Жорий йилнинг 20 май куни Туркиянинг Истанбул шаҳрида VI Халқаро Қуръони карим мусобақаси ўз фаолиятини бошлайди.

Мазкур мусобақа 20-30 май кунлари ўтказилиб, қуйидаги 2 йўналишда бўлиб ўтади:

1. Қуръони каримни тажвид қоидаси билан тўлиқ ёддан ўқиш.

2. Қуръони каримни тажвид қоидалари билан тиловат қилиб бериш.

Юртимизнинг 2 нафар вакили Саййид Муҳйиддин Махдум ўрта махсус ислом билим юрти 4-босқич талабаси Абдужалилов Сирожиддин қори ва Хидирбоев Хусанхон қори ҳифз ва мужаввид йўналишида ўз иқтидорларини намойиш этиш мақсадида мазкур мусобақада иштирок этмоқда. Биз қориларимизга ушбу нуфузли мусобақада совринли ўринларни қўлга киритишида Аллоҳдан муваффақият ва омадлар тилаб қоламиз.

Халқаро алоқалар бўлими ходими
Абдуллоҳ Парпиев

Дубайдаги меҳмонхоналардан бирида Рамазон ойи муносабати билан ўрнатилган ажойиб “Учар гилам” меҳмонлар эътиборини ўзига тортмоқда.

Ушбу “Учар гилам” лойиҳаси Британиялик рассом Натали Дагестанийга тегишли. Кристал рассом сифатида ном қозонган Натали бундан олдин Сваровский тошлари ёрдамида мозайка услубида Абу Даби шаҳзодасининг, Халқаро суперюлдуз Drake (Дрейк)нинг ва Мерлин Монрнинг портретларини ишлаган эди.

“Учар гилам”нинг оғирлиги 70 килограммни ташкил этиб, узунлиги 4,5 метр ва эни 2 метрга тенг. Рамазон шукуҳини бериб турган ушбу кристал санъат асари 150 та ранг баранг Рамазон фонуслари билан безатилган. 

ЎМИ Халқаро алоқалар бўлими

1805 йилда муборак Рамазон ойи декабр ойига тўғри келган. Бу ҳақдаги Наташа Фростнинг тарихий мавзудаги мухтасар мақоласи Islom.uz портали томонидан таржима қилинди.

Оила аъзолари, дўстлари ва она Ватанидан йироқда, Вашингтон Д.С.да бўлган тунислик дипломат мусофирликда рўза ибодатини сидқидилдан бажаришга саъй ҳаракат қилган. У олти ойлик муддатга АҚШга дипломатик миссия билан борган тунислик давлат арбоби Сиди Солиман Меллимелли эди.

Ўша пайтда муборак Рамазон ойида ўзга юртда мусофирликда рўза тутиш мусулмон киши учун анча машаққатли эди.

Тунислик дипломатнинг кун давомида овқат емай, сув ичмай рўза тутаётгани маҳаллий газета мухбирлари томонидан салбий маънода турлича шарҳланар эди.

АҚШнинг учинчи президенти Томас Жефферсон эса мусулмон дипломатнинг рўза ибодати хусусида буткул ўзгача фикрда эди.

Меҳмондўстлиги учун Коннектикет ва Вермонтдаги федералистлар томонидан танқид остига олинган президент Жефферсон мусулмон меҳмонга меҳрибонлик ва эҳтиром кўрсатиш мақсадида хатто зиёфат бошланадиган вақтни ортга сурди.

Бу билан АҚШнинг учинчи президенти ифторликка мезбон бўлган биринчи америкалик бўлди.

1805 йилнинг 7 декабр куни Жефферсоннинг котиби Меллимеллини соат 15:30га белгиланган президент зиёфатига таклиф қилиш учун унинг уйига борган пайтда тунислик дипломат намоз ўқиётган бўлган.

Сенатор Виллиам Пламмернинг ёзишича, тунислик дипломат декабр ойида қуёш ботмагунча сув ичиш ва таом истеъмол қилишдан ўзини тийиши кераклигини котибга тушунтирган.

Президект Жефферсон илтифот кўрсатиб зиёфатни 90 дақиқага кечиктириб 17:00га қуёш ботадиган пайтга белгилаган. (Замонавий ҳисоб-китобларга кўра, 1805 йил 7 декабр куни Вашингтонда қуёш соат 17дан илгарироқ ботган.)

Ўша куни Меллимелли зиёфатга бироз кечикиб келган. Афтидан, у бошқа меҳмонлар билан бирга ўтириб ифторлик қилишидан олдин уйида шом намозини ўқиб кейин зиёфатга борган.
Овқат тановул қилинганидан сўнг мезбон ва меҳмон таржимон орқали суҳбатлашган.

АҚШ президенти Томас Жефферсоннинг уйидаги зиёфат Меллимелли ўрганган одатдаги рўза ифторлигидан фарқ қилар эди. Чунки АҚШ президентининг зиёфат дастурхонида Меллимеллига таниш бўлган Тунис ширинликлари ва таомлари йўқ эди.

Шунга қарамай, тунислик дипломат шарафига Томас Жефферсоннинг уйида ифторлик зиёфати уюштирилиши АҚШ президенти ва унинг атрофидагилар Меллимелли эътиқод қилган Ислом динини қанчалар ҳурмат қилгани ва қадрлаганининг ёрқин ифодасидир.

ЎМИ Матбуот хизмати

Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги қонуни, “Кадрлар тайёрлаш миллий дастури талабларига мувофиқ республикамизда фаолият кўрсатаётган давлат олий таълим муассасаларида таҳсил олаётган талабалар давлат таълим стандартлари ўқув режасида Ўзбекистон Республикасининг “Таълим тўғрисида”ги қонунида назарда тутилган тегишли фанлар бўйича ўз билими ва табиий қобилиятларини намоён этиш ва ривожлантириш, фанлар ва касбий тайёргарлиги бўйича олган билимларини ижодий қўллаш, ўзларининг ноёб истеъдодларини рўёбга чиқариш учун кенг имкониятлар яратиш мақсадида Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги қошида тузилган ташкилий қўмита томонидан ҳар йили талабалар республика фан олимпиадаси ўтказилиб келинмоқда.

Олимпиаданинг биринчи босқичи март-апрель ойларида барча олий таълим муассасаларида бўлиб ўтади ва биринчи ўринни эгаллаган талаба олий таълим муассасаси Илмий кенгаш тавсиясига асосан иккинчи босқичга йўлланма олади.

Олимпиаданинг иккинчи босқичи жорий йилнинг 14-25 май кунлари вазирлик буйруғи билан масъул этиб белгиланган олий таълим муассасаларида бўлиб ўтади. Олимпиадани ўтказилишида вазирликнинг масъул ходимлари иштирок этиб, назоратни олиб борадилар ва олимпиаданинг холисона ўтишини таъминлайдилар.

Бизнинг Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институтимизда талабалар ҳам ҳар йили ўтказиладиган Республика фан олимпиадаларида қатнашиб, ўз билими ва табиий қобилиятларини намоён этишлари, олган билимларини ижодий қўллаш ва ноёб истеъдодларини рўёбга чиқаришлари учун кенг имкониятлар яратилиб берилмоқда.

Жорий йил апрел ойининг 20-25 кунлари Имом Бухорий номидаги Тошкент ислом институтида Республика фан олимпиадасининг I босқичи ўтказилди ва уни ўтказиш учун ҳакамлар ҳайъати сифатида профессор-ўқитувчилар жалб қилинди.

Кафедраларда ҳакамлар ҳайъати томонидан олимпиаданинг I босқичини ўтказишда қўлланиладиган саволлар ва керакли топшириқлар тузилди. Мусобақа 4 турдан иборат бўлиб, мусобақа талабаларга фанлар бўйича тузилган тест, ёзма иш, реферат ва синхирон таржима каби шартлар асосида ўтди. Шу асосида ғолиблар аниқланди. Мусобақа якунида Диншунослик (мутахассислик), Миллий ғоя (умумкасбий), Олий математика (умумкасбий), Инглиз тили (умумкасбий), Рус тили (умумкасбий) фанлари йўналиши бўйича 5 нафар талаба ғолиб бўлди.

“Инглиз тили” бўйича фан олимпиадасининг I – босқичидан аввалги уч ўринни эгаллаган талабалар қуйидагилар:

1-ўрин. Эсчанов Усман Кутлимуратович (исломшунослик  йўналиши, 2 курс,  инглиз тили) 376 балл.

2-ўрин. Турғунбоев Абдулло Баҳтиёр ўғли (исломшунослик йўналиши, 3 курс, инглиз тили) 358 балл.

3-ўрин. Охунжон Абдулла Рустам ўғли (исломшунослик йўналиши, 3 курс, инглиз тили) 352 балл.

“Рус тили” бўйича фан олимпиадасининг I – босқичидан аввалги уч ўринни эгаллаган талабалар қуйидагилар:

1-ўрин.  Рўзалиев Ҳикматуллоҳ Абдужаббор ўғли (исломшунослик йўналиши, 2 курс,  рус тили) 373 балл.

2-ўрин. Рахмонов Акбар Сохиб ўғли (исломшунослик йўналиши,  1 курс,  рус тили) 360 балл.

3-ўрин. Махаматхонова Мухлиса Ахролжон кизи (исломшунослик йўналиши, 2 курс, рус тили) 340 балл.

“Диншунослик” бўйича фан олимпиадасининг I – босқичидан аввалги уч ўринни эгаллаган талабалар қуйидагилар:

1-ўрин. Мўминов Сиёвуш Назиржон ўғли (исломшунослик  йўналиши, 1 курс,  диншунослик) 371 балл.

2-ўрин. Мавланов Аҳадбек Кулжон ўғли (исломшунослик йўналиши, 1 курс, диншунослик) 368 балл.

3-ўрин. Ибрагимов Мухаммаджон Шарипович (исломшунослик йўналиши, 2 курс, диншунослик) 364 балл.

“Миллий Ғоя” бўйича фан олимпиадасининг I – босқичидан аввалги уч ўринни эгаллаган талабалар қуйидагилар:

1-ўрин.  Рахимов Алишер Аюбхон ўғли (исломшунослик йўналиши, 4 курс,  миллий ғоя) 372 балл.

2-ўрин. Ғаниев Акмалхон Адҳамжон ўғли (исломшунослик йўналиши,  4 курс,  миллий ғоя) 364 балл.

3-ўрин. Тоштемиров Ҳикматилла Юсупович (исломшунослик йўналиши, 4 курс, миллий ғоя) 362 балл.

“Олий математика” бўйича фан олимпиадасининг I – босқичидан аввалги уч ўринни эгаллаган талабалар қуйидагилар:

1-ўрин.  Сотторов Ойбек Хасанович (исломшунослик йўналиши, 2 курс,  Олий математика) 368 балл.

2-ўрин. Умарходжаев Мурод Улугбекович (исломшунослик йўналиши,  2 курс,  Олий математика) 362 балл.

3-ўрин. Эсчанов Усман Кутлимуратович (исломшунослик йўналиши, 2 курс, Олий математика) 360 балл.

Биринчи ўринни эгаллаган мазкур 5 нафар талаба Республика фан олимпиадасининг 2-босқичида иштирок этадиган олийгоҳлари ва қатнашадиган санаси билан танишинг:

Маънавият, маърифат

ва иқтидорли талабалар

билан ишлаш бўлими услубчиси       

Ғ.Баратов    

بسم الله الرحمن الرحيم

Ислом мўътадил дин

Муҳтарам жамоат! Ислом динини Аллоҳ таоло одамларга машаққат туғдирмайдиган осон ва енгил қилиб нозил қилгандир. Зеро, Қуръони каримнинг кўплаб оятларида ислом енгил дин экани, унда қийинчилик йўқ эканлиги атрофлича ёритилган.

Аллоҳ таоло Бақара сурасида марҳамат қилади:

لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا

яъни: “Аллоҳ ҳеч бир жонга тоқатидан ташқари нарсани таклиф этмайди”, (Бақара сураси, 286-оят).

Динимиздаги барча ибодатлар бандаларнинг тоқат ва қодирликларига қараб буюрилади. Масалан, рўза ибодатини олсак, бир киши хасталиги кучайиши ёки соғайишининг кечикишидан қўрқса, сафарда юрган киши рўза тутишга қийналса, ҳомиладор ёки эмизикли аёл гўдагига зиён етишидан хавотирда бўлса, бундай кишилар ўша вақтда рўза тутмасликларига ижозат берилган. Улар рўза тутишга моне бўлган сабаблар кетганидан сўнг, қолдирган кунларининг қазосини тутиб берадилар. Табаррук ёшдаги отахон ва онахонлар умуман рўза тута олмасалар ҳар кунги рўза учун бир мискин таоми миқдорида фидя берадилар. Динимизда мана шундай тарзда бандаларнинг имкониятларига қараб уларга шароит яратиб берилган.

Яна бошқа бир оятда эса:

يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ

яъни: “Аллоҳ сизларга енгилликни истайди, оғирликни хоҳламайди”, (Бақара сураси, 185-оят).

وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ

яъни: “Аллоҳ таоло динда сизларга бирор ҳараж (қийинчилик) қилмади”, (Ҳаж сураси, 78-оят).

Яна бир мисол, таҳорат учун сув топа олмаган киши ёки хаста кишининг таяммум билан намоз ўқиши, оғир хаста кишиларга имо-ишора билан ибодат қилишнинг жоизлиги, сафардаги кишининг тўрт ракатли фарз намозларни қаср қилиши каби енгиллик ва рухсатлар шулар жумласидандир.

Аллоҳ таоло мусулмон умматининг сифати ҳақида Қуръони каримнинг Бақара сурасида шундай марҳамат қилади:

وَكَذَلِكَ جَعَلْنَاكُمْ أُمَّةً وَسَطًا لِتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ وَيَكُونَ الرَّسُولُ عَلَيْكُمْ شَهِيدًا

яъни: “Ана шундай қилиб, одамлар устидан гувоҳ бўлишингиз ва Расул устингиздан гувоҳ бўлиши учун ўрта уммат қилдик”, (Бақара сураси, 143-оят).

Ислом уммати ҳақиқатда ўрта – мўътадил умматдир. Бошқа баъзи умматларга ўхшаб, бирор ноҳақ тарафга оғиб кетмайди. Ёки бошқасига ўхшаб фақат моддий нарсаларгагина суянмайди. Балки, инсон ўз табиатидаги хусусиятига қараб ҳам руҳий, ҳам моддий жиҳатга ўртача, адолатли, мўътадил ва энг афзал муносабатда бўлади.

Ушбу маънолар Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қуйидаги ҳадиси шарифларида ҳам ўз ифодасини топган.

عن أَبي هريرةَ  رضي الله عنه عن النَّبيّ  صلى الله عليه وسلم  قَالَ: "إنَّ الدِّينَ يُسْرٌ، وَلَنْ يُشَادَّ الدِّينَ أَحَدٌ إلا غَلَبَهُ، فَسَدِّدُوا وَقَارِبُوا وَأبْشِرُوا، وَاسْتَعِينُوا بِالغَدْوَةِ وَالرَّوْحَةِ وَشَيءٍ مِنَ الدُّلْجَةِ" (رواه البخاري).

яъни: Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Албатта дин осондир. Кимки унда чуқур кетса, динга мағлуб бўлади. Шундай экан динда тўғри бўлинглар ва яқинлашиб юринглар. Яхшилик билан суюнтиринг. Саҳар чоғида, тушдан кейин ва кечанинг бир қисмида (ибодат қилиб) фойдаланинг”, дедилар (Имом Бухорий ривоят қилган).

Анас розияллоҳу анҳу ривоят қилган ҳадисда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар:

عن أَنَسٍ رضي الله عنه عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم، قَالَ: يَسِّرُوا وَلاَ تعَسِّرُوا، وَبَشِّرُوا وَلاَ تُنَفِّرُوا (متفق عليه).

яъни: “Осонлаштиринг, қийинлаштирманг! Қизиқтиринг, бездирманг!”, (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти)

Муҳтарам жамоат! Соғлом фикрли инсон яхши англайдики, Ислом дини таълимотида мўътадиллик ғояси ётади ва унга эргашиш инсониятни ҳеч қачон залолатга бошламайди. Зеро, мўътадиллик бу – ҳаддан ошиш ёки сусткашликка йўл қўйиш, қаттиқ олиш ёки ўта бўш қўйиб юбориш ўртасида бўлиб, мана шу мувозанатни сақлаган киши тўғри йўлдан адашмайди.

 Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Бир аъробий Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳузурларига келиб шундай дейди:

عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه أَنَّ أَعْرَابِيا جَاءَ إِلَى رَسُولُ اللّهِ صلى الله عليه وسلم فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللّهِ دُلَّنِي عَلَى عَمَلٍ إِذا عَمِلْتُهُ دَخَلْتُ الْجنَّةَ. قَالَ: «تَعْبُدُ اللّهَ لاَ تُشْرِكُ بِهِ شَيْئًا، وَتُقِيمُ الصَّلاَةَ الْمَكْتُوبَةَ. وَتُؤَدِّي الزَّكَاةَ الْمَفْرُوضَةَ. وَتَصُومُ رَمَضَانَ». قَالَ: وَالَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ لاَ أَزِيدُ عَلَى هٰذَا شَيْئا أَبدا، وَلاَ أَنْقُصُ مِنْهُ. فَلَمَّا وَلَّى، قَالَ النَّبِيُّ صلى الله عليه وسلم: "مَنْ سَرَّهُ أَنْ يَنْظُرَ إِلَى رَجُلٍ مِنْ أَهْلِ الجنَّةِ، فَلْيَنْظُرْ إِلَى هٰذَا"

(مُتّفَقٌ عَلَيْهِ)

яъни: “Мени бир амалга йўллангки, уни қилсам жаннатга кирай”. Шунда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам “Аллоҳга ибодат қиласан, Унга бирон шерик қилмайсан, фарз намозларни ўқийсан, фарз қилинган закотни ўтайсан, Рамазон рўзасини тутасан” дедилар. У: “Жоним Қўлида бўлган Зотга қасамки, бундан зиёда ҳам қилмайман, камайтирмайман ҳам” деди. У қайрилиб кетгач, Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ким жаннат аҳлидан бўлган кишига боқишни истаса мана бунга боқсин”, – дедилар (Муттафақун алайҳ).

Муҳтарам жамоат! Мавъизамизнинг давомида рўзани бузувчи баъзи омиллар ҳақида суҳбатлашамиз.

Қуйидаги амаллар рўзани бузади ҳамда қазо ва каффорат вожиб бўлади:

• қасддан таом ейиш ёки дори истемол қилиш;
• қасддан ичимлик ичиш;
• қасддан жинсий яқинлик қилиш;

Рўзани  қасддан бузишнинг каффорати қуйидагилардан иборат:

1. 60 кун рўза тутиш. Бу рўзани кетма-кет, орасини узмасдан тутиш  шарт қилинади. Шунинг учун икки ҳайит ва ташриқ кунларига тўғри келиб қолмаслиги керак.
2. Агар бунга қодир бўлмаса, 60 та мискинни овқатлантириш. Мискинлар орасида ота-онаси, хотини ва фарзандларига ўхшаш яқинлари бўлмаслиги лозим. Шунингдек, ҳар бир мискинга буғдойдан бўлса ярим соъ, (тахминан 2 кг.) арпа ёки хурмо кабилардан бўлса бир соъ ёҳуд уларнинг қийматини бериш ҳам мумкин.

Қуйидаги амаллар рўзани бузади ва фақат қазосини тутиш вожиб бўлади:

• рўзани унутиб еб ёки ичиб қўйгач, энди рўзам очилиб кетди деган гумон билан ейиш ёки ичишни давом эттирса;
• ҳали тонг отмади деб ўйлаб еб-ичиб ёки жинсий алоқа қилиб қўйилса-ю, аслида тонг отиб бўлган бўлса ёҳуд кун ботди деган гумон билан оғизни очиб қўйса-ю, бунинг акси бўлиб чиқса;
• оғиз ёки бурунни чайишда эҳтиётсизлик туфайли сувни ичкарига киритиб юборса;.
• қасддан оғизни тўлдириб қайт қилса;
• зўрланганлик оқибатида еб-ичилса;
• сафарга чиқиш, касаллик, ҳайз-нифос ва ақлдан озиш каби сабаблар билан бузилса;
• одатда танаввул қилинмайдиган нарсалар, масалан, қоғоз ва лой кабиларни истеъмол қилинса;
• тишлар орасида қолган нўхот миқдорича ва ундан катта ҳажмдаги овқат қолдиғини ютса;
• қулоққа томизилган ёғ ёки сувнинг мазасини ҳалқумида сезса;
• бурунга дори томизса;
• клизма қилса;
• аёлини қучиш ёки ўпиш туфайли маний чиқса;.

Аллоҳ таоло барча амалларимизни Ўзининг шариатига мувофиқ ҳолда бажаришимизни насиб айласин. Омин!