Ўзбекистон Республикаси Президенти «Ўзбекистон Республикасида лимончилик соҳасини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарорни имзолади.
Ҳужжат билан Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги, Ўрмон хўжалиги давлат қўмитаси, “Ўзбекозиқовқатхолдинг” холдинг компанияси, “Агробанк” акциядорлик тижорат банки ҳамда лимон етиштирувчи ташкилотларнинг республика ҳудудида лимон кўчатларини етиштиришни янада ривожлантириш ва экспорт ҳажмини ошириш мақсадида “Лимон етиштирувчилар ва экспорт қилувчилар” уюшмасини (кейинги ўринларда Уюшма деб аталади) ташкил этиш тўғрисидаги таклифига розилик берилди.
Маълумот учун қабул қилинишича: “Пюре фрут трейд” МЧЖ, “Холис саркор замин” МЧЖ, “ҚУББО мева-сабзавот” МЧЖ, “Сағбон тикувчи элит” МЧЖ, “Сора инвест” МЧЖ масъулияти чекланган жамиятлари шаклидаги лимон етиштирувчи ташкилотлар, “Узоқбой ниҳоллари”, “Қурбонов Иззатилла”, “Абдураҳмон Абдуғаффор давр” фермер хўжаликлари ҳамда томорқа ер эгалари, лимон экспорти билан шуғулланадиган хўжалик юритувчи субъектлар Уюшма муассислари ҳисобланади;
ташкилотлар, фермер хўжаликлари ва бошқа хўжалик юритувчи субъектлар шартнома асосида Уюшмага мустақил аъзо бўлишлари мумкин ва унинг таркибидан чиқиш ҳуқуқига эгадирлар.
Қуйидагилар Уюшманинг асосий вазифалари этиб белгиланди:
республикада лимон кўчатларини етиштириш ва лимон етиштирувчи иссиқхона хўжаликларини ташкил этишни комплекс ривожлантириш бўйича дастурларни амалга оширишда иштирок этиш, соҳада ягона илмий-техникавий, технологик, инвестицион ва экспорт сиёсати амалга оширилишига кўмаклашиш;
табиий майдонлардан оқилона фойдаланган ва интенсив етиштириш технологияларини қўллаган ҳолда лимон ўсимлигининг ўсиши учун қулай бўлган ҳудудларда махсус иссиқхона хўжаликларини ташкил қилиш йўли билан лимон етиштириш ҳамда экспортга маҳсулот чиқариш ҳажмларини босқичма-босқич ошириб бориш;
лимон етиштириш жараёнларига хорижий сармояларни, чет эллик мутахассислар ҳамда консультантларни фаол жалб қилиш, ушбу соҳага илғор технологияларни жорий қилиш;
лимон кўчатларини лимон етиштириш билан шуғулланувчи жисмоний ва юридик шахсларга тизимли етказиб бериш, лимон ўсимлиги зараркунандалари ва касалликларига қарши биологик ҳамда кимёвий воситалар асосида курашиш ишларига кўмаклашиш;
инновацион технологияларни лимон етиштириш жараёнига жорий қилиш учун илмий-тадқиқот ишлари олиб бориш, лимоннинг маҳаллий серҳосил навларини яратиш, районлаштириш ҳамда янги навларни давлат реестрига киритиш ишларига кўмаклашиш;
лимон етиштириш ва уни қайта ишлаш ҳамда экспортга етказиб бериш соҳасини ривожлантиришга йўналтирилган норматив-ҳуқуқий ҳужжатларни ишлаб чиқишда иштирок этиш;
лимон етиштирувчиларга лимонни етиштиришнинг замонавий усуллари ва уни парвариш қилиш юзасидан тавсиялар ишлаб чиқиш хамда методик ёрдам кўрсатиш;
лимонни парвариш қилишга жалб этиладиган мутахассисларни агротехник тадбирларни тўғри ўтказиш бўйича ўқитиш учун махсус тайёрлов курсларини ташкил этиш;
соҳа учун мутахассисларни тайёрлаш ва қайта тайёрлаш, олий, ўрта махсус, касб-ҳунар таълим муассасаларида, шунингдек, хорижда уларнинг малакасини ошириш ишларини самарали ташкил этиш ҳамда мувофиқлаштиришда иштирок этиш.

Ўзбекистон мусулмонлар идораси матбуот хизмати

1-савол: Қазо намозларни қайси пайт ўқиган маъқул? 

Жавоб: Аслида намозларни иложи борича ўз вақтида адо этишга ғайрат қилиш керак. Инсоннинг ўзига боғлиқ бўлмаган ҳолатлар бундан мустасно. Ана шу ҳолатлар сабаб намоз қазо бўлиб қолса, уларни адо этишга маълум бир вақт ажратилмаган. Аммо куннинг уч вақтида – кун чиқаётган, қуёш тиккага келган ва кун ботаётган вақтларда ўқиб бўлмайди (“Баҳрур роиқ”). 

2-савол: Аёл киши умра қилаётган вақтида ҳайз кўриб қолса, нима қилади? 

Жавоб: Аёл киши умра қилаётиб ҳайз кўриб қолса, шу ерда умрасини якунлайди ва сочини қисқартириб, эҳромдан чиқади. Ҳарамдалик вақтида ҳайзи тўхтаса, умранинг қазосини адо қилади. 

3-савол: Боши билан имо-ишора қилиб ҳам намоз ўқий олмаган киши соғайгач, ўқимаган намозларининг қазосини ўтайдими? 

Жавоб: Боши билан имо-ишора қилиб ҳам намоз ўқишга қодир бўлмаган киши кўзлари ёки қошлари билан имо-ишора қилиб намоз ўқимайди. Соғайгач ёки касали енгиллагач, қаралади, агар бир кечаю кундуздан ортиқ намоз ўқий олмаган бўлса, қазосини ўқимайди. Агар ундан кам бўлса, қазосини ўтайди. 

4-савол: Кўп йиллик намозларим қазосини ўқишим учун тартибга риоя қилишим керакми? 

Жавоб: Йўқ. Қазо намозлар бир кунлик, яъни беш вақт намоз бўлса, ўшанда тартибга риоя қилинади. Агар, қазо намозлар олти вақтдан кўпайиб кетса, тартибга риоя қилинмайди (“Ҳидоя”). 

Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ва саҳобалар Ҳандақ куни муҳораба сабабли уч вақт намоз – пешин, аср ва шом намозларини вақтида адо этишолмайди. Кечқурун Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Билол (розияллоҳу анҳу)га азон айттириб, тартиб билан аввал пешин, кейин аср ва охирида шом намозларининг қазоларини ўқишган ва: “Мен намоз ўқиганим каби намоз ўқинглар”, деганлар. 

Қазо қилинган беш вақт намозларнинг орасида тартиб фарздир (Жомеъур Румуз). 

Агар ўтказиб юборган намозлар олти вақтдан ўтиб кетса, хоҳлаганидан бошлаб қазосини ўқиса бўлаверади (“Мухтасарул Виқоя”). 

5-савол: Витр намозидан кейин қазо намозларни ўқиса бўладими? 

Жавоб: Ҳа. Витр намозини ўқиганидан сўнг қазо ёки нафл намозлар ўқилаверади. 

6-савол: Бомдод намозини уйда ўқийману, лекин иш юзасидан баъзан пешин ва аср намозларини ўқишнинг имкони бўлмай қолади. Ишдан қайтиб, уйда уларнинг қазосини ўқисам, гуноҳкор бўлмайманми? 

Жавоб: Ҳар бир балоғатга етган мўмин ақли жойида бўлса, унга намоз ўқиш фарздир.

Қуръони каримда: “Эй имон келтирганлар! На мол-дунёларингиз ва на фарзандларингиз сизларни Аллоҳнинг зикридан (Унга ибодат қилишдан) чалғитиб қўймасин! Кимки шундай қилса, бас, ана ўшалар зиён кўрувчи кимсалардир” (Мунофиқун, 9), дея марҳамат қилинган. 

Намоз ҳақида ҳазрат Умар (розияллоҳу анҳу) бундай деганлар: “Менинг наздимда сизларнинг энг муҳим ишларингиз намоздир...” 

Ухлаб қолиш, вақт ўтганини билмасдан ўтказиб юбориш узр ҳисобланади. Унда билган заҳоти намознинг қазосини ўқиб олиши керак бўлади. 

Қатода (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) дедилар: “Уйқуда камчилик, масъулиятни сезмаслик йўқ, камчилик ва масъулиятни сезмаслик уйғоқ пайтдадир. Қачон сизлардан бирингиз намозни унутса ёки ухлаб қолса, уни эслаган вақтида ўқиб олсин. Чунки Аллоҳ таоло: “Намозни мени эслаган вақтингда қоим қил!” деган” (Имом Муслим ривояти). 

Аммо намозни ҳеч қандай узрсиз тарк қилиш, билатуриб ўқимаслик улкан гуноҳдир. 

Айниқса, ҳозирги пайтда юртимизда намоз ўқиш ва бошқа ибодатларни адо этиш учун барча шароитлар муҳайё қилинган. Бизнинг турли баҳона ва важларимиз ўринсиз экани аён. Чунки намозларнинг вақти бизлар улгуришимиз учун етарлидир. 

Шунинг учун ўзини англаган ҳар бир мусулмон дарҳол тавба қилиши, Аллоҳга қайтиши, намоз ўқишни ўрганиб, қазоларини ҳам адо этишни бошлаши лозим бўлади. 

7-савол: Ҳурматли Муфтий ҳазратлари, саволим шундан иборатки, беш вақт намоз ўқиб юрган киши, ишлари кўпайса, намозни қазо қилиб ўқиши мумкинми? 

Жавоб: Куръони каримнинг Нисо сураси 103-оятида: “Намоз мўминларга вақти тайин этилган ва (фарз этиб) белгилангандир”, дейилган. Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Амалларнинг яхшиси ўз вақтида ўқилган намоздир” деганлар. Демак, мўминларга намозни вақтида ўқиш фарз қилинган. Уни узрсиз кечиктириб ўқиш мумкин эмас. Узр эса ухлаб қолиш ёки унутиб қўйиш билан бўлади. Имкон бўлса, намозни вақт кириши билан ўқиш афзал, бўлмаса белгиланган вақт ўтиб кетмасидан ўқиб олиш лозим. 

Фақат ҳаж ибодатини бажараётганлар Арафотда пешин билан асрни, Муздалифада шом билан хуфтон намозларини жамлаб ўқийдилар. 

Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи ва саллам): “Ким бир намозни ухлаб қолиб ёки унутиб ўқимаган бўлса, ёдига тушганида ўқийди”, деганлар.

ЎМИ Матбуот хизмати

Бугун Халқ сўзи газетасининг онлайн нашрида бугунги кунда долзарб масалага айланиб улгурган масала ҳақида мақола эълон қилинди. Ушбу мақола билан танишиш ҳар биримиз учун фойдалидир. 

Қизи бор уйнинг файзу фариштаси бўлади. Бундан фахрланамиз. Негаки, оиламизда навниҳолдек маликалар камолга етмоқда. Келажагимиз давомчиси қизларимизни оқ ювиб, оқ тараймиз, ҳеч кимдан кам қилмай тарбиялаймиз, кўз қорачиғидек асраб-авайлаймиз. Гоҳо меҳр-муҳаббатимизни ошкора намоён этмасак-да, унинг бахту иқболи йўлида ҳамма нарсага тайёр турамиз. 

Ҳар бир ота-онанинг, бобою бувининг дилидаги истак шу. Бунга қўшилмасликнинг асло иложи йўқ. Зеро, оқила, лобар, зукко қизларимиз, гулу гунафшаларимиз ҳаётимиз давомчиларидир. Ана шундай эзгу тилак билан уларни турмушга узатамиз, ўзга хонадонда тиниб-тинчиб, ўзидан кўпайишини тинмай ният қиламиз. Аммо шу ўринда аччиқ бир ҳаётий ҳақиқатни айтмасак бўлмас. Гап шундаки, қизларимизга бўлган муносабат куёв томонга қилинган сарпо-суруқлару мебелларга қараб шаклланаётгани, кўпинча фақат шунга оила пойдевори, тамал тоши сифатида қаралаётгани сизни ташвишлантирмайдими? Энди айтинг-чи, қиз томоннинг мебель қилиши қайси урф-одатимизга тўғри келади? Нега жондан азиз дилбандимизни турмушга бергач ҳам “олди-олди”лардан қутулолмаймиз? 

— Биз жойларда аҳоли билан очиқ мулоқотлар ўтказганимизда, мана шундай салбий ҳолатларга кўп бор гувоҳ бўламиз, — дейди Олий Мажлис Қонунчилик палатаси депутати Одинахон Жамолдинова. — Ана шундай вазиятларда ўйланиб қоласан, киши. Юртбошимиз томонидан ҳар бир инсоннинг бахтли яшаши учун барча шарт-шароит яратилаётган пайтда одамларимиз фарзандларини ўқитиш, уйли-жойли қилиш ўрнига, тўй ва бошқа маросимларни ўтказишда ортиқча сарф-харажатларга йўл қўяётгани ачинарлидир, албатта. Тўғри, кимнингдир дабдабага қурби етар, кимники эса йўқ... Яқинда Фарғона вилоятининг Қўштепа туманидаги бир хонадонда бўлганимизда, оиланинг моддий аҳволи анча оғирлигига гувоҳ бўлдик. Аёлнинг турмуш ўртоғи оламдан ўтган, бир ўғли билан яшайди. Опа билан анчагина суҳбатлашдик, дардига қулоқ тутдик. Айтишича, турмуш ўртоғининг вафотидан сўнг маҳалла кўмаги билан уларга қорамол берилган. Ўтган йили қизининг тўйини ўтказиш учун бор мол-ҳолларини сотиб, етмаганига қариндошларидан қарз олади. Қарздан эса ҳалигача қутулгани йўқ. Сочларига оқ оралаган бу муштипар онанинг айби қиз ўстирганими? Бу каби мисолларни кўплаб келтириш мумкин. 

— Бинобарин, бугун юртимизда хотин-қизларга кўрсатилаётган эътибору ғамхўрлик янги босқичга кўтарилди, — дейди депутат ўз сўзида давом этаркан. — Давлатимиз раҳбари ташаббуси билан Олий Мажлис Қонунчилик палатасида Оила ва аёллар комиссияси ташкил қилингани оила ҳамда аёллар манфаатлари қонуний ҳимояланишини таъминлашда муҳим аҳамиятга эга. Айни пайтда комиссия ўз олдига қўйган вазифалар билан бир қаторда, тўй-маросимларни камчиқим ўтказиш, бунга аҳоли, шу жумладан, ёшларни жалб этишга алоҳида аҳамият қаратмоқда. 

Яқинда таҳририятимизга Ўзбекистонда хизмат кўрсатган юрист Убайдулло Мингбоевдан мактуб келди. Унда шундай дейилади: “Сўнгги пайтларда қиз узатаётганлар куёв томонидан қўйилаётган қатъий талаблар билан ҳисоблашишга мажбур бўлмоқдалар. Келиннинг сепида келадиган мебеллар ўзимизникимас, чет элники, куёв аталмишнинг бош-оёқ сарпоси хорижники бўлиши шарт, акс ҳолда... Ҳатто, ҳали тузукроқ танишиб улгурмаган “қуда” бўлмишнинг “пасткаш”лигию “қурумсоқ”лиги етти маҳаллага достон бўлади, қўяди. Ахир эр томоннинг ор-номуси кучлироқ бўлиши керак эмасми? Келин томондан сандиқсифат қутиларда келган, йилнинг тўрт фаслига мос кийимлару мебеллар устига ўтирволиб, “Мен шу уйнинг эркагиман” дейишдан қачон уяламиз?!” 

Дарҳақиқат, бу каби аччиқ, аммо очиқ гаплар ҳар биримизни чуқур мушоҳадага чорлайди. Кўплаб одамларни қийнаб келаётган мазкур ижтимоий муаммони узил-кесил ҳал қилиш вақти келдики, бунда кенг жамоатчилик, айниқса, аёллар фаол иштирок этиши мақсадга мувофиқ. 

— Президентимизнинг “Хотин-қизларни қўллаб-қувватлаш ва оила институтини мустаҳкамлаш соҳасидаги фаолиятни тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармонида Ўзбекистон Хотин-қизлар қўмитасининг оилагача кириб борадиган узлуксиз тузилмаси яратилгани, яъни маҳаллаларда хотин-қизлар билан ишлаш ва оилаларда маънавий-ахлоқий қадриятларни мустаҳкамлаш бўйича мутахассис лавозими жорий этилганининг замирида ҳам ана шу эзгу мақсад ётибди, — дейди мазкур қўмита раиси ўринбосари Гулнора Маруфова. — Зеро, аксарият ҳолларда ортиқча сарф-харажатлар ҳамда дабдабали тўйларнинг сабабчилари аёллар эканлигини яхши биламиз. Айни пайтда бу борада тизимли саъй-ҳаракатлар амалга оширилмоқда. Жойларда аҳоли ўртасида кенг тушунтириш ишлари олиб борилаяпти, турли мавзуларда очиқ суҳбатлар ўтказилаётир. Қиз томонга мажбурият юклаш орияти баланд халқимизга тўғри келмайди. Шундоқ ҳам гулдек нозик қизини ўзга оила ихтиёрига бераётган ота-оналарга осон эмас. 

Чиндан ҳам шундай. Бугун кўплаб оилаларда камол топаётган қизларнинг эртанги куни, ёруғ истиқболи ҳақида давлатимиз қайғураётган бир пайтда нега биз чеккада жиммиз?! Нега миллатимиз тараққиётига тушов бўлаётган иллатлар ортидан эргашаяпмиз?! Албатта, бунга жавоб топиш учун ҳар биримизда етарлича фурсат бор. 

Дарвоқе, эртага 8 март — Халқаро хотин-қизлар куни. Меҳрибон оналар, дилбар опа-сингиллар байрами. Шу санада Президентимизнинг жорий йил 2 февралдаги Фармонига мувофиқ, Зулфия номидаги Давлат мукофотини ўн тўрт ёшга тўлган ва ўттиз ёшдан ошмаган иқтидорли қизларга Қорақалпоғистон Республикаси, вилоятлар ҳамда Тошкент шаҳридан икки нафардан талабгорга бериш белгилангани қизларга кўрсатилаётган яна бир ғамхўрлик намунасидир. Қолаверса, унда ёш чегарасининг узайтирилгани турли соҳаларда ютуқларга эришган қизларимиз учун янада кенг имкониятлар эшигини очади.

ЎМИ Матбуот хизмати