Аллоҳ таоло оламни Ислом нури ила мунаввар қилган дастлабки вақтда дунё тиб нима, тиббий маданият нима эканини яхши билмас эди. Асосан турли коҳинлар, бутхона ходимлари ва шунга ўхшаш тоифалар тиб номидан иш кўрар эдилар.

Аввалги собит бўлган баъзи тиббий тажрибалар ҳам деярли йўқ бўлиб кетган эди.

Ислом ҳаётнинг бошқа соҳалари қатори тиб соҳасини ҳам тартибга солди, тўғри йўналишга йўллади. Қуйида ўрганадиган ҳадиси шарифларимиз ана ўша улуғ ишнинг баъзи намуналари ҳисобланади.

Қуръони Карим ва Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларида инсон соғлиғига катта эътибор берилган. Агар бу икки масдарда соғлиқни сақлаш бўйича келган маълумотларни ўрганадиган бўлсак, улкан хазинани топган бўламиз.

Исломда сиҳат-саломатлик, тани соғлиқ Аллоҳ таоло бандаларига берган энг улкан неъматлардан бири ҳисобланади.

Имом Бухорий Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадиси шарифда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Икки неъмат борки, кўп одамлар уларда алданиб қолурлар. Улар соғлиқ ва фароғат», деганлар.

Кўриниб турибдики, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам очиқ-ойдин қилиб соғлиқни бандага берилган неъмат эканини айтмоқдалар.

Имом Бухорий, Имом Термизий ва Имом Ибн Можалар Абдуллоҳ ибн Меҳсон ал-Ансорий розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қу­йидагиларни айтадилар:

«Кимнинг жасади офиятда бўлса, ўз гуруҳида тинч-омон бўлса ва ҳузурида егани ризқи бўлса, гўёки дунёни қўлига киритибди».

Инсон учун дунёнинг қўлга киритиш йўлида зарур бўладиган шартлардан энг аввалгиси саломатлик деб эълон қилинишининг ўзи Исломда кишиларнинг саломатлигига қанчалик эътибор берилишини кўрсатиб турибди. Чунки ушбу ҳадиси шарифда зикр қилинган тинч-омонлик ва еб-ичгулик неъматлари бўлса ҳам соғлиқ неъмати бўлмаса кишига татимайди. Баъзи вақтларда инсон бутун бойлигини сарфлаб бўлса ҳам тани сиҳатликни топа олмайди.

Имом Термизий Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадиси шарифда Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Қиёмат куни бандадан энг аввал сўраладиган неъмат, унга, сенинг жисмингни сиҳҳатли қилган эмасмидик, сени совуқ сув ила сероб қилган эмасмидик, дейилишидир», деганлар.

Аллоҳ таоло Ўз бандасига берган неъматлар ичида энг аҳамиятлиларидан бири бўлгани учун ҳам соғлиқ неъмати ҳақида охиратда биринчи бўлиб сўралади. Шундоқ экан, банда бу нарсанинг қадрига етмоғи керак. Ундоқ неъматни берган зотга шукр қилмоқ керак. Неъматнинг шукри эса, уни берувчи зотга мақтов сўзлари айтиш ва неъматни неъмат берувчини рози қиладиган йўлда сарфлаш билан бўлади.

Соғлиқ-саломатлик неъмати муҳим бўлгани учун ҳам Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам сиз билан биз умматларига ўша улуғ неъматни доимо Аллоҳ таолонинг Ўзидан сўраб туришни амр этганлар.

Имом Аҳмад Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадиси шарифда қуйидагилар айтилади:

«Аллоҳдан яқийнни ва мустаҳкам соғлиқни сўранглар. Ҳеч бир кимсага яқийндан кейин офиятчалик яхши нарса берилмаган».

Яқийн мустаҳкам иймондир. Демак, бандага Аллоҳ томонидан берилган неъматлар ичида энг биринчи ўринда мустаҳкам иймон турса, ундан кейинги иккинчи ўринда соғлиқ турар экан.

«Олам ва одам, дин ва илм» китоби асосида тайёрланди

Мамлакатимизнинг Испаниядаги элчихонаси вакиллари Мадрид ислом маданияти маркази департаменти раҳбари Сами ал-Муштави билан учрашди, деб хабар қилмоқда “Дунё” АА.

Тадбирда Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Имом Бухорий халқаро илмий-тадқиқот маркази ва Мадрид ислом маданияти маркази билан ҳамкорлигида “Моварауннаҳр уламоларининг ислом цивилизацияси ва жаҳон илм-тараққиёти ривожига қўшган ҳиссаси” мавзусида видеомулоқот шаклидаги семинарни ташкил этиш масалалари муҳокама қилинди.

Сами ал-Муштафи мазкур анжуманни ўтказиш бўйича ташаббусни ижобий баҳолади.

Мадрид ислом маданияти маркази вакилларига сўнгги йилларда Ўзбекистонда диний бағрикенглик соҳасида амалга оширилаётган кенг кўламли ислоҳотлар ҳақида маълумот берилди.

Шунингдек, Президент Шавкат Мирзиёев ташаббуси билан 2018 йилда ташкил топган Ўзбекистон халқаро ислом академияси фаолияти ва унинг вазифалари ҳақида сўзлаб берилди.

Ўзбекистон Президентининг “Буюк шоир ва мутафаккир Алишер Навоий таваллудининг 580 йиллигини кенг нишонлаш тўғрисида”ги қарорида белгиланган вазифаларни бажариш доирасида испан томонига мамлакатимизда сўнгги йилларда Алишер Навоийнинг бой ва серқирра ижодий меросини ҳар томонлама чуқур ўрганиш, унинг ўлмас асарларини дунёда кенг тарғиб қилиш ҳамда хотирасини абадийлаштириш борасида қилинаётган ишлар ҳақида маълумот тақдим қилинди.

Икки мамлакат ўртасида маданий-гуманитар алоқаларни янада кенгайтириш мақсадида Ўзбекистон халқаро ислом академияси, Вазирлар Маҳкамаси ҳузуридаги Дин ишлари бўйича қўмита ҳамда Мадрид ислом маданияти маркази ўртасида ҳамкорлик ўрнатиш бўйича келишувга эришилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти мударриси

Тожиддинов Абдусамад

Камтарлик либосининг қиёси йўқ, уни ҳеч нарсага таққослаб бўлмайди. Аллоҳга дуо қилишнинг энг самарали йўли бу – камтарликдир. Имом Аҳмад Рифоий ўзининг китобларидан бирида бундай дейдилар: “Аллоҳга олиб борадиган йўл иккита қадамдан иборатдир. Биринчи қадамда, оёқингизни бўйнингизга қўясиз, иккинчисида эса, Аллоҳ таолога тўғридан-тўғри мурожаат қиласиз. Бўйингга оёқни қўйиш нима дегани? Яъни бу камтар бўлишни англатади. Камтарлик одамлар учун эмас, балки Аллоҳ азза ва жалла учундир.

Яна бошқа олимлардан бири, ҳозир исмлари эсимда йўқ, айтадилар: Аллоҳ таолога олиб борадиган йўлларни кўрдим. Уларнинг аксарияти тирбанд экан. Камтарлик йўлига назар солдим, унинг бўш, очиқ ва қисқа эканини кўрдим. Нима учун?

Агар сиз амалларингиз билан мағрурланиш йўлидан ўтмоқчи бўлсангиз, қанчадан-қанча одамлар ўзларининг амаллари билан мағрурланишининг гувоҳи бўласиз.

Агар сиз Аллоҳ ризолиги учун курашиш, жанг қилиш йўлидан ўтсангиз, ўзингиздан фахрланишни сезасиз. Албатта ҳар бир инсон бундан фахрланиши мумкин. Бундай қиладиганлар кўп.

Агар сиз Аллоҳ розилиги учун мол-дунё, маблағ сарфлаш, эхсон, хайрия қилиш йўлидан ўтмоқчи бўлсангиз. Ё Аллоҳим мен фалон нарсаларни берганман, камбағалларга миллион пул сарфладим дейишингиз мумкин. Бунда ҳам нафс ўзини-ўзи мағрур ҳис қилади ва бундай қиладиганлар ҳам кўп.

Аммо камтарлик йўли билан Аллоҳнинг розилигини излайдиган киши ўзини ожиз ва кучсиз ҳис қилади. Аллоҳнинг ҳақларини, ибодатларини бажаришда ўзининг нуқсон, камчиликларини кўради. Бу ажойиб туйғу, ажойиб. Бу туйғуни ким сезиши мумкин? Қалби кирлардан холи бўлганлар. Улар ўзини ҳеч нарсага, ҳеч нарсага қодир эмасликларини англайдилар. Аммо Аллоҳ таоло улар учун ҳамма нарсани пайдо қилади.

Доктор Муҳаммад Саид Рамазон Бутий

раҳимаҳуллоҳ маърузаларидан Даврон Нурмуҳаммад таржимаси

БМТ раҳбари Антонио Гутерриш 17 март – Халқаро исломофобияга қарши кураш куни муносабати билан мурожаатида Қуръондан халқлар ва қабилалар бир-бирларини таниб олиш учун яратилгани ҳақидаги иқтибосни келтирди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.

БМТ Янгиликлар маркази маълумотига кўра, Бош котиб мусулмонларга нисбатан салбий муносабат «эпидемия даражасига» етганини айтган.

Дунё бўйлаб мусулмонлар стереотиплар, стигматизация, ижтимоий яккалатиб қўйиш, камситиш, зўравонлик каби иллатларга дуч келмоқда, деди Антонио Гутеррес. У, шунингдек, ислом динига эътиқод қиладиган аёллар баъзида жинси, миллати ва динига қараб «уч даражали камситиш»га учраётганини таъкидлаган.

«Афсуски, баъзи оммавий ахборот воситалари ва ҳокимият вакилларининг баёнотлари оқибатида салбий стереотиплар жамоат онгида янада мустаҳкам ўрнашиб қолмоқда. Миллатчилик ва неонацизмни қайта тикланиши, стигматизация, шунингдек, аҳолининг заиф гуруҳлари, хусусан, мусулмонлар, яҳудийлар, баъзи насроний жамоаларга қарши нафрат иллатлари шулар жумласидандир», - деди БМТ раҳбари.

«Турли туманлик - бу таҳдид эмас, балки катта бойликдир», деди Антонио Гутерреш. У дискриминация, ирқчилик ва ксенофобияга қарши кураш БМТнинг устувор вазифаларидан бири бўлиб қолишини таъкидлади.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати