосни ошириш, нафсни енгиб, комилликка эришишдир.

«...саноқли кунларда». Яъни, сизга фарз қилинган рўза йилнинг саноқли кунларида – ўн икки ойдан фақатгина бир ойидадир. Ҳамда сизнинг саломатлигингизга зиён келтирмайдиган, тоқатингизни тоқ қилмайдиган шаклда, узрли бўлсангиз, маъзур кўрилиб, енгиллик беришни кўзда тутилган ҳолатда буюрилгандир.

«Бас, сизлардан ким бемор ёки сафарда бўлса, саноғи бошқа кунлардандир». Агар рўза тутиш сиҳатингизга жиддий зарар етказадиган даражада бемор ёки сафарда бўлсангиз, рўза тутмасликка рухсат берилади. Соғайгач ёки сафардан қайтганингиздан кейин, неча кун рўза тутолмаган бўлсангиз, шунча кун тутиб, зиммангиздаги фарз қазосини адо этасиз.

«Мадори етмайдиганлар бир мис кин кимсанинг (бир кунлик) таоми миқдорида фидя (эваз)тўлашлари лозим». Бу борада Ибн Абу Лайлодан қуйидагилар ривоят қилинади: «Рамазон рўзаси фарз қилинган дастлабки пайтда одамлар ҳали унга кўникмаган эдилар. Уларга кун бўйи оч юриш жуда оғир келарди. Шунинг учун рўза тутолмаганлар ояти кариманинг:  «Мадори етмайдиганлар...» ҳукмига асосланиб, бир камбағални тўйдириш билан ўзларини фарзни адо этган ҳисоблаганлар. «Сизлардан ҳар ким у ойга шоҳид бўлса, рўза тутсин» мазмунли ояти карима тушгач, рўза тутмай, фидя беришга рухсат фақат беморлар ва мусофирларгагина тегишли бўлиб қолди. Қолган барчамиз рўза тутишга буюрилдик».«Мадори етмайдиганлар» қаторига жуда ҳам қартайиб, очликка тоқати етмайдиган қариялар ҳам киришига муфассирлар иттифоқ қилишган.

«Ким ихтиёрий равишда кўпроқ яхшиликлар қилса (лозим бўлганидан ортиқ фидя берса), ўзига яхши». Яъни, ким буюрилганидан ортиқроқ фидя берса, ўзи учун янада яхшидир. «Агар билсаларинг, рўза тутишларинг (фидя бериб, тутмаганларингдан) яхшироқдир». Фидя берганидан ёки қазони тутганидан кўра, қийин бўлса ҳам, вақтида рўза тутганларинг ўзларинг учун афзалдир. Агар рўзанинг фазилатини билганларингда, албатта, рўза тутмаслик жоиз бўлган ҳолатларда ҳам рўза тутган бўлардиларинг.

 

Қуртубий ва Ҳамдий

тафсирлари асосида

Нўъмон АБДУЛМАЖИД тайёрлади

 

 

Суббота, 18 Май 2019 00:00

Ифторлик фазилати

 

Аллоҳга беадад ҳамду санолар бўлсинки, диёримиз мусулмонлари ҳар йили рамазон рўзасини тинчлик-осойишталик, бағрибутунлик билан адо этмоқдалар. Дарҳақиқат, бу ойда имон-эътиқод билан қилинадиган дуолар мустажоб бўлади. Чунки муборак ойда Аллоҳ таоло бандаларига осмон эшикларини очиб, ҳар бир дуо қилгувчининг дуосини қабул қилади. 

“Рамазон” сўзи беш ҳарфдан иборат. Унинг ҳар бир ҳарфига уламоларимиз шундай маъно берганлар. “Ро” – “раҳмат”, “мим” – “мағфират”, “зод” – “зимонун лилжаннат” (жаннатга кириш учун кафолат), “алиф” – “аманун минаннар” (дўзахдан омонлик), “нун” – “нурун миналлоҳ” (Аллоҳ томонидан нур) маъноларини англатади.

Ушбу сўзимизни Имом Термизий (раҳматуллоҳи алайҳ)дан ривоят қилинган: “Рамазоннинг аввали раҳмат, ўртаси мағфират, охири дўзахдан озодлик кунларидир”, ҳадиси шарифи ҳам қувватлайди. Яъни: “ро” ҳарфи рамазоннинг аввали бўлган раҳмат кунларига, “мим” ўртадаги мағфират кунларига, “зод” ва “алиф” ҳарфлари охиридаги “дўзахдан озод бўлиш” кунларига, “нун” ҳарфи эса бутун рамазоннинг натижасида ҳосил бўладиган нурга далолат қилади.

Рамазон ойининг фазилатларини батафсил баён қилгувчи ҳадисни Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан Салмон Форсий (розияллоҳу анҳу) ривоят қилиб, жумладан бундай дедилар: “…Бу ойда мўминнинг ризқи зиёда бўлади. Кимки у ойда бирорта рўзадорга ифторлик қилиб берса, унинг гуноҳлари кечирилади ва дўзахдан озод бўлади. Шунингдек, унга ҳам рўзадорнинг савобидан ҳеч қанча кам бўлмаган савоб берилади”. Шунда биз: “Эй Расулуллоҳ! Биз ҳаммамиз ҳам рўзадорга ифторлик қилиб бера олмаймиз-ку”, дедик. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Аллоҳ таоло бу савобни рўзадорга бир қултум сут ёки битта хурмо ёки бўлмаса бир ҳўплам сув билан ифторлик қилиб берган кишига беради. Кимки рўзадорнинг қорнини тўйғазса, Аллоҳ қиёматда унга ҳавзи кавсаридан бир қултум сув ичиради, натижада у то жаннатга киргунича чанқамайди. Рамазон – аввали раҳмат, ўртаси мағфират, охири дўзахдан озод қилиш ойидир. Кимки у ойда ходимларнинг оғирини енгил қилса, Аллоҳ унинг гуноҳларини кечиради ҳамда дўзахдан озод қилади”, дедилар”.

Ифтор пайтидаги дуолар ижобатдир. Зеро, Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтадилар: “Уч тоифа инсоннинг – рўзадорнинг ёки ифтор қилаётган рўзадорнинг, одил подшоҳнинг ва мазлумнинг дуоси мустажоб бўлади” (Термизий, Аҳмад ва Ибн Можа ривояти).

Шу ўринда бир мулоҳаза: Баъзилар “Рўзадорни тўйдирган одам рўза тутганнинг савобини олади”, деган гапни хато талқин этишади, ифторлик маросими уюштириб, кўп одамларни чақиради, кейин ўзи рўза тутмай юраверишади. Бу одат мутлақо хато тушунча оқибатидир. Аввало, бу гапдан ўзи рўза тутмаса бўлаверади деган хулоса чиқмайди. Қолаверса, ҳеч бир савоб иш фарз ибодатни тарк қилишга сабаб бўла олмайди.

Ифторлик қилиш деганда, албатта дастурхон ёзиб, тўп-тўп одам айтишни тушунмаслик керак. Камбағал, муҳтож кишиларга таом ёки керакли маблағни бериш энг яхши ифторликдир. Чунки шуниси риёдан холи бўлади.

Баъзи ифторликларда дабдабага берилиб кетиш, ношаръий ишларни аралаштириб юбориш ҳоллари ҳам учраб туради. Бунга ўхшаш ҳолатларни тугатиш зарур.

Мискинга таом бериш рўза тутишнинг ўрнига ўтиши эса, фидя бериш дейилади. Бунга Қуръони каримда рухсат берилган. Бироқ фидяга ўта қариликлари, дармонсизликлари сабабли рўза тута олмай қолган отахон ва онахонлар ҳақлилар, холос. Уламоларимиз бу тоифага тузалишидан умид йўқ сурункали касалга чалинган кишиларни ҳам қўшганлар. Фақат ана шу тоифадаги кишиларгина рўза ўрнига фидя беришлари мумкин. Қолганларга бу рухсатнинг дахли йўқ. Бошқа кишилар дунёдаги барча мискинларни тўйғазсалар-да, фарз рўзанинг бир соати ҳам улардан соқит бўлмайди.

Рўза инсонни ҳаётнинг барча аччиқ-чучукларига бардош бериш ва уларга сабр қилишга ҳозирлайди. Руҳан, ақлан ва жисмонан камол топишида ёрдам қилади ва жамият ривожланиши, тараққий этиши йўлидаги қийинчиликларни бартараф этишга ўргатади.

Шунингдек, рўзадорнинг ўзи, оиласи ва уммат учун сероб­лик, фаровонлик ҳосил бўлади. Очлик ва чанқоқлик нималигини ўзидан ўтказган рўзадор, бундай азобни тортаётган камбағал, бечораларга яхшилик кўрсатишга ҳаракат қилади.

Аллоҳ таоло муборак рамазон ойида тутаётган рўзаларимизни, тоат-ибодатларимизни ўзининг фазлу карами ила қабул қилиб, барчаларимизни улуғ ажру савобларга эриштирсин!

 Нўъмон Атабаев

Четверг, 16 Май 2019 00:00

Рамазон (шеър)

Яхши келдинг, эй шарофатли азиз меҳмонимиз,

Интизор эрди йўлингда дийдаи гирёнимиз,

 

Эй кўнгиллар истаги, маҳбубимиз, жононимиз,

Ўртанур шавқинг била бу сийнаи сўзонимиз,

Тийра кулбамиз ёрутдинг, эй маҳи тобонимиз.

 

Жилвалар айлаб саодат буржида, эй навниҳол,

Юз очиб, қилдинг намоён нозанинлардек жамол,

Барқарор ўлғил камолот авжида кўрмай завол,

Хуш келибсан, кетмағил, то умримиз борича қол,

Кечсин эмди сен била қолган ҳаёти фонимиз.

 

Дилҳазинларни қудуминг шоду хандон айлади,

Кечамизни партави моҳинг чароғон айлади,

Ҳар саҳар субҳинг насими анжумафшон[i] айлади,

Сен туфайли Тангри неъматлар фаровон айлади,

Ҳайри баркат келганинг моҳи шариф рамадонимиз.

 

Қайси бир мадҳинг рақам қилгай сенинг, эй яхши зот,

Улки мўмин баҳравар сендин ҳаёту ҳам мамот,

Эй карамбахшу сахолик, боиси хайру закот,

Топғуси бечоралар сен бирла тангликдин нажот,

Хайри мақдам, эй фазилатли маҳи ғуфронимиз.

 

Таърихи ҳижратга ўтгач икки йил ул биру бор,

Бандаларга рўза тутмоқ амрин этди ошкор,

Эҳтиром ила тутинг одобини, эй рўзадор,

Кони хислат, хосиятбахшу маҳи раҳматнисор,

Бир улуғ неъматки, бизга туҳфаи раҳмонимиз.

 

Ассалом, эй моҳи олий, хуш келибсан, марҳабо,

Эй ғубори хоки пойинг дийдаларга тўтиё,

Қилмадик шойиста амринг, тутмадик шартинг бажо,

Бўлғумиз афв этмасанг, шармандаи явмил-жазо,

Ул куни сўрганда биздин адл ила султонимиз.

 

Ҳақ таоло бизга кўп лутфу иноят айлади,

Сен каби бир моҳи раҳматни каромат айлади,

Холисанлиллоҳ агар ким сенга хизмат айлади,

Они Тангрим лойиқи дийдору жаннат айлади,

Иллати журму гунаҳлар дардига дармонимиз.


 

 

Жумла ойлардин фазилатли, муборак номсан,

Бенаволарга саховатли улуғ айёмсан,

Соим[ii] аҳлини зиёфат қилғучи ҳар шом сан,

Раҳматидин Жабраилдек қосиди пайғомсан,

Хайрхоҳу журмпўшу[iii] пардаи нуқсонимиз.

 

Мушкбўйи файзи субҳингдин муаттардур димоғ,

Рўшнойи лайлатил-қадрингда юлдузлар чироғ,

Ғафлат аҳли уйқуда бебаҳра, кундуз кун синоғ,

Яхшилар бедор ўлиб, тунлар фароғатдин йироғ,

Айлашиб хатму тиловат ҳофизи қуръонимиз.

 

Эй маҳи ашраф[iv], фазилат сенда беҳад бордур,

Ҳам савобинг беҳисобу ҳикматинг бисёрдур,

Сусти ҳозим[v], заъфи меъда бирла ким бемордур,

Ҳикматинг бу дарду иллатга шифо изҳордур,

Ҳар маризу[vi] ҳар тани бемора сен Луқмонимиз.

 

Бизни, ё Раб, яхшиларнинг зумрасига қил вусул,

Журмимизни мағфират қил, айла раҳматга духул,

Айбу нуқсон бирла тутган рўзамизни қил қабул,

Бу Суҳайлий осийнинг сендин мудом уммиди шул,

Вақти риҳлатда саломат айлагил иймонимиз.



[i] анжумафшон — юлдуз сочувчи, нур сочувчи

[ii] соим  –  рўзадор

[iii] журмпўш  –  айбларни ёпгувчи

[iv] ашраф  –  энг улуғ

[v] сусти ҳозим  – ҳазм тизимининг бузилиши

[vi] мариз  – касал

 

Дадахон қори Суҳайлий

 

 

Среда, 15 Май 2019 00:00

Рамазон – ибодат мавсуми

Эзгулик ва эҳсон, ибодат мавсуми Рамазонга етганимиз улуғ бир неъмат. Аллоҳ таоло бу ойда гуноҳлардан покланишимиз, нафсларимизни тарбиялаб, тоатларга ўргатишимиз учун бизга рўзани фарз қилди, Қуръон тиловатига, кечалари қоим бўлишга, хайр-эҳсон қилишга ундади.

Шубҳасиз, бу ойнинг энг улуғ ибодати рўзадир. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтдилар: “Одам боласининг ҳар бир (яхши) амали савоби ўн баробардан етти юз баробаргача кўпайтириб берилади. Аллоҳ таоло айтди: “Фақат рўза мустасно. Албатта, у Мен учун ва унга Ўзим мукофот бераман. Банда шаҳвати ва таомини Мен учун тарк қилади”” (Имом Муслим ривояти).

Рўза инсонни ёлғизликда ҳам, одамлар орасида ҳам Аллоҳ таолони унутмасликка, тоатларга сабрли бўлишга, доим гўзал хулқли бўлишга, Аллоҳ қайтарган нарсалардан узоқ бўлишга ўргатади.

Рамазон – таровиҳ ойи. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) мағфиратга ноил бўлиш, ажру савобларни кўпайтириб олиш учун бу ой кечаларида ибодат билан қоим бўлишга тарғиб қилиб: “Ким Рамазон кечалари имон билан, савоб умидида қоим бўлса, ўтган гуноҳлари кечирилади”, деганлар (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).

Тунги намоз мўминлар шарафи, солиҳлар одати, обидлар унсидир. У бандани Аллоҳ таолога яқинлаштирувчи энг афзал амалдир. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтдилар: “Тунги намозни канда қилманг. У сизлардан олдин ўтган солиҳлар одати, Раббинггизга яқинлик, гуноҳларга каффорат, маъсиятлардан қайтарувчидир” (Имом Аҳмад ва Термизий ривояти).

Рамазон – Қуръон ойи. Аллоҳ таоло марҳамат қилади: “Рамазон ойи – одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир(Бақара, 185). Рўзадор бу ойни Қуръони карим тиловати учун ғанимат билиши керак. Қуръон рўзадорга шафоатчи ва гувоҳдир. Набий (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) айтдилар: “Рўза ва Қуръон қиёмат кунида бандага шафоат қилади. Рўза: “Эй Раббим, мен уни кундузи таомдан ва шаҳватлардан тийдим, мени унга шафоатчи қил”, дейди. Қуръон: “Мен уни тунда уйқудан қолдирдим, мени унга шафоатчи қил”, дейди ва иккалови шафоатчи қилинади” (Имом Аҳмад ва Табароний ривояти).

Рамазон – хайру саховат ойи. Бу ойда бошқа ойларга қараганда кўпроқ сааховат кўрсатишга тарғиб қилинган. Зеро бу ойда қилинган садақа ва эҳсонлар савоблари кўпайтириб берилади. “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) одамларнинг энг сахийи эдилар. У зотнинг энг сахий бўладиган вақтлари Рамазонда – Жаброил (алайҳиссалом) билан учрашганларида бўлар эди. У зот Жаброил (алайҳиссалом) билан Рамазоннинг ҳар тунида учрашиб, Қуръонни дарс қилишар эди. Ўшанда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) саховатда эсаётган шамолдан-да тез бўлиб кетар эдилар” (Имом Бухорий ва Муслим ривояти).

 Жамшид Шодиев тайёрлади.

 

  1. Рўза тутган кишининг тақводорлиги зиёдалашади. Аллоҳ таоло Қуръони каримда рўзани олдинги умматларга фарз қилганидек, ушбу уммати Муҳаммадийяга ҳам фарз қилганини  айтиб, оятнинг сўнгида, албатта, тақводор бўласизлар деб таъкидлади. Рўза туфайли инсонда Раббисини кўриб турганлигини ҳис қилиш кучи, У зотдан қўрқиш ҳисси янада зиёдалашади. Рўза тутиш билан банда Раббисига бўйсуниб, буйруғига “лаббай”, деб итоат қилган бўлади.
  2. Рўза кўзни номаҳрамларга назар солишдан сақловчи, ёмонликларга ундовчи шайтоний нафсини сусайтирадиган асосий омиллардандир. Чунки унинг ёрдамида инсон нафсининг ҳар қандай хоҳиш-истакларига ғолиб келади. Бу билан инсоннинг қийинчилик, машаққатларга бардош бериш, сабр қилиш тажрибаси ошади. 
  3. Рўзанинг яна бир ҳикмати ночор, мискин, фақирларни ҳолатини эслатишдир. Ким оч, чанқоқ бўлмас экан, фақирлар чекадиган қийинчиликларни қаердан билсин! Рўза тутган инсон очлик, чанқоқлик аламини тотиб кўриб, бечора ҳолдагиларни қандай кун кечираётганини яхши билади.  Ҳаёт турмушимизда тўкин-сочин, фаровон ҳаёт кечирар эканмиз, кўп ҳолатларда, қариндош-уруғ, қўни-қўшни, атрофимиздаги инсонларнинг ҳолати қай даражада кечаётганини, лоақал бир маротаба эслаб қўйиш ёдимиздан кўтарилиб қолади. Кўча-кўйда, автобусда, метрога тушганимизда бозорга борганимизда, умуман олганда кўплаб ўринларда ибрат олишимиз керак бўлган ҳолатларга дуч келамиз-у, лекин эътибор бермасдан ўтиб кетаверамиз. Шунинг учун ҳам халқимизда “Қорни тўқнинг қорни оч билан нима иши бор” деган ибора бежиз айтилмайди. Ҳақиқатдан ҳам баъзида бечораҳол кишиларнинг олдидан ўтиб кетадиган бўлсак, улар ҳам биз каби инсон, улар ҳам биз каби фаровон ҳаёт кечиришни исташларини, уларнинг олдиларидаги жажжи фарзандлари, бизларнинг фарзандларимиз каби ота-онанинг меҳрига, атрофдагиларнинг эътиборига лойиқ эканларини унутиб қўямиз. Ҳа, инсон унутувчан ва баъзан ношукр бўлади, чунки кеча яқинда ўзининг ҳолати ҳам шундай бўлганини, ўзи ҳам бошқаларнинг кўмагига муҳтож бўлганида: “Мен ҳам қачон ўзгаларга ўхшаб кўнглим тусаган нарсани ейман”, деб Аллоҳ таолога дуо қилиб ёлворганини унутиб қўяди. Ёки бўлмаса, умри давомида тўқчиликда яшаб, тақдири илоҳий билан ўзининг бошига ҳам шундай кунлар тушиб қолиши мумкинлиги ҳақида ўйлаб ҳам кўрмайди. Шунинг учун ҳам юқорида таъкидлаб ўтганимиздек, рўза инсонни мурувватли қилади, ўзгаларга, хусусан бечора ҳолларга эътибор қаратишга ундайди. Ким ўзида раҳм-шафқат сифатини шакллантириш ва мустаҳкамлашни хоҳласа рўза тутсин! 
  4. Яна бир ҳикмати – узоғу яқиндаги барча мусулмонларни Рамазон ойида рўза тутишга бирлаштиришдир. Бир вақтда рўзани ният қилиб, бир вақтда рўзаларини очадилар. Шу билан ҳам маънан, ҳам ҳиссан барча умматнинг якдиллиги рўёбга чиқади. 
  5. Рўзанинг навбатдаги ҳикмати, рўза бадан учун сиҳат-саломатлик гарови саналади. Рўзадор рўза тутиши сабабли, ўз соғлигини тиклаб олади. Бугунги кунга келиб бутун дунёда рўза нафақат соғлиқни сақлаш учун, балки беморларни даволаш учун ҳам ўта зарур омил эканлиги ошкора айтилмоқда. Яқинда Россия олимлари рўза тутиш йўли билан даволанган беморлар рўйхатини эълон қилишди. Ҳатто саратон касалига мубтало бўлганлар ҳам мана шу йўл билан шифо топишибди. Рўза турли касалликларга даво бўлиши билан бирга бадандаги ёмон, кераксиз ёғларни, холерик-сафро, флагматик-балғам, сангвиник-қон, меланхолик-қора ўтларни кетказади. Қонни мусаффо қилади, ошқозонни яхшилайди. Натижада рўзадор анча енгиллашиб қолади, зеҳни ўткир, хотираси кучли, иродаси мустаҳкам бўлади. Кўплаб тиббиёт мутахассислари: “Рўза тутиш баданнинг соғлом ва қувватли бўлишига сабаб бўлади”, деб таъкидлайдилар.
  6. Рўза баъзи ларга каффоротдир. 
  7. Рўза тутган киши ўз рўзаси сабабли маълум вақт фаришталар сифати ила сифатланади. Маълумки, емаслик, ичмаслик ва жинсий яқинлик қилмай, доимо тоатда бўлиш фаришталарга хос сифатдир.

 

 

Кўкалдош ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Баратов Ғиёсиддин манбалар асосида тайёрлади.

Страница 27 из 264

Мақолалар

Top