muslim.uz
Шавкат Мирзиёев "Етти пир" ҳақида китоб яратиш зарурлигини таъкидлади
Аввал хабар берилганидек, Президент Шавкат Мирзиёев Бухоро вилояти Ғиждувон туманига ташриф буюрди.
Абдухолиқ Ғиждувоний мақбараси зиёрат этилиб, Қуръон тиловат қилинди.
Давлатимиз раҳбари бу масканларни обод қилиш билан бирга «Етти пир» ҳақида китоб яратиш, уларнинг илмий меросини тарғиб этиш зарурлигини таъкидлади.
– Бундай маънавий хазина бошқа ҳеч қаерда йўқ. Бу хазинани мукаммал ўрганиш, одамларга, ёшларга осон тилда етказиш керак. Мақсадимиз – ёшларимиз ўзимизнинг алломаларга эргашсин, меросини билсин, улар билан фахрлансин, – деди Президент.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Саҳобалар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни соғинганда
Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм
Аллоҳ таолога беадад ҳамду санолар, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга дуруду салавотлар бўлсин.
Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу
Абу Бакр розияллоҳу анҳунинг аёли Асмо бинти Умайс розияллоҳу анҳо айтадилар: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам вафот этганларига бир кун бўлган эди. Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни бир кун кўрмаганларига бошларини тиззаларига қўйиб кўп йиғлардилар”. Шунда тинчлантириш мақсадида: “Кўп ташвиш чекманг! Ҳамиша Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан бирга бўлдингиз. Иншааллоҳ, яқинда У зот алайҳиссалом билан яна кўришасиз”, дедим.
Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам қаттиқ соғинар, у зот алайҳиссалом билан кўришишни интизорлик билан кутардилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламни кўришга бўлган соғинч икки йилу уч ой давом этди. Абу Бакр Сиддиқ розияллоҳу анҳу вафот этдилар. Соғиниб кутганлари – Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан учрашишга муваффақ бўлдилар...
Фотимаи Заҳро розияллоҳу анҳо
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам оғир бетоб бўлиб ётардилар. Қизлари Фотимаи Заҳро розияллоҳу анҳо У зотнинг олдиларига кирдилар. Оталарини бу аҳволда кўриб йиғладилар. Шунда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй Фотима яқинроқ кел”, дедилар. У зот соллаллоҳу алайҳи васаллам қизларининг қулоғига бир нарсаларни айтдилар. Фотимаи Заҳро розияллоҳу анҳонинг йиғилари янада кучайди. Сўнгра бошқа қулоғига яна бир нарсаларни айтдилар. Бу сафар Фотимаи Заҳро розияллоҳу анҳо табассум қилдилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг вафотларидан кейин Фотима розияллоҳу анҳодан оталари нима деганлари ҳақида сўрашганда: “Биринчи гал шу куни вафот этишлари ҳақида гапирдилар. Иккинчисида эса, менга аҳлимдан биринчи бўлиб сен етишасан дедилар”, деб жавоб бердилар.
Ҳа, Фотима розияллоҳу анҳонинг кўнгилларига фақатгина У зотга биринчилардан бўлиб етишиш таскинлик берарди. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламни соғиниб ўтган олти ойдан сўнг Фотима розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу васаллам билан яна учрашдилар.
Билол ибн Рабоҳ розияллоҳу анҳу
Билол розияллоҳу анҳу ўлим тўшагида ётардилар. Аёли: “Қандай қайғуга ботдик!” деб маҳзун бўларди. Буни эшитган Билол ўлим талвасасидан туриб: “Қайғу дема, хурсандчилик дегин. Чунки эртага дўстларим – Муҳаммад алайҳиссалом ва у зотнинг саҳобалари билан учрашаман”, деди.
Ўлим тўшагида ётган Билол розияллоҳу анҳу Расулуллоҳ соллаллоҳу васаллам билан учрашишга ошиқардилар.
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам эса умматларини кўришга муштоқлар
Кунларнинг бирида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобалар розияллоҳу анҳум билан бирга Бақиъ қабристонига кирдилар. Шунда у зот алайҳиссалом:
– Дўстларимни кўришни жуда хоҳлайман, – дедилар.
Саҳобалар розияллоҳу анҳум:
– Ё Расулуллоҳ, Биз сизнинг дўстларингиз эмасмиз-ми? – дейишди.
Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам:
– Сизлар менинг асҳобларим (биродарларим)сизлар. Дўстларим эса, мендан кейин келадиган, мени кўрмай туриб, менга имон келтирадиган қавмдир, – дедилар.
Унутманг! Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам биз умматларини кўришга жуда муштоқдирлар. Аммо биз Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга муносиб уммат бўляпмиз-ми?
Аллоҳ таоло қалбимизни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бўлган муҳаббатга тўлдирсин, у зот алайҳиссаломга муносиб уммат бўлишимизга тавфиқ ато этсин!
Даврон НУРМУҲАММАД
Муфтий ҳазрат “Абдухолиқ Ғиждувоний” масжидида жума намозини адо этди
Бугун, 29 март куни муҳтарам Президентимиз Бухоро вилояти Ғиждувон туманида жойлашган “Абдухолиқ Ғиждувоний” зиёратгоҳига ташрифлари чоғида “Етти пир” алломаларининг қадамжоларини обод этиш, бой маънавий меросларини халқимизга етказиш ва ушбу табаррук жойда маърифат маркази ташкил этиш борасида тавсиялар бердилар. Мана шундай улуғвор ишларни кенг халқ оммасига етказиш мақсадида, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари Ғиждувон туманидаги “Абдухолиқ Ғиждувоний” жоме масжидидаги жума намозида иштирок этдилар. Ушбу табаррук жомеда муборак кун ибодатини адо этиш учун юзлаб намозхонлар жам бўлдилар.
Муфтий ҳазратлари жума мавъзисида бугунги кунда муҳтарам Юртбошимиз раҳнамоликларида мўмин-мусулмонларга жуда катта имкониятлар берилаётгани ҳақида гапириб, юртимизда янги масжидларни қуриш, мавжудларини замонавий кўринишда қайта барпо қилиш ишлари жадал давом этаётганини сўзлаб бердилар. Хусусан, бугун Президентимизнинг Ғиждувон туманига ташрифлари чоғида Абдухолиқ Ғиждувоний мақбарасини зиёрат қилганлари, амалга оширилган қурилиш-таъмирлаш ишларини кўздан кечирганлари, бу жойда маърифат маркази бўлиши, одамлар ўзига илм-маърифат олиб кетиши, ушбу марказда имом-хатиблар учун ҳам машғулотлар ташкил этиш тавсия этилгани ҳақида атрофлича сўзлаб бердилар. Давлатимиз раҳбари “Етти пир” алломалари ҳақида китоб ёзиш ва уларнинг илмий меросини тарғиб этиш бўйича топшириқ берганларини барча намозхонларга етказдилар.
Муфтий ҳазратлари сўзларида давом этиб, Абдухолиқ Ғиждувоний етти пирнинг биринчиси ва Хожагон тариқати асосчиси экани, кейинчалик Ориф Ревгарий, Маҳмуд Фағнавий, Али Ромитаний, Муҳаммад Бобои Самосий, Саййид Амир Кулол бу йўналишни давом эттириб, Баҳоуддин Нақшбанд ҳазратлари эса уни юксак босқичга олиб чиққанлари ҳақидаги маълумотларни тақдим этдилар.
Муфтий ҳазратлари мавъиза якунида, бугунги кунда муҳтарам Юртбошимиз бошчиликларида мамлакатимизда олиб борилаётган муборак динимиз тараққиёти йўлидаги хайрли ишлар, улкан ислоҳотлар ва ижроотлар учун ҳар бир киши туну кун Яратган Парвардигорга шукрона қилиши лозимлигини таъкидлаб, халқимизни доимо шукроналик ҳисси билан яшашга даъват этдилар.
Ушбу табаррук жойга келган зиёратчилар билан муфтий ҳазратлари самимий суҳбат қуриб, уларнинг ҳақларига дуолар қилдилар.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Энг қимматбаҳо маҳр соҳибаси
Мадиналик Милҳоннинг қизи Румайсо хоним оқила, доно, хушхулқ ва гўзал аёл эди. Уни фарзандининг исми билан кунялаб “Умму Сулайм” деб чақиришар эди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам Маккадан жўнатган Мусъаб ибн Умайр розияллоҳу анҳунинг даъвати билан Умму Сулайм муслима бўлган ва Муҳаммад алайҳиссалом дийнига эргашган эди. Лекин Аллоҳнинг тақдири мўминлар учун имтиҳонларга тўла экан. Ўлим вақти келганда бир сония ҳам кутиб ўтирмас экан. Умму Сулайм розияллоҳу анҳонинг эри узоқ яшамади. Ожиза ҳали ёш туриб бева қолди.
Мадинада Нажжор қабиласига мансуб Зайд ибн Саҳл деган одам бор эди. Уни Абу Талҳа деб чақиришар эди. Абу Талҳа ҳар қандай аёл ҳавас қилса арзигулик келишган, бой бадавлат, паҳлавон, қабиласида обрўси баланд, моҳир чавандоз ва саноқли мерганларнинг бири эди. Мадинада Маккалик Мусъаб кўпчиликни Исломга олиб кирган бўлса-да, лекин Абу Талҳа аждодлари дийнига содиқ қолди.
Абу Талҳа Умму Сулаймни яхши кўрар эди. Унинг эри ўлганини эшитди-ю, ҳаловатини йўқотди. Тўғрида, шундай гўзал, ақлли, фаҳм-фаросати ўткир аёлга ким ҳам уйлангиси келмайди дейсиз. Бошқа бирорта эркак унга совчи қўйишидан олдин Абу Талҳа отини қамчилади. Йўлда кетар экан ўзича ишонардики, Умму Сулайм мени кўриб дарров рози бўлади… Лекин ўйланиб қолди: Умму Сулайм анави Маккалик даъватчига эргашибди, Муҳаммаднинг дийнига кирибди деб эшитгандим, менга рози бўлармикин – деган ҳаёл уни тараддудлантирарди. Шундай бўлсада барибир Умму Сулаймнинг қўлини сўраб борди.
Умму Сулаймнинг эшиги тақиллади. У ўғли Анас билан эшикни очди. Ташқарида Абу Талҳа киришга изн сўраб турарди. Уни уйга киритишди. Салом-аликдан сўнг совчи мақсадага ўтиб қўя қолди:
Эй Умму Сулайм, мен қўлингизни сўраб келдим. Мени яхши биласиз, сизни ва фарзандларингизни моддий ва маънавий таъминотини уддасидан чиқаман. Хўп десангиз, сизга уйлансам?
Эй Абу Талҳа, сиздек кишига йўқ дейишнинг ўзи аҳмоқлик бўлади. Сиз қавми ичида обрўси баланд, етук, ҳамма ҳавас қилса арзигулик эркаксиз. Аммо мени тўғри тушунинг, сиз билан турмуш қила олмайман. Чунки сиз мусулмон эмассиз.
Абу Талҳа бирорта бадавлатроқ одам ундан аввал бунинг қўлини сўрабди шекилли, деб гумон қилди ва сўради:
Эй Умму Сулайм, тўғрисини айтинг менга тегишдан сизни нима тўсяпти?
Умму Сулайм: сабабини айтдимку, яна нима тўсиши мумкин?!—деди.
Менимча сиз бойликка учяпсиз, бойроқ одамдан совчи келганмиди? – деди Абу Талҳа.
Абу Талҳанинг бу гапидан Умму Сулайм ҳафа бўлиб кетди ва: “Наҳотки мени шундай деб ўйласангиз. Мен учун бойлик аҳамиятсиз, балки мен диёнатни устун қўяман. Сиз Мусулмон эмассиз, шунинг учун рози бўлмадим. Аллоҳ ва унинг Расулини гувоҳ қилиб айтаман: Эй Абу Талҳа, агар Исломга кирсангиз сизга турмушга чиқаман. Маҳримга сариқ чақа ҳам сўрамайман, мен учун сизнинг исломингиз маҳр бўлади” — деди.
Бу гапдан кейин Абу Талҳанинг ҳаёли уйидаги қимматбаҳо ёғочдан ясалган, зебу-зийнатларга бурканган санамига кетди. Наҳотки дийнимни ўзгартисам, наҳотки уйдаги илоҳимдан юз ўгирсам деб ўйланиб қолди.
Боя айтганимиздек, Умму Сулайм оқила ва фаросатли аёл эди. Темирни қиззиғида босди. У Абу Талҳага: “Эй Абу Талҳа ўша санамингиз ердан униб чиққан ёғоч эмасми?!”—деди. У: тўғри у ёғочдан ясалган — деди. Умму Сулайм: “ўша ёғочнинг ярми кимларнингдир ўчоғида ўтин бўлиб, аллақачон куйиб кул бўлмаганми?!”—деди. Абу Талҳа: Ҳа, тўғри, шундай—деди. Шунда Умму Сулайм: “эй Абу Талҳа, Исломга киринг, ҳақни англанг, мен сизга турмушга чиқаман, маҳр учун ҳеч вақо сўрамайман. Менга сизнинг исломингиз маҳрдир!”—деди. Абу Талҳанинг кўзи очилди. Шу кунгача жаҳолат ботқоғига ботиб юрганини англаб етди ва “мусулмон бўлиш учун нима қилишим керак”—деди. Умму Сулайм дарҳол унга шаҳодат калималарини ўргатди ва Абу Талҳа мусулмон бўлди. Исломингиз муборак бўлсин Эй Абу Талҳа!
Мадинаи мунавварада шов-шув. Одамлар орасида “энг қимматбаҳо маҳр Умму Сулаймнинг маҳри бўлди”.—деган гап тарқалди. Кимлардир Умму Сулайм хонимни табрикласа, яна кимлардир унга ҳавас қиларди.
Қиссадан ҳисса шуки, куёв танлашда куёвнинг бойлиги, шуҳрати обрўси эмас балки унинг диёнати муҳимдир. Мана бизга ўрнак, намуна! Умму Сулайм дарҳақиқат энг қимматбаҳо маҳр олди! Бир кишининг эътиқоди тузалишига, ҳақни топишига сабабчи бўлди. Унинг даъвати билан бир мушрик мусулмон бўлди! Тушунган одам учун бундан ортиқ бойлик борми?!
Бугунги кунда бойлик одамларнинг кўзини кўр қилиб қўйди. Бойлик ортидан кориялик кофирларга, ҳиндистонлик динсизларга эрга тегиб кетаётган қиз-жувонларни эшитяпмиз. Муҳтарама опа-сингиллар дунё ўткинчидир, уни деб охиратингизни қўлдан бой берманг!
Ўктамжон АБДУЛЛАЕВ
Андижон шаҳар “Мирпўстин ота” жоме масжид ноиб имоми
Мирзо Улуғбекнинг Самарқанд, Бухоро ва Ғиждувондаги мадрасалари ўз даврида ўзига хос университет вазифасини бажарган
Мирзо Улуғбек буюк Соҳибқирон Темурнинг бунёдкорлик ишларини давом эттирди у кўплаб мадрасалар, масжид ва хонақолар қурдирди, Мовароуннаҳрни илм-маърифат марказига айлантириш йўлида улкан ишларни амалга оширади.
Жумладан 1417 - 1430 йиллар орасида Улуғбек Самарқанд маркази Регистон майдонида улкан мадраса, хонақоҳ, муқаттаъ масжиди ва ҳаммом қурдиради. Шунингдек, 1417 йилда Бухорода ва 1433 йилда Ғиждувонда ҳам мадраса қурдирган. Мазкур мадрасаларда диний илмларга нисбатан математика, геометрия, фалакиёт, табиёт, жуғрофия ва тарих каби дунёвий илмлар кўпроқ ўқитилган ва ўз даврининг энг нуфузли илм-фан маскани бўлиб ҳисобланган.
Самарқанддаги Мирзо Улуғбек мадрасаси ўз даврининг мукаммал олий таълим маскани бўлиб, ўз даврида ўзига хос университет вазифасини бажарган.
Бухородаги мадраса катталиги жиҳатидан Мовароуннаҳрдаги иккинчи нуфузли мадраса бўлиб, унинг эшигига Улуғбек томонидан «Илм олишга интилиш ҳар бир муслим ва муслима учун фарздир» деган ҳадис битилган.
Мадрасада билим олиш муддати 8 йил давом этган. Шу муддат давомида талабаларга ойлик маош ва «Улфа» деб аталган махсус тўлов пули бериб борилган.
Улуғбек Гўри Амир мақбарасига ҳам айрим қурилишлар билан ўзгача файз тароват бағишлайди. Самарқанддаги Афросиёбнинг жанубида улкан қабристон марказида жойлашган Шоҳи Зинда обидаси меъморчилик санъатининг камёб дурдоналаридан ҳисобланади. Мазкур ёдгорлик асосан XI асрдан бошлаб қурилиб келинаётган бўлса-да, Амир Темур ва Улуғбек замонасида ниҳоясига етказилган. Улуғбекнинг саъй-ҳаракати билан бу ерда ҳам меъморчилик ишлари олиб борилади. 1434 - 1435 йиллар мобайнида Шоҳи Зинданинг асосий дарвозаси ранг-баранг кошинлар билан зийнатланиб, қайтадан қурилганлиги ҳам Улуғбек замонасининг меъморчилик санъатидан нишонадур.
1424-28 йилларда қурилган Мирзо Улуғбек расадхонаси XV аср меъморчилигининг нодир намуналаридан бўлган. Бобур Мирзонинг ёзишича расадхонанинг сирти кошин ва чиройли безаклар билан зийнатланган бўлган. Мирзо Улуғбек расадхонасида квадрантдан ташқари бир неча кузатиш асбобларидан ҳам фойдаланилган. Уларнинг орасида армиляр сфера, триквер каби асбоблар мавжуд эди.
Мирзо Улуғбек мактабига мансуб олимларнинг аниқлаган маълумотлари улардан бир неча аср олдин яшаб ўтган буюк алломалар эришган натижалар билан солиштирилганда ўта аниқлиги билан ажралиб турар эди. Эклиптика оғмалиги, юлдуз йилининг хисоби, сайёраларнинг йиллик ҳисобини аниқлаш, каби масалалар алоҳида ўрин тутган. Мирзо Улуғбекнинг юлдузлар каталоги 1690 йили Поляк олими Ян Гавелийнинг (1611-1687) «Астраномия даракчиси» номли асарида нашр этилган ва бу асарда Мирзо Улуғбек беш астроном Птолемей, Тихо Браге, Жавани Риччиоли, Вильгелм IV ва Ян Гавелий даврасида, тўгарак стол атрофида астрономия музаси (маъбудаси) Ураниянинг ўнг томонида биринчи бўлиб ўтирибди. Унинг ўриндиғи орқасида «Ўз ишимни муносиб авлодларимга қолдирдим» деган сўзлар битилган.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Мақолалар
