Ҳар бир киши жамиятнинг бир бўлаги. Ўзаро ғамхўрлик ва ижтимоий-ҳиссий кўмак билан мурожаат қилиш инсон табиати учун хос. Пандемия одатий ҳаёт тарзимизни ўзгартирди. Бироқ ҳар бир ишнинг ҳикмати бўлади деганларидек, у бизга янги имкониятларни берди.
Карантин давомида одамлар вақтини ўз оиласи билан ўтказишга, яқинлари оқибатли бўлиб, кўпроқ яхшилик, ғамхўрлик ва эътибор кўрсатиши мумкин бўлди. Кўзимизга оддий бўлиб кўринган кўплаб неъматларнинг қадрини чуқур англадик.
Шу билан бирга, ҳозирда пандемияга қарши курашда ҳукуматимиз томонидан қўлланаётган карантин тавсияларига қулоқ тутиб, тобора охирлаб бораётган синовли кунларда ҳушёрликни асло йўқотмаслигимиз керак.
Энг муҳими, бугунги вазиятда ҳар биримиз зиммамиздаги вазифаларга янада масъулият билан ёндашиб, бутун инсоният олдига пандемия қўяётган мажбуриятлардан четда туришга ҳаққимиз йўқлигини унутмаслигимиз керак.
Биздан оддий нарсалар талаб қилинмоқда: ҳушёрлик ва огоҳликни бирор соат бўлса-да йўқотмаслик. Огоҳлик уйда қолишни ва сиҳат-саломатликни асраш ва ҳимоя қилиш учун карантин билан боғлиқ амалдаги барча тартиб-қоидаларга сўзсиз ва қатъий амал қилишни тақозо этади.
Азизлар, зиммамиздаги умуминсоний вазифани адо этайлик, кўпга келган бу офатга қарши бирдамликда ҳушёрлик билан курашайлик.
Юрт бошига синов тушди… Огоҳлик ва эҳтиёткорлик биринчи ўринга чиқди. Ҳар бир киши ўз саломатлиги учун курашиши, шахсий гигиена қоидаларига қатъий риоя этиши нафақат ўзи, балки оила аъзолари, яқинлари учун ҳам қилган яхшилигига айланди. Кишиларнинг тинчгина уйида ўтириши энг хайрли вазифа бўлди.
Бугун тинчлик ва сиҳат-саломатлик энг катта бойлик эканини барчамиз тўла англаб етдик. Синовли дамлар юртдошларимизнинг янада жипслашиши, бир фикрда бўлиши ва ҳар бир нарсанинг қадрига етиши кераклигини кўрсатмоқда.
Аллоҳга шукрлар бўлсин, юртимиздан бу касаллик кундан кунга ортга чекинмоқда. Роббимиз насиб қилаётган бу улуғ неъматнинг қадрига етиш хушёрлик ва огоҳликни қўлдан бермаслик орқали бўлади. Огоҳлик туфайли хотиржамликка эришилади.
Юсуф Хос Ҳожиб бундай дейди: “Халқ хушёрлиги элга фойда келтиради, шу туфайли элда тинчлик ва тотувлик қарор топади”. Ушбу ҳикматли ўгитнинг маъноси шуки, халқимиз бугунги синовли кунларда қанчалар ҳушёр ва огоҳ бўлса, юртга шунча кўп фойда келтиради, эл тезроқ фаровон ва осуда ҳаёт кечиришда бошлайди. Зеро, юрт ва халқ манфаатлари йўлида хизмат қилиш энг эзгу ва савобли амалдир.
“Унвонул баён” асарида: “Кечаги кунидан ибрат ва панд-насиҳат олган, огоҳ ва эҳтиёткор киши ҳақиқий оқил кишидир. Сен барча ҳолатларда ҳам огоҳлик ва эҳтиёткорликни лозим тут. Эҳтиёткорликни ўзингга қўрғон қил. Шунда сен даврнинг қийинчиликлари ва фитналаридан ҳамда ҳар хил зарарли хатарларидан ҳимоя қиладиган қўрғонга эга бўласан”, дейилган.
Дунё бўйлаб авж олаётган короновирус касаллиги инсоният тарихида сўнги юз йилликда учраган энг хавфли эпидемиялардан биридир. Жаҳоннинг нуфузли ташкилотлари раҳбарлари карантин қоидалари – сўзсиз амал қилиниши лозим бўлган энг катта зарурат эканлиги ва уни бузмаслик юзасидан тинмай оммага мурожаат қилмоқда. Дунёда вазиятнинг кескин тус олаётгани ва карантин қоидаларига амал қилишнинг жуда муҳимлигини барчамиз яна бир бор чуқур ҳис қилишимиз шарт.
Куни кеча Президентимиз Шавкат Мирзиёев раислигида мамлакатимизда карантин талабларини ҳушёрликни оширган ҳолда, янада юмшатиш, иқтисодиёт тармоқларини босқичма-босқич ишлатиш, аҳоли бандлиги ва даромадларини ошириш чора-тадбирлари бўйича видеоселектор йиғилиши ўтказилди.
Давлатимиз раҳбари йиғилиш аввалида дунёда пандемия ҳали давом этаётгани, лекин қатор давлатлар карантин чекловларини аста-секин юмшата бошлаганини қайд этди.
– Дунё ҳамжамияти коронавирусга қарши вакцина ва даволайдиган дори воситаси ҳали топилмагани сабабли ушбу инфекция мавжуд бўлган шароитда яшаш ва ишлашга ўрганиш зарурлиги тўғрисида якуний хулосага келмоқда. Биз ҳам эпидемиологик вазият жиловини маҳкам ушлаган ҳолда, карантин талабларини юмшатишни бошлаганмиз ва буни босқичма-босқич давом эттирамиз.

Шуни, энг аввало, иқтисодий фаолликни тиклаш орқали, аҳолининг ишлаши ва даромад олишини таъминлаш мақсадида амалга оширмоқдамиз.Бу борада ўзимиздаги ҳақиқий аҳвол ва халқаро тажрибани кенг ўрганяпмиз. Дастлабки таҳлиллар шуни кўрсатмоқдаки, қаерда ҳокимлар бутун масъулиятни ўзига олиб, чуқур ўйлаб, одамлар билан маслаҳатлашиб, иш олиб бораётган бўлса, ўша жойда яхши натижа бермоқда.
Лекин баъзи жойларда берилган эркинликни нотўғри тушуниб, аҳоли, айниқса, ёшлар ҳеч қандай заруратсиз кўчаларни тўлдириб юргани кузатилмоқда. Бундай ҳолатлар ҳамда охирги кунларда инфекция юқтирганлар сони яна ошаётгани ҳаммамизни ҳушёр бўлишга чақирмоқда.
Умуман, коронавирус хавфи йўқолганидан кейин ҳам халқимиз карантин пайтидаги айрим қоидаларни ўзининг одатий турмуш тарзига айлантириши керак. Жумладан, шахсий гигиенага қатъий амал қилиш, қўлни тез-тез совунлаб ювиш, дезинфекция қилиш, турли тўй-маросимларни жуда чекланган таркибда ўтказиш, юқумли касал бўлса маска тақиш одатий қоидага айланиши зарур.
Лоқайдлик – бурч ва масъулиятни ҳис қилмаслик, атрофдагилар, ўз тақдири ва келажагига дахлдор воқеликларга эътиборсизликдир. Барча даврларда зиёлилар бундай иллатга қарши курашганлар, халқни огоҳлантириб келганлар. Шайх Саъдий айтади: “Магар сен ўзгаларнинг қайғусиға лоқайдлик ила қарасанг, сен инсон деган номға нолойиқсен”.
Маҳмуд Замахшарий айтадилар: Ҳушёр ва заковатли одам улдурки, унинг фикр доираси кенг, узоқни яқиндек кўра оладиган ғафлат уйқусидан йироқ, балки ҳамиша фикру зикри билан уйғоқ, махфий ишоратдан ҳам ўзига хулоса чиқара ола биладиган, сўқир кўздан ҳам ёш оқиза оладиган бўлур.
Сабр-қаноат, ирода, огоҳлик ва ҳушёрлик, метиндек мустаҳкам тартиб-интизом бизни ёруғ кунларга тезроқ яқинлаштиради. Синовли кунларда ҳамжиҳатлик бўлиб, асоссиз маълумотларга ишонмасдан, карантин қоидаларига қатъий амал қилиш, яқинларимиздан ҳам шуни талаб қилиш инсоний бурчимиздир. Бу, аввало, ўзимиз, оиламиз саломатлиги, юртимиз фаровонлиги учун ҳар биримизнинг бурчимиздир.

Раҳматуллоҳ УСМОНОВ,
Қашқадарё вилояти бош имом хатиби

Аллоҳ таолонинг инояти билан кўзга кўринмас душман аста секин ортга чекиниб, кундан кунга бу касалликдан соғаяётганлар сони ортиб бормоқда. Тождор вирус номини олган ушбу касаллик бутун инсоният бошига келган бир синов бўлди. Уни бартараф қилиш, аҳолини ушбу касалликдан ҳимоя қилиш бўйича мамлакатмизда ҳам ҳукуматимиз томонидан тегишли чора-тадбирлар амалга оширилди ва оширилмоқда. Сабр-матонат, ўзаро ҳиммат ва қўллаб қувватлаш каби олийжаноб фазилатни намоён этган халқимиз ҳам ҳукумат вакиллари ва мутахассисларнинг талабларига итоат этиб, ушбу синовдан муваффақиятли ўтишда бошқа элларга намуна бўлмоқда десак, муболаға бўлмайди.

Ушбу касаллик чекинмоқда. Аммо, бу ҳали бепарволикка берилиш дегани эмас. Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёев раислигида мамлакатимизда карантин талабларини ҳушёрликни оширган ҳолда янада юмшатиш, иқтисодиёт тармоқларини босқичма-босқич ишлатиш, аҳоли бандлиги ва даромадларини ошириш чора-тадбирлари юзасидан 13 май куни ўтказилган видеоселектор йиғилишини кўпчилигимиз кўрдик.

Дарҳақиқат, давлатимиз раҳбари йиғилиш аввалида дунёда пандемия ҳали давом этаётгани, лекин қатор давлатлар карантин чекловларини аста-секин юмшата бошлаганини қайд этди.

Дунё ҳамжамияти коронавирусга қарши вакцина ва даволайдиган дори воситаси ҳали топилмагани сабабли ушбу инфекция мавжуд бўлган шароитда яшаш ва ишлашга ўрганиш зарурлиги тўғрисида якуний хулосага келмоқда. Биз ҳам эпидемиологик вазият жиловини маҳкам ушлаган ҳолда, карантин талабларини юмшатишни бошлаганмиз ва буни босқичма-босқич давом эттирамиз.

Буни, энг аввало, иқтисодий фаолликни тиклаш орқали, аҳолининг ишлаши ва даромад олишини таъминлаш мақсадида амалга оширмоқдамиз.

Бу борада ўзимиздаги ҳақиқий аҳвол ва халқаро тажрибани кенг ўрганяпмиз. Дастлабки таҳлиллар шуни кўрсатмоқдаки, қаерда ҳокимлар бутун масъулиятни ўзига олиб, чуқур ўйлаб, одамлар билан маслаҳатлашиб, иш олиб бораётган бўлса, ўша жойда яхши натижа бермоқда.

Лекин баъзи жойларда берилган эркинликни нотўғри тушуниб, аҳоли, айниқса, ёшлар ҳеч қандай заруратсиз кўчаларни тўлдириб юргани кузатилмоқда. Бундай ҳолатлар ҳамда охирги кунларда инфекция юқтирганлар сони яна ошаётгани ҳаммамизни ҳушёр бўлишга чақирмоқда.

Умуман, коронавирус хавфи йўқолганидан кейин ҳам халқимиз карантин пайтидаги айрим қоидаларни ўзининг одатий турмуш тарзига айлантириши керак. Жумладан, шахсий гигиенага қатъий амал қилиш, қўлни тез-тез совунлаб ювиш, дезинфекция қилиш, турли тўй-маросимларни жуда чекланган таркибда ўтказиш, юқумли касал бўлса маска тақиш одатий қоидага айланиши зарур, – деди Шавкат Мирзиёев.

Мутахассисларнинг ҳам таъкидлашларича тозалик, шахсий гигиена ушбу касалликни кескин завол топишининг омилларидан бири экан. Азизлар, покликка риоя қилиш инсон, унинг соғлиги, турли хил касалликларнинг тарқамаслиги учун жуда зарур восита эканлигини Ислом дини ўн тўрт аср олдин ибодат даражасига кўтариб, уни иймоннинг ярми деб эълон қилганини унутмайлик. Балки, бу амрларга амал қилиб, ҳаммага ўрнак бўлишимимз, ўзимиз, кийим-бош, турар-жойларимиз, шаҳар-қишлоқларимиз, ҳамма тарафларимиз поклигига доимо қатъий риояда бўлишимимз Қуръони карим ва суннатга мувофиқлигини ҳам унутмайлик. Алло азза ва жалла:

«Унда покланишни севадиган кишилар бор. Аллоҳ эса покланувчиларни севадир» деган (Тавба сураси, 108-оят).

Шунингдек, йиғилишда коронавирус хавфи йўқолганидан кейин турли тўй-маросимларни жуда чекланган таркибда ўтказиш бўйича ҳам тавсиялар берилди. Ушбу пандемиянинг тарқалишида ҳам бир ҳикмат бордир. Шу баҳонада кўпчилик ўзларининг ҳаёт йўлини бир бор таҳлил қилишга, хатоларидан хулоса чиқариб, яхшилик хислатларни ўзлаштиришга имкон бўлгандир. Шулар қатори шу кунга қадар дабдаба, ҳашамат, исроф билан ўтган тўй-маросимларда ҳам меъёр, шариатмиз кўрсатмаларига мос тартиб жорий бўлса ажабмас.          

Йиғилишда пандемияга қарши курашиш ҳамда карантин шароитида аҳоли ва корхоналарни қўллаб-қувватлаш борасида амалга оширилган ишларга ҳам тўхталиб ўтилди.

Президентимиз пандемия шароитида аввалги берилган имтиёзларга қўшимча равишда тадбиркорлар ва аҳолини қўллаб-қувватлаш давом эттирилишини таъкидлади.

Йиғилишда юртимиздаги эпидемиологик вазият ҳамда ҳудудлар раҳбарларининг таклифларидан келиб чиқиб, карантин талабларини янада юмшатиш масалалари муҳокама қилинди. Хусусан, “яшил” ва “сариқ” ҳудудларда санитария-гигиена талабларига қатъий амал қилган ҳолда хизмат кўрсатиш турларига босқичма-босқич рухсат бериш мумкинлиги белгиланди.

Республика комиссиясига пандемия қайта кучайган тақдирда вазирлик ва идоралар бажариши лозим бўлган бирламчи вазифалар белгиланган тартибни тасдиқлаш топшириғи берилди.

Шуни алоҳида такидлаш лозимки, инсон ер юзида бекорга ўринбосар қилиб яратилмаган. Унга ер юзидаги барча нарсанинг эгалиги ишониб топширилган. Бу дунёда яшар эканмиз, дунёнинг тартиб интизомларига риоя қилишимиз ва динимизнинг кўрсатмаларига тўла амал қилишимиз керак, акс ҳолда дунё ва охиратда зиёнкорга айланишимимз мумкин. Инсоннинг Ердаги ўринбосар эканлиги бу, унинг ер юзини ободонлиги ва ундаги нарсаларни муҳофаза қилишдаги масъуллиги демакдир.

Дунё ҳақида мана шундай тасаввурда бўлишгина инсонни доимо бу дунёда яхшилик қилишга ва ёмонликдан четланишга ундаб туради. Бошқа ҳар қандай тасаввур, ҳар қандай омил кутилган натижани бера олмаслиги ҳар лаҳзада тасдиқланмоқда.Аллоҳ таоло бизларга буюради:

 “Яхшилик йўлида ва тақво қилишда ёрдамчи бўлинглар, аммо гуноҳ ва душманлик йўлида ҳамкорлик қилманг, Аллоҳдан қўрқинг, чунки Аллоҳнинг азоби қаттиқдир” (Моида сураси, 2-оят)

Ушбу оятдан маълум бўладики, бу дин билан Аллоҳ таоло доимо бандасининг фойдасини кўзлайди. Бу дунёда банда масрур ва масъуд яшашлиги учун бешта асосий манфаатлар муҳофаза қилинади: Банданинг диний-эътиқоди софлиги, унинг ҳаётини тинчлиги, обрўйининг ҳимояси, наслу насабининг покизалиги ва ҳалолдан молу мулкини бўлишлигига диққат қилади.

Зайниддин Эшонқулов,

Самарқанд вилояти бош имом-хатиби

 Зайниддин Эшонқулов,

Самарқанд вилояти бош имом-хатиби

Сардоба туманида бўлган офат талофотларини бартараф этиш, жабр кўрган сирдарёлик юртдошларимизни тушкун ҳолатдан чиқариш бўйича ҳукуматимиз томонидан тезкор чора-тадбирлар амалга оширилмоқда, давлат ва жамоат ташкилотлари, халқимиз бир тану бир жон бўлиб жабрдийда биродарларимизни қўллаб-қувватлаш учун инсонпарварлик ёрдамларини етказмоқда. Ушбу жараёнга юртимиз имом-хатиблари ҳам ўз ҳиссаларини қўшиб келмоқда.
Жумладан, Ўзбекистон мусулмонлари идораси ва Дин ишлари бўйича қўмита томонидан ташкил этилган “Сирдарёликларга кўмак” акцияси доирасида ҳомийларни жалб этган ҳолда Фарғона вилояти Олтиариқ тумани имом-хатиблари озиқ-овқат, рўзғор буюмлари ва кийим-кечаклардан иборат 9 та, Тошкент шаҳар вакиллиги бир бош қаромол, озиқ-овқат ва сут маҳсулотлари ортилган 3 та, Самарқанд вилояти Нарпай тумани имом-хатиблари уй-рўзғор буюмлари ва бошқа кундалик эҳтиёж учун зарур озиқ- овқат маҳсулотларини ўз ичига олган 2 та ISUZU юк машинасида “Саховат ва кўмак” карвонини Бахмалда вақтинча яшаб турган 759 нафар сирдарёлик юртдошларимизга жўнатди. Бу каби хайрли ишлар яна давом этмоқда.
Дарҳақиқат, хайру саховат кўрсатиш инсонлар ўртасида меҳр-муҳаббат ришталарини боғлашга, ўзаро тотувликни мустаҳкамлашга хизмат қилади. Айниқса, мусибат ва қийинчиликда кўрсатилган ёрдам хотиралардан учмайди. Айни Рамазон кунлари бунинг ажру савоби янада улуғ бўлади. Саховат кўрсатган бандаларни Аллоҳ таолонинг Ўзи мукофотлайди.
Қуръони каримда марҳамат қилинади: “Мол (бойлик)ларини кечаю кундуз, пинҳонаю ошкора эҳсон қиладиган кишилар учун Парвардигорлари ҳузурида (махсус) мукофотлари муҳайёдир. Уларга (охиратда) хавф ҳам бўлмас ва улар ташвиш ҳам чекмаслар” (“Бақара” сураси, 274-оят).
Аллоҳ таоло қийинчиликка учраган юртдошларимизга енгиллик берсин, оғир дамларда суянч бўлаётган саҳоватпеша инсонлардан Ўзи рози бўлиб, ваъда қилинган ажру савобларни янада кўпайтириб берсин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Масжидлар бўлими