Кофур Ихшидий ва унинг дўсти қора қул эдилар. Уларни Мисрга бозорда сотгани олиб келишди. Кофурнинг дўсти “Ошпазга сотилсам эди, хоҳлаганимча қорнимда тўйғазиб юрардим”, деб орзу қилди. Кофур эса шу шаҳарга подшоҳ бўлишни орзу қилди. Ҳар иккиси ҳам орзусига етди. Кофурнинг дўсти ошпазга сотилди, ўзи эса Мисрнинг волийси Ихшидга ўн саккиз динор эвазига сотилди. Ихсид вафотидан кейин Кофур Ихшиднинг икки ўғли – Унужур ва Алий номидан ҳукумат ишларини бошқарди.

Али вафот этгач Кофур ҳукумат бошқарувида якка ўзи қолди ва амирлик ҳудудини кенгайтиришга киришди. Кофур мутлақ подшоҳ сифатида ҳукуматни йигирма икки йил давомида бошқарди. Бунинг бошланиш даври Ихшидийлар давлати тузулганининг ўттиз тўртинчи йилига тўғри келади. Кофур қулликдан ҳукумат тепасига кўтарилган ноёб тарихий шахс ҳисобланади. Бу ислом тарихида илгари кузатилмаган ҳодиса эди, гарчи кейинчалик бир-неча марта бўлган бўлса ҳам.

Бир куни Кофур ҳалиги дўстининг ёнидан ўтиб қолибди, қараса у жуда ёмон ҳолатда ошпазнинг олдида юрган экан. Шунда атрофидаги одамларга айтибдики: “Уни бу ҳолатга тушурган нарса ҳимматини паст қилганлигидир, шу сабаб уни мана шу аҳволда кўриб турибсиз. Мени эса ҳимматим юқорига парвоз эттирди, мана ҳозир кўриб турибсиз… Агар биз иккимизнинг ҳимматимиз бир хил бўлганида эди, ишимиз ҳам бир хил бўларди!”.

Биз Кофур ва дўстининг ҳоли ҳақида кўп тафаккур қилишга муҳтожмиз! Келажагини қурмоқчи бўлган ҳар қайси инсон ўзгартиришни аввало ўзидан, ичидан бошлаши лозим. Ўзини ўзгартиргандан кейингина ён-атрофидаги ишларни ўзгартиришга ўта олади. Бу имконсиз иш эмас, балки имконсиз иш – сиз ўзингиз имконсиз деб ҳисоблаган нарсадир!

Абдураҳмон Дохил умавийлар давлати қулаб, ҳукумат аббосийларга ўтгандан кейин Шомдан қочиб кетди. У вазиятга кўниб яшашни хоҳламади, ўзгартиришни танлади ва алал-оқибат насронийлар шаҳарлари ичида давлат қурди. У қурган давлат ислом маданияти сифатида шаклланиб, саккиз асрдан ошиқ давом этди.

Мана Мандилони олайлик, у Африка жанубларидаги қамоқхонада йигирма саккиз йил яшади. У қамоқдалик ҳолида одамларга бошчилик қиларди, ҳаёт тарзини янгилаш, яхшилашда жонбозлик қиларди. Унинг ҳаракатларидан хабар топган Жанубий Африка ҳокими Декларк уни қамоқдан озод этди ва Мандило ҳокимга айланди. Нафақат ҳоким, йигирманчи аср афсонасига айланди. Олдинги ҳоким эса унут бўлиб кетди.

Ёки Ҳелен Келлерни мисол қилайлик, у 1880-йил туғма кар, соқов, кўр ҳолда дунёга келди. Шунга қарамай у ёзувчи, ўқитувчи, сиёсий тафаккур соҳибаси бўлиб етишди ва инсоний муваффақият борасида башариятга намуна бўлди. Фақат ногиронларга эмас, соғломларга, ҳатто улардан баландларга ҳам! Бу аёл ўзидаги учта тўсиққа (кўзи ожизлик, эшитмаслик, забонсизликга) қарши курашиб, саъй-ҳаракат, яхшиликка тўла ҳаёт кечирди.

Шулардан хулоса қилиб айтамизки, ҳаёт тараққиёти воқеъликка рози бўлиб ҳаёт кечириб юравермайдиган, паст ҳолатга кўнмайдиган оқил, заковатли кишиларга муҳтож экан. Бундай одамлар изчил ҳаракатда бўладилар, ҳаракатларидан малолланиб ёки чарчаб қолмайдилар. Зеро ўзгартириш, тараққий эттириш, фаол ҳаракатда бўлиш тирикларнинг ишидир! Жим-житлик, сукунат қабрдаги ўликларга хос!

Ибн Қаййим роҳимаҳуллоҳ айтади: “Олийҳиммат кишилар фақат энг олий ва оқибати мақтовли нарсаларнигина ўзларига раво кўришади. Ҳиммати паст одамлар эса паст нарсалар атрофида ўралашиб юришади ва уларга худди пашша ахлатлар устига қўнганидек қўнишади!”.

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

XIX халқаро мусулмон форуми Москвада бўлиб ўтди. Россия Федерацияси мусулмонлари Диний идораси томонидан ташкил этилган анъанавий анжуманда Миср, Қатар, Италия, Ироқ, Эрон, Малайзия, Озарбайжон, Мавритания, Афғонистон, Жазоир, Қозоғистон, Қирғизистон, Фаластин, Сурия, Тунис, Туркия, Қувайт, Бирлашган Араб Амирлиги ҳамда Ўзбекистон давлатларидан вакиллар қатнашди.

Нуфузли форум "Диний раҳбарларнинг маънавий-ахлоқий қадриятларни ҳимоя қилиш, тинчлик ва хавфсизликни мустаҳкамлашдаги ўрни" мавзусида ўтказилди. Унда 38 та мамлакатдан 90 дан зиёд муфтийлар, ислом уламолари, давлат ва дин арбоблари, сиёсатшунослар, олимлар, элчи ва дипломатлар иштирок этди.

Халқаро анжуманда Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакили Иброҳимжон домла Иномов ҳам қатнашиб, “Диний бағрикенглик: Ўзбекистон мисолида” мавзусида маъруза қилди.

Иброҳимжон домла ўз чиқишида баён этган Ўзбекистонда бўлаётган ислоҳотлар, хусусан, диний соҳадаги улкан ўзгариш ва кўплаб янгиликлар анжуман иштирокчиларида катта қизиқиш уйғотди.

Халқаро анжуман доирасида Ўзбекистон мусулмонлари идораси вакилини Россия Федерацияси мусулмонлари Диний идорасининг раиси, муфтий Шайх Равиль Гайнуддин қабул қилди.

Самимий суҳбатда Муфтий жаноблари Ўзбекистон ҳақида жуда илиқ сўзлар билан эслаб, ўтган улуғ устозларни юксак эҳтиром ва катта ҳурмат билан ёдга олди.

Шунингдек, муфтий Шайх Нуриддин Холиқназар ҳазратларига салом ва дуолар йўллаш баробарида диний соҳада олиб борилаётган хайрли ислоҳотларга улкан муваффақиятлар тилади.






Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Мамлакатимиздаги Маънавият ва маърифат маркази, “Маърифат” тарғиботчилар жамияти томонидан “Маънавият фидойиси”  кўкрак нишонини топширишга бағишланган тадбир ўтказилди. 

Республика Маънавият ва маърифат маркази раҳбари, сенатор Минҳожиддин Мирзо маросимни очиб берар экан, диёримизда маънавий-маърифий соҳада амалга оширилаётган ислоҳотлар, уларнинг мазмун-моҳиятини ҳақида атрофлича тўхталиб, бу борада жонкуяр фидойи зиёлиларимизнинг ҳиссалари беқиёс эканини таъкидлади.

Тадбир давомида юртимиз маънавий-маърифий ҳаётида муҳим ўрин эгаллаган, ўзининг фидокорона меҳнатлари орқали соҳа ривожига муносиб ҳисса қўшиб келаётган турли ташкилот ва идораларнинг бир гуруҳ фаол ва жонкуяр ходимларига “Маънавият фидойиси” кўкрак нишони топширилди.

Эътиборлиси, нуфузли кўкрак нишон соҳиблари орасида Ўзбекистон мусулмонлари идораси бўлими мудири Музаффар домла Камолов ҳамда Дин ишлари бўйича қўмита раиси ўринбосари Дилбар Ғуломова ҳам бор.

Аллоҳ таоло мазкур мукофотни совриндорларга муборак айлаб, келгусидаги фаолиятларига куч-қувват ато этсин. 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Матбуот хизмати

Ўтган ишга кўз-ёш тўкиб, ҳасрат чекиб ўтирадиганларга дунё кулиб боқмайди. Шунингдек бошқаларнинг қийинчилиги устидан кулиб, вақтларини зое кетказадиганларга ҳам кунлар шафқат қилмайди. Кунлар ўтиб кетаверади, улар эса ортда қолиб кетаверадилар.

Тўкилган сутга, яъни қўлдан кетган ишга ўксиниб ўтирманг, балки ишингизга қўшимча куч, саъй-ҳаракат беринг, токи бу ҳаракат сизни қўлдан чиқарганларингиз ўрнини ёпадиган ютуқларга эриштирсин!

Агар қандайдир ишни бажаришда фурсатни қўлдан бой берсангиз ва бундан ичингиз алангаланса, унинг оловини ушбу оят билан ўчиринг:

“Шояд Роббимиз унинг ўрнига ундан кўра яхшироғини берса. Биз ўз Роббимизга рағбатлимиз, дедилар” (Қалам сураси, 32-оят).

Ҳеч қачон афсусланманг, агар олдинги ишингиз натижаса яхши бўлган бўлса, кейинги сафаргиси зўр бўлади. Агар ёмон бўлган бўлса, тажриба бўлади.

Ўтган иш ҳақида ўйлаб, унинг атрофида айланиб юрманг, агар унда яхшилик бор бўлганида эди унга ҳозир эришган бўлардингиз!

Дунё сизга қанчалик торлик қилса ҳам, муаммоларингиз қанча кўпайса ҳам, машаққатлар сизга кетма-кет тўқнашса ҳам, сизда ўзингизни ўнглашга, янгидан ҳаракат қилиб кўришга имкон бўлади. Албатта ўзингизда азму-қарор топа оласиз!

Қандай бўлиши ҳақида ўйлаб вақтингизни зое кетказманг, дарров ишга киришинг! Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг қуйидаги ҳадисларини доим ёдингизда тутинг:

“Сенга бирор мусибат етса, “Шундай қилмаганимда бундай бўларди, ундай бўларди”, дема. Балки: “Аллоҳ шуни тақдир қилди, Аллоҳ нимани хоҳласа қилади”, деб айтгил. Чунки “Ундай қилмаганимда эди, бундай қилмаганимда эди” каби сўзлар шайтонга иш очиб беради” (Имом Муслим ривояти).

Умид учқуни қанчалик кичик бўлмасин, ҳаёт қийинчиликлари ортидан қанчалик заифлашмасин асло ўчмайди. Чунки қалбингиздаги умид боғичининг нариги тарафи Аллоҳга боғлангандир!

Мододмики Аллоҳ сиз билан экан, умидсизлик сизга раҳна солмайди. Фақат сизнинг вазифангиз – Аллоҳдан умидингизни униб-ўсиши, бутун вужудингизга ёйилиши учун ишонч билан озуқалантиришингиздир!

Кўпчилик одамлар сизда умидсизлик уйғотишга ҳаракат қилишади, сизга доим “Бўлди, таслим бўл, энди ортингга қайт”, деб айтишади. Сиз уларга эътибор берманг, қайрилиб ҳам қараманг, ўзингиз учун танлаган йўлингиздан юришда давом этинг. Зеро ҳақ узра собит туриш нақадар ҳам катта жасорат!

Аллоҳ қудрати, фазлу-марҳамати шу қадар кенг Зотки, сиз ўта умидсизликка тушгандан “Калити яратилмаган ҳам бўлса керак”, деб ўйлаганингиз эшикни ҳам очиб бера олади. Асосийси сиз шунга ишонсангиз, Аллоҳдан мадад сўрасангиз, ҳақ йўлда собит турсангиз бўлгани!

Доктор Ҳассон Шамси Пошонинг "Метин қоялар" китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Неъматуллоҳ Исомов таржимаси.

Ҳар сафар бозорга борадиган бўлсак, дадам бизга мана шу қиссани ёдга олишимизни айтардилар. Баъзи пайтлари эринмай бошидан охиригача ўзлари ўқиб берардилар.

Бир куни Молик ибн Динор бозор расталари оралаб ўтиб борарканлар, ғарқ пишган, ҳатто ҳидлари анқиб турган анжирга кўзлари тушибди. Ўша анжирдан егилари келибди. Лекин олдиларида бирор чақа пуллари йўқ экан. Емайман, индамай ўтиб кетаман деб ҳар қанча уринсалар ҳам нафслари ғолиб келиб сотувчидан насияга анжир сўрабдилар. Бироқ сотувчи бунга рози бўлмабди. Молик ибн Динор ўша вақтда катта олимлардан бўлсалар-да, ўзларини танитмабдилар. Нафс эса ғалаённи тўхтатмабди. Кейин сотувчига пояфзалларини гаровга олиб қолиб насияга анжир сотишни илтимос қилибдилар. Сотувчи “Пояфзалингни бошимга ураманми” дегандек яна рад жавобини берибди. Чунки у ҳаммага машҳур Молик ибн Динорни танимаётган эди. Молик ибн Динор иккинчи марта илтимослари ерда қолгач, хушларини йиғибдилар. Нафсимнинг гапига қулоқ солиб ўзимни қанчалик хор қилдим деб мевалар растасидан узоқлашибдилар.

Бўлаётган воқеани кузатиб турган атрофдаги инсонлар савдогарнинг олдига келиб “Сен кимни қайтариб юборганингни биласанми? Ахир бу ўша машҳур Молик ибн Динор-ку!” дейишибди. Савдогарнинг хуши бошидан учибди. Чунки у ҳам Молик ибн Динор ҳақида кўп эшитган, учратсам дуосини оламан деб юрган ихлосманд кишилардан экан. Сотувчи қилиб қўйган ишидан роса хижолат бўлибди. Лекин Молик ибн Динорнинг олдиларига ўзи боргани ботинолмабди. Қулларидан бирини бир арава тўла анжир билан Молик ибн Динорнинг кетидан юбора туриб шундай деб тайинлабди: “Зинҳор ортинга анжир билан қайта кўрма, олмайман десалар ҳам кўндир. Агар сендан анжирларни қабул қилиб олсалар, Аллоҳ розилиги учун сени озод қиламан”.

Озодликка йўл топилганидан ўзида йўқ хурсанд бўлиб кетган қул оёғини қўлига олиб Молик ибн Динорнинг ортларидан эргашиб у кишига етиб олибди. Лекин ҳар қанча таклиф қилса ҳам буюк шайх Молик ибн Динор анжирларни олмабдилар. Қул бечора озодлик умидида куйиб пишибди. Молик ибн Динор: “Саййидингга бориб Молик ибн Динор бу анжирларни олмас экан, у то қиёматгача анжир ейишни ўзига ҳаром қилибди деб айтгин”, дебдилар. Қул ҳам таслим бўлмай: “Ҳазратим, буни олмасангиз бўлмайди, агар сиз мендан анжирни қабул қилиб олсангиз, саййидим мени озод қилишга сўз берди, менинг озодлигим шу анжирларга боғлиқ” дебди. Молик ибн Динор унга маъноли бир қараш қилиб: “Агар сенинг озодлигинг шу анжирларга боғлиқ бўлса, менинг қуллигим ҳам шу анжирларга боғлиқ” деб жавоб берибдилар ва қулни анжир тўла араваси билан ортига қайтариб юборибдилар.

Молик ибн Динор нафсларининг гапига кириб, ўзларини хор қилиб қўйганлари учун нафсларига шундай жазо берган эканлар. Ҳатто ўша ҳодисадан кейин анжирни бутунлай емай қўйган эканлар. Бозорга борган киши у ерда турли хил неъматларни кўради. Табиийки, уларнинг барчасига эга бўлишга доим ҳам имкон топилмайди. Шундай онларда нафснинг истакларини жиловлашда мана шундай қиссаларнинг аҳамияти катта бўлгани учун дадам доим бизга мана шу ҳикояни айтиб берардилар.

Доктор Абдуллоҳ Муҳаммад Абдулмуътининг

“Фарзанд тарбиясида 700 та сабоқ” китобидан

Ғиёсиддин Ҳабибуллоҳ, Камронбек Ислом таржимаси.