Дубай иқтисодий ривожланиш департаменти Амрликнинг рўза тутган аҳолисига кундузи ёки кечқурун рўза очилишидан олдин харид қилишдан тийилишни тавсия қилади. Унга кўра, рўзадор бўлган ҳолида очлик ҳисси кишида харид қилиш истагини оширади, натижада унинг ўйламасдан ва кераксиз сарф-харажатларга олиб келиши мумкин. Ҳозирда Дубай аҳолисининг аксарияти рўза тутишади.

“Ал-Заҳра” касалхонаси шифокори, диетолог шифокори Дана ал-Шакаа таъкидлаганидек, “оч харидорлар кўпроқ пул сарфлашади ва керак бўлгандан кўра кўпроқ нарсани сотиб олишади”. Ушбу қоида озиқ-овқат маҳсулотларини ҳам, бошқа истеъмол товарларини ҳам сотиб олишга нисбатан қўлланилади.

Шунингдек, оч харидорлар учун юқори калорияли овқатлар энг жозибали саналиб, бу уларни зарарли одатларга мажбур қилади. Шундай экан “оч қоринга ёки овқатдан олдин харид қилишдан сақланиш керак”, деди шифокор.

Ушбу касалхонадаги доктор Нафиса Aҳмад ҳам шу фикрда. Унинг аниқлик киритишича, озиқ-овқатдан воз кечган ҳолда, озиқ-овқат маҳсулотларини сотиб олиш ўзгарувчан қарорларни қабул қилишга, хусусан, калория миқдори юқори бўлган овқат, ёғ ва шакар истеъмол қилишга олиб келади.

Касалхонанинг клиник овқатланиш мутахассиси, диетолог Лама Табаша эса қуйидагиларни маълум қилди: “Бизнинг танамиз энергия ишлаб чиқариш учун озиқ-овқатга муҳтож, очлик эса истакни оширади. Бундай шароитда танани мева ва салатлар жалб қилмайди. Aксинча, одам танага керак бўлмаган маҳсулотларни сотиб олади “.

Тадқиқотлар шуни кўрсатадики, харид қилиш учун энг яхши вақт овқатдан 2-3 соат кейинги вақт саналади. Бунда ифтордан кейин ёки рўзани очгандан сўнг дам олиш ва тўйиш туйғусидан баҳраманд бўлиш тавсия этилади.

Диетологлар, шунингдек, овқатланиш режаси ва харидлар рўйхатини тузишни маслаҳат беради. Шунингдек, сотиб олинган маҳсулотлар маълумот варақасини ўқиш керак, чунки унда маҳсулотнинг калория миқдори, ёғ ва шакарнинг фоиз миқдори тўғрисидаги маълумотга эга бўлинади.

Муборак Рамазон ойида мусулмон бўлмаганлар рўза тутишлари шарт қилинмайди, аммо кун давомида уларга жамоат жойларида ичиш, чекиш ва овқат ейиш тақиқланади. Бундан ташқари, омма олдида сақич чайнаш, ўзини тажовузкор тутиш ва қасам ичиш, рақсга тушиш ва мусиқа ижро этиш тақиқланади (қулоқчин билан мусиқа тинглаш ҳуқуқи берилади). Оддий, камтарона кийим кийиш керак ва совғалардан воз кечиш тавсия этилмайди, деб хабар беради “Халиж тайм”.

ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими

Анъанага кўра, кўп асрлар давомида Тоиф шаҳрида атиргуллар етиштирилади. Бу йил гуллар айнан Рамазон ойида гуллади. Замзам суви билан аралаштирилган Тоиф гулларидан олинадиган эфир мойи Каъбани таҳорати учун зарур.

Тоифда 800 га яқин гул хўжаликлари бор, шунинг учун у кўпинча атиргул шаҳри деб аталади. Бу ерда ҳар йили 300 миллионга яқин гул гуллайди.

Islam.ru хабар беришича, Бин Салмон фермасида ишчилар гул буталарига парвариш қилиб, кунига ўн минглаб ғунчалари териб олишади. Улардан атиргул суви ва мойи, шунингдек, косметика ва пазандалик саноати учун қимматли компонентлар олинади.

Баъзи ишчилар далаларда гул йиғсалар, бошқалари бино ичида ишлайдилар, қўл билан саватларни тўлдириб , тарозида тортадилар. Кейин гуллар қайнатилади ва ҳайдалади. "Биз гулларни суюқлик деярли буғлангунга қадар юқори ҳароратда қайнатамиз ва бу 30 дақиқадан 35 дақиқагача давом этади. Шундан сўнг саккиз соат давом этадиган дистиллаш жараёни бошлангунча тахминан 15-30 дақиқа давомида ҳароратни пасайтирамиз", – дейди Бин Салмон фермаси эгаси Халаф Ал-Тувейри. Мой юзасига сузиб чиқиши биланоқ экстракция жараёни бошланади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

— Ифторликнинг суннат бўлган дуолари борми?

— Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ифторликда: “Заҳабаз зомау, вабталлатил урууқу ва сабатал ажру, иншааллоҳ” (Чанқоқ кетди, томирлар намланди, иншааллоҳ, савоб ҳосил бўлди), дер эдилар.

Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ифторлик вақтида: “Аллоҳумма, лака сумнаа ва ъалаа ризқика афторнаа, фатақоббал миннаа, иннака антас Самийъул Аълийм” (Аллоҳим, Сен учун рўза тутдик, берган ризқингдан ифторлик қилдик, биздан қабул эт. Албатта, Сен Эшитувчи ва Билувчи Зотсан), дер эдилар.

Муҳаммад Айюб ҲОМИДОВ

ЮНEСКО Ижроия Кенгашининг 211-сессиясида буюк олим Абу Райҳон Беруний (973-1048) таваллудининг 1050 йиллиги ЮНEСКО шафелигида 2022-2023 йилларда кенг нишонланиши бўйича қарор қабул қилинди.

Ўзбекистон Республикаси Бош вазир ўринбосари, ЮНEСКО ишлари бўйича Миллий комиссияси раиси Азиз Абдуҳакимовни таъкидлашича мазкур юбилей санасини ЮНЕСКО раҳнамолигида нишонлаш ташаббуси Ўзбекистон Республикаси томонидан ишлаб чиқилган ва Бош қароргоҳга тақдим этилган номзодлик ҳужжати Эрон Ислом Республикаси, Тожикистон ва Туркия каби давлатлар томонидан қўллаб-қувватланган. Шунингдек ушбу қарор жорий йил ноябрь ойида Парижда бўлиб ўтадиган ЮНEСКО Бош анжуманининг 41-сессиясида тасдиқланиши кутилмоқда.

Абу Райҳон Муҳаммад ибн Аҳмад Беруний ўрта аср қомусий билимлар донишманди, астрономия, математика, фалсафа, жўғрофия, этнография, антропология, геология, тарих, ботаника, фармакология фанларининг олими ва инсонпарвар шахс бўлган.

Беруний 973 йилнинг 4 сентябрида Хоразмнинг қадимий пойтахти Кат шаҳри (ҳозирги Қорақалпоғистондаги Беруний шаҳри) яқинида таваллуд топган. Олим математика ва астрономия каби фанларнинг ривожланишига, шу жумладан, сайёралар жойлашувини ҳисоблаб чиқишни осонлаштириш учун астрономик параметрларнинг назарий ҳосиласи ва жадвал функцияларни ишлаб чиқишга катта ҳисса қўшган.

Беруний 150 га яқин асарни яратиб, ўз давридаги аниқ, табиий ва ижтимоий фанларнинг деярли барча соҳаларига тааллуқли катта илмий мерос қолдирди. Беруний асарлари кўплаб тилларга таржима қилинган ва шу кунгача ҳам ўз долзарблигини сақлаб қолган.

Номзодлик ҳужжатда Аризада таъкидланганидек, турли хил тақвим тизимларини, ҳукмдорлар тарихини, қаҳрамонларни, сиёсий воқеаларни, маданиятни, урф-одатларни ва ахлоқ мавзуларини ўзаро боғлиқлигини ўрганиб чиққан тарихчи сифатида машҳур бўлган Берунийнинг ишлари, шунингдек, турли маданиятларни яхшироқ тушуниш ва умумий интеллектуал ютуқларни баҳолашни шакллантиришга ёрдам беради.

Вашингтондаги Жонс Хопкинс университети қошидаги Марказий Осиё ва Кавказ институтининг раиси Фредерик Старр олим фаолиятининг аҳамиятини юқори баҳолади - "Берунийнинг мероси ўз миқёси ва кўп жиҳатдан аниқ фанларнинг ривожланишини олдиндан кўра олгани билан ҳақиқий қизиқиш ва ҳайратга сабаб бўлади. Унинг асарлари табиатшунослик соҳасидаги кейинги кашфиётлар учун кучли туртки ва асос бўлиб хизмат қилди. Мисол учун, астрономия ва тригонометриянинг мустақил тадқиқот соҳалари сифатида яратилиши айнан Беруний билан бўлиқ. Ўз даврининг энг етук муҳандиси бўлган олим, ўзи яратган формулалар ёрдамида ер ва ойнинг диаметрини XVII асргача яшаган бошқа олимларга нисбатан аниқроқ ўлчашга имкон берувчи асбобларни ўзи ясаган. Баъзи тадқиқотчилар, Беруний, шунингдек, Шимолий ва Жанубий Американинг одамлар яшайдиган қитъалар мавжудлиги ҳақидаги фаразни илгари сурганини таъкидлайди.

Аммо, шубҳасиз, бу олимнинг ўзи ўрганган илм-фаннинг барча соҳаларидаги инновациялари мураккаб математикани тил, дин ва маданиятнинг инсон ҳаётига таъсири ҳақидаги мисли кўрилмаган тушунча билан бирлаштирди.

Абу Райҳон Беруний таваллудининг 1050 йиллиги муносабати билан Ўзбекистонда Беруний таваллудига бағишланган қатор тадбирлар ўтказилади. Бундан ташқари, Беруний юбилей санаси Эрон, Тожикистон ва Туркия давлатларида ҳам кенг нишонланиши ҳамда ҳамкорликда тадбирлар ўтказилиши режалаштирилган.

uza.uz