Аллоҳ таоло Ўзининг иродаси билан инсон зотини барча махлуқотлардан азизи мукаррам қилиб яратди. Унга ақл ва идрок берди. Инсон ўзига берилган барча илоҳий неъматларга доимо шукр қилиб, ҳаётда дуч келадиган ҳар қандай синов, қийинчилик, мусибатларга сабр қилиши ва Аллоҳ таолонинг раҳматидан умидвор бўлиб яшаши лозим. Турли шайтоний васваса, тушкунлик ва  умидсизликка берилмай, инсон деган улуғ номга мувофиқ иш тутмоғи даркор.

Ҳаётда баъзан дунёнинг арзимас матосини деб ўзини қийнаб, турли хил бедаво дардларга чалиниб қолаётган кишилар бор. Бу – Яратганнинг тақдирига норози бўлишдир. Қолаверса, Аллоҳ бизга беҳисоб неъматлар берган, мўмин эса ибодати билан ана шу неъматларга шукр қилмоғи лозим. Агар инсон яхшиликдан умид қилмай қолса, шайтон алайҳи лаъна уни умидсизликка ундайди. Агар биз илоҳий калом бўлмиш Қуръони каримга мурожаат қиладиган бўлсак, Роббимизнинг бизларга қанчалик меҳрибон эканига яна бир бора амин бўламиз. Хусусан, Зумар сурасидаги 53-оятни ўкисак:

قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ

“Эй (Муҳаммад САВ) гуноҳлар қилиш билан ўз жонларига зулм қилган бандаларимга: Аллоҳнинг раҳматидан ноумид бўлманг! Албатта, Аллоҳ барча гуноҳларни кечиради. Аллох ўта мағфиратли ва ўта раҳимли зотдир, деб айтинг...”

Бугун  баъзи ота-оналар болаларидан узоқлашиб, фарзандларига яқин дўст, сирдош бўла олмаяпти. Уларнинг орзу-ҳаваси, дарди, фикрини эшитмаяпти. Эҳтиёжлари, муаммолари, руҳий ҳолати билан қизиқмаяпти. Болаларини қийнаётган саволларига биргаликда жавоб изламаяпти. Бунинг оқибатида, болалари ҳаётнинг паст-баланд йўлларида адашиб боряпти.

Бу гуноҳга қадам қўйиши оқибатида нафақат ўзининг охирати барбод бўлади, вужуди, руҳи абадий дўзах оловига куяди, балки унинг ортида қолган бева аёли, етим болалари, ота-онаси, ака-ука, яқин қариндошлари ҳам руҳий, ҳам жисмоний, ҳам маънавий, ҳам иқтисодий машаққатга қолади. Бу гуноҳни ният қилганлар шуни ҳам яхши англашлари лозимки, бир инсоннинг дунёдан кетиши билан ҳаёт тўхтаб қолмайди. Бир оз вақтдан кейин ҳаммаси унут бўлиб кетади. Бу ишидан унинг фақат ўзи катта зарар кўради ва охири йўқ азобга гирифтор бўлади. Ҳар қандай муаммонинг ечими бўлади. Ҳар қандай қийинчиликдан кейин енгиллик бўлади.

Аллоҳ таоло инсонни бу дунёда имтиҳон қилади. Бошига турли мусибатлар юборади. Бу қийинчиликлар олдиди банда ўзини йўқотиб қўймай, сабр қилиб, яшаса, савоб олади.

Ёши  улуғ бир киши ўғли билан масофаси икки кунлик йўл бўлган шаҳарга сафар қилди. Уларнинг юк ортган эшаги ҳам бор эди. Чол доимо:  “Аллоҳ таолонинг биз учун яшириб қўйган ҳикмати буюкдир!” деган сўзни қайтараверарди. Улар йўлнинг ярмига етганда эшакнинг оёғи синиб қолди. Чол: ”Аллоҳ таолонинг биз учун яшириб қўйган ҳикмати буюкдир!” деди. Юкларини елкаларига ортиб йўлда давом этдилар. Бир оз  муддатдан  сўнг чолнинг оёғи  қайрилиб  кетиб ҳеч нарса кўтаролмай қолди. Оёғини зўрға судраб кетар ва: “Аллоҳ таолонинг биз учун яшириб қўйган ҳикмати буюкдир! “ деб айтарди. Чолнинг ўғли барча юкларни  елкасига ортиб  йўлда  давом  этдилар. Йўлда чолнинг ўғлини илон чақиб олиб  оғриқдан  ерга  йиқилди. Чол яна: ”Аллоҳ таолонинг биз учун яшириб қўйган ҳикмати буюкдир! “ деди. Ана шунда ўғли  ғазабланиб отасига: “Бошимизга шунча мусибат келган бўлса, нега ҳадеб бир гапни  қайтараверасиз? деди. Ўғлининг дарди енгиллашгач йўлда давом этдилар. Шаҳарга етиб келганларида қарасалар зилзила оқибатида у ердагиларнинг барчаси ҳалок бўлган эди. Чол ўғлига қараб: “Эй ўғлим, кўрдингми, агар сафаримиздаги мусибатлар бўлмаганида ҳозир биз ҳам мана шу ҳалок бўлганлар билан бирга бўлар эдик”, дебди.

Хулосамиз шуки, ҳаётимиздаги муаммо ва қийинчиликлардан тўғри хулоса қилиб, фақат яхшиликни умид қилайлик. Аллоҳ таоло берган умр неъматининг қадрига етайлик, синов дунёсида эканимизни унутмасдан. ҳар бир кунимизга шукр қилайлик. Ўзи берган жонни фақат Ўзи олишга ҳақлидир. Бунинг ҳақиқатини атрофимиздагиларга, болаларимизга тушунтирайлик, улардан узоқлашмайлик, ўз ҳолларига ташлаб қўймайлик.  “Аллоҳ таолонинг биз учун яшириб қўйган ҳикмати буюкдир!” деган ҳикматли сўз бугунги кундаги ҳаётимиз дастури бўлсин. Зеро, Раббимиз ҳукм қилувчиларнинг ҳукм қилувчироғи, раҳим қилувчиларнинг раҳим қилувчироғидир.

Нодир  ҲАКИМОВ, 

Мир Араб олий мадрасаси талабаси

тайёрлади