«Рамазон ойи – одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир. Бас, сизлардан ким бу ойда (ўз яшаш жойида) ҳозир бўлса, рўзасини тутсин. Кимки бемор ёки сафарда бўлса, (тута олмаган кунларининг) саноғи бошқа кунлардандир. Аллоҳ сизларга енгилликни истайди, оғирликни хоҳламайди. Бу – ҳисобни тўлдиришингиз ҳамда ҳидоятга бошлагани учун Аллоҳга такбир (ҳамду сано) айтишингиз ва шукр қилишингиз учундир» (Бақара, 185).

Дастлаб рўза тутиш маълум кунлардагина фарз бўлган эди. Муоз ибн Жабал, Ибн Аббос, Ибн Масъуд (розияллоҳу анҳум) ривоятига кўра рўза Исломнинг аввалида олдинги умматларнинг рўзаси каби ҳар ойда уч кун тутилган. Бу ҳолат Нуҳ (алайҳиссалом) даврларидан то Рамазон ойи рўзаси фарз қилингунча давом этган.

Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам Мадинага келганларида ҳар ой уч кун ҳамда ашуро куни рўза тутганлар. Сўнг: "Эй имон келтирганлар! Сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди, шояд (у сабабли) тақволи бўлсангиз. Саноқли кунларда. Бас, сизлардан кимки бемор ёки сафарда бўлса, саноғи бошқа кунлардандир. Мадори етмайдиганлар зиммасида бир мискин кимсанинг (бир кунлик) таоми фидядир" (Бақара, 183) ояти нозил бўлди.

Ўшанда соғлом ва муқим киши ихтиёрли бўлиб, хоҳласа рўза тутар, хоҳламаса бир мискинга таом берарди. Салама ибн Акваъдан розияллоҳу анҳу ривоят қилинади: "Аллоҳ таоло рўза ҳақидаги оятни (Бақара, 183)нозил қилганидан сўнг, бизлардан ким хоҳласа, рўза тутар, хоҳламаса рўзаси ўрнига бир мискинга таом берарди".

Сўнгра: "Рамазон ойи – одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир. Бас, сизлардан ким бу ойда (ўз яшаш жойида) ҳозир бўлса, рўзасини тутсин" ояти тушди ва мусулмонлар учун рўза тутиш қатъий лозим бўлди.

Бу оят нозил бўлганида мусулмонлар ифторликдан то уйқуга ётгунгача таомланишлари мумкин эди.

Агар туннинг бир қисмида уйғонсалар таом ейишлари ва аҳли билан яқинлик қилиш мумкин эмасди.

Кейин бу оят: "...Шунингдек, тонггача, яъни оқ ипнинг қора ипдан (тонгнинг тундан) ажраладиган вақтигача еб-ичаверингиз. Сўнгра, рўзани кечгача (қуёш ботгунча) мукаммал тутингиз!" (Бақара, 187) нозил бўлди ва бандалар кечаси тонг отгунгача еб-ичиши ва бошқа мубоҳ ишларни қилишлари мумкин бўлди.

Абу Ҳурайрадан розияллоҳу анҳу ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам дедилар: "Одам боласининг ҳамма амали бир неча баробар оширилади: битта яхшилик ўн баробаридан етти юз баробаригача оширилади. Аллоҳ таоло: "Рўза ундай эмас. Рўза Мен учундир. Ўзим унинг мукофотини бераман. Зеро, Одам боласи шаҳвати ва таомини Мен учун тарк қилади", деб марҳамат қилган.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтадилар: "Рўзадор учун икки қувонч бор: ифтор қилганидаги бир қувонч, Парвардигорига йўлиққанида бир қувонч. Рўзадор оғзининг ҳиди Аллоҳ таоло учун мушкнинг ҳидидан ҳам ёқимлироқдир. Рўза пардадир. Бирортангиз рўза тутса, ёмон гапирмасин ва бақириб-чақирмасин. Бирор киши уни сўкса ёки уришса, "Мен рўзадорман!" десин" (Муттафақун алайҳ).

Рўза ибодатларнинг энг улуғи, фазилатлисидир. Унинг савоби фақат тутган киши учундир, камайтирилмайди ҳам, бошқаларга олиб берилмайди ҳам. Аллоҳ таоло бу ойни барчамиз учун баракотли қилсин.

Даврон НУРМУҲАММАД

Мўмин-мусулмонлар интиқиб кутган Рамазон ойи ҳам кириб келди. Юртдошларимиз ўзгача кайфият ва шукуҳ билан ушбу фарз амалини адо этишмоқда. Айниқса, бу йилги Рамазони шарифда мамлакатимиздаги 1380 дан ортиқ жоме масжидларида таровеҳ намозлари ўқилаётгани, Қуръони карим хатм қилинаётгани барчамизнинг кўнглимизни шод қилмоқда.
Ўтган йили мўмин-мусулмонлар каронавирус пандемияси сабаб таровеҳ намозларини жамоат бўлиб ўқий олмаган, хатми Қуръон фазлидан баҳраманд бўлолмаган эди. Бу гал эса Аллоҳ таолонинг инояти билан ана шундай бахтга сазовор бўлмоқдамиз.
Афсуски, коронавирус хасталиги ҳали-ҳамон бутунлай бартараф бўлгани йўқ. Шунинг учун намозхонларимиз таровеҳ намозларида карантин қоидаларига қатъий риоя қилишлари талаб этилмоқда.
— Ҳар оқшом масжидга чиқиб, таровеҳ намозларини чиройли тарзда, ҳушу ва завқ билан адо этмоқдамиз, — дейди пойтахтимизнинг “Новза” маҳалласида истиқомат қилувчи Ойбек ота Отажонов — Ҳамма тиббий ниқобда, саломатлигимизга жиддий эътибор бермоқдамиз. Дуоларимизда юртимиз тинчлиги, халқимиз фаровонлиги, шу билан бирга жаҳонга ташвиш солиб турган коронавирус касаллиги тезроқ бартараф бўлишини Аллоҳ таолодан илтижо билан сўрамоқдамиз.
Юртимиз масжидларидаги қуръонхонликлар бутун дунё мусулмонларида ҳавас ва шодлик уйғотмоқда. Айниқса, хорижда ишлаб, ўқиётган ватандошларимиз бу ҳақда илиқ фикрларини изҳор этишяпти.
— Ижтимоий тармоқларда ушбу хабарларни ўқиб жуда хурсанд бўлдим, — дейди Жанубий Кореянинг Пусон шаҳридаги Dong-A университети талабаси Олмосжон Қодиров. — Ҳамма юртдошларимга Рамазон ойи муборак бўлсин! Таровеҳ намозлари ҳамда хатми Қуръон савобларидан Ўзбекистонимиз тинч, осуда, янада равнақ топаверсин.
Пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Рўза тутган кишининг уйқуси ибодат, сукут сақлаши Аллоҳга тасбеҳ, қилган амалининг савоби кўпайтириб берилади, дуолари ижобат ва гуноҳлари кечирилади”, деб марҳамат қилганлар.
Рўзадорлар мазкур дамларни ғанимат билиб, муборак ҳадиси шарифларга амал қилиб, ҳар қачонгиданда эзгу ва хайрли ишларга бош қўшмоқдалар. Хусусан, ногиронлар, ёлғиз кексалар, боқувчисини йўқотган кишилар ҳамда кам таъминланган оилаларга меҳр-мурувват улашилмоқда, беморлар ҳолидан хабар олинаяпти.
Аллоҳ таолонинг раҳмати ва мағфирати ёғилиб турган Рамазон ойида барчаларимизнинг дуоларимиз қабул, муродимиз ҳосил бўлсин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

У Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бир йилда туғилган ва Пайғамбар алайҳиссалом ҳаётликларида Исломни қабул қилган бўлса-да, у зотни шахсан кўриш насиб этмаган, шунинг учун гарчи ёши баъзи саҳобалардан каттароқ бўлса ҳам тобеинлардан ҳисобланади. Аллоҳ унга узоқ умр берди ва у 126 йилдан ортиқ яшаб, 83 ҳижрий йилда вафот этган.

У ҳатто ёши улуғ вақтларида ҳам таровеҳ намозларида қоим бўлар эди. Имом Муҳаммад Ибн Наср ал-Марвазий шундай ёзган:
"Ва Сувайд 120 ёшида Рамазонда таровеҳ намозига имом бўлар эди".

Осим ибн Кулайб (вафоти 137 ҳижрий йил) дейди:
"Сувайд ибн Ғафала 120 ёшида жума намозида биз билан юрган. Унинг 116 ёшида ёш бокира қизга уйлангани ҳам нақл қилинган".

Менинг бу тобеин зот ҳақида ҳикоя қилаётганимнинг сабаби, кеча таровеҳ намозида кўрган ҳолат бўлди. Таровеҳ намозининг биринчи тўрт ракати ўқилиб бўлгач бир қанча ёш, кучга тўлган йигитлар масжиддан чиқиб кета бошлади. Таровеҳ намози тугагунча йигитчаларнинг сафлардан чиқиб кетиши давом этди. Бу ҳолат деярли ҳар бир масжидда такрорланади.

Бошимизга меҳмон бўлиб келган ой – Рамазони шарифнинг ибодатларидан бири таровеҳга бунчалик беэътибор бўлиш яхши иш эмас. Балки бу укаларимиз таровеҳнинг лаззатини сезмаган, аҳамиятини тушунмагандирлар. Бироқ нима бўлганда ҳам масжидга таровеҳ учун келган кишининг саломатлигига, айниқса у навқирон ёшда бўлса, озгина машаққат, бир соатлик намозда тик туриш зиён келтирмаса керак. Ёшларимизни буюк тобеин, 120 ёшида ҳам тик туриб таровеҳларда имом бўлган Сувайд ибн Ғафаладан ўрнак олишга чақирамиз.

Ёқуб Умар

azon.uz

— Талаба бўлганим сабабли рўза тутишга қийналаман. Дўстим: “Рўза тутишга қийналадиган киши ифторлик қилиб бериши керак”, деди. Агар ифторлик қилиб берсам рўза тутганлик савобини оламан-ми?

— Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Рўза тутишга қийналиш рўза тутмасликка узр бўла олмайди. Рўза тутмасликка рухсат берилганлар қаторида беморлар, мусофирлар, ўзига ёки боласига зарар етишидан қўрқадиган ҳомиладор ва эмизикли аёллар зикр қилинган. Аллоҳ таоло бандаларини тоқатидан ортиқ ишга таклиф қилмайди. Бандаларнинг тоқати етишини билгани учун рўзани фарз қилган. Дўстларига ифтор қилиб бериб, рўза тутмай юрса бўлади, деган гап мутлақо нотўғридир. Рўзадорларга ифторлик қилиб бериш савобли амал, фарз, вожиб эмас. Лекин рўза тутиш фарзи айндир! Аллоҳдан ёрдам сўраб, рўза тутишни бошланг!

Мамлакатимиздаги йирик молия муассасалардан бири – «Агробанк» АТБ бош офисида ислом дарчаси бўйича ўқув семинарлари ўтказилмоқда.

Унда банк ходимлари фаол иштирок этиб, исломий банкнинг ишлаш тизими ва фаолияти билан яқиндан танишиш, ўзлари учун қизиқ бўлган жиҳатлари юзасидан маълумот олиш имкониятига эга бўлди.

Қайд этиш керакки, жаҳон миқёсида ислом молиясининг жами активлари миқдори 2024 йилга келиб 3,96 триллион долларга етиши кутилмоқда. Пандемияга қарамай кўплаб давлатларда ислом молиясига бўлган талаб кундан-кунга ортиб бормоқда. Улар орасида аҳолисининг асосий қисмини мусулмонлар ташкил қилган Ўзбекистон ҳам бор.

Умумий қилиб айтганда, ислом дарчаси анъанавий банк хизматларига бошқа бир муқобил вариантларни яратиш мақсадида ишлаб чиқилган тизимдир. Эътиборли жиҳати, «Агробанк» учун исломий банк хизматлари янгилик эмас.

Ушбу ўқув семинари ҳам ўзаро дўстона алоқалар маҳсули натижасида «ислом тараққиёт банки» гуруҳи таркибига кирувчи «хусусий тармоқни ривожлантириш ислом корпорацияси» ҳамда Ислом тадқиқот ва ўқитиш институти ҳамкорлигида ташкил этилди.

ЎзА