muslimuz
Имом ноиблари иштирокида маънавий-маърифий йиғилишлар ўтказилмоқда
Ўзбекистон мусулмонлари идораси томонидан диний соҳа ходимларининг билим ва малакаларига жиддий эътибор қаратилмоқда. Шу маънода кейинги кунларда барча масжидларда фаолият юритиб келаётган имом-ноиблар билан шаҳар-туман бош имом-хатибларининг ўртасида маънавий-маърифий, илмий йиғилишлари бўлиб ўтмоқда.
Ана шундай учрашувлар Ўзбекистон мусулмонлари идороси Бухоро вилояти вакиллиги ташаббуси билан вилоят бўйлаб ташкил этилмоқда. Унда фаолият юритиб келаётган имом ноибларнинг билим малакаларини янада ошириш, халқимиз ўртасида маънавий-маърифий соҳадаги иштироклари ҳиссасини юқори савияга етказиш, соҳа вакиллари фаолияти давомида дуч келаётган муаммо ва камчиликларини биргаликда бартараф этиш масалалари кўриб чиқилмоқда.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Бухоро вилояти вакиллиги
Матбуот хизмати
Сафларни тўғриланг, жипслаштиринг!
Жамоат билан намоз ўқиш суннати муаккададир. Жамоат намозининг савоби ёлғиз ўқилган намоздан йигирма етти даража ортиқдир. Жамоатга Аллоҳнинг раҳмати тушиб туради.
Жамоат намозида сафлар жипс ва текис бўлиши ҳам суннатдир. Нўъмон ибн Башир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ёки албатта, сафларингизни тўғри қилурсиз, ёки Аллоҳ юзларингизни қарама-қарши қилиб қўюр”, дедилар (Бешовлари ривоят қилган).
Жамоат намозида сафни тўғри олиш ўта муҳим, сафни тўғриламаслик ўзаро нафрат ва ёмон кўришга олиб келади.
Имом Муслим Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сафларни худди камон ўқини тўғрилагандек тўғрилашларини ривоят қилган. Шунинг учун имомлар жамоатга сафларни тўғрилаш лозимлигини доим эслатиб туришлари лозим.
Масжидга келганда биринчи сафдан тўлдириб бориш керак. Биринчи саф иккинчи сафдан, иккинчи саф учинчи сафдан афзал ҳисобланади.
Биринчи сафда имомнинг ортида имомликка лойиқ аҳли илм ва қорилар туриши керак. Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Менга сизлардан етуклик ва ақл эгалари яқин турсин. Сўнгра уларга яқин келадиганлар”, деб уч марта айтдилар (Имом Муслим, Имом Абу Довуд, Имом Термизий ва Имом Насоий ривоят қилган).
Баро розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Албатта, Аллоҳ таоло ва Унинг фаришталари биринчи сафларни тўлдирувчиларга салавот айтадилар. Аллоҳ таоло учун банданинг сафни тўлдириш учун босган қадамидан кўра маҳбуброқ қадам йўқдир”, дедилар (Имом Абу Довуд ва Имом Насоий ривояти).
Биринчи сафда бўш жой бўлса, орқа сафдаги киши иккинчи сафдагилар орасидан биринчи сафга ўтаверади. Бунда иккинчи сафдагиларга озор берган бўлмайди.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Сафларингизни жипслаштиринглар, орани яқинлаштириб, бўйинларни тўғри (чизиқда) тутинглар! Жоним измида бўлган Зотга қасамки, мен сафдаги оралиқлардан шайтонларнинг худди қора қўзичоқлар каби кираётганини кўраман”, дедилар (Имом Абу Довуд ва Имом Насоий ривоят қилган).
Сафда оёқларни эмас, елкани елкага теккизиб, жипсланиб, бўш жой қолдирмай, олдинга ёки орқага эгилмай туриш шарт.
Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Сафларни тўғриланг! Елкаларингизни тенглаштиринг! Очиқ жойларни тўлдиринг! Биродарларингиз қўлига мулойим бўлинг! Шайтон учун очиқликлар қолдирманг! Ким сафни етказиб (тўлдириб) турса, Аллоҳ ҳам уни (муродига) етиштиради. Ким сафни узса, Аллоҳ ҳам уни узади”, дедилар (Имом Абу Довуд ва Имом Насоий ривоят қилган).
Сафни тўғрилаш ёки тўлдиришга ишора бўлганида шошилмай, мулойимлик ила ҳаракат қилиш лозим.
Сафда бир кишининг ўзи ёлғиз туриши макруҳдир. Шунинг учун кечиккан киши имом руку қилгунча, кимдир келиб, ёнига туришини кутиб туради. Агар ҳеч ким келмаса, олдинги сафнинг ўнг ёки чап четидаги бир кишининг елкасига енгил туртиб, орқага ўтишга ишора қилади. Агар олдинги сафда турган бу масаладан хабари бўлмай, намозини бузиб қўйиш хатари бўлса, сафда бир ўзи туриб, имомга иқтидо қилаверади.
Намоз ичида бир саф миқдорича юриш, яъни олдинги сафга ўтиш намозни бузмайди. Аммо икки саф олдинга юрмоқчи бўлса, ўртадаги сафда бир оз (энг камида уч тасбеҳ айтиш муддатича) тўхтаб, кейин олдинги сафга ўтиши керак. Бирданига икки саф юрса, намози бузилади (“Оламгирия”, “Қозихон”).
Манбалар асосида
Акмалхон АХМЕДОВ
тайёрлади.
Сафларни тўғриланг, жипслаштиринг!
Жамоат билан намоз ўқиш суннати муаккададир. Жамоат намозининг савоби ёлғиз ўқилган намоздан йигирма етти даража ортиқдир. Жамоатга Аллоҳнинг раҳмати тушиб туради.
Жамоат намозида сафлар жипс ва текис бўлиши ҳам суннатдир. Нўъмон ибн Башир розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ёки албатта, сафларингизни тўғри қилурсиз, ёки Аллоҳ юзларингизни қарама-қарши қилиб қўюр”, дедилар (Бешовлари ривоят қилган).
Жамоат намозида сафни тўғри олиш ўта муҳим, сафни тўғриламаслик ўзаро нафрат ва ёмон кўришга олиб келади.
Имом Муслим Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг сафларни худди камон ўқини тўғрилагандек тўғрилашларини ривоят қилган. Шунинг учун имомлар жамоатга сафларни тўғрилаш лозимлигини доим эслатиб туришлари лозим.
Масжидга келганда биринчи сафдан тўлдириб бориш керак. Биринчи саф иккинчи сафдан, иккинчи саф учинчи сафдан афзал ҳисобланади.
Биринчи сафда имомнинг ортида имомликка лойиқ аҳли илм ва қорилар туриши керак. Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Менга сизлардан етуклик ва ақл эгалари яқин турсин. Сўнгра уларга яқин келадиганлар”, деб уч марта айтдилар (Имом Муслим, Имом Абу Довуд, Имом Термизий ва Имом Насоий ривоят қилган).
Баро розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Албатта, Аллоҳ таоло ва Унинг фаришталари биринчи сафларни тўлдирувчиларга салавот айтадилар. Аллоҳ таоло учун банданинг сафни тўлдириш учун босган қадамидан кўра маҳбуброқ қадам йўқдир”, дедилар (Имом Абу Довуд ва Имом Насоий ривояти).
Биринчи сафда бўш жой бўлса, орқа сафдаги киши иккинчи сафдагилар орасидан биринчи сафга ўтаверади. Бунда иккинчи сафдагиларга озор берган бўлмайди.
Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Сафларингизни жипслаштиринглар, орани яқинлаштириб, бўйинларни тўғри (чизиқда) тутинглар! Жоним измида бўлган Зотга қасамки, мен сафдаги оралиқлардан шайтонларнинг худди қора қўзичоқлар каби кираётганини кўраман”, дедилар (Имом Абу Довуд ва Имом Насоий ривоят қилган).
Сафда оёқларни эмас, елкани елкага теккизиб, жипсланиб, бўш жой қолдирмай, олдинга ёки орқага эгилмай туриш шарт.
Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Сафларни тўғриланг! Елкаларингизни тенглаштиринг! Очиқ жойларни тўлдиринг! Биродарларингиз қўлига мулойим бўлинг! Шайтон учун очиқликлар қолдирманг! Ким сафни етказиб (тўлдириб) турса, Аллоҳ ҳам уни (муродига) етиштиради. Ким сафни узса, Аллоҳ ҳам уни узади”, дедилар (Имом Абу Довуд ва Имом Насоий ривоят қилган).
Сафни тўғрилаш ёки тўлдиришга ишора бўлганида шошилмай, мулойимлик ила ҳаракат қилиш лозим.
Сафда бир кишининг ўзи ёлғиз туриши макруҳдир. Шунинг учун кечиккан киши имом руку қилгунча, кимдир келиб, ёнига туришини кутиб туради. Агар ҳеч ким келмаса, олдинги сафнинг ўнг ёки чап четидаги бир кишининг елкасига енгил туртиб, орқага ўтишга ишора қилади. Агар олдинги сафда турган бу масаладан хабари бўлмай, намозини бузиб қўйиш хатари бўлса, сафда бир ўзи туриб, имомга иқтидо қилаверади.
Намоз ичида бир саф миқдорича юриш, яъни олдинги сафга ўтиш намозни бузмайди. Аммо икки саф олдинга юрмоқчи бўлса, ўртадаги сафда бир оз (энг камида уч тасбеҳ айтиш муддатича) тўхтаб, кейин олдинги сафга ўтиши керак. Бирданига икки саф юрса, намози бузилади (“Оламгирия”, “Қозихон”).
Манбалар асосида
Акмалхон АХМЕДОВ
тайёрлади.
Болангизни қори қилмоқчимисиз?
Бу никоҳ тўйи эмас, балки 14 ёшдан ошмаган бола Қуръони Каримни тўлиқ ёд олгани муносабати билан ўтказилаётган «Юриш маросими». Марокашда Қуръони Каримни тўлиқ ёдлаган болани барчага намуна қилиш, болаларнинг қалбларида Қуръони Каримни ёдлашга бўлган рағбатни кучайтириш учун бундай маросим анчадан бери ўтказилади.
Абу Довуднинг ривоятида:
«Ким Қуръонни ўқиса ва ундаги нарсага амал қилса, унинг ота-онасига қиёмат куни тож кийдирилади. Агар у орангизда бўлса эди, унинг зиёси бу дунё уйларидаги қуёшнинг зиёсидан ҳам яхшироқ бўлар эди. Энди бунга амал қилганга нима бўлишини ўзингиз билиб олаверинг», дейилган.
Қуръонни ёд олмаган, аммо фарзандининг қори бўлишига сабабчи бўлган ота-онага шундоқ икром бўлса, энди Қуръони Каримни ёд олиб, ундаги ҳукмларга амал қилган қорининг ўзига қандай мукофот бўлишини тасаввур қилиш қийин.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда айтилишича, «Қиёмат куни Қуръон келади, «Ё Раббим, (Қуръон ўқиган бандани) кийинтир!» дейди. Унга каромат тожи кийдирилади. Кейин: «Ё Раббим, унга зиёда қил!» дейди. (Қорига) каромат либоси кийдирилади. Сўнг: «Ё Раббим, ундан рози бўл!» дейди. (Аллоҳ қоридан) рози бўлади. Кейин (Қуръон соҳибига): «Ўқи ва кўтарил», дейилади. (Аллоҳ) ҳар битта оят учун бир поғона зиёда қилади».
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай деганлар:
«Ким Қуръон ўқиса, ўрганса, унга амал қилса, қиёмат куни (бошига) нурдан тож кийдирилади. Унинг зиёси қуёшникига ўхшайди. (Қорининг) ота-онасига икки либос кийдирилади. Уларга дунё тенг келолмайди. Ота-она: «Бу (либос) бизга нима учун кийдирилди!?» дейишади. Шунда: «Фарзандингиз Қуръон ёдлагани учун (шундай марҳаматга лойиқ кўрилдингиз)», деб айтилади».
Бошидаги тож нимадан умидворлик эканини англагандирсиз?
Айтгандек, Марокаш қироллигида болалар Қуръонни тахта лавҳга ёзиб ёд олишади. Бир пайтни ўзида ҳам Қуръони Каримни ёдлашади, ҳам унинг ёзилишини ўрганишади.
Биз Ислом маъҳадида Қироатдан имтиҳон топширганимизда оятни ҳам ёддан, ҳам доскага ёзиб топширганмиз. Ишонинг, зўр ёд олмаган киши оятларни ёзишга қийналади. Чунки ёза олиш, Аллоҳ таолонинг фазли ила, оятнинг хотирага зўр муҳрланганини кўрсатади.
Қолаверса, бунда Усмон Мусҳафининг ёзув услубини ҳам ўзлаштирилади.
Ёзиб ёд олишда қулоқ, кўз, қўл, оғиз бўшлиғи аъзолари каби кўплаб ҳис этиш аъзолари иштирок этгани учун оятлар хотирадан чуқур жой олади.
Бугунги кунда юртимизда Қуръони Карим ва тажвидни ўқитиш курслари очилмоқда. Бу Роббимизнинг бизга ато қилган улкан неъматларидандир.
Аллоҳ таоло бундай курслар кенг кўламда очилишини, у ерда таълим олаётганлар қори ва қория бўлиб етишишларини насиб этсин!
Ушбу курсларда Қуръони Каримни таълим бераётганлар яхши умматнинг яхши вакилларидир. Чунки Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан бу борада ҳадиси шариф бор.
عن عثمان رضي الله تعالى عنه- قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: ( خيركم من تعلم القرآن وعلمه ) أخرجه البخاري
Усмон розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:
«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: «Сизларнинг энг яхшиларингиз Қуръонни ўрганиб, уни бошқаларга ўргатганингиздир».
Имом Бухорий ривояти.
Аллоҳ таоло зурриётларимизни Қуръони Каримни тўла ёд олиб, ҳукмларига амал қилиб, Ўзининг хос бандаларидан бўлиб боришларини насиб этсин!
Роббимиз қиёматда қори фарзандларимиз сабабли бошимизга иззат тожини, устимизга каромат сарпосини кийдирсин!
Islom.uz
Савоби улкан амал!
Саҳобалар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг суннатлари кенг ёйилишида беқиёс хизмат қилишган. Бу бежизмас. Чунки Пайғамбаримиз алайҳиссалом бундай деганлар: “Менинг гапимни эшитиб, ёдлаб, сингдириб, сўнгра қандай эшитган бўлса, ана шундай етказган одамни Аллоҳ неъматлантирсин” (Имом Термизий ривояти).
Таҳоратдан сўнг дуо қилишнинг фазилатига тўхталсак. Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Ким яхшилаб таҳорат олса, сўнгра: “Ашҳаду аллаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийкалаҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан абдуҳу ва Расулуҳу”, деса, унинг учун жаннатнинг саккизта эшиги очилади ва хоҳлаганидан киради», дедилар (Имом Муслим ривояти).
Имом Термизий Умар ибн Хаттоб розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Ким яхшилаб таҳорат олса, сўнгра: “Ашҳаду аллаа илаҳа иллаллоҳу ваҳдаҳу лаа шарийкалаҳу ва ашҳаду анна Муҳаммадан абдуҳу ва Расулуҳу. Аллоҳуммажъалний минат-таввабийн важъалний минал мутатоҳҳирийн” деса, унинг учун жаннатнинг саккизта эшиги очилади ва хоҳлаганидан киради», дедилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг суннатларига мувофиқ ҳар бир мўмин таҳоратдан сўнг юқоридаги муборак калималарни айтишга одатланиши мақсадга мувофиқдир. Эътибор қаратадиган бўлсак, таҳорат жуда осон, савоблари улкан, гуноҳларни кетказувчи, Аллоҳга яқинлаштирувчи ҳамда жаннатга етакловчи амалдир. Аммо эътиборсизлик, дангасалик ва бепарволик сабаб бунга амал қилмаймиз.
Аллоҳ таоло барчамизни ҳар бир ишда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг суннатларини ўрганиб, унга амал қилиб яшашни насиб айласин!
Обиджон ИСМОИЛОВ,
Сариосиё тумани
“Имом Низомиддин Сангардакий”
жоме масжиди имом-хатиби
Мақолалар
