Тошкентда миллий оммавий ахборот воситалари ходимлари учун ўтказилаётган тренингда Вашингтондан онлайн шаклда маъруза қилган халқаро консультант, собиқ дипломат Темури Яккабашвили Ўзбекистоннинг туризм салоҳиятига юқори баҳо берди, деб хабар бермоқда “Дунё” АА.

Собиқ дипломат Ўзбекистонда улкан ўзгаришлар амалга оширилаётгани, мамлакат дунёга очилаётганини таъкидлади.

Ўзбекистоннинг туризм ва бошқа йўналишлардаги салоҳияти ниҳоятда юксак. “Бу қўҳна заминда қадимий халқ яшайди. Унинг анъаналари, қадриятлари бутун дунёга намуна”, - деди у.

Мамлакат ҳаётидаги янгиланишлар туризм соҳасига ҳам ижобий таъсир кўрсатмоқда. Бироқ, маърузачининг фикрича, ҳали қилинадиган ишлар кўп.

Хусусан, сайёҳлар эътиборини жалб қиладиган янги ғоя ва таклифлар керак. Меҳмонлар учун икки ва уч юлдузли меҳмонхоналар тизимини кенгайтириш, Ўзбекистоннинг ўзига хос сайёҳлик салоҳиятини кенг тарғиб қилиб, ундан самарали фойдаланишда илғор услублардан фойдаланиш зарур.

Транспорт хизмати сифати ва нархлари ҳам алоҳида аҳамиятга эга. Темури Яккабашвили оммавий ахборот воситалари вакилларини ушбу жараёнда фаол қатнашишга чақирди.

Эслатиб ўтамиз, 10-13 март кунлари Тошкентда АҚШ Глобал медиа агентлиги (U.S. Agency for Global Media) билан ҳамкорликда оммавий ахборот воситалари вакиллари учун тўрт кунлик тренинг ўтказилмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Тарихдан ислом динини бузиш, унга нуқсон етказиш ва шу йўллар орқали инсонларни исломдан нафратлантиришга ҳаракатлар бўлиб турган. Жумладан, муташаддидлик, яъни мутаассибларча динга ёндошадиган, қайсидир амаллар туфайли кофирга чиқарадиганлар ҳам чиқди. Буларнинг зиддида эса таҳаллулчилар яъни шариат аҳкомларини енгил санаб, беъэтиборлик қиладиганлар, гуноҳ қилишни безарар иш деб биладиганлар ҳам чиқди.

Аммо мўътадил мактаб – Аҳли Сунна вал-жамоа исломни авлоддан авлодга етказиб бераётган мактабдир. Бу ҳақ мактаб ва ҳақни гапирувчи мактабдир. Савол: Нега айнан шу мактаб ҳақ? 
Қуръонда "Зикрни биз нозил қилдик. Уни ўзимиз муҳофаза қиламиз" деган оят бор. Бунга ҳамма ишониши керак. Ким иймон келтирмаса кофир бўлиб қолади. Хўш! Аллоҳ динни қайси йўл билан муҳофаза қилди? Ана энди Оли Имрон сураси 110-оятини эсланг:

“Сиз одамлар учун чиқарилган энг яхши уммат бўлдингиз. Амри маъруф қиласиз, наҳйи мункар қиласиз ва Аллоҳга иймон келтирасиз. Агар аҳли китоблар иймон келтирганларида, ўзларига яхши бўлар эди. Улардан мўминлари бор. Кўплари фосиқдирлар”.

Мусулмонларни ҳозирги кунда 90% дан ортиқроғи Аҳли Сунна вал жамоа бўлса, уларни адашган десак, яхши уммат бўлмай қоламиз-ку!..

Биз фиқҳда 4 та мазҳаб, ақидадаги 2 та йўл орқали динимизни ўргандик. Уламолар етишиб чиқди. Китоблар ёзилди. Аллоҳ динни мана шу йўллар билан муҳофаза қилди.

Ҳадиси шарифларда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: "Менинг умматим залолатда жам бўлмайди" деганлар.

Демак, сиз мендан нимадир ҳақида сўрасангиз, ўз фикримни айтиб қўйишим тўғри эмас. Албатта менгача қарийб 15 асрдан буён Аллоҳнинг Каломини ва Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадисларини чуқур ўрганган олимлар фатволари орқали жавоб бераман. Чунки Аллоҳ бу умматни залолатда жамламайди.
Шу ўринда айтиб ўтиш лозимки, ҳозирда кўп такрорланаётган “Динда мазҳабларга эргашиш йўқ!”, “Саҳобалар даврида мазҳаблар бўлмаган” каби пуч даъволар мутлақо илмий асосга эга эмас. Саҳобалар даврида ҳам мужтаҳид саҳобалар мазҳаби бор эди. Саҳобалар мазҳаби асосида ҳозирга қадар етиб келган тўртта фиқҳий мазҳаблар сақланиб қолди. 
Бемазҳаблар битта шахсга эргашиш мумкин эмас дейишиб, гўёки Аҳли сунна вал жамоа Абу Ҳанифани шахсига эргашувчи дейишади. Ваҳоланки, аҳли сунна шахсга эргашишдан қайтаради. Шу пайтгача одамларда нотўғри тушунча бор: ҳанафийлар Абу Ҳанифага тегишли деган. Йўқ.  Балки Абу Ҳанифа ҳанафийликка тегишли. Чунки ҳанафийлик Пайғамбар алайҳиссаломнинг тутган йўллари. 
Куфага Абдуллоҳ ибн Масъуд кейин Али розияллоҳу анҳу кейин 70 нафар Бадр жанги иштирокчилари кейин 1500 саҳоба келган. Бу йўлни мана шу саҳобалар келтиришган. Нима учун намозда басмала овоз чиқариб айтилмайди? Абдуллоҳ ибн Масъуд овоз чиқармаган. Нимага рафъул ядайн қилинмайди? Чунки саҳоба ундай қилмаган. Нима учун омин баланд овозда айтилмайди?..
Қалъажий айтади: "Мен Иброҳим Нахаъийдан 100 та масалани олдим. У катта тобеъинлардан. Ҳаммоднинг устози. Абу Ҳанифа ҳам ундан дарс олган. 100 масаласини Абу Ҳанифанинг масалаларига солиштирсам 84 таси бир хил экан". Демак, Абу Ҳанифанинг 100 дан 84 масаласи Иброҳим Нахаъийникига мос келяпти. Энди айтингчи Имом Аъзам мазҳабни йўқдан кашф қилганми ёки Пайғамбар ва саҳобаларнинг йўлини давом эттирганми?
Хулоса қилиб айтганда, мазҳабларга эргашиш – шариат кўрсатмасига эргашишдир! Уни инкор қилиш эса шаръий кўрсатмаларга ва бутун Ислом уламоларига қарши чиқиш ҳисобланади. Зеро, Ислом тарихида бирор муфассир ёки муҳаддис ёхуд фақиҳни бемазҳаб бўлгани маълум эмас.

Қуръон ва суннатдан ҳар ким ўзбошимча ҳукм чиқариш мусулмонларни куфрда айблаш, уларнинг қонини тўкишни ҳалол ҳисоблаш, боғийлик, фитна ва ихтилоф қўзғаш каби динимизда қатъиян ман қилинган хатти-ҳаракатларга сабаб бўлмоқда. Шу нуқтаи назардан, марҳум Шайх Муҳаммад Саид Рамазон Бутий раҳматуллоҳи алайҳ: “Мазҳабсизлик – ислом шариатига таҳдид соладиган энг хатарли бидъатдир”, деганлар. 

Аллоҳ таоло Анъом сурасининг 153-оятида марҳамат қилиб:

“Албатта, бу Менинг тўғри йўлимдир. Бас, унга эргашинг. Ва бошқа йўлларга эргашманг. Бас, сизни унинг йўлидан адаштирмасинлар. Мана шу сизга қилган амрки, шояд тақво қилсангиз”, деган.

Аллоҳ таоло Ўзининг ҳақ динини азиз қилиб, мусулмонларнинг бирдамлигини таъминласин. Барчаларимизни уммат ичида ихтилоф чиқарувчилардан бўлишдан паноҳида асрасин. Омин! 
 
А.Нажмиддинов, 
Мир Араб мадрасаси мударриси

2015 йилда Мичиган штатидаги олтита шаҳардан тўрттаси мусулмонлардан иборат бўлган ва Америка тарихида илк маротаба шаҳар кенгашининг кўпчилик аъзолари мусулмон бўлган.

Мусулмон аҳолиси билан машҳур бўлган Мичиган ҳудуди 2021 йилга келиб АҚШнинг олтинчи йирик штатига айланди (биринчиси Иллинойс штати).

Мичиган штатидаги Хамтрамк - Шимолий Америкада ва АҚШда мусулмонлар яшайдиган биринчи шаҳар ҳисобланади. 2010 йилдаги аҳолини рўйхатга олиш маълумотларига кўра, шаҳар аҳолиси 22423 кишини ташкил этган. Хамтрамк Мичиган штатининг энг гавжум шаҳарларидан биридир.

Хамтрамк йигирманчи асрда Полша-Америка ҳаёти ва маданиятининг маркази сифатида танилган эди, аммо сўнгги 30 йил ичида шаҳарга, айниқса Яман ва Бангладешдан янги муҳожирлар кириб келди. Натижада шаҳар тузилиши тубдан ўзгариб кетди.

1970 йилда аҳолининг 90 фоизи полшаликлар эди, аммо бугунга келиб Мичиган штатининг бой ҳудудларида иммиграция сабаб аҳолининг атиги 11 фоизини поляклар ташкил этади холос.

Бугунги кунда Хамтрамк шаҳри кўплаб муаммолардан азият чекмоқда. Шаҳарда бир нечта автомобиль эҳтиёт қисмлари ишлаб чиқарадиган заводларнинг ёпилиши бир неча юзлаб аҳолининг ишсиз қолишига олиб келди. Иқтисодий вазият аҳолининг тахминан 49,1% статистик мезонларга кўра, камбағал деб таснифланган. Оқибатда бу Хамтрамкни Мичиганнинг энг қашшоқ шаҳрига айлантирди.

Freep маълумотлар базасида ёзилишича, ҳозирда поляклардан кейин босниялик мусулмон муҳожирлар шаҳарда энг кўп европалик иммигрантларни ташкил қилади. 2015 йилда Хамтрамк шаҳар кенгашининг олтитасидан тўрттаси мусулмон бўлган ва Америка тарихида биринчи марта шаҳар кенгашларининг кўпчилиги мусулмон бўлган. 

Кейинги миграция тўлқинларига албанлар, македонияликлар ва украинлар кирган. 2001 йилга келиб Бангладеш, Босния ва Ироқдан кўплаб халдей насронийлари шаҳарга кўчиб келишди. 2011 йилга келиб, Хамтрамк аҳолисининг тахминан бешдан бир қисмини осиёлик ташкил этарди. (Жануби-ғарбий осиёликлар бундан мустасно). 2003 йилдан бери Хамтрамк шаҳрида 30 дан ортиқ тилларда сўзлашув жараёни амалда ва аҳоли тўртта динга амал қилиб келмоқда. Ислом, насронийлик, ҳиндуизм ва буддизм.

2000 йилларда шаҳарда расмий равишда фаолият олиб юритаётган масжидда азон чақирилиши учун шаҳар кенгашидан рухсат сўралган. Бироқ мусулмонлар ва диний фаоллар масжидни қўллаб-қувватласа-да, баъзи динга қарши фаоллар бу даъватга қарши чиқишди. 2004 йилда шаҳар кенгаши бир овоздан масжидларда азонни оммавий равишда эфирга узатиш ҳуқуқини берди ва АҚШнинг кам сонли шаҳарларидаги масжидда азон садоси янгради. Айни пайтда шаҳарда 4 та масжид мавжуд.

Хуршид Маъруф тайёрлади

Туркиянинг Коня вилоятида яшайдиган уч фарзанднинг онаси Жоҳида Шан 42 ёшида қориялик бахтига мушарраф бўлди.
У бошланғич мактабни тамомлагач, анча йилгача таълимни давом эттира олмаган. Турмуш ўртоғининг ва фарзандларининг қўллаб-қувватлаши билан аввалига ўрта мактаб ва лицейни сиртдан тамомлади, кейин эса ижтимоий фанлар ва илоҳиёт касб-ҳунар олий мактабларида ўқиди. Қирқ ёшида эса Қуръони каримни ёдлашга қарор қилиб, уйлари яқинидаги Қуръон курсига қатнай бошлади.
«Аллоҳ 42 ёшда қорияликни насиб қилди. Жуда ҳам хоҳлагандим. Қарийб 2 йил давом этди. Уй ишлари ва бошқа ишлар билан қийналиб қолган пайтларим бўлди, турмуш ўртоғим ва болаларим ҳар доим қўллаб-қувватлашди. Жуда ҳам хурсандман», – дейди Жоҳида Шан.

azon.uz

Наманган вилояти Тўрақўрғон туманининг Мозори кўҳна қишлоғида X асрга оид ва XX аср бошларида ёзилган ноёб китоблар топилди.

Мазкур қишлоқ номи бундан беш аср муқаддам ёзилган «Жоме ул мақомат», «Мавлоно Лутфуллоҳ маноқиби» асарларида Бозори кўҳна шаклида ёзилган. Қишлоқда Абдуғафур Ҳакимовни кўпчилик яхши ном билан эслайди. Бутун аждодлари мулла бўлиб, элни илм олишга чорлаган марҳум Абдуғафур ота хонадонида бир сандиқ китоб топилди. У ерда X асрга оид ҳамда XX аср бошларида ёзилган ноёб асарлар мавжуд.  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Ҳотам МАМАДАЛИЕВ (сурат), ЎзА