muslim.uz
Мўминнинг савоб мавсуми
Ҳар бир ишнинг ўз мавсуми бор. Шу мавсумда ўша қилинмаса, кўзланга мақсад қўлдан кетади. Деҳқон баҳорда экин экиб кузда мўл-кўл ҳосил олишни қасд қилади. Тижоратчи мавсумда сотиладиган товарларни сотиб қолиб кўп даромад кўтишни мақсад қилади. Талаба пухта ўқиб-ўрганиб имтиҳонга тайёргарлик кўради. Рамазон ойи ҳам мўмин кишининг охиратга захира қиладиган мавсумидир. Бу ойда ҳар қандай солиҳ амалга зиёда-зиёда ажр берилади. Лекин бу ойда қўлга киритиладиган энг катта фойда бу рамазон рўзасидир. Чунки рўзанинг савобини мисли йўқ. Унинг савоби ва мукофотини оламлар Роббиси Ўзи беради.
عن أبي هريرة رضي الله عنه أَنَّ رسولَ الله صلى الله عليه وسلّم قال:كُلُّ عَمَلِ ابْنِ آدَمَ يُضَاعَفُ الْحَسَنَةُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا إِلَى سَبْعِمِائَةِ ضِعْفٍ.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан қилинган ривоятда Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Инсон зотининг ҳар бир қилган солиҳ амалининг ажри зиёда қилиб берилади. Ҳар бир солиҳ амал ўн мислдан то етти юз баробаргача кўпайтириб берилади», дедилар».
عن أبي هريرة رضي الله عنه أَنَّ رسولَ الله صلى الله عليه وسلّم قال: «والذي نفسِي بيده لَخَلُوفِ فَمِ الصَّائمِ أطيبُ عند الله مِنْ رِيح المِسْك إنَّما يَذر شهوتَهُ وطعامَهُ وشرابَهُ مِنْ أَجْلي فالصيامُ لي وأنا أجزي به؛ كلُّ حسنةٍ بعشرِ أمثالها إلى سبعمائةِ ضَعف إلا الصيام فهو لي وأَنَا أجزي به»
Имом Моликни «Муватто» асарларида ҳам Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси қудсийда Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам : «Жоним қўлида бўлган зот ила қасамки, албатта, рўзадор оғзининг ҳиди Аллоҳнинг наздида мушкнинг ҳидидан хушбўйроқдир. Аллоҳ азза ва жалла: У (Рўзадор) шаҳвати ва таомини Мен учун тарк қилур. Рўза Мен учундир. Унинг мукофотини Мен берурман. Ҳар бир солиҳ амалининг (савоби) кўпайтириб берилур. Бир яхшиликка унинг ўн мислидан то етти юз баробаригача зиёда қилинур. Фақат рўза эмас. Рўза Мен учундир. Унинг мукофотини Мен берурман», дедилар».
Бу ривоятда ҳадиси қудсий билан ҳадиси шариф аралаш ҳолда келмоқда.
Аллоҳ таоло номидан айтилган сўзлар ҳадиси қудсий ва Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг номларидан айтилгани ҳадиси шарифдир.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан қилинган бу икки ҳадиснинг бирида ҳар бир яхши амалнинг савоби зиёда қилиниб, ўн мислдан то етти юз баробар савобгача берилиши айтилмоқда.
Имом Молик роҳимаҳуллоҳнинг «Муватто» асарларида келган ҳадисда эса рўза ажри кўпайтириб бериладиган амаллардан истисно қилиниб, унинг савоби етти юз баробар ажрга чекланмасдан балки унинг савоби ва мукофотини Аллоҳ таоло Ўз зиммасига олмоқда. Чунки рўза Аллоҳ таоло учундир. Унга бирор бир ҳўжакўрсинлик, машҳурлик аралашмайди. Савобда тенги йўқ бўган рамазон рўзасини қўлдан бой бермайлик!
Абдулазиз Фурзулов,
Мир Араб олий мадрасаси ўқитувчиси
тайёрлади
Қуръон нозил бўлган ой муборак бўлсин
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على أشرف المرسلين
وعلى آله وأصحابه أجمعين وبعد
“Сизларга рўза тутиш фарз қилинди” деб марҳамат қилган, раҳмат ва мағфират ойи бўлмиш Рамазонга соғ-саломат етказган ва рўзадорлардан бўлишимизга тавфиқ ато этган Аллоҳ субҳанаҳу ва таолога чексиз ҳамду санолар бўлсин!
“Рўзадорнинг икки қувончи бор, биринчиси рўзасини очгандаги қувончи, иккинчиси эса Роббисининг ҳузурига боргандагиси”, деган башоратни умматларига етказган Ҳабибимиз Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васалламга дуруду салавотлар бўлсин!
Қалбимизни сурур-у қувончга тўлдириб, ўн бир ой интиқиб, муштоқ бўлиб кутган ойимиз, ойларнинг саййиди ва султони Рамазони шариф кириб келди. Барчамиз учун энг муборак, энг баракотли ва энг севимли ой ташриф буюрди.
Рамазон ойи Роббимизнинг даъватига лаббай деб бандаликни изҳор қилишимиз, синовдан ўтишимиз ва энг муҳими Аллоҳ таолога қурбат ҳосил қилишимиз учун энг қулай имкониятдир.
Рамазон ойи жуда ғанимат ойдир. Шунинг учун, унинг ҳар бир сониясидан унумли фойдаланишга интилайлик, бир зум ҳам ғафлатда қолмайлик! Хабарингиз бор, ўтган йили бошимизга келган оғир синов сабабли минг афсуски Рамазон ойининг фазилатларидан тўлиқ баҳраманд бўла олмадик. Бир йиллик жисму руҳимизга шифо ва куч-қувват бўлувчи таровеҳ намозларида Қуръони каримга сомеъ бўлиш бахтидан мосуво бўлдик. Ҳайит намозларидан, ҳайит кунларидаги ўзгача кўтаринки кайфият, хурсандчиликдан, яқинларимиз билан дийдор кўришишдан узилдик.... Ҳа, чиндан ҳам неъматнинг қадри у завол топганда, қўлдан бой берилганда билинар экан. Аммо бу синовлар сабабли Аллоҳнинг бизга беминнат берган сон-саноқсиз неъматларини янада теранроқ англаб етдик.
Рамазон бир ойлик меҳмон бўлса-да, бу ой жуда баракотлидир. Бу муборак ойда санаб адоғига етиб бўлмас фазилатлар, дуолар қабул бўладиган вақтлар, Аллоҳ таолога қурбат ҳосил қилишга восита бўлувчи таровеҳ намозлари ва минг кечадан афзал бўлган Қадр кечаси бордир.
Муҳтарам биродарлар, бу ой – Қуръони карим нозил бўлган ойдир. Бу ҳақда Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади:
﴿شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآَنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ﴾
“Рамазон ойи – унда одамларга ҳидоят ҳамда ҳидояту фурқондан иборат очиқ-ойдин ҳужжатлар бўлиб Қуръон туширилгандир” (Бақара, 185).
Шу сабаб, улуғ зотлар Рамазон ойи кириши билан барча ишларини қўйиб, фақат Қуръон тиловати билан машғул бўлар эдилар. Имом Молик раҳимаҳуллоҳ Рамазон ойи кирганда ҳадис илми билан шуғулланишдан узилиб, фақат Қуръон тиловати билан машғул бўлардилар.
Шундай экан, биз ҳам кўпроқ Қуръон ўқиб, хатмлар қилайлик, Қуръон билан янада яқиндан ошно бўлайлик, оиламизда Қуръон оятларининг тафсирларини мутолаа қилиб, мазмун-маъноларини тадаббур этайлик, Қуръонда зикр этилган гўзал хулқлар билан хулқланишга интилайлик. Қуръон ўқилган жойга Аллоҳнинг раҳматлари ёғилишини сиз яхши биласиз биродарим.
Ҳурматли диндошим, Рамазон ойининг фазилатларидан тўлиқ баҳраманд бўлиш учун бор кучимиз билан ҳаракат қилайлик, бу ойнинг яхшиликларидан бебаҳра қолмайлик. Эҳтимол бу сиз, биз учун охирги Рамазонимиздир.... Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Кимки бу ойнинг яхшиликларидан маҳрум қолса, ҳақиқатдан ҳам маҳрум қолгандир!” деганлар (Имом Насоий, Имом Аҳмад ривояти).
Яқинларимиз, бир-биримизнинг, бутун мусулмонларнинг ҳаққига кўпроқ дуо қилайлик. Севикли Пайғамбаримиз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта, Рамазоннинг ҳар кунида барча мусулмонлар учун қабул бўладиган бир дуо бор”, деганлар (Имом Аҳмад ривояти).
Аллоҳим барча мусулмонларга ушбу ойни Ўзинг буюрганингдек ўтказишларига куч-қувват, тавфиқ ато этгин!
Аллоҳим, барчамизни қиёмат куни жаннатнинг “Райён” номли эшигидан кириш бахтига муяссар қилгин.
Аллоҳим халқимизни, жонажон Ватанимизни турли бало-офат, мусибату кулфатлардан сақлагин. Ҳаётимизнинг янада фаровон бўлишини таъминлагин. Берган барча неъматларинг учун Ўзингга беҳисоб шукроналар айтамиз. Неъматларингни бардавом қилиб бергин, барчамизни ҳидоятингда собитқадам қилгин.
Рамазон ойингиз муборак бўлсин!
Вассалому алайкум ва раҳматуллоҳи ва баракатуҳу.....
Даврон НУРМУҲАММАД
Муборак ойлар муборак бўлсин!
Барча юртдошларимизни ҳам самимий муборакбод этиб, Яратган Меҳрибон Парвардигоримиздан муборак ойларнинг файзу илоҳий, хайру баракотларидан халқимизни баҳраманд этишлигини Меҳрибон Парвардигоримиздан сўраб қоламиз...
Аллоҳ Таборака ва Таоло Ўзининг буюк иродаси ва чексиз ҳикмати тақозосига кўра, Ўзи яратган махлуқотларини фазл ва устунликда бир-биридан фарқли ва тафовут қиладиган қилиб яратган. Баъзи маконларни бошқасидан, айрим замонларни ўзгасидан ортиқ ва афзал қилиб қўйган. Бу ҳам бўлса, Худои Таолонинг биз бандаларига марҳаматли зот эканлигидандир! Аллоҳ Таоло кунлар орасидан баъзиларини танлаб олиб, уларни эзгулик мавсумлари, тоат ва ибодат кунлари, қурбат ҳосил қилиш вақтлари қилиб белгилади. Булар йил мобайнида ҳадя тариқасида берилган кунлардир! Булар – Парвардигори олам Аллоҳ Таоло томонидан бандаларга ато этилган раҳмат шаббодаларидир! Ким уларга эътибор бериб, яхшиликларидан баҳраманд бўлиб қолса, ўша икки дунёда ҳам ҳақиқий бахтиёр кишидир!
Жумладан, Аллоҳ Таборака ва Таоло муборак Рамазон ойини бошқа барча ойлардан олий ва муфаззал қилди. Уни кўплаб буюк фазилатлар ва улуғ имтиёзлар билан хослади. Масалан, исломнинг беш асосий ва фазилати улуғ, буюк рукнларидан бири бўлган рўза ибодати айнан шу ойда амалга оширилади, динимизнинг энг мўътабар манбаси Қуръони карим ҳам муборак Рамазон ойида нозил қилинган. Бу ҳақида Аллоҳ Таборака ва Таоло Бақара сурасининг 185 ояти каримасида шундай марҳамат қилади:
“Рамазон ойи – одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир. Бас, сизлардан ким бу ойда (ўз яшаш жойида) ҳозир бўлса, рўзасини тутсин. Кимки бемор ёки сафарда бўлса, (тута олмаган кунларининг) саноғи бошқа кунлардандир. Аллоҳ сизларга енгилликни истайди, оғирликни хоҳламайди”.
Демак, ушбу ойнинг энг улуғ фазилати бу ойда рўза тутиш орқали Аллоҳ Таолога қурбат ҳосил қилинар экан. Зеро, рўза ибодати билан нафс тарбияланади, шаҳвоний ҳою-ҳаваслар жиловланади. Рўза тутиб, инсон комил хулқларга эга бўлади. Комил хулқли инсонлар яшаган жамиятда осуда ва тинч-осойишта ҳаёт ҳукм суради.
Имом Бухорий, Имом Муслим, Имом Насоий ва Имом Аҳмадлардай буюк зотлар Жаноб Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламдан ривоят қилган Ҳадиси қудсийда Аллоҳ Таоло: “Одам боласининг ҳамма амали ўзи учун, фақат рўза Мен учундир ва унинг мукофотини Мен – Ўзим берурман”, – деб марҳамат қилган. Аллоҳ таоло барча солиҳ, хайрли, савобли, яхши ва чиройли амаллар ичидан фақатгина рўзани Ўзи учун танлагани бу ибодатнинг нечоғлик улуғ эканлигига далолат қилади.
Жаноб Пайғамбаримиз Муҳаммад саллаллоҳу алайҳи ва салламнинг: “Кимки Рамазон рўзасини имон-эътиқод ва Аллоҳдан савоб умид қилиб тутса, унинг ўтган гуноҳлари кечирилади”, деганлари ҳам бу ойда тутилган рўзанинг ажри, Худои Таоло томонидан бериладиган савоби ва унинг аҳамияти нақадар улуғлигини англатади.
Жаноб Пайғамбаримиз Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким бешта кечани бедор ўтказса, жаннат унга вожиб бўлади – тарвия, арафа, қурбонлик, фитр ва Шаъбоннинг ўн бешинчи кечаларидир”, – дедилар.
Худои Таборака ва Таоло ҳеч бир нарсани беҳикмат яратмаган... Одам боласи тўққиз деганда мукаммал инсон бўлиб дунёга келади.
Ислом динимизнинг бош манбаи, инсониятнинг Қиёматгача ҳаёт дастури – Қуръони карим – Рамазон ойида нозил бўлган. Шу сабаб ҳам Рамазон – Қуръон ойидир! Қуръон карим билан рўза ойи орасидаги мустаҳкам алоқа ва боғлиқликни муборак Рамазоннинг илк куни кириши биланоқ ҳар бир мусулмон киши ўз қалбининг туб-тубидан ҳис этади. Ва ўта кучли муҳаббат ва катта қизиқиш билан Аллоҳ Таолонинг улуғ Китобини мутолаа қилишга киришади. Унинг оятлари борасида тафаккур юритади, Унда келтирилган қиссалару хабарлардан ибрат олади. Масжидлар намозхонлар ва Қуръон тиловат қилувчилар билан тўлиб кетади. Дунёдаги бор масжидларда Қуръони карим хатми бошланади. Юртимизда ҳам, айниқса таровеҳларда, Қуръон хатмига алоҳида аҳамият берилади. Ва бу ҳолат бутун оламга муборак Рамазон ойи Қуръон ойи эканлигини баралла эълон қилади.
Тафсир китобларида келишича, Қуръони карим муборак Рамазон ойининг муборак Қадр кечасида Лавҳул маҳфуздан дунё осмонига туширилган. Сўнгра, йигирма уч йил давомида воқеа ҳодисалар ривожига мувофиқ равишда бўлиб-бўлиб Жаноб Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васалламга индирилган.
Жаноб Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васаллам бу ойда Қуръонни Жаброил алайҳиссалом назоратларидан тўлиқ ўтказиб олар эдилар. Бу улуғ фаришта билан биргаликда Қуръони каримни дарс қилардилар. Вафот топадиган йилларида эса, Қуръони каримни Жаброил алайҳиссаломдан икки марта ўтказиб олганлар.
Ўтган улуғ зотларимиз ҳам бу муборак ойда Қуръони карим учун алоҳида эътибор ва вақт ажратганлар. Фақиҳ олимлар ҳам бу ойда илм билан шуғулланишни бутунлай йиғиштириб ёки камайтириб, Қуръон мутолаасига иқбол этганлар. Манбаларда келишича, Усмон ибн Аффон разияллоҳу анҳу Қуръони каримни ҳар куни ўқиб туширар эдилар. Бошқа баъзилар Қуръони карим қироатини уч кунда ниҳоясига етказар эдилар. Яна бирлари бир ҳафтада хатм қилсалар, бошқалар ўн кунда ўқиб битирар эдилар. Қатода раҳимаҳуллоҳ Қуръонни доимо ҳар етти кунда хатм қилсалар, муборак Рамазон келганда ҳар уч кунда ўқиб туширар, охирги ўн кунлик кирганда эса ҳар кечада хатм қилардилар. Имом Аъзам Абу Ҳанифа раҳматуллоҳи алайҳ муборак Рамазон ойида Қуръони каримни олтмиш марта хатм қилардилар. Имом Молик раҳматуллоҳи алайҳ Рамазон ойи кирганда ҳадис илми ва уламолар билан бўлган илм мажлисларини тўхтатиб, Қуръон қироатига юзланар эдилар.
Шундай экан, биз ҳам бу ғанимат ой давомида хатми Қуръонга ошно, тиловатини эшитувчи бўлсак, мақсадга мувофиқ бўлар эди.
Муборак Рамазон ойи қадимдан ўзаро меҳр-оқибат, кўмак ва ёрдам ойи ҳисобланиб келган. Мууборак Рамазони шариф ҳар бир эзгу амал учун савоблар бир неча баробар кўпайтириб бериладиган ой эканлиги боис ҳар бир мўмин-мусулмон банда бу фурсатлардан фойдаланишга ҳаракат қилади, муҳтож кишиларга қўлидан келганча кўмак беради. Бу ойнинг баракасидан ҳар бир уй баҳраманд бўлиб, мўминлар қалбига хурсандлик ва шодлик кирсин учун одамлар алоҳида Рамазонга хос хайру эҳсонлари билан бир қаторда закотларини ҳам шу ойда берадилар.
Салмон Форсий разияллоҳу анҳу Расулуллоҳ алайҳиссаломдан ривоят қилган ҳадиси шарифда шундай дейилади: “Эй инсонлар, буюк ва муборак ой сизларга яқин келди... Бу ойда ким Аллоҳга яқинлаштирадиган эзгулик қилса, ундан бошқа ойда адо этган бир фарз даражасини топади ва бу ойда бир фарзни адо этган киши бошқа ойда етмиш фарзни адо этган каби бўлади... Бу – кўмак ва ёрдам ойидир! Бу ойда мўминниг ризқи кўпайтирилади. Бу ойда ким бир рўзадорга ифторлик берса, гуноҳларига мағфират бўлади, дўзах ўтидан ўзини қутқаради ва рўзадорнинг ажридек ажрга эга бўлади. Рўзадорнинг ажридан эса ҳеч нарса камаймайди”.
Шунга биноан, ҳар биримиз аввало аҳли оиламизга, сўнг яқинларимиз, қўни-қўшниларимиз орасидаги эҳтиёжманд кишиларга саховат кўрсатсак, фазилати янада улуғ бўлади.
Аллоҳ Таборака ва Таолонинг фаришталарининг энг улуғлари Жаброил алайхиссалом айтадилар:
"Агар Аллоҳ менга дарё, денгиз, океанларда қанча сув борлигини санаб кел, деса, санаб кела оламан.
Агар саҳрою, чўлларда қанча тупроқ зарраси борлигини билиб кел, деса, билиб кела оламан.
Агар дунёдаги ҳамма ўсимлик ва дарахтлардаги баргларини сонини санашни буйирса, уддасидан чиқаман...
Лекин Муҳаммад саллаллоху алайҳи васалламнинг рўзадор умматларига бериладиган савобини санай олмадим!"
Бизнинг жонажон диёримизда ҳар йили муборак Рамазон ойи муносабати билан уни муносиб ўтказиш чора-тадбирлари тўғрисида муҳтарам Президентимизнинг махсус қарорлари чиқади. Жойларда ушбу қарорнинг ижроси юзасидан қатор амалий ишлар қилинади. Жумладан, тв ва радио орқали юртдошларимизга бу муборак ва улуг ойнинг фазилатлари ҳақида кенг маълумотлар берилиши, эҳтиёжманд кишиларнинг ҳолидан хабар олиниши, саховатпеша халқимиз ҳам яхшилик қилишга бел боғлаб, муҳтожлар ҳолидан хабар олишлари ҳам шу жумласидандир.
Иброҳимжон ИНОМОВ,
Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари
Мусулмонлар хулқи ва масжид сакинати сабаб британиялик актриса исломни қабул қилди
Буюк Британиялик Аиша Розали Туркияга сафаридан сўнг ислом динини қабул қилиб, актрисалик фаолиятига нуқта қўйди. Qalampir.uz бу ҳақда Анадолу ахборот агентлигига таяниб хабар бермоқда.
Истанбулга саёҳатидан кейин ислом динини қабул қилган Аиша Розали аслида Буюк Британияда, атеист оилада туғилган. Унинг энг катта орзуси актриса ёки режиссёр бўлиш эди, чунки талабалик давридан бошлаб у кинематография соҳасида ишлаган
Розали кўплаб фильмларда роль ижро этган, бир қатор сценарийлар ёзган ва ҳатто, фильмга режиссёрлик қилган. У Лос-Анжелесда таълим олган ва бир мунча вақт АҚШда яшаган. 22 ёшида Розали Туркияда келган ва бу унинг ҳаётида бурилиш нуқтаси бўлган. Истанбулда қўрқувига қарамай, Султон Аҳмад масжидига боришга қарор қилган. Ғарбнинг исломга қарши ташвиқоти туфайли у масжидда қўпол муомала қилинишидан қўрқарди. Бироқ у дуч келган муҳит қизда чуқур таассурот қолдирди.
“Мен Туркияга дин излаб келганим йўқ. Googleда Истанбулда кўриш мумкин бўлган диққатга сазовор жойларни қидирганимда, Султон Аҳмад масжидини топдим. Уни кўздан кечирмоқчи бўлдим. Бироқ мени қўрқув босди: тўсатдан улар менга бақириб, ғазабланишса-чи? Менда мусулмонлар ҳақида ёмон тасаввур бор эди, чунки улар ҳақида фақат оммавий ахборот воситаларидан ўқиганман. Шунга қарамай, барибир у ерга боришга қарор қилдим. Масжидга кирганимда одамлар жамоат намозини ўқиб бўлишган экан. Атрофда ибодат қилаётганлар бор эди. Намоз ўқиётганларни томоша қилдим ва масжид ичидаги гўзаллик ва тинчликдан ҳайратландим. Ҳеч ким менга бақирмади, ҳеч ким менга зарар бермади, мен шунчаки ҳайратда қолдим”, – дейди у.
Розалининг айтишича, шундан кейин у исломни жиддий ўрганишни бошлаган, сўнгра Британияда мусулмон бўлишга қарор қилган. Қиз актриса бўлиш орзусидан воз кечди. Энди 24 ёшни қаршилаган Розали ўзининг YouTube каналида кузатувчиларига ислом дини ҳақида маълумот бериб бормоқда.
"Одамларга ёрдам беришни, уларни динга яқинлаштиришни хоҳлайман. Мен исломни қабул қилган одамлар ҳақида ҳикоя қиламан. Мен одамларга ёрдам бермоқчиман, бу менинг ягона мақсадим. Муваффақиятли бўлишга умид қиламан”, дейди Аиша Розали.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
ТАРОВИҲ НАМОЗИ ҚАНДАЙ АДО ЭТИЛАДИ?
Бугун, 12 апрел душанба куни Таровеҳ намозини ӯқиш бошланади.
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Таровиҳ – истироҳат маъносидаги "тарвиҳа" сўзининг кўплигидир. Тўрт ракат ўқиб, ортидан дам олингани учун бу намоз шундай номланган.
Рамазон ойи фазилатларга бойдир. Унинг фазилатларидан бири ой давомида хуфтон намозидан кейин таровеҳ намози ўқишдир. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам таровеҳ намози ҳақида шундай деганлар:
"إِنَّ اللهَ فَرَضَ صِيَامَ رَمَضَانَ وَسَنَنْتُ لَكُمْ قِيَامَهُ فَمَنْ صَامَهُ وَقَامَهُ إِيْمَاناً وَاحْتِسَابًا خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِهِ كَيَوْمٍ وَلَدَتْهُ أُمُّهُ" (رواه الإِمامُ النسائى عن عَبْدِ الرَّحْمَنِ ابن عوف، رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ).
яъни: “Аллоҳ таоло Рамазон рўзасини фарз қилди ва мен унинг қиёмини сизлар учун суннат қилдим. Кимки имон ва ишонч билан, савоб умидида рўза тутса ва кечалари қоим турса, онадан туғилган кунидагидек гуноҳлардан пок бўлади” (Имом Насоий ривоятлари).
Рамазоннинг кечаларида қоим бўлиш, деганда таровиҳ намозини адо этиш тушунилади. Демак, ихлос билан савоб умидида Рамазон рўзасини тутиб, таровиҳ намозларини ўқисак, Рамазон ойи тугаши билан онадан туғилган боладек гуноҳлардан фориғ бўламиз, иншааллоҳ.
Таровеҳ намозини ўқиш эркакларга ҳам, аёлларга ҳам таъкидланган суннатдир. Таровиҳни ёлғиз ўқиш мумкин, лекин жамоат бўлиб ўқилса, жамоатга ваъда қилинган ажру савобга эришилади. Икки киши ҳам жамоат ҳисобланади. Қанча жамоат кўп бўлса шунча савоби ҳам кўп бўлади.
Таровиҳ намозига азон ва такбир айтилмайди.
Таровиҳнинг ракатлари: Таровеҳ йигирма ракатдир. Ҳар икки ракатдан сўнг салом берилади. Тўрт ракатдан ўқиш ҳам жоиз. Ҳар тўрт ракат ўқилгандан сўнг тўрт ракат намоз ўқиладиган муддатча дам олиш мустаҳаб. Ушбу истироҳат пайтида тасбиҳ, таҳлил айтиш афзал. Бизнинг юртимизда қуйидагича тасбиҳни уч марта айтиш одат бўлган: Субҳаана зил мулки вал малакут. Субҳаана зил ъиззати вал ъазомати вал қудроти вал кибрияяяи вал жабарут. Субҳаанал маликил ҳаййиллази лаа янааму валаа ямуут. Суббуҳун қуддусун роббунаа ва роббул малааикати варруҳ. Лаа илааҳа иллаллоҳу настағфируллоҳ, насалукал жанната ва наъузу бика минан-наар.
Ушбу тасбиҳни бир киши ўқийди, қолганлар қулоқ солади. Тасбиҳни ёд олгунга қадар китобдан ўқиса ҳам бўлади. Юқоридаги тасбеҳнинг ўрнига киши ўзи билган дуоларини ўқиши ёки жим туриши ҳам мумкин.
Таровиҳнинг вақти – Хуфтон ва унинг суннатидан кейин бошланиб тонг отгунгачадир. Таровиҳни витрдан олдин ўқиш афзал. Витрдан кейин ўқиса ҳам жоиз. Ёлғиз намоз ўқигувчи киши Рамазонда ҳам витрни ёлғиз ўқиши мумкин.
Таровиҳнинг нияти – “Икки ракат таровеҳ намозини ўқишни ният қилдим, юзимни қиблага қаратдим, холисан лиллаҳи таоло Аллоҳу акбар”. Агар имомга иқтидо қиладиган бўлса, ниятга “ушбу имомга иқтидо қилдим” деган жумлани қўшади.
Таровиҳда қироат – Рамазон ойида Таровеҳ намози ўқиш давомида Қуръони каримни бир марта хатм қилиш суннатдир. Қуръони каримни тўла ёд олмаган киши ҳар ракатда “Фотиҳа” сурасидан сўнг ўзи яхши билган сурани ўқиши мумкин, ҳатто “Фотиҳа” сурасидан бошқа фақат битта сурани билган киши Таровиҳнинг ҳар ракатида шу сурани зам сура қилиши мумкин.
Таровиҳ намозини жамоат бўлиб ўқилса, имом овоз чиқариб қироат қилади. Унга иқтидо қилганлар қироат қилмасдан тинглаб туради. Таровиҳни ёлғиз ўқувчи эркак кишилар эса ихтиёрли, хоҳласа овоз чиқариб, хоҳласа овозсиз қироат қилади.
Витр намозини фақат Рамазон ойида жамоат бўлиб ўқилади. Бунда имом витрнинг ҳар уч ракатида жаҳрий қироат қилади. Қунут дуосини имом ҳам, муқтадийлар ҳам ичларида ўқийдилар (“Ал-Фатовол ҳиндийя” ва “Фатҳу бобил иноя” китоблари). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
Янгиликлар
