Бир киши хотини билан ҳеч яхши чиқишолмайди. Уйда ҳар куни оддий нарсалар туфайли тортишув бўларди. Киши бу тортишувлардан безор бўлиб ажрашишни истади. Буларнинг муноқашалари туфайли икки тараф оилаларнинг ҳам орасига совуқчилик тушади. Киши бир кун паришон ҳолда, маслаҳат сўраш учун кўпни кўрган, одамларнинг ҳурматини қозонган бир аҳли илм зотнинг олдига бориб, аҳволини айтади. У зот:

— Энди ажрашсанг ҳам ҳеч бир ўзгариш бўлмайди. Бир ой умринг қолибди, нима қилсанг қил, дейди.

Бу гапни эшитган киши даҳшатга тушиб, ранги оқарган ҳолда чиқиб кетади. Йўлда учраган танишларидан рози ризолик сўрай бошлайди. Уйига қайтиб, "хотин кел, шунча пайт сени хафа қилдим, яхши эр бўлолмадим, ҳаққинга риоя  қилолмадим, мени кечир, мендан рози бўл, дейди.

Хотини, "тавба, бу одамга нима бўлди, бундай гаплар гапиряпти", деб унга раҳми келиб:

— Бей, аслида сиз рози бўлинг, мен доим беодоблик қилдим, сизни кўп ранжитдим, дейди. Икковининг ҳам қалби юмшаб кўзлари ёшланади...

Кейин эр, хафалашган қайнотасиникига боради. Улардан ҳам йиғлаб розилик сўрайди. Хотини ҳам, қайнонасидан кечирим сўрайди. Энди уйда ҳар кун жаннатий ҳаётда яшардилар ва бир-бирларини ҳеч ранжитмасдилар...

Лекин у киши, хотинига, муҳтарам зот айтгани ҳақида ҳеч гапирмайди. Бир ой тўлишини санай бошлайди. Кунлар яқинлашгунча яхшиликлари ортар, кечалари ибодат қиларди.

Унинг яхши ишлари кўпайгани сари хотинини ҳам, икки оиланинг ҳам муносабатлари илиқлашиб, яхшиликлари ортиб борарди.

Бир ой ўтади. Ҳа бугун ўлади, эртага эса... Лекин ўлмайди. Аниқ бир ой демади, бир ой атрофида, деди. Балки бир неча кун ҳали бордир, деб ўйлайди.

Бир неча кун кутди, яна ўлмади. Кейин у зотнинг олдига бориб сўрайди:

— Афандим, мен ўлмадим.

— Ўлиш нимаси? — дейди у зот.

— Афандим, сиз бир ойча умринг қолди, дегандингиз, бир ой бўлди. Бироқ мен ўлмадим.

У зот эса:

— Биродар, мен сени қачон ўлишингни билмайман, лекин шуни биламанки, ўлим ҳақ, бир кун албатта ўласан. Ўладиган одам жанжал, низо билан ҳаётини заҳарламайди. Ҳозирги ҳаётингиздан хурсандмисан? — дейди.

— Ҳа, ҳеч тортишмаяпмиз.

— Қани, энди шундай давом этинглар, — дейди у зот.

У оиланинг икки фарзанди бўлиб, гулдай яшнаб улғаядилар.

Ҳаётимиздаги кўп муаммолар ўлимнинг ҳақ эканини унутишимиз туфайлидир!

Марям Осиё таржимаси

ЎМИ Матбуот хизмати

Манба

Ҳар бир мўмин киши ким бўлишидан қатъий назар дунё ҳаётида ички ва ташқи дунёсини ислоҳ этиши ва уни турли қалб иллат ва зарарли офатларидан эҳтиёт қилиши керак бўлади. Киши қалби ва ички қиёфасини қанчалик гўзал ва пок қилса унинг ташқи манзараси ҳам шунчалик гўзал ва солиҳ бўлади. Буни  Пайғамбаримиз қуйидаги ҳадиси шарифларида чиройли баён қилиб берганлар: “Огоҳ бўлинглар! Инсон жасадида бир парча гўшт пораси бор, агар  у солиҳ бўлса барча жасад солиҳ бўлади, агар у бузилса жасадни ҳаммаси ҳам бузилади, огоҳ бўлинглар! У қалбдир” (Бухорий ривояти).

Жуда кўплаб ояти карима ва ҳадиси шарифлар ҳасаддан сақланишимизга чорлайди ва унинг энг ёмон ижтимоий иллатлардан бири эканлигини таъкидлайди. Пайғамбаримиз алайҳиссалом “бир-бирларингизга ҳасад қилманглар”, “ҳасаддан сақланингизлар”, деб ўз вақтида огоҳлантирганлар. Аллоҳ таоло инсонни ўзи унга берган улуғ неъматларига ҳасад қилган иблис қиёмат кунига қадар Унинг раҳматидан маҳрум бўлиб, даргоҳидан абадий  ҳайдалди.

Одам алайҳиссаломнинг икки ўғлидан бири ўз акасига душманлик ва ҳасад кўзи билан қараб, уни ҳалок қилди. Демак, ҳасад қилувчи Аллоҳ таоло барча одамларга берган неъматларига Унинг тақсимотига, ҳикматига душмандир. Агар Аллоҳ таоло бир кишига мол-дунё, фарзанд, сиҳат-саломатлик неъматини берган бўлса ҳасадчининг қалби ғазабдан ўртанади, уни кўра олмайди. Қандай бўлмасин ундан бу неъматлар завол топишини истайди ва ороми бузилади. Ҳасадчи ҳеч қачон Аллоҳ таолонинг тақдири ва тадбиру иродасидан рози бўлмайди.

Ҳа, ҳасадчи ўзини ҳасадига ғарқ бўлиб, Аллоҳ таолонинг неъматларига ҳеч шукр қилмайди. Унинг қазойи қадарини асло эътироф этмайди. У ҳасад балосига гирифтор бўлиб тоат-ибодатдан узоқлашади, гуноҳ-маъсиятга ботади. Ҳасад натижасида у ўзига қанчалик зарар қилган бўлса, жамиятга ундан-да кўпроқ зарар ва ёмонлик келтиради. Ҳасадчи жамият аъзолари ўртасида нафрат, ёмон кўришликни тарқатади, оилалар ўртасида душманлик руҳини вужудга келтиради, одамлар ораси бузилишига олиб келади. Бундан бўладиган зарар ва офатларнинг саноғи ва чегараси йўқ.

Имом Абу Лайс Самарқандий айтади: «Ҳасаддан зарарлироқ нарса йўқ. Ҳасад қилувчи кишига бешта азобни олиб келади. Бу бешта азоб ҳасад қилинган кишига етмасдан, ҳасад қилувчи кишига етади»: 1. Ғам узилмайди; 2. Мусибат етади, унга ажр келмайди; 3. Ёмонликни олиб келади. У билан мақтанилмайди; 4. Аллоҳ таоло унга ғазаб қилади; 5. Унга тавфиқ эшиклари ёпилади».

Аҳнаф ибн Қайсдан ривоят қилинади: «Ҳасад қилувчилар учун роҳат йўқдир. Бахилларда вафо йўқ, чидамсиз кишилардан дўст йўқдир. Ёлғончиларда мардлик йўқдир. Хиёнатчида фикр йўқ, ёмон хулқли кишида  раҳбарлик йўқ».

Ҳакимлардан бири: «Ҳасадчидек  мазлумга ўхшаган золимни кўрмадим», деган экан.

 Ҳасан Басрий айтади: «Эй одам фарзанди! Нима учун биродарингизга ҳасад қиласиз. Агар уни ҳурматлаш учун Аллоҳ ўз фазиладан берган бўлса, нима учун Аллоҳ ҳурмат қилган кишига ҳасад қиласиз? Энди бундан бошқа нарсада бўлса, унинг боражак жойи дўзах бўлганидан ҳасад қилмоғингиз ҳам яхши эмасдир».

Абу Лайс Самарқандий айтади: «Уч кишининг дуолари қабул бўлмайди: 1. Ҳаром ризқ егувчи; 2. Кўп ғийбат қилувчи; 3. Қалбида мусулмонларга адовати ва ҳасади бўлган кишилар».

Ривоят қилинади: «Пайғамбар алайҳиссалом айтдилар: «Ҳасадни (кучли ҳавасни) икки тоифа кишига қилса бўлади: бир кишига Аллоҳ таоло Қуръонни берган бўлса, у Қуръонни  кеча-ю кундуз ўқиб турган бўлса ва яна бир кишига Аллоҳ таоло дунё берган бўлса, у дунёдан кеча-ю кундуз яширин ҳолда инфоқ қилиб турган бўлса».

Китобларда айтилади: «Ҳасад қилувчи мажлисларда ёмонланган, хорланган ҳолатда бўлади, малоикалар лаънат ва ғазаб қилади. Хилватда қўрқинч ва ғамда бўлади. Жони олинаётганда   қаттиқлик ва қўрқитилган ҳолатда бўлади. Маҳшаргоҳда шарманда ҳолатда бўлади. Дўзахда иссиқ ва ёнган ҳолатда бўлади».

Макоримул ахлоқ пешвоси ва намунаси Пайғамбаримиз алайҳиссалом ўз вақтида ҳасад иллати жамият ва унинг аъзолари ўртасида нақадар  хавфли ҳатто имон нурига ҳам зарар  етказиш мумкинлиги ҳақида огоҳлантириб бундай деганлар: «Бир бандада имон ва ҳасад асло бирга бўлмайди».

Бошқа бир ҳадиси шарифда шундай ривоят қилинган: «Инсонлар бир-бирларига ҳасад қилишмаса эди яхшилик узра бардавом бўладилар».

Болага ваъдасига вафоли бўлишни ўргатинг! Динимизнинг барҳаёт таълимотларида мўмин-мусулмонлар ҳаётидаги энг фазилатли ва гўзал ҳулқларидан бири – ваъдага вафо қилишга алоҳида эътибор берилган Аллоҳ таоло Қуръони каримда Исмоил алайҳиссаломнинг берган ваъдаларида қанчалик қатъий турганини шарҳ этиб, шундай дейди: «(Эй, Муҳаммад!) Китобда Исмоил (қиссасини) ёд этинг! Дарҳақиқат, у ваъдасида содиқ турувчи набий ва расул эди» (Марям, 54).

Муфассирларнинг айтишларича Исмоил алайҳиссалом бирон  нарса ҳақида ваъда берсалар, албатта уни ўз вақтида бажарган эканлар. Ривоятларда келишича, у зот бир кишига маълум бир жойда учрашамиз деб ваъдалашган эканлар ва Исмоил алайҳиссалом келишилган жойга келиб, ваъдалашган инсонни уч кун мобайнида кутган эканлар. Ваъдага вафо қилиш ва ўзаро шартлашган аҳдларни бажариш олий ҳулқлардан эканлигини қуйидаги ояти каримада равшан баён қилинган: «Эй, имон келтирганлар! Битимлар (аҳдлар)га вафо қилингиз...!» (Моида, 1).

Дарҳақиқат, доимо ваъдага вафо қилиш, омонатга хиёнат қилмаслик барча пайғамбарларнинг гўзал одоб-аҳлоқлари  ва шиори  бўлган ва инсонлар ҳам шунга чақирилган. Ҳадиси шарифда: «Омонат берган кишига омонатини қайтаринг! Сизга хиёнат қилган кишига сиз хиёнат қилманг!» дейилган.

Пайғамбаримиз марҳамат қилиб шундай деганлар: «Қайси бир одамда тўрт аломат топилса, у ҳақиқий мунофиқ бўлади. Кимда шу тўрт аломатлардан бири бўлса, уни тарк этмагунча, унда мунофиқликнинг бир белгиси бўлади. Бу тўрт аломат қуйидагилар: Омонатга хиёнат қилади, гапирса ёлғон сўзлайди, бирон кишига аҳд берса аҳдига вафо қилмайди. Ҳақ талашса жанжал қилади».

Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:  Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом шундай марҳамат қиладилар: «Омонатсиз кишининг имони йўқ ва аҳдига вафосизнинг дини йўқ». Бу билан Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтмоқчиларки, имон ҳам мўмин кишига берилган бир омонатдир.

Муслим АТАЕВ,

Фатво бўлими ходими

ЎМИ Матбуот хизмати

Европа марказидаги давлат. Шарқий Европа текислигининг ғарбида жойлашган. Майдони 207,6 минг км². Аҳолиси 9 491 823 киши (2018 йил). 6 вилоят, 118 район, 102 шаҳар, 109 шаҳарча бор (1996). Пойтахти – Минск шаҳри

Беларусь республикаси – унитар демократик ижтимоий ҳуқуқий давлат. 1996 йилги референдумда қабул қилинган Конституция амал қилади. Давлат бошлиғи – аҳоли томонидан 5 йил муддатга сайланадиган президент. Қонун чиқарувчи ваколатли органи – Миллат мажлиси бўлиб, у Вакиллар палатаси ва Республика Кенгашидан иборат. Миллат мажлисининг ваколат муддати 4 йил. Ижроия ҳокимиятни бош вазир бошчилигидаги ҳукумат – Вазирлар Кенгаши амалга оширади. Бош вазирни Вакиллар палатасининг розилиги билан президент тайинлайди.

Беларуснинг ер юзаси текислик бўлиб, шимоли-ғарбида ботқоқ босган пастликлар ва кўллар жуда кўп. Жануби -ғарбдан шимоли-шарқ томон Беларусь қирлари чўзилган, энг баланд қисми (Минск қирлари) денгиз сатҳидан 345 метр баланд (Дзержинский тоғи). Беларусь қирларидан жануби-шарқда қатор текисликлар, шимоли-ғарбда морена тепаликлари чузилган. Беларуснинг жанубий қисмини ботқоқлашган кенг пасттекислик – мутлақ баландлиги 100-150 метр бўлган Беларусь Полесьеси эгаллайди; ботқоқлик, ўтлоқлар орасида баландликда 5-8 метрли қум тепалари кўп. Қумлик жойлар қарағайзор билан қопланган. Фойдали қазилмалардан калийли туз конлари бор (Старобин ва Петриков конлари), жанубий ва жануби-шарқда тош туз, Припять ботиғида нефть, кўмир бор. Торф, қум, гил конлари мавжуд.

Асосий аҳолиси – белоруслар. Руслар, поляклар, украинлар, татарлар, яҳудийлар ва бошқа миллатлар вакиллари ҳам яшайди. 68,9 фоиз аҳоли шаҳарда истиқомат қилади. Давлат тили белорус ва рус тиллари. Энг йирик шаҳарлари: Минск, Гомель, Витебск, Могилёв, Бобруйск, Гродно, Брест.

1990 иил 27 июлда БССРнинг давлат мустақиллиги ҳақидаги Декларация қабул қилинди. 1991 йилнинг 19 сентябридан мамлакат Беларусь Республикаси деб атала бошлади. 1991 йил декабрдан МДҲ таркибида.

Миллий байрами – Мустақиллик куни (3 июль).

Беларусь кўп тармоқли қишлоқ хўжалиги ривожланган индустриал давлат. Машинасозлик, кимё, нефть кимёси, тўқимачилик ва озиқ-овқат саноати равнақ топган. Қишлоқ хўжалигида картошка ва зиғир толаси етиштириш, сут-гўшт чорвачилиги, паррандачилик ривожланган.

Саноатида электр энергетика, ёқилғи, металлургия, машинасозлик ва металлга ишлов бериш, кимё ва нефть кимёси, ёғочсозлик, целлюлоза-қоғоз, бинокорлик материаллари, шиша ва чинни-фаянс, енгил, озиқ-овқат, ун-ёрма ва омихта ем, тиббиёт саноати, микробиология ва матбаачилик энг йирик тармоқлардир. Саноат маҳсулотининг учдан икки қисми йирик шаҳарларда, шу жумладан, 25 фоизи Минскда ишлаб чиқарилади. Фойдали қазилма конлари кам бўлгани ҳолда саноат мажмуида и.шалб чиқариш саноати устун. Бу тармоқ, юк автомобиллари, автобуслар, мотоцикл, велосипедлар, тракторлар, қурилиш, мелиорация ва йўл машиналари, моторлар, станоклар, автомат линиялар, роботлар, темирчилик-пресс, бурғулаш, геология-разведка, савдо ускуналари, қуювчилик, енгил, озиқ-овқат тармоқлари учун технология ускуналари, подшипниклар, ЭҲМлар. телевизорлар, радиоприёмниклар, магнитофонлар, совитиш ва музлатиш ускуналари, фото ва киноаппаратлар, соатлар ишлаб чиқаради. Кимё ва нефть кимёси саноати маъданли ўғитлар, кимёвий тола ва иплар, пластмасса ва смолалар, шиналар, резина-техника буюмлари, полимер ва лак-бўёқ, рўзғор буюмлари ва шу кабиларни ишлаб чиқаради. Енгил саноатда тўқимачилик (зиғир толаси, жун, шойи, ип газламалар), трикотаж, кийим-кечак, пойабзал, чарм ва мўйна буюмлари ишалб чиқариш ривожланган. Озиқ-овқат саноатида гўшт, ёғ-мой ва сут маҳсулотлари ишлаб чиқаради. Ёғ-мой, балиқ, қанд-шакар, ун-ёрма, новвойлик, макарон, мева-сабзавот консервалари ишлаб чиқариш соҳасида катта қувватга эга корхоналар мавжуд. Ёқилғи саноати нефть, йўлакай газ, торф қазиб чиқариш ва қайта ишлашни ўз ичига олади. Ёқилғи-энергетика ресурслари Беларусга нефть ва газ қувурлари орқали Россиядан, электр энергия қисман Литва ва Россиядан юборилади. Новолукомль ва Берёзада йирик электр станциялар, 20 дан кўпроқ кучли иссиқлик электр станциялар ишлаб турибди. Ўрмон, ёғочсозлик, целлюлоза-қоғоз тармоғи ялпи саноат маҳсулотининг 5 фоизга яқинини беради. Улар тахта, мебель, қипиқ-толали плита, фанер, паркет, гугурт, спорт анжомлари, қоғоз, картон, ўрмон кимёси маҳсулотларидир. Бинокорлик материаллари саноати (саноат маҳсулоти ялпи ҳажмининг 4 фоизи) цемент, қурилишбоп оҳак, деворбоп, қоплама ва безаш материаллари, йиғма темир-бетон конструкциялари ва деталлари, томга ёпиш ва гидроизоляция учун рулон материаллар, ғовакли тўлдиргичлар ишлаб чиқаришга ихтисослашган.

Саноат учун зарур ёқилғи. хом ашё ва материалларнинг салкам 70 фоизи МДҲ мамлакатларидан олинади, маҳсулотнинг 40 фоиздан кўпроғи уларнинг бозорларида сотилади.

Беларусда қишлоқ хўжалигига яроқли салкам 9,3 миллион гектар, шу жумладан, 6,2 миллион гектар ҳайдаладиган ердан фойдаланилади. Ерларнинг текислиги, тупроқнинг ўртача унумлилиги, иссиқ ва намнинг етарлилиги, меҳнат ресурсларининг мавжудлиги қишлоқ хўжалигини ривожлантириш учун қулай шароитдир. Беларусь  миллий даромадининг 20 фоизга яқини қишлоқ хўжалигига тўғри келади.

Ўзбекистон билан дипломатия муносабатлари 1993 йил январда ўрнатилган. Ўша йилдан бошлаб ҳамкорлик алоқалари равнақ топиб бораётир. Жумладан, жорий йилнинг 27 март куни Ўзбекистон Республикасига расмий ташриф билан Беларусь Республикаси Мудофаа вазири генерал-лейтетант Андрей Равков бошчилигидаги ҳарбий делегация келди. 

28 март куни Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазири генерал-майор Абдусалом Азизов Беларусь ҳарбий делегациясини қабул қилди.

Учрашувда мудофаа соҳасидаги икки томонлама ҳамкорликнинг бугунги ҳолати муҳокама қилиниб, истиқболдаги режалар белгилаб олинди. Ўзаро манфаатли ҳамкорликларни кучайтириш борасида фикрлар алмашилди. 

Учрашув сўнгида Ўзбекистон ва Беларусь мудофаа вазирликлари ўртасида ҳарбий соҳада ҳамкорлик бўйича Битим имзоланди.

22 август куни Беларусь бош вазири ўринбосари Михаил Русий бошчилигидаги делегацияси Тошкентга келди.

Беларусь делегацияси 22-24 август кунлари Тошкент шаҳрида бўлиб ўтган Ўзбекистон ва Беларусь ўртасидаги икки томонлама ҳамкорлик бўйича ҳукуматлараро комиссиянинг олтинчи қўшма йиғилишида қатнашди.

Йиғилишда савдо-иқтисодий, инвестиция, туризм ва маданий-гуманитар соҳалардаги икки давлат ўртасидаги муносабатларни ривожлантиришнинг долзарб масалалари муҳокама қилинди.