Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар сайтлардан ва ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган.

Агар насиба сизга ёзилган бўлса, унга олиб борадиган йўллардан юриш амру маҳол туюлса ҳам, Аллоҳ таоло Ўзининг лутфи билан сизга ўша насибага етиб бориш сабабларини осон қилиб қўяди. Охирида у сизнинг қўлингизда бўлади. Ҳа, Роббимиз Латиф ва Меҳрибондир.

*****

Умр - ҳар қанча зиёда бўлгани сайин шунча камайиб борадиган нарсадир.

Сониялар ўтиб борар экан, қабримизга яқинлашаверамиз.

Соат миллари олдинга, танамиз эса кексайиш томон ҳаракатланиб бормоқда.

Аллоҳ таоло барчамизни Ўзининг ҳидоятидан айирмасин ва хотимамизни гўзал қилсин!

*****

Илм рағбатлантирилса, илмга қизиқувчилар ортади.

Айтгандек, Шариатимиз кўрсатмаси бўйича юзга уриш мумкинмас.

*****

Агар ғазаб қилса, сизларни кўз очиб юмгунингизча ерга юттириб юборадиган Зотдан қўрқинглар!

Агар ғазаб қилса, сизларнинг устингизга сизларга аёвсиз ёмонликларни қиладиган душманларингизни бошлиқ қилиб қўядиган Зотдан қўрқинглар!

“Улуғ қозилар” филмида Қози Иёз раҳимаҳуллоҳнинг айтган гаплари

*****

Аллоҳ таоло Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳунинг “Эй Аллоҳ, Сенинг йўлингда шаҳид бўлишимни ва ўлимим Пайғамбаринг (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг шаҳарларида бўлишини насиб этгин” деб қилган дуоларини ижобат қилди.

Роббимиз бизга ҳам шаҳидлик мақомини насиб этсин!

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

Нозимжон Иминжонов

Бугун масофалар қисқараётган, муносабатлар яқинлашаётган, замон тили билан айтганда ҳамма нарса “глобаллашаётган” бир даврда яшаб турибмиз. Ўзи чуқур жарликдан чиқишга йўл тополмай боши қотган мустамлакачилар, бугун демократия ниқоби остида ёшлар онгини захарлаш, минг йиллик синовларга дош берган халқимизни ҳақ йўлдан тойдириш, уларни жаҳолат, бузғунчилик, нодонликка бошлаш билан бор ҳунарини ишга
соляпти.

Жамиятнинг тинчлигига ва хафсизлигига раҳна соладиган барча хатти-ҳаракатлар, маънавий, мафкуравий таҳдидлар, қўпорувчиликлар, бузгунчиликлар, уларнинг барчаси фасод bшлар саналади.

Аллоҳ таоло Бақара сурасининг 205-оятида “Ва ҳолбуки, Аллоҳ фасодни хуш кўрмас” –деб марҳамат қилади.

Ўзбекистон Республикасининг Президенти Шавкат Мирзиёевнинг “Қонун устуворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш—юрт тараққиёти ва халқ фаровонлигининг гарови” мавзусидаги маърузасида: “Мамлакатимизда ёшларнинг маънавий қиёфасини мустақиллик мафкураси, унинг инсоний тамойиллари асосида шакллантиришга бош вазифа сифатида қаралаётгани бежиз эмас. Ёшлар жамиятда содир бўладиган ҳар қандай воқеликларга ўзгача, руҳий ҳис кечинмалар доирасида муносабат билдира-дилар. Қийинчиликлар вужудга келганда эса эҳтиросларга бериладилар. Шунинг учун бизнинг олдимизда турган муҳим масала — ёшларни тўғри йўлга бошлашдир”- деб қайд этилган.

Инсон маънавиятига қарши йўналтирилган, бир қарашда арзимас бўлиб туюладиган кичкина хабар ҳам ахборот оламидаги глобаллашув шиддатидан куч олиб, кўзга кўринмайдиган лекин зарарини ҳеч нарса билан қоплаб бўлмайдиган улкан зиён етказиши мумкин.

Глобаллашувнинг салбий томони сифатида маънавий, мафкуравий тажовузлар кучайиб “оммавий маданият” ниқоби остида беҳаёлик, ваҳшийликни тарғиб қилиш, одамлар айниқса, ёшлар онги ва қалбига ҳукмрон бўлишга интилиш, маданиятларнинг бирхиллашуви ҳамда оқибатда миллийлик ва қадриятларга путур етказишда намоён бўлади.

Тадқиқотларга кўра, интернетдан олинадиган маълумотларнинг 10 фоизи ҳақиқат, қолган 90 фоизи маънавий, мафкуравий тахдидларга хизмат қилар экан. Бу эса, айниқса ёшларда мафкуравий иммунитетни шакллантириш ва мустаҳкамлашни доимо тақозо этади. Бугунги замонда мафкура полигонлари ядро полигонларидан ҳам кўпроқ кучга эга. Агдр ҳарбий, иқтисодий, сиёсий тазъйиқ бўлса, буни сезиш, кўриш, олдини олиш мумкин аммо мафкуравий тазъйиқнинг таъсири, оқибатларини тезда илғаб олиш ниҳоятда қийин. Албатта ёшларимизни юксак маънавиятли қилиб тарбиялай олсакгина олдимизга қўйган мақсадларимизга эриша оламиз. Айнан бу орқали юртимизда фаровонлик ва тараққиёт қарор топади. Шунинг учун ҳам ёшларни маънавиятли, комил инсон қилиб тарбиялаш, давлат сиёсатининг устувор соҳаси деб эълон қилинганлиги бежис эмас. Хулоса ўринда шуни айтиш керакки, ҳозирги глобаллашув шароитида ёшларни турли маънавий ва мафкуравий таҳдидлардан, зарарли иллатлардан ҳимоялаш, уларда мафкуравий иммунитетни шакллантириш тобора долзарб аҳамият касб этиб бормоқца. Бунинг учун эса, ёшларни мафкуравий жиҳатдан онгини бойитиб бориш, таҳдидлар ва тазйиқлар хавф туғдирмасидан аввал огоҳлик, дахлдорлик туйғуларини қалбларимизда мужассам этиб боришимиз лозим.

М.Қаландаров

Ҳазорасп тумани “Саид Боғдод” жоме масжиди имом- хаиби

 Алишер Навоий (1441-1501) – буюк шоир ва мутафаккир, давлат арбоби. Тўлиқ исми Низомиддин Мир Алишер. 

Алишер Навоийнинг ота томондан бобоси Амир Темурнинг Умар Шайх исмли ўғли билан кўкалдош (эмикдош) бўлиб, кейинчалик Умар Шайх ва Шоҳрухнинг хизматида бўлган. Отаси Ғиёсиддин Баҳодир эса Абулқосим Бобурнинг яқинларидан, мамлакатни идора этишда иштирок этган. Онаси Кобул амирзодаларидан Шайх Абусаид Чангнинг қизи.

Алишер болалик чоғлари кўп китоб ўқиди. Эски мактаб, мадрасада Қуръон суралари ёд олинар, қироат усуллари ўргатилар зди. Демак, Алишер болалик чоғлариданоқ Қуръони каримни ёд олди. Унинг қувваи ҳофизаси жуда кучли эди. Шоир болалигида Қуръондан ташқари Фаридуддин Атторнинг «Мантиқут тайр» достонини ҳам ёд олган. Навоий йигитлик чоғлари 50 минг байт ғазални ёд билган.

Алишер Навоий 10—12 ёшларидан шеър ёза бошлаган. Тарихчи Хондамирнинг ёзишича, ёш Алишер Навоийнинг истеъдодидан мамнун бўлган мавлоно Лутфий, унинг:

Оразин ёпқоч, кўзумдан сочилур ҳар лаҳза ёш,

Бўйлаким, пайдо бўлур юлдуз, ниҳон бўлғач қуёш

матлаъли ғазалини тинглаб: «Агар муяссар бўлса эди, ўзимнинг ўн-ўн икки минг форсий ва туркий байтимни шу ғазалга алмаштирардим…» деган. 

Алишер Навоий 15 ёшида шоир сифатида кенг танилган. Шеърларини туркий (Навоий тахаллуси билан) ва форсий (Фоний тахаллуси билан) тилларида ёзган.

Навоий ёшлигидан Хуросоннинг бўлажак ҳукмдори Ҳусайн Бойқаро (1469-1506) билан дўст бўлган. Ҳаёти давомида Навоий мусулмон Шарқининг турли мамлакатларида бўлади, ўз даврининг таниқли шахслари билан кўришади. Ўзининг шеърий маҳоратини оширади. 1464-1465 йиллар Навоий ижодининг шинавандалари унинг илк шеърий тўпламини (девонлари) тайёрлашади. 

1469 йил дўсти темурий Ҳусайн Бойқаро Ҳиротни эгаллайди ва Хуросон ҳукмдори бўлади. Шу вақтдан эътиборан, Навоий ҳаётининг янги босқичи бошланади. У мамлакатнинг сиёсий ҳаётида фаол иштирок этади. Шу йили Хуросон ҳукмдори Навоийни давлат муҳрдори этиб тайинлайди, 1472 йил вазир бўлади. Эгаллаган мансаби орқали у мамлакатнинг маданий ва илмий тараққиётида катта ёрдам кўрсатади. Катта мулк эгасига айланади.

Хондамирнинг қайд қилишича, 1480-йиллар давомида Алишер Навоий ўз маблағлари ҳисобидан Ҳиротда ва мамлакатнинг бошқа шаҳарларида бир неча мадраса, 40 та работ, 17 масжид, 10 хонақоҳ, 9 ҳаммом, 9 кўприк, 20 га яқин ҳовуз қурган ёки таъмирлаттирган. Улар орасида Ҳиротдаги «Ихлосия», «Низомия» мадрасалари, «Халосия» хонақоҳи, «Шифоия» тибгоҳи, Қуръон тиловат қилувчиларга мўлжалланган «Дорул-ҳуффоз» биноси, Марвдаги «Хусравия» мадрасаси, Машҳаддаги «Дорул-ҳуффоз» хайрия биноси ва бошқа ноёб меъморлик ёдгорликлари бор.

Сарой амалдорларига Навоийнинг бу каби фаолияти ёқмайди ва турли фитналар орқали Ҳусайн Бойқаро билан муносабатларини бузишади. Шундай қилиб, Навоий эгаллаб турган мансабидан озод этилиб, 1487 йил Астробод шаҳрига ҳукмдор сифатида юборилади. Бу ерда у икки йил хизмат қилади. Мазкур муддат ниҳоясига етгачгина, Ҳусайн Бойқаро унга Ҳиротга қайтиб, ҳокимиятда мансабга эга бўлишига руҳсат беради. Лекин Навоий бу таклифни рад этади. Рад жавобига қарамай, Бойқаро султоннинг яқин кишиси лавозимини (“мукарраби хазрати султани”) таклиф этади. Бундай лавозимда Навоий барча давлат ишлари билан боғлиқ ишларда қарор қабул қилиш ҳуқуқига эга эди.

Шу вақтдан Навоий ҳаётининг янги босқичи бошланади ва у кўпроқ ижод билан шуғулланади. У яратган асарларининг катта қисми айнан шу даврга тегишли. Навоий темурийларнинг сўнгги ҳукмронлик йилларида (1370-1506) яшаб ижод қилган. Шунинг учун унинг асарларида жамоат руҳи, даврга хос муҳим муаммолар устундир. 1490-1501 йиллар Навоий энг нафис, ижтимоий-фалсафий ва илмий асарларини яратган.

Алишер Навоийнинг ижоди улкан. Олти достонининг ҳажми 60 000 га яқин мисрани ташкил этади. 1483-1485 йиллар Навоий ўз ичига беш достонни олган “Ҳамса” асарини яратган: “Ҳайрат ул-Аброр” (“Яхши кишилариинг ҳайратланиши”), “Фарҳод ва Ширин”, “Лайли ва Мажнун”, “Сабъаи сайёр” (“Етти сайёра”), “Садди Искандарий” (“Искандар девори”).

Навоийнинг “Ҳамса”си мазкур жанрда яратилган туркий тилдаги биринчи асар ҳисобланади. У – туркий тилида ҳам бу каби йирик кўламдаги асар яратилиши мумкинлигини исботлаб берди.

Алишер Навоийнинг ўзбек тилида яратган шеърий мероси асосан «Хазойин ул-маоний» девонига жамланган. Асар 4 қисмдан иборат. Девоннинг биринчи қисмига «Ғаройиб ус-сиғар» («Болалик ғаройиботлари»), иккинчи қисмига «Наводир уш-шабоб» («Йигитлик нодиротлари»), учинчи қисмига «Бадоеъ ул-васат» («Ўрта ёш бадиалари») ва ниҳоят, тўртинчи қисмига «Фавойид ул-кибар» («Кексалик фойдалари») деган номлар берилди. «Хазойин ул-маоний» инсон боласининг мураккаб ва юксак тафаккури ҳамда беҳисоб ҳис-туйғулари билан боғлиқ мингларча шеър ва ўнларча шеър турларини ўз ичига олган мажмуа бўлиб, Шарқ адабиёти тарихида ноёб ҳодисадир.

Навоий форсий тилида ёзилган ўз шеърларини “Девони Фоний” номи остида жамлаган. Шунингдек, Навоий форс тилидаги қасидаларини жамлаб, “Ситтаи зарурия” (“Олти зарурият”) ва “Фусули арбаа” (“Йилнинг тўрт фасли”) номли икки тўплам яратади.

Давлатшоҳ Самарқандий Алишер Навоийни “Мир Низомиддин”, яъни “диннинг низоми – қонуни” деб бежиз улуғламаган. Ҳазрат Навоийнинг деярли барча асарларида, хусусан, “Хамса” достонларининг муқаддималарида Аллоҳга ҳамд, Пайғамбарга наът, муножот ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мадҳининг мавжудлигиёқ бу фикрни тасдиқлайди. “Арбаъин” (“Қирқ ҳадис”) – ҳадисларнинг шеърий таржимаси бўлиб, анъанавий ҳамд ва наът билан бошланади. Асар муқаддимаси – “Сабаби таълифи манзума”да Навоий устози Абдураҳмон Жомий саҳиҳ ҳадислардан 40 тасини танлаб олиб, форсий тилда “Арбаъин” яратганини, лекин туркий китобхон бу чашмадан бебаҳра эканлигини айтиб, Жомийнинг рухсати билан шу 40 ҳадисни туркий тилга таржима қилганлигини ёзади.

Алишер Навоийнинг “Назму-л-жавоҳир” асари насрий усулда ёзилган муқаддима ва Ҳазрати Алининг икки юз эллик беш рақам остида тартибланган араб тилидаги ўгитларининг туркий тилда рубоий шаклида берилган талқинидан иборат.

“Муножот” – Оллоҳга илтижо тарзида яратилган насрий асар бўлиб, “Ҳамд”, “Наът” ва “Муножот” деб аталган уч қисмни ўз ичига олади. “Ҳамд”да Аллоҳнинг буюклиги, абадийлиги ҳақида сўз борса, “Наът”да Пайғамбаримиз Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам таърифлари кетирилади. Асарнинг “Муножот” қисми бевосита шоирнинг Аллоҳдан нажот сўраб қилган илтижоларига бағишланган. 

Алишер Навоийнинг “Насойиму-л-муҳаббат” (тўлиқ номи “Насойиму-л-муҳаббат мин шамойилу-л-футувват” – “Мардлик хушбўйликларини таратувчи муҳаббат шабадалари”) асари 1495-96 йилларда яратилган бўлиб, Абдураҳмон Жомийнинг “Нафаҳот ул-унс мин ҳазароту-л-қудс” (“Дўстлик таровати”) асарининг ижодий таржимасидир. Абдураҳмон Жомийнинг “Нафаҳот ул-унс” асарида 616 та шайх ҳақида маълумот келтирилган. Ҳазрат Навоий бу маълумотларни қайта ишлаб, тўлдириб, шайхлар сонини 770 тага етказади, улардан 35 тасини авлиё аёллар ташкил этади.

Бундан ташқари, у тарихий мавзуларда рисолалар яратган: “Тарихи мулуки Аъжам” (“Эрон шоҳлари тарихи”), “Тарихи анбия ва ҳукама” (“Пайғамбарлар ва донолар тарихи”). Бадиий мактубларини “Муншаат” тўпламига жамлаган. Алишер Навоийнинг сўнгги асари “Маҳбуб ул-қулуб” (1500). Унда шоирнинг сўнгги ижтимоий ва сиёсий қарашлари ёритилган.

Алишер Навоий бутун ҳаёти давомида адабий асарларни сиёсат билан бирлаштирган. Юқори мансабга эга шахс бўла туриб, у мамлакат ҳаётининг ижтимоий-иқтисодий такомиллашишига катта ҳисса қўшган; илм, фан, санъат ривожига ҳомийлик қилган; тинчлик ва тотувлик ҳукмрон суришига доим ҳаракат қилган.

Манба: Fitrat.uz

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.

Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.

Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Мир Алишер Навойининг ажиб байтларини шу пайтга қадар ҳамма хар ҳил тушуниб келган. Шу боис, собиқ иттифоқ даврида ҳам бобомиз томонидан қолган меросларни тузумлаштириб олганлар бўлди.

Ҳатто «Келмади» деб номланмиш машҳур ғазални ҳам ўша пайтнинг юксак севгиси тариқасида талқин этишди. Навоий даврида йигит ва қиз ўртасидаги муҳаббат илоҳий даражага кўтарилган, деб иддао қиладиганлар ҳали ҳам орамизда топилади. Аммо минг таассуфки, аслида Мир Алишер Навоийнинг байтларида умуман бошқа маънолар акс этган эди. Ҳозир биз собиқ иттифоқ даврида «ёр севгиси» деб таърифланган «Келмади» ғазалини тасаввуфий руҳда шарҳлашга уриниб кўрамиз.

Кеча келгумдур дебон Ул сарви гулрў келмади,

Кўзларимга кеча тонг Отгунча уйқу келмади.

Ўзингиз ўйлаб кўринг, Навоий яшаган даврда бир қиз ҳозиргидек йигитнинг кўзига тик қараганмикан? Ёки ҳаё ва андишали замон вакилаларининг «севгилиси»га қарата: Кечқурун келаман, мени кутинг» дейишига ишонасизми? Йўқ, Навоий бобомиз бу ерда йигит ҳамда қиз ўртасидаг ишқий муносабат ҳақида гапирмаяптилар. «Ул сарви гулрў» аслида биз тушунаётгандек маъшуқа эмас, балки тунда уйқуларни ҳам бузиб юборадиган КЎЗ ЁШдир. Ҳа, кўз ёш. Навоий ҳаддан ташқари ҳассо инсон бўлгани боис, ҳар бир мисраларида Аллоҳга бўлган муҳаббатни изҳор қиладилар. Яратганга бўлган чексиз қуллик ул зотни қўлга қалам олишга мажбур айлаган. Шу боис, «Кеча келгумдур» деб ваъда қилган кўз ёшни, Аллоҳ учун сажда пайтида тўкиладиган кўз ёшни тунги ибодатлари даврида кутганликларини айтадилар. Аммо инсон ҳар доим ҳам йиғлай олмайди, ҳеч кимнинг кўзи тушмайдиган, қоп-қоронғу кечада биргина ғофил бўлмаган Зот - Аллоҳ учун йиғламалик бахтини ҳақиқий солиҳ инсонлар тушуниб етадилар. Алишер Навоий шундай инсон бўлгани туфайли ҳам, Аллоҳ таоло учун йиғламаликни «сарви гулрў» деб атамоқдалар. Аммо... одамлар учун риё қиладиган инсонларнинг қалби қотиб кетади, ҳеч ким кўриши мумкин бўлмаган тунги кечада йиғлолмай қолади экан. Шундай надоматни одамларга эслатиш ниятида Навоий «ҳар кеча келаман, деб ваъда айлаб, ул сарви гулрў келмади» демоқдалар. |азалнинг давомида ундан-да ҳайратлари сатрлар оқиб келади: Тонг отгунга қадар Уни кутдим, аммо Унинг келмагани сабабли кўзларимга уйқу ҳам келмади!

Лаҳза-лаҳза чиқдим-у, Чекдим йўлида интизор,

Келди жон оғзимга-ву, Ул шўҳи бадҳў келмади.

Ҳар лаҳзада уни, яъни ҳеч ким кўриши мумкин бўлмаган қоп-қоронғу кечада кўзимдан тинмасдан оқадиган кўз ёшни кутдим, кутишим асносида унинг йўлига кўзларимни интизор қададим. Ҳатто жон халқумдан ўтиб, оғзимга ҳам келди, аммо ул ёмон феъллик маъшуқам келмади. Ёмон феъллик маъшуқа- кўз ёш мени алдаб кетди, агар у яна бир неча кун келмаса, менинг дунёда яшамакликдан маъним ҳам қолмайди.

Оразидек ойдин эркан-да, Гар етти эҳтиёт

Рўзғоримдек ҳам ўлғонда қоронғу келмади.

Фақат Аллоҳ учун ҳолис тўкиладиган кўз ёшни жуда кутдим, аммо унинг келмаслиги тобора ойдинлашиб борарди. Ҳаттоки, унинг юзини эслагим келади, «Оразидек ойдин эркан-да» деб кечани ёритгувчи юзини эслаб ўтади тунларим. Ҳудди рўзғорим, тирикчилигим сингари уни кундузлари кўриб қоламан, негадир у қоронғу кечада келмайди.

Ул париваш хажриниким, Йиғладим девонавор,

Кимса бормуким анча Кўрғонда кулгу келмади.

Энди мен кўз ёшларимни париваш деб номлаяпман, мен уни жуда соғиндим, негадир у мени узоқ-узоқларга ташлаб кетгандек туюлмоқда. Унинг ҳажрида девоналарга ўхшаб йиғладим, аслида Аллоҳ учун тўкишим керак бўлган кўз ёшимни соғиниб йиғладим, бундоқ йиғламакликдан Аллоҳнинг Ўзи асрасин. Кўз ёшини соғиниб йиғлаётган кишини кўрганлар бу ҳолнинг моҳиятини тушуниб қолиб, ҳатто кулишмади ҳам. Менинг девонавор йиғлаётганлигимни кўриб ул бечораларнинг юзларига кулгу келмади.

Кўзларингдан неча су келғай, Деб ўттирманг мени,

Ким бори қонерди келган Бу кеча су келмади.

Тўғри, кўзларимдан кўз ёш, сув оққан. Аммо Аллоҳ учун йиғламаклик ҳақиқий обидлар учун насиб этади экан. Мени маломат қилаверманг «кўзингдан кўп сув оққан» деб. Бу кеча Аллоҳ учун бир йиғлай деб эдим, кўзларимга умуман сув келмади. Нақадар даҳшат!

Толиби содиқ топилмас, Йўқсаким қўйди қадам,

Йўлғаким, аввалқандам Маъшуқи ўтру келмади.

Мен барибир кўз ёшларимни топиш учун сафарга чиқаман. Ул сафар муборак бўлади. Кўз ёшларимни топишга уринаман. Бу йўлда устоз топаман, унинг ҳар бир топшириғини бажараман. Ҳатто бу йўлда менга толиби содиқ топилмасада, маъшуқимни топиш учун йўлга чиқаман.

Эй Навоий, бода бирла Хуррам эт кўнглунг уйин,

Не учун ким, бода келган Уйга қайғу келмади.

Бода сўзи классикада «Аллоҳга бўлган муҳаббат» деган маънода ишлатилади. Шунинг учун ҳам ғазалларнинг аксарида шу сўзни ўқисак, уни мажозий маънода тушунишимиз керак. Навоий ҳазратларига ўзларига ўзлари мурожаат айлаб: Эй Навоий, Аллоҳга бўлган ибодатингни кучайтиравер, зеро, бу амал билан ҳар қандай уйни гўзал айламоқ мумкин. Ҳақиқий муҳаббат кирган уйларга ҳеч қачон қайғу келмади. Айнан шу жиҳат билан «ул сарви гулрў»ни уйга таклиф айламакнинг йўли бордир. Навоийнинг хитоби охирлаганда, ғазалдан олинадиган фойдаларни ҳам келтириб ўтамиз:

Инсон тунги ибодатида йиғламакликни талаб этсин. Кўзлари ёшланмаса, кўзлари ёшланмаётгандан йиғласин. +алби қотиб кетганидан йиғласин. Ҳамма нарса учун ёшланган кўзлари бутун оламларни яратган Зот учун ёш тўка олмаганидан йиғласин. Бошқа ёшларни эмас, балки Аллоҳ учун йиғлаган кўз ёшини «сарви гулрў», «маъшуқи ўтру», «шўҳи бадҳў» сингари эъзозласин, уни суйсин ва ана шу учун ҳам йиғласин.

Чунки Аллоҳ таоло қуръони каримда ўз бандаларига «намоз ўқинглар» деб эмас, балки намозни барпо қилинглар, деб амр этган. Яъни, инсон намозни шундоқ ўқиб қўйиши эмас, балки ихлос билан барпо қилмоғи, қурмоғи лозим. Шундагина намоз Аллоҳ таолонинг ҳузурида хусни мақбул бўлади. 

Аллоҳ таоло Ўзи учун тўкилган бир қатра ёш ҳурмати бандасини дўзахдан озод этади. Бу ҳақда муборак ҳадислар ворид бўлган. Шундай экан, келинг, Жаноби Ҳаққа йиғлайлик, фақат Унинг Ўзигагина муножот айлайлик. Навоийнинг ғазалидан илҳом олиб ёзилган сатрларни ўқиб, Мир Алишер бобомизнинг руҳларига хайри дуо қилайлик.

КЕЧИР РАББИМ

Қуёш ғарбга кетди шўнғиб,

Ухлолмадим, кечир раббим!

Силтадилар: «йиғлагин», деб

Йиғлолмадим, кечир раббим!

Кўкка нолон нидо қилдим,

Чок-чок бўлган кўксим тилдим,

Ўзимни гуноҳкор билдим,

Йиғлолмадим, лекин Раббим!

Кимнинг иши тушса гар, бас,

Ёрдамим тутдим ҳар нафас,

Яхшиликдан бошим чиқмас,

Йиғлолмадим, лекин Раббим!

Кўзимда нур, ёвуз кулгу,

Қалбимда ишқ тўла туйғу,

Ҳар кун бошим меҳробда-ю,

Йиғлолмадим, кечир Раббим!

Ишим менинг саҳоватдир,

Билмаганим - ҳаловатдир,

Бу қандайин мусибатдир:

Йиғлолмадим, кечир Раббим!

Ёмғирпўшдан топиб паноҳ,

Ёмғирда ҳам қилдим гуноҳ.

Ҳушъу менга ёт бўлди, оҳ...

Йиғлолмадим, кечир Раббим!

Кўкка порлаб чиққач офтоб,

Сенга нолон қилдим хитоб...

Бир қатра ёш бўлди камёб,

Йиғлолмадим, кечир Раббим!

Истадим-у, қалбимда ғам,

Дод-вой солди тоғ-у, тош ҳам,

Вале айлаб кўзимни нам,

Йиғлолмадим, кечир Раббим!

Раббим, сокин ухлат мени,

Бағрим ўйиб тиғлат мени

Не қилсанг ҳам йиғлат мени...

Йиғлолмадим, кечир Раббим!

Манба: islom.uz