- Аёлига, фарзандларига, ходимларига яхшилик қилиш борасида.
Имом Молик раҳимаҳуллоҳ шундай дедилар: “Киши ўз аҳлига яхшилик қилиши керак. Токи у оила аъзолари учун энг севимли кишига айлансин”.
- Раҳмоннинг бандаларининг сифатлари билан безаниш.
Аллоҳ таоло шундай деб марҳамат қилган:
وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَاماً
“Улар: “Эй Роббимиз, Ўзинг бизга жуфти ҳалолларимиздан ва зурриётларимиздан кўзимиз қувонадиган нарса ҳадя эт ҳамда бизларни тақводорларга йўлбошчи эт”, дейдиганлардир” (Фурқон сураси, 74-оят).
Қуразий раҳимаҳуллоҳ: “Мўмин киши аёлини, фарзандларини Аллоҳ азза ва жаллага итоат қилаётган ҳолда кўришидан кўра унинг кўзини қувонтирадиган бошқа нарса йўқ” деганлар.
- Исроф, зино ва хиёнатдан сақланиш борасида.
Имом, тобеий Яҳё ибн Абу Касир: “Агар мана бу уч нарса уйда бўладиган бўлса, у уйдан барака олинади. Булар исроф, зино ва хиёнат” деганлар.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда шундай дейилган: “Эй Аллоҳнинг Расули, аёлларнинг қайси бири яхшироқ?” дейилди. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам:
“Қараганда, хурсанд қиладигани, буюрса, итоат қиладигани, эрининг аёли нафсида ва ўз молида ёқтирмайдиган нарсаси борасида унга хилоф қилмайдигани” дедилар. Имом Насаий ривоят қилган.
- Аёлнинг эрга итоат қилиши борасида.
“Ибн Равоҳа бир куни йиғлади. Аёли ҳам йиғлади. Шунда у аёлидан: “Йиғингнинг боиси нима?” деб сўради. Аёли: “Сизнинг йиғлаётганингизни кўрдим ва шунинг учун мен ҳам йиғладим” деб жавоб берди. Шунда эри: “Албатта, менга сиротдан ўтишим ҳақида хабар берилди. Амалларнинг ўлчови ҳақида менга хабар берилмади” деди.
Бу ривоятда аёлнинг эрига итоат қилишига гўзал бир мисол келтириляпти. Аёлнинг эрига итоати оиланинг барқарорлиги ва саодатининг мусҳаткам таянчи, кафолатидир.
- Ўз ғамларини оила аҳлига айтмаслик борасида.
Имом Иброҳим Ҳарбий айтадилар: “Онамга ҳам, синглимга ҳам, аёлимга ҳам танамдаги истимамни айтиб, шикоят қилмадим. Чинакам эркак ўз ғамини ичига яширадиган ва оиласини ўз ғамлари билан паришон қилмайдиган кишидир”.
Дарҳақиқат, бу ахир Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сўзларининг ҳаётга татбиқ қилиш борасида юксак хулқ намунаси эмасми?!
У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деган эдилар:
“Сизларнинг яхшиларингиз аҳлига яхши бўлганларингиздир. Мен сизларнинг орангиздаги аҳлига энг яхшироғингизман”.
- Аллоҳдан солиҳа аёл сўраш борасида.
Аллоҳ таоло Закариё алайҳиссалом ҳақида ҳикоя қилганда, шундай деб марҳамат қилган:
وَأَصْلَحْنَا لَهُ زَوْجَهُ
“Жуфтини ўнглаб қўйдик” (Анбиё сураси, 90-оят).
Баъзи уламолар: “Киши Аллоҳ таолога: “Эй Роббим! Аёлимни ислоҳ қилгин! Солиҳа қилиб бергин!” деб кўп дуо қилиши керак” деб айтишган.
- Аёлнинг эрига мурожаат қилиши борасида.
Саъид ибн Мусаййиб раҳимаҳуллоҳнинг аёли: “Биз эримизга, худди сизлар амирларингизга гапиргандек, гапирамиз” деган.
- Эрнинг аёлига қандай муомала қилиши кераклиги.
Умар розияллоҳу анҳу: “Мен киши ўз аҳлида ёш боладек бўлишини яхши кўраман. Агар у эркакка эҳтиёж тушса, унда эркакдек бўлиб, (эҳтиёжни қондира)ди” деганлар.
- Ота-оналарнинг фарзандлари ҳақига кўп дуо қилишлари.
Ота-оналар ўз фарзандлари ҳақларига кўп дуо қилишлари керак ва уларни қарғашдан сақланишлари лозим.
“Агар ота боласининг ҳаққига золимона равишда дуоибад қилса, гуноҳкор бўлади. Бу иш мазлум бола учун гуноҳларига каффорот бўлади ва сабр қилганига ажр олади”.
10. Ота-оналарнинг фарзандларига ибрат бўлиши.
Саид ибн Мусаййиб раҳимаҳуллоҳ: “Албатта, мен намоз ўқийман ва шу пайт боламни эслаб қоламан. Шунинг учун намозимни зиёда қилиб адо этаман” деганлар.
Яъни болам мендан ибрат олади деб ўйлаб, намозимни чиройли тарзда, хушуъ-хузуъсини ўрнига қўйиб адо этаман, деганлар.
“Ал-усра ас-саъийда индас салафис солиҳ” номли
мақоладан Нозимжон Иминжонов таржимаси
ЎМИ Матбуот хизмати
