muslimuz

muslimuz

Вторник, 27 Февраль 2024 00:00

Расулуллоҳ мени мажбур қилдилар

Аллома Шоҳ Валийюллоҳ “Фуюзул Ҳарамайн”да айтадилар: “Бир неча нарсаларда Ҳазрат Пайғамбаримиз алайҳиссолату васаллам мени табиатимга хилоф амалларга мажбур қилдилар. Бири шуки, менга табиий тарзда Ҳазрати Али каррамаллоҳу важҳаҳуни бошқалардан афзал кўриш марғуб эди. Лекин Расулуллоҳ алайҳиссалом икки шайх, яъни Абу Бакр, Умар розияллоҳу анҳумони у кишидан афзал кўришга мени мажбур қилдилар. Иккинчиси шуки, мен табиатан тақлиддан нафрат қилардим. Лекин Ҳазрат Пайғамбаримиз алайҳиссалом тўрт мазҳабдан чиқиб кетишдан мени қайтардилар”.

Ёрқинжон Фозил раҳимаҳуллоҳ

Вторник, 27 Февраль 2024 00:00

Намозда жаҳрий ва махфий қироат

Cавол: Баъзан уйда ёлғиз намоз ўқишимга тўғри келади. Шунда Бомдод, Шом ва Хуфтоннинг фарз намозларини ўқиётганда Фотиҳа ва Зам сурани овоз cиқармай ўқиса яъни фақат ўзим эшитадиган даражада ўқисам бўладими?

Жавоб: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Намозда жаҳрий ёки махфий деган ҳукмлар қироат яъни Фотиҳа ва зам сурага тегишлидир ва бу фарз намозларида баъзан вожиб, баъзан эса ихтиёрли бўлади. Намозда лаб тил ёрдамида ҳарфларни талаффуз қилиш бу намоздаги барча зикр тасбеҳлар, қироату дуоларга тегишли. Бунда ўзи эшитар даражада пичирлаб ўқиш назарда тутилган. Ўзи эшитмасада тили қимирлаб ҳарфларни тўғрилаб айтишни ҳам жоиз деган уламолар бор.

Демак, Бомдод, Шом, Хуфтон намозларини фарзларининг аввалги икки ракатида Фотиҳа ва зам сурани овоз чиқариб ўқиш жамоат билан ўқилганида имомга вожиб бўлади, ёлғиз ўқиётиган намозхонга эса ихтиёрли бўлади. Пешин ва Аср намозларида ҳаммаси ичида ўқилади. Ичида, махфий дегани ҳарфларни тил ва лаб ёрдамида талаффуз қилмасдан дегани эмас. Махфийни чегараси ўзи эшитмоғидир. Жаҳрий эса энг камида ёнидагилар эшитмоғидир. Намоздаги дуолар жаҳрий ўқилмайди. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Фатво маркази.

Шу йил 27 февраль куни Ўзбекистон мусулмонлари идораси масъуллари иштирокида Самарқанд вилоятида фаолият юритаётган имом-ноиблар мажлиси бўлиб ўтди.

Йиғилишда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Муҳаммадолим домла Муҳаммадсиддиқов, Диний идора бўлим мудирлари Исломиддин домла Зуҳриддинов, Салоҳиддин домла Шерхонов, Идоранинг Масжидлар билан ишлаш бўлими масъул ходими Дилмурод домла Раҳимов ҳамда вилоят бош имом-хатиби Зайниддин домла Эшонқулов ва вакиллик масъулари иштирок этди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси ўринбосари Муҳаммадолим домла Муҳаммадсиддиқов имомлик масъулиятли ва шарафли вазифа эканини таъкидлаш баробарида улар дин ва миллат ривожи учун хизмат қилишлари ҳамда кейинги йилларда диний-маърифий соҳада бўлаётган ўзгаришлар ҳақида сўз юритди. Шунингдек, Самарқанд вилоятида охирги йилларда диний соҳада кўплаб натижаларга эришилгани, ҳали тизимда кўплаб қилиниши лозим бўлган ишлар борлигини алоҳида таъкидлаб, мазкур жараёнда баъзи имом-ноиблар фаолиятида камчиликлар кузатилаётганини мисоллар билан келтириб ўтдилар.

Учрашувда Самарқанд вилоятида фаолият юритиб келаётган имом ноибларнинг билим ва малакаларини ошириш, халқимиз ўртасида маънавий-маърифий соҳадаги ҳиссасини юқори савияга етказиш, соҳа вакиллари фаолияти давомида дуч келаётган муаммо ва камчиликларни биргаликда бартараф этиш масалалари кўрилди.

Сўзга чиққан соҳа мутахассислари юртимизда диний-маърифий соҳада амалга оширилаётган ислоҳотлар, халқимиз маърифатини юксалатириш, диний расм-русумларини эмин-эркин адо этишлари учун муносиб шароит яратиш, келгусида диний соҳа ходимлари олдида турган вазифаларга алоҳида тўхталиб ўтдилар.

Йиғилиш якунида яқинлашиб келаётган муборак Рамазон ойига пухта тайёргарлик кўриш, масжидлардаги ободончилик ишларига эътибор қаратиш бўйича масъулларга топшириқ берилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Вторник, 27 Февраль 2024 00:00

Одамларга яхши гаплар айтинг!

Одамларга хитоб қилаётганингизда энг чиройли сўзлардан фойдаланиб, чиройли тарзда гапиринг. Зеро, Аллоҳ таоло марҳамат қилади: “Одамларга яхши гаплар айтингиз” (Бақара сураси, 83-оят).

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Яримта хурма билан бўлса ҳам ўзингизни дўзахдан сақланг. Агар кимки буни тополмаса, ширин сўз билан!”.

Гапингиз орасида тўхтаб-тўхтаб, шошмасдан гапиринг, токи эшитаётган одам мақсадингизни тушунсин, унинг мағзини чақсин!

Оиша розияллоҳу анҳодан бундай деганлари ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам худди сизлардек гапирардилар, лекин гап орасида тўхталиш (пауза) қилиб гапирардилар ва шу орқали ўтирганлар у зотнинг гапларини ёдлаб қолишарди”.

Оиша онамиз яна шундай деган эканлар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай оҳиста гапирар эдиларки, гапларини санашга ҳам имкон бўларди”.

Сизни тинглаётган одамнинг фаҳмига лойиқ тарзда хитоб қилинг. У тушунадиган сўзларни ишлатиб гапиринг. Йўқса ёмон гумонга бориб қолади, яъни агар сиз унинг илмий савиясидан юқорироқ савияда гапириб қўйсангиз, у буни истеҳзо қилиш, пастга уриш деб ўйлаб қолади.

Камгап бўлишга ҳаракат қилинг. Иложи бўлса, саволга жавоб бериш, насиҳат қилиш, амри маъруф, наҳйи мункар қилиш ёхуд Аллоҳга чақиришдан ташқари ҳолатларда гапирманг. Зотан Аллоҳ таоло марҳамат қилиб айтдики: “Уларнинг кўпгина махфий суҳбатларида яхшилик йўқ, магар ким садақага, яхшиликка ва одамлар орасида ислоҳга амр қилсагина, яхшилик бор. Ким ўша ишни Аллоҳнинг розилиги учун қилса, албатта, унга улуғ ажр берурмиз” (Нисо сураси, 114-оят).

Кўп гапириб, Аллоҳнинг зикридан ғафлатда қолмангиз! Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: “Аллоҳнинг зикри бўлмаган гапларни кўпайтирмангиз. Чунки Аллоҳни ёд этмаган ҳолда кўп гапириш қалбни қорайтиради. Аллоҳдан энг узоқ банда қалби қотган (қорайган) бандадир”.

Сергапликдан, бекорчи ва мақсадсиз гаплардан четланинг! Зеро Роббимиз таоло Мўминун сурасининг 1-3-оятларида айтади: “Батаҳқиқ, мўминлар нажот топдилар. Улар намозларида хушуъ қилувчилардир. Улар беҳуда нарсалардан юз ўгирувчилардир”.

Гапиришдан олдин гапингизни, унинг оқибатини ўйлаб олиб, кейин гапиринг. Мақсадингизни яхши қамраб олмасдан, аниқлик киритиб олмасдан туриб гапирманг!

Бу ҳақида Аллоҳ таоло айтади: “Бирор сўз айтмас, магар ҳузурида ҳозиру нозир борлар” (Қоф сураси, 18-оят).

Гапираётган одамингизнинг юзига қараб гапирингки, унга бўлган эътиборингизни ҳис қилсин! Телефонингизни титиб ёки ўнгга-чапга қараб гапирсангиз, бу унинг парвосини ҳам камайтиради.

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Мактабни битирай деб қолган пайтларим онам менга сингилларим ҳақида кўп насиҳат қилардилар. Уларга меҳрибон бўлишимни, улардан ҳеч нимамни қизғонмаслигимни, отамиз йўқлиги учун уларга ота ўрнида ота бўлишимни айтардилар. Онам “Сен сингилларингга берсанг, Аллоҳ сенга ўйламаган тарафингдан янада кўп қилиб етказади” деган гапларини кўп такрорлардилар. Мен онамнинг бу насиҳатларига ўша пайтлардаёқ амал қилишга ҳаракат қилардим.

Бир куни сингилларим билан амакимнинг уйига меҳмонга бордик. Дастурхонга узум қўйилди. Мен узумдан бир шингил татиб кўрдим. Узум ҳақиқатдан ҳам ширин эдими ёки анчадан бери узумни соғинганим учунми, билмадим, лекин ўша пайт узум роса ширин туюлди. Оиламиз анчадан бери ночорликда, ғарибона ҳаёт кечиргани учун узум ейишни соғинган эканман. Кетидан яна бир-икки шингилни эргаштирдим. Дастурхонда бошқа катта ёшли меҳмонлар ҳам бор эди. Сингилларим роса уятчан бўлганлари сабаб узумга қўл узатишолмади. Мен енглар деб қанча имласам ҳам узумдан олишга ботина олишмади. Лекин роса егилари келаётгани шундоқ юз-кўзларидан билиниб турарди....

Уйга қайтарканмиз йўлда онамнинг насиҳатлари ёдимга тушди. “Сен сингилларингга берсанг, Аллоҳ сенга ўйламаган тарафингдан янада кўп қилиб етказади” деган гапларини эсладим. Чўнтагимни қарасам, озгина пулим бор экан. Бу пулга ўзим кеча кўрган янги китобни сотиб олмоқчи эдим. Китобни синфдошларимдан олиб ўқирман дедимда ўша пулимнинг ҳаммасига йўл устидаги бозорга кириб сингилларим билан икки бош узум сотиб олдик.

Уйга келгач, ўз қўлим билан узумни ювиб, катта товоққа солиб, сингилларимнинг олдига қўйдим. Ўзим емай уларни кузатиб ўтирдим. Сингилларим узумни шундай иштаҳа билан ейишардики, уларни кузата туриб узум гўё уларнинг эмас, менинг томоғимдан ўтаётгандек бўларди. Мен ана шунда ўзимни ҳақиқий акадек ҳис қилдим. Ўша куни уларнинг узумни мазза қилиб ейишларини кўриб, ич-ичимдан таърифлаб бўлмас роҳатни ҳис қилганман.

Онам ҳақ эканлар. Ўша кундан кейин, ўқишларимда, ишларимда фақат олдинга силжишни кўрдим. Аллоҳ менга сингилларимга берганимдан бир неча баробар қилиб мол-дунё берди. Сингилларимни ҳам Алллоҳнинг ёрдами ила бирма-бир эгаларига топширдик.

Онамнинг иршодлари сабаб сингилларим билан оқибатимиз гўзал бўлди. Ҳозиргача қариндошлар йиғиладиган бўлсак, сингилларим ўша узум воқеасини эслашади. Ўшанда еган узумлари таъми ҳали ҳам оғзиларидан кетмаганини айтишади. Бизнинг шу қадар оқибатли бўлишимизга сабабчи бўлган онамни Аллоҳ Ўз раҳматига олган бўлсин.

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг
"Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ" китобидан
Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.

Мақолалар

Top