Яхши ният ва эзгу амаллар соҳибини жаннат сари етакловчи ишлар экани маълум. Инсон ниятини тўғри қилса, нафсини турли ёмонликлардан покласа, албатта, у дунё ва охиратда бахтлилар қаторида бўлади. Аллоҳ таоло: “(Қасамёд этаман), ҳақиқатан, уни (нафсни) поклаган киши нажот топур”, дейди (Шамс, 9). Абдуллоҳ ибн Аббосдан (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинишича, Пайғамбаримиз (алайҳиссалом) ушбу мазмунли оятни тиловат қилганларидан сўнг, Аллоҳ таолога бундай дуо қилар эканлар: «Ё Аллоҳ, нафсимга тақво ато эт, Ўзинг унинг Хожасисан ва энг яхши Поклагувчисан».
Нафсни поклаш Аллоҳ таолонинг ғазабидан қўрқиб гуноҳлардан тийилиш, имонни қувватлантирадиган амалларда давомли бўлиш ва Ундан мағфират сўраб, ихлос билан тавба қилиш билан бўлади. Гуноҳлардан тийилмаган банданинг қалби хотиржам бўлолмайди ва ибодати ҳам ҳаловатсиз кечади. Ҳазрат Али (розияллоҳу анҳу) бундай насиҳат қилади: «Дунёга ҳирс қўйишдан қалбда зулмат пайдо бўлди. Аллоҳ таоло ғазабидан қўрқув, қаноат, Қуръони каримга амал қилиш ва охиратга тайёргарлик кўриш каби амаллар у (зулмат)ни тарқатиб юборади».
Шубҳасиз, Аллоҳ таолога муҳаббат, қўрқув инсонни камтарин, сабрли, амалларда, Яратганни кўрмаса ҳам, У кўриб турганини ҳис этадиган қилиб қўяди. Ҳадисда: «Аллоҳ таолони кўриб турганингдек ибодат қил. Гарчи сен Уни кўрмасанг ҳам У сени кўради» (Имом Муслим ривояти), дейилган. Донишмандлар, Ҳақ таолодан қўрққан инсон нафсини ҳар сонияда назорат қилиб, худди тижоратдаги шериги билан ҳисоб-китоб қилганидек, у билан ҳисоблашади, дейишган.
Гуноҳлардан сақланиб, яхшилик қилувчиларга жаннат ваъда қилинган. Унга эришиш йўли эса осон кечмайди. Қуръони каримда: «Аллоҳ тақволи бўлганлар ва эзгу иш қилувчилар билан (ҳамиша) биргадир» (Наҳл, 128),дейилган.
Шу боис мўмин киши дунёга муккасидан кетмаган, қўли ва тили билан бошқаларга зарарсиз, ёмон сўз ва ишларни қилмайдиган, ибодатларда ғайратли бўлмоғи лозим. Қийинчилик ва кенглик кунларида ҳам сахий, қалби кенг бўлиш қўрқувнинг белгиси, деб баён қилинган. Расулуллоҳдан (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) кишиларнинг ҳурматлиси ким, деб сўрашганида, у зот: «Улардан энг тақволиси», деб айтганлар (Имом Бухорий ва Муслим ривояти). Қуръони каримда тақводорлар учун тайёрланган кенглиги осмону ерга тенг жаннатга шошилишга буюрилган. Муфассирлар, жаннатга шошилиш бу ибодатларни вақтида адо этиш, жамоатни тарк этмаслик, тавба ва ихлосда давомли бўлиш каби амаллардир (Насафий тафсири, 1 жилд, 182 бет), дейди. Демак, жаннатга эришишнинг энг осон йўли эзгу ният ва яхши амаллар бўлади. Шунда нафс ҳам покланади ва инсон нажот топади.
Катта-кичик, аҳамиятли-аҳамиятсиз демасдан ҳар бир ишда, кундалик турмушимизда ниятимизни ўнглаб иш тутишимиз керак бўлади. Масалан, кўчага чиқиш олдидан ўзингизга хушбўй атир сепмоқчи бўлдингиз. Агар  бундан одамлар сиздан озорланмасликларини, балки хушбўйликдан қалблари сурурга тўлишини ният қилган бўлсангиз, ана шу ниятингиз савобга сазовордир. Борди-ю, уни бошқа ғаразли ниятда ёки кибрланиш учун сепган бўлсангиз, мукофотга эришиш тугул, гуноҳкор бўласиз. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам бундай деганлар: “Ким Аллоҳ розилиги йўлида хушбўй нарса суртса, унинг ҳиди қиёмат куни мушк-анбар ҳидидай бўлур, ким Аллоҳдан ўзганинг розилиги ниятида хушбўйланса, қиёмат куни унинг ҳиди ўлаксаникидан ҳам жирканч бўлур”.
Ниятнинг макони қалбдир. Шунинг учун амалларимиз қабул бўлиши учун қалбдан ният қилиш, ҳар бир ишни чин ихлос билан киришиш зарур бўлади. Айни пайтда ниятни тил билан изҳор этиш янада яхшидир. Ният қилинган заҳоти уни амалга ошириш лозим. Агар бошлашнинг вақтини аниқлаш қийин бўлса, имкон топилганда ният қилинади. Ҳар бир нарсага алоҳида ният қилган маъқул.
Шунинг учун мўминнинг ниятсиз амали савоб касб этмайди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтганларки: “Ниятсиз бажарилган амал учун ажр йўқдир”.
Беният амал машаққатдир. Ихлоссиз ният риёдир, рўёбга чиқмаган ихлос бекордир. Сидқ ва ихлос банданинг нажот топиши учун василадир. Бу икки нарса ҳақиқатини билганидан кейин у амал билан ниятни тўғрилайди.
Бир ҳадиси шарифда бундай дейилган: “Мўминнинг нияти унинг амалидан яхшидир” Имом Байҳақий ривояти.
Ўтмишдаги солиҳлардан бири: “Мен ҳар бир нарсада ниятим бўлишини жуда ҳам яхши кўраман. Ҳатто таом ейиш, сув ичиш, уйқуга кетишда ниятим бўлишини истайман”, деган. Ким таом тановул этишдан ибодатга қувват бўлишини, уйланишдан динини мустаҳкамлашни ва ўзини гуноҳдан тийишни ҳамда ўзидан  кейин салоҳиятлик фарзанд ато этилишини ният қилса, бу ниятларига яраша савоб олади. Ҳаракатларингиз, сўзларингиздан бирор нарсани кичик, арзимаган нарса деб ҳисобламанг. Ҳисоб беришдан олдин ҳисоб-китобингизни эҳтиёт қилинг. Қиладиган амалингиздан олдин ниятингизни тўғриланг. Халқимизда “Ниятингни яхши қил”, деган ҳикматли сўз бор. Ўзингиздан кейин тарк этадиган нарсалар борасидаги ниятингизга ҳам эътибор беринг.
Шунинг учун ҳам юртимиздаги ҳар бир ота-она етук ва комил  фарзандлар тарбиялашни ҳаётдаги  энг улуғ ният ва муқаддас мақсад деб билади. Бошланган “Соғлом авлод” йилида яратганнинг ўзи ана шу эзгу ният ва  орзуларимизга етишишда ҳаммамизга ёру-мададкор бўлсин. Яхши ниятли, яхши амалли ва ихлосли бандалари жумласидан айласин!

А.Бобоев
Шовот тумани “Ваянган бобо” масжиди имом-хатиби

ЎМИ матбуот хизмати

Солиҳа бир аёлнинг эри мунофиқ ва жоҳил эди. Аёл ҳеч бир ишини “Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм”, демасдан бошламасди. Мунофиқ эрнинг эса бу калимани эшитгани заҳоти жаҳли чиқар ва хотин бечорага озор беришни янада кучайтирар эди.  Солиҳа аёл эса эрининг жафоларига сабр этар ва унинг тўғри йўлга келишини сўраб Аллоҳ таолога дуолар қилар эди. 

Кунларнинг бирида золим эр жуда ҳам жаҳл отига минди. Аёлига ёмонлик қилиш, уни қаттиқроқ азоблаш учун жиддийроқ бир баҳона қидирди ва ўзига-ўзи: “Унга бир ўйин кўрсатай, ана ўшанда унинг аҳволини кўрамиз, ҳолига маймунлар йиғлайди ҳали, қани ўшанда ким қутқарар экан уни?” дер экан, бошқаларга очиқ айта олмаган инкорчилиги, ичидаги жамики чиркинликлари тўлиб тошди.  

Аёлини чақириб, унинг қўлига бир ҳамён тилла  тутқазиб: “Буни яхшилаб сақла, бир донаси йўқолса, терингни шилиб оламан”, дея пўписа қилди.  Аёл эрининг амрига бош эгиб ҳамённи қўлига олди ва Бисмиллаҳни айтиб ҳамённи яхши сақлади. Аммо мунофиқ эри зимдан уни кузатиб турди ва аёли яширган жойдан ҳамённи олиб ичидаги тиллаларни олди-да, ҳамённи бир қудуққа улоқтирди. Қилмишидан хотиржам бўлгач, аёлини чақириб:  “Сенга берган ҳамённи тез олиб кел”, деди. Хотин ҳамённи яширган жойига югуриб бориб, “Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм”, дея қўлини узатган эди, Аллоҳ таолонинг амри билан фаришталар ҳамённи қудуқдан, тиллаларни мунофиқ эр яширган жойдан олиб ҳамённинг ичига  солдилар ва жойига жойлаб қўйдилар.   

Аёл ҳамённи қўйган жойидан олди, фақат ҳамёндан сув томчилаб турар эди. Аёл унинг нега ҳўл бўлиб қолганини тушунмади ва эрига олиб келиб берди. 

У одам ҳўл ҳамённинг ичидаги тиллаларни кўриб жуда ҳайрон бўлди. Хотинининг айтганлари нақадар тўғри эканини тушуниб етди ва аёлига:  

“Сенга кўп зулм қилдим, жонингга азоб бердим, мени кечир” , дея ёлвора бошлади. Аллоҳ таолога тавба ва истиғфор этди, Аллоҳнинг солиҳ қулларидан бири бўлди. Ўша кундан эътиборан дуо ва илтижоларида шундай дер эди: 

“Ё Раббим! менга дунё ва охиратим учун солиҳа бир аёл берганинг учун Сенга шукр этмоқдан ожизман, мени авф эт”. 

Солиҳа аёл эса: “Ё Раббим! Сенга шукрлар бўлсинки, дуомни қабул этиб, жуфтимни солиҳ бандаларингдан этдинг”, дея дуо қилар эди. 

Бу ҳикоятдан олинадиган ибрат ва ҳикматлар кўп. Буюклар демишларки, “Сабрнинг ўзи аччиқ, аммо меваси шириндир”.

Дамин ЖУМАҚУЛ таржима қилди.

Жамиятимизда яшаб турган инсонларнинг аксарига теккан “касалликлардан бири” бу – ўзи амал қилмаган нарсалар ҳақида гапириш ва беҳудага талашиб-тортишишликдир. Бу “вирус” шундай авж олдики, бутун бир жамият ушбу дард билан балоланди. Айниқса бу ҳолат ижтимоий тармоқлардан фойдаланувчи кимсалар учун гўёки кундалик юмушга айланди. Бир пайтлар фақатгина зиёли инсонларгина фойдаланадиган, ўзига керакли маълумотлар излаб, узоқдаги яқинлари билан хабарлашиб туриш учун мўлжалланган Фасебоок ижтимоий тармоғи эса, бугун фитналар майдонига, инсонларни тафриқа ва бўлинишга чақирадиган, ўзаро ҳурмат, ор-номуслар поймол қилинадиган “жанг майдонига” айлангандек гўё. Бир пайтлар “Кимдан хабар келди экан”, “нима янгиликлар экан”, дея киришга ошиққанимиз Фасебоокка бугун “ишқилиб тинчликмикан?”, “фалончи “домла” яна жонли эфир қилмадимикан?”, “фалончи унга “раддия” билдирмадимикан?”, “ҳар икки тарафнинг тарафдорлари яна бир-бирини устидан мазғава ағдармаяптимикан?”, деган хавотирда назар ташлайдиган бўлдик.

Бир қараганда бу ерда гўё ҳамма холис, ҳамма ватан ва халқ фаровонлиги учун жон куйдираётдандек кўринади. Қолаверса, бу жойдаги инсонларнинг ҳаммаси олим, ҳаммаси тақводордек сезилади. Ҳар икки тараф ҳам ўз тутган йўлини ҳақ деб билади. Бироқ, шоир айтганидек:

“Ҳар бир тепалик ҳам тоғ деб аталмас,

Ватан деган ҳар кимса, ватанпарвар эмас”.

Шунга кўра, кўзимизга зоҳиран “хақиқатпарвар”, “дин ва миллат ғамида” кўринаётган инсонларнинг аксари фақатгина шунчаки, томошабинлар эътиборини жалб қилиш, инсонларни бир-бири билан “ит-мушук” бўлаётганларини томоша қилиб “маданий хордиқ” чиқариш учунгина ушбу тармоқлардан фойдаланадилар. Буни эса фақатгина илм ва фаросат соҳиблари, ақл ва тафаккур эгаларигина англайдилар. Бу мақоламиз орқали эса, айнан шундай “динпарвар” ва “илмли” кишиларнинг ушбу “фаолиятлари” давомида содир этаётган қўпол хатолари ва хатарли ҳаракатлари тўғрисида тўхталмоқчимиз.

- Риё. Яъни, ўзини кўрсатиш. Бу иллат энг хатарли иллатлар ва гуноҳлар сарасига киради. Ижтимоий тармоқда бировни айбини ошкор қилиб, ўзича инсонларни бу кишининг ёмонлигидан огоҳ этаётганларнинг кўпида бу амал яққол номоён бўлади. Агар унинг нияти ростдан ҳам бир инсоннинг хатосини тўғрилаш бўлганда, бу ниятини чиройли насиҳат ва одоб ила айнан ўша камчилик эгасининг ўзига айтган бўларди. Чунки энг буюк насиҳатчи бўлган Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шунга буюрганлар.

- Ҳақлигини исботлаш учун талашиб-тортишиш. Бу ҳам динимиз таълимотларига зид амалдир. Чунки бу амал сабабли мусулмонлар жамияти ўзаро фирқаланишга, парокандаликка, бир-бирига нисбатан адоват ва душманчилик каби жудаям кўп қайтарилган гуноҳларнинг бошланишига сабаб бўлади. Агар бу тортишиш дин ва ақида масалаларида бўлса, кишининг иймонига зарар етиб қолишлик хавфи бўлади.

Ибн ал-Баззознинг қайд этишича, Имоми Аъзам (р.а.) кексалик чоғларида ўғли Ҳаммоднинг мутакаллимлар билан баҳс-мунозарада кўрганда: “Бизлар мунозара қилган пайтларда суҳбатдошимизнинг ҳақ ва тўғри йўлдан чиқиб қолишидан қўрқардик. Лекин сизлар мунозара чоғида суҳбатдошингиз ҳақ йўлдан чиқишини истайсизлар. Ҳар ким суҳбатдошини ҳақ йўлдан чиқармоқчи бўлса, уни куфр томон йўллайди, лекин унинг ўзи суҳбатдошидан олдинроқ куфр йўлига ўтган бўлади”, деган эканлар.

Уламолар айтадилар: “Ҳақиқий олимнинг иккита сифати бўлади: 1) ўзини кўрсатиш учун аҳмоқлар билан талашмайди; 2)Олимлар билан ҳам тортишмайди.

Амал қилмайдиган нарсалари ҳақида гапириш. Бу ҳам виртуал оламида “яшайдиганлар”нинг энг катта хатосидир. Киши кўпчиликнинг эътиборини тортиш учун гоҳида шундай постларни қўядики, уларни ўқиган кишилар беихтиёр энг тақволи ва энг боамал киши билан гаплашмоқдаман деб ўйлайди. Ваҳоланки, шундай пост эгаларининг аксари! Ўз ёзганининг ярмига ҳам амал қилмайди. Бу эса динимиз қаттиқ қоралаган гуноҳлардан биридир. Шунинг учун машҳур уламоларимиз ҳар бир гапираётган ва ёзиб қолдираётган сўзларига энг аввало ўзлари амал қилгач, сўнгра уни бошқаларга гапиришган. Мазҳаббошимиз Имоми Аъзам роҳматуллоҳни олдиларига бир киши келиб: “Эй Абу Ҳанифа, бугунги мавъизангизда қул озод қилишнинг фазилати ҳақида гапирсангиз, шоядки, қулларга енгиллик бўлса”, деб илтимос қилди. Имоми Аъзам “хўп”  дедилар. Лекин, бу ҳақда ўша суҳбатда эмас, балки, кейинги суҳбатда мавъиза қилдилар. Унда ҳалаги киши келиб: “Эй Имом, нега илтимосимни ўтган сафарги суҳбатизда бажармасдан бугун амалга оширдингиз”, деб сўраганида Абу Ҳанифа шундай жавоб берган эканлар: “Сиз ўтган сафар қул озод қилишни фазли ҳақида гапириб беришимни сўраган пайтизда мени қулим йўқлиги сабабли, ҳали бирорта қулни озод қилмаган эдим. Шунинг учун ўзим амал қилолмаган нарса ҳақида одамларга ваъз қилишни истамадим. Кейин мен бозорга бориб бир қул сотиб олдим ва уни озод қилдим. Сўнгра, сизнинг илтимосингизни бажардим”. Дарҳақиқат, аввало ўзи амал қилмаган нарсалар ҳақида гапириш инсонларга хеч қачон ижобий таъсир кўрсатмайди. Балки, уларда нафрат, истеҳзо ва тескари иш қилиш кайфиятини уйғотади ҳамда бу сабабли Исломга таъна тошлари отила бошлайди. Ҳикматларда айтилади: “Ёмон уламолар жаннатнинг эшиги олдида ўтириб олиб, сўзлари билан инсонларни жаннатга чорлайдилар. Амаллари билан эса уларни жаннатдан тўсадилар. Уни кўрган одамлар: “Агар уларнинг ҳузурида яхши нарсалар бўлганида эди, биринчилардан бўлиб ўзлари бундан фойдаланувчи бўлар эдилар”, дейишади”. Бу – айтган сўзига ўзи амал қилмасликнинг энг хатарли натижасидир. Одамлар амру маъруф қилувчи шахсни айтган сўзига ўзи амал қилмаётганини кўриб, унинг сўзини қабул қилишдан юз ўгирадилар ва: “Агар айтаётган сўзида яхшилик бўлганида эди, биринчилардан бўлиб ўзлари шу ишни қилишлари керак эди”, деб ўйлашади. Натижада унинг айтганига эмас, балки қилган ишига эргашиб кетишади.

Баъзи бир кишилар ўз сўзларини исботлаш, ўз обрўсини сақлаб қолиш ёки кўтариш учун сухбатдошининг айбини қидириш, фурсат топди дегунча унга мазғавалар ағдариб обрўсизлантириш учун бор имкониятини ишга солиб олган гўё. Бў йўлда бир-бирини турли хил хақорат ва масхаралар, ғийбатлар ва тухматлар, ҳаттоки энг хатарли сўз бўлган “Мунофиқ”, “Кофир”, “Атеист” каби атамалар билан    атаётгани муқаддас Ислом таълимотига, Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига мутлақо зиддир. Ваҳоланки, Аллоҳ таоло Мусо алайҳиссаломга Фиръавндек туғёнга кетган золимга ҳам қўпол гапиришни буюрмаган балки, юмшоқлик ила насиҳат қилишни буюрган. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам кишиларни айбини қидиришдан, уларни масхара ва ғийбат қилишдан, беҳудага талашиб-тортишишдан, ўзгаларга лақаб қўйишдан, бадгумонликдан, мунофиқ ва кофир калимаси ила сўкишдан, низо ва тафриқага тушишдан қаттиқ қайтарганлар ҳамда жоҳиллардан юз ўгиришга, уларга “Омон бўлинглар”, дея чиройли хайр-маъзур қилишга Қуръони таълимотлари асосида буюрганлар.

Бугун ижтимоий тармоқларда турли-туман дин вакиллари, турли хил миллатга мансуб инсонларни учратиш мумкин. Айнан ғайридинларнинг кўз олдида мусулмонликни даъво қилганлар, олимликни даъво қилганларнинг ўзаро бир-бирига бехурматлиги сабабидан, юқорида зикр этилган динимиз кўрсатмаларига амал қилмаётганлиги сабабидан, Ислом динига, Ўзбек миллатига, аҳли илмларга нисбатан салбий фикрлар кўпайиб қоляпти. Бир шахснинг хатоси бутун дин ва миллат учун берилган баҳога сабаб бўлмоқда.

Азизлар! Унутманг! Сизга берилган ҳар қандай яхши баҳо бу Исломга, ўзбек миллатига, умрини илмга бағишлаган уламоларга берилган баҳодир. Аксинса, сизга билдирилаётган ҳар қандай салбий фикр ҳам айнан Исломга, миллатга ва уламоларга нисбатан бўлаётган одобсизликларга сабаб бўлади. Ислом учун, миллат учун, юрт ривожи ва халқ фаровонлиги учун ҳисса қўшолмасангиз, лоақал зарар ҳам келтирманг. Балки, ниятингиз яхшидир. Лекин, илм ва фаросат бўлмаса, ҳаргиз баҳс ва мунозарага киришманг. Чунки, “Қош қўяман деб, кўз чиқариб қўйишингиз” мумкин.

Олмазор туманидаги “Мевазор” масжиди имом ноиби: Исломов Ёрбек

Бухоро вилояти Ромитан туманида жойлашган Хожа Али Ромитаний зиёратгоҳи таъмирланмоқда. Қурилиш ишлари учун 10 миллиард сўм маблағ ажратилган.

Зиёратгоҳ ҳудудида янги жоме масжиди барпо этилмоқда. Ҳозир мажмуа ҳовлисида 15 метр узунликдаги миноранинг тўққиз метри қуриб битказилди. Минора Россия Федерациясининг “Romstar” қўшма корхонаси билан ҳамкорликда тикланмоқда.

19 метр баландликдаги иккита гумбазли мақбара, кенглиги – 13х13 м/кв, 250 куб сув сиғимига эга 2,5 метр чуқурликдаги ҳовуз, уч гумбазли дарвозахона ва кўркам боғ тез кунларда фойдаланишга топширилиши маълум қилинган.

Маълумот учун, зиёратгоҳининг умумий ер майдони 10 гектардан иборат. Объект атрофи 365 метр айланма узунликдаги девор билан ўралди. Зиёратга келувчилар учун 50 кишига мўлжалланган икки қаватли меҳмонхона қурилмоқда.

Ҳозирга қадар миллий услубдаги айвон, тошқудуқ ва ошхоналар қурилиши якунланди. Қадамжога яқин ҳудуд инфратузилмаси ҳам янгиланди. 4500 м/кв ерга асфальт ётқизилиб, пиёдалар қатнов йўлагига оҳактош терилди. 50 та енгил автомобилга мўлжалланган автотураргоҳ фойдаланишга топширилди.

ЎМИ Матбуот хизмати