muslim.uz
Агар бу сизнинг охирги Рамазонингиз бўлса...
Яна бир Рамазонгача – раҳмат ва мағфират ойигача яшашимизга имкон берган Аллоҳга ҳамдлар бўлсин.
Келинг, бу ойни охират ҳаёти учун кўпроқ фойда билан ўтказишга ҳаракат қилайлик, чунки эҳтимол кимдир учун бу охирги рамазон ҳам бўлиши мумкин.
Рамазон - бу бошидан бошлаш, тавба қилиш ва ҳаётингизни ўзгартириш учун имконият.
Агар сиз Қуръон ўқишни, тинглашни ёки ёдлашни, қўшимча ибодат қилишни, тунларингизни ибодат билан ўтишини, Аллоҳни кўпроқ зикр қилишни истасангиз ўша ишингизни шу муборак ойдан бошланг!
Ушбу имкониятни қўлдан бой берманг!
Аллоҳ бу ойни биздан рози бўладиган тарзда ўтказишимизга ёрдам берсин!
Ўтган Рамазонда биз билан бирга бўлган қанча дўст ва ёронларимиз, устозларимиз бугун қабрлардан жой олишган.
Ўлим тўсатдан келади ва ўлимдан кейин ҳеч ким бу дунёга қайтмайди.
«Токи қачон улардан (яъни мушриклардан) бирига ўлим келганида:
«Парвардигор, мени (яна ҳаётга) қайтаринглар. Шояд, мен қолган умримда яхши амал қилсам», деб қолур. Йўқ! (У асло ҳаётга қайтарилмас). Дарҳақиқат бу (ҳар бир жон бераётган кофир) айтадиган сўздир. Уларнинг ортида то қайта тириладиган кунларигача (дунёга қайтишларидан тўсиб турадиган) бир тўсиқ бўлур». (Мўминун, 99-100 оятлар).
Ўлимдан кейин бу дунёга қайтишнинг иложи йўқ, лекин ҳамма: агар у гуноҳкор бўлса - тавба қилиш ва агар у яхшилик қиладиганлардан бўлса - яхши амаллар сонини кўпайтириш учун хоҳлайди.
Агар бу Рамазондан кейин вафот этсак-чи?
Биз яна рўза тутиш учун қайтиб келишни, қабрда ва охиратда бизга кўпроқ фойда келтирадиган амалларни бажаришни хоҳламаймизми?!
Ўзингизни гўёки ўлимдан кейин яна ҳаётга қайтгандек тасаввур қилинг! Қайтиб келганингиз, шу ойда ҳаётингизни яхшилаш учун, илгари йўқотганларингизни қоплаш учун, Қиёмат куни тарозида оғир келадиган савоб ишларни бажариш учун яна бир имкониятга эга эканлигингизни ўйлаб кўринг...
Аллоҳдан бизни гуноҳларимиздан поклашни, тавбамизни қабул қилишини ва яхшилик қилганларнинг ажрини зиёда қилишни сўраймиз.
Ёқуб Умар
Шариат иқтисодиёти ва исломий банк масалалари муҳокама қилинди
"Ўзбекистон ва Индонезия: Индонезиянинг Ислом иқтисодиётини амалга ошириш тажрибаси ва ҳамкорлик истиқболлари" мавзусида икки мамлакат вазирлик, идора ва университетлари вакиллари иштирокида онлайн анжуман ўтказилди. Тадбир юртимизнинг Индонезиядаги элчихонаси, Парамадин университети (ПУ) ва Индонезия Шариат иқтисодиёти ва молия миллий қўмитаси (ИШИММҚ) ҳамкорликда ташкил этди.
Масофавий анжуманда ИШИММҚ Инфрастуктура департаменти директори Султан Эмир Ҳижоят ва ПУ проректори, шариат иқтисодиёти бўйича мутахассислар миллий гуруҳи аъзоси Ҳанди Ризо маъруза қилди. Шунингдек, унда Индонезиянинг Шариат иқтисодиёти ва Ислом банки тамойилларини амалга ошириш бўйича тажрибаси, бу борада ҳозирги давлат сиёсати стратегияси тақдим этилди.
Тадбир давомида томонлар шариат иқтисодиёти ва Ислом банки соҳасида қўшма тадқиқотлар ўтказиш бўйича ишчи гуруҳ ташкил этиш, Самарқанд Иқтисодиёт ва сервис институти билан Парамадин университети (ПУ) ҳамкорликда ўқитиш ва академик алмашинув бўйича ҳамкорлик меморандуми имзолашга келишиб олинди.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Бир оят тафсири: Аллоҳ сизларга енгилликни истайди
«Рамазон ойи – одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир. Бас, сизлардан ким бу ойда (ўз яшаш жойида) ҳозир бўлса, рўзасини тутсин. Кимки бемор ёки сафарда бўлса, (тута олмаган кунларининг) саноғи бошқа кунлардандир. Аллоҳ сизларга енгилликни истайди, оғирликни хоҳламайди. Бу – ҳисобни тўлдиришингиз ҳамда ҳидоятга бошлагани учун Аллоҳга такбир (ҳамду сано) айтишингиз ва шукр қилишингиз учундир» (Бақара, 185).
Салама ибн Акваъ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинди: «“Агар билсангиз, рўза тутишингиз (фидя бериб, тутмаганингиздан) яхшироқдир” ояти нозил бўлганида, ким хоҳласа рўза тутарди, хоҳламаса, рўза тутмасдан фидя берарди. “Бас, сизлардан ким бу ойда (ўз яшаш жойида) ҳозир бўлса, рўзасини тутсин” ояти ҳукмни бекор (насх) қилди» (Имом Бухорий ривояти).
«Рамазон ойи – одамлар учун ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон нозил қилинган ойдир…»
Рамазон қамарий йилнинг тўққизинчи ойидир. Рамазон сўзининг маъноси ҳақида турли фикрлар билдирилган. Жумладан, Халилдан бундай нақл қилинади: «Рамазон “рамзо” сўзидан олинган бўлиб, куздан олдин ёғадиган ёмғир маъносини англатади. Ёмғир ер юзининг ғуборини ювганидек, Рамазон рўзаси бандалар гуноҳларини ювиб, қалбларини поклайди».
Рўза биздан олдинги умматларга ҳам фарз бўлган ибодатдир. Аллоҳ таоло Рамазон ойини рўзасини фарз қилиш ва у ойда Қуръони каримни нозил қилиш билан шарафлади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Аллоҳ таоло Рамазон рўзасини фарз қилди. Мен қиёмни (таровеҳ намозини) суннат қилдим. Рамазон рўзасини тутиб, қоим бўлган (таровеҳ намозини адо қилган) одам онадан туғилган кундаги каби гуноҳдан фориғ бўлади”, дедилар.
«…ҳидоят (манбаи) ва тўғри йўл ҳамда ажрим этувчи ҳужжатлардан иборат Қуръон…», яъни Қуръони карим одамларни тўғри йўлга бошлайди. У ҳаққа бошловчи ва ҳақни ботилдан ажратувчи очиқ-ойдин далил ва ҳужжатдир.
Уламолар Қуръони каримнинг “Фурқон” (ажрим этувчи) деб номланиши ҳақида турли фикрлар билдирганлар. Айрим олимлар: «У бир неча йиллар мобайнида бўлак-бўлак бўлиб нозил бўлгани учун “Фурқон” деб номланган», дейишган. Бошқа муфассирлар: «Инсониятга жаннат ва дўзах, савоб ва гуноҳ, ҳалол ва ҳаром, яхшилик ва ёмонлик, эзгулик ва ёвузлик, ҳақ ва ботил ўртасидаги фарқни ажратиб бергани учун “Фурқон” деб номланди», деганлар.
«…Бас, сизлардан ким бу ойда (ўз яшаш жойида) ҳозир бўлса, рўзасини тутсин…» Ким Рамазон ойи кирганда ўз яшаш жойида саломат бўлса, унга рўза тутиш фарздир.
«…Кимки бемор ёки сафарда бўлса, (тута олмаган кунларининг) саноғи бошқа кунлардандир». Беморлар ва мусофирларга рўза тутиш машаққат, қийин бўлса ё сафарда бўлса, саломат бўлганларида ва сафардан ўз яшаш жойига қайтганларида қазосини тутиб беришлари шарти билан касал ё сафарда бўлган кунлари рўзасини тутмаслиги мумкин.
Ким рўза тутса саломатлигига зарар етса ё касаллиги зиёда бўлса, ёки соғайиши кечикса, Рамазон ойида рўза тутмай, тузалганидан сўнг рўза тутиб бериши жоиз.
Абу Ҳанифа ва Имом Шофиъий раҳматуллоҳи алайҳима: “Бемор ва мусофирни қуввати етса рўза тутиши, кучи етмаса тутмаслиги афзал”, деб таъкидлаганлар.
«…Аллоҳ сизларга енгилликни истайди, оғирликни хоҳламайди…» Фуқаҳолар оятнинг бу қисмидан “Машаққат енгилликни жалб қилади” деган усул қоидасини оладилар. Аллоҳ таоло инсонларга қийинчиликни эмас, уларга енгиллик ва манфаатни хоҳлайди.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳу оят тафсирида: “Енгиллик” рўза тутмаслик, “оғирлик” сафарда рўза тутишдир, дейди.
«…Бу – ҳисобни тўлдиришингиз ҳамда ҳидоятга бошлагани учун Аллоҳга такбир (ҳамду сано) айтишингиз ва шукр қилишингиз учундир».
Имом Абу Жаъфар бу оятни: “Касал ё мусофир бўлиб, рўза тутмаган кунларингизнинг қазосини тутиб, рўза кунлари ҳисобини тўлдиришингиз, сизларни тўғри йўлга бошлагани учун Аллоҳ таолога ҳамд айтиб, улуғлашингиз ва шукр қилишингиз учундир”, деб тафсир қилган.
Ифторликда нега айнан хурмо билан оғиз очилади?
Шоҳ Валиюллоҳ Деҳлавий “Ҳужжатуллоҳил балиғо” китобларининг “Рўза ҳукмлари” бобида бир ҳадисни келтирадилар:
“Пайғамбаримиз саллоллоҳу алайҳи васаллам айтдилар: “Агар сизлардан бирортангиз оғиз очадиган бўлса, хурмо билан оғиз очсин. Албатта у баракадир. Агар уни топа олмаса, сув билан ифторлик қилсин. Чунки у покловчидир”. (Аҳмад, Доримий ривояти)
Айтаманки, инсоннинг табиати ширинликни ёқтиради, айниқса очликдан сўнг. Жигар ҳам ширинликни хушлайди. Арабларнинг ҳам табиати хурмога моил. Хурмо муносиб вақтда тановул қилингани учун, барака олиб келади”. (иқтибос тугади)
Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам буюрган ҳар бир ишларида ҳикмат ва фойда мужассамдир. Ушбу ифторликда хурмо танавул қилиш ҳадиси ҳам жуда кўплаб фойдани ўз ичига олади. Айниқса, тиббий жиҳатдан!
- Оғиз очиш пайтида қорин очқаб, бадан кўп таом истаб турган ҳолатда хурмо биринчи бўлиб ошқозонга етиб борса, мияга тўқлик ҳиссини жўнатади. Натижада ҳолсизланиб турган ошқозонга енгил ва тез ҳазм бўлувчи мева жойлашади.
- Витамин А, B-1,2,3,5,6,9, C, D, K, Калций, темир, фосфор, руҳ, натрий ва марганец сингари комплекс элементларни ўзида мужассам қилган.
- Хурмодаги калий миқдорининг юқорилиги боис асаб тизими ўзига келади.
- Очликнинг сўнгги соатларида қонда қанд миқдори кўтарилади. Натижада ҳолсизлик, дангасалик, диққатни жамлай олмаслик каби ҳолатлар авж олади. Хурмо эса қондаги қанд миқдорини пасайтиради.
- Чексиз қувват манбаи бўлиб, кун давомидаги чарчоқдан фориғ этади.
- Таркибида кўплаб фойдали элементлар ва витаминлар сабаб, саратон касаллигини бартараф этади.
- Жигар фаолиятини яхшилайди.
- Ўзи шира, глюкоза ва сахарозага бой бўлсада, қанд миқдорини кўтармайди. Аксинча, туширади. Бир кунда тўрт донадан истеъмол қилиш тасвсия қилинади. Ортиқчаси кўплик қилади.
- Ўпка ишлашини яхшилайди.
- Анемия ва гипертонияда жуда фойдали.
- Иммунитетни кўтаради.
- Юрак фаолиятини ривожлантиради.
- Юздаги нерв толалари шол бўлишидан сақлайди.
- 1 донаси тахминан 23 колорияга эга.
- Озишни истаганлар ширинлик сифатида тановул қилсалар бўлади.
- Кислота балансини ушлаб туради.
- Ҳомиладор ва эмизикли аёлларга энг яхши озуқа манбаи ҳисобланади.
- Стресс ва тарангликни камайтиради.
Шу ва шунга ўхшаш фойдали жиҳатларни ўзида мужассам этган хурмо меваси ёшу қарига бирдай мос келади. Фақат уни ҳам меъёрида истеъмол қилиш зарур.
Ифторлик ва саҳарлик дастурхонингиздан тотли хурмо меваси аримасин!
Н.Саидакбарова тайёрлади
Фиқҳ фани: Ғуслнинг фарзи (аудио)
Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти мударриси
Тожиддинов Абдусамад
Видеолавҳалар
