Пайғамбаримиз алайҳиссалом Хадича онамиз розияллоҳу анҳодан уч ўғил, тўрт қиз кўрдилар. Маккада туғилган тўнғич ўғлининг исми Қосим эди. Шунга кўра, Пайғамбаримизни араблар “Абул Қосим” деб аташди. Кейин тўрт қиз – Зайнаб, Руқия, Умму Кулсум (Гулсум), Фотима туғилди. Ҳаммаси Пайғамбаримиз алайҳиссаломга ваҳий келмасдан илгари дунё юзини кўрган. Нубувват даврида бир ўғил туғилган. Унга Абдуллоҳ деб исм қўйганлар. Уни Таййиб, Тоҳир деб ҳам аташарди. “Таййиб, Тоҳир Абдуллоҳдан кейин туғилган эгизак ўғиллар”, деган уламолар ҳам бор. Уларнинг  барчаси ҳижратдан аввал Маккада туғилган. Тўнғич ўғиллари Қосим икки ёшга тўлмасдан  Маккада вафот этган. Абдуллоҳ ҳам бир неча ойлигида нобуд бўлган. Шундан кейин Пайғамбаримиз алаҳиссаломнинг ўғил фарзандлари қолмади. Араблар эса қизларни фарзанд қаторида кўрмасди. Шунинг учун Қурайш мушриклари раиси Ос бин Воил: «Муҳаммаднинг  уруғи кесилди, у дунёдан боласиз ўтади. “Фаҳува абтару” (насли узилди, оти ўчди)» деб шовқин солди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам маъюс бўлганларида Аллоҳ таоло Кавсар сурасини нозил қилди. Сура охирида Пайғамбар душманларини таърифлаб, Аллоҳ таоло “улар – абтар”дир, дейди.

“Абтар” сўзининг бир неча тафсирлари мавжуд. Масалан, барча яхшиликлардан маҳрум; номи ўчадиган; насл-насаби қурийдиган; сулоласи қирқилган ва ҳоказо. Пайғамбар алайҳиссаломга нисбатан бу сўзни қўллаган мушрикларга Аллоҳ таоло шу сурада раддия берган.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг учинчи ўғиллари Иброҳим ҳижратнинг саккизинчи йили туғилган. Унга еттинчи куни қўчқор сўйиб ақиқа; кейин сочининг оғирлигича кумуш садақа қилдилар. Йигирма ойлик бўлганда Иброҳим ҳам вафот этиб, Бақиъ қабристонига қўйилди.

Еттинчи куни қудрати етган кишига икки қўй ёки бир қўй сўйиб болага ақиқа қилиш, шу куни исм қўйиш, сочини олдириш, унинг оғирлигича кумуш садақа қилиш Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам умматларига суннат бўлиб қолди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг Қосимдан кейин туғилган қизлари Зайнаб розияллоҳу анҳо эди. Бу қизларини вояга етгач, холасининг ўғли Абул Осга бердилар. Улардан икки бола: Али исмли ўғил ва Умома исмли қиз туғилди.  Абул Оснинг онаси Хадича онамизнинг синглиси бўлган. Набиралари Али ҳам балоғатга етар-етмас вафот топган. Қиз набираси Умомани эса, Фотима розияллоҳу анҳо вафот этганидан кейин Али розияллоҳу анҳу никоҳига олган. Чунки Фотима онамиз шундай васият қилган эди. Зайнаб розияллоҳу анҳо Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам 30 ёшга кирганида туғилиб, ҳижратнинг саккизинчи йилида вафот этган.

Иккинчи қизи Руқия розияллоҳу анҳони ҳазрат Усмон розияллоҳу анҳуга узатганлар. Ҳижратнинг иккинчи йилида вафот топгач, учинчи қизи Умму Кулсум розияллоҳу анҳони ҳазрат Усмон розияллоҳу анҳуга никоҳлаб бердилар. Шунинг учун Усмон розияллоҳунинг лақаби “Зиннурайн” – икки нур эгаси бўлди. Умму Кулсум ҳазрат Усмон розияллоҳу анҳу билан 6 йил умр кечирди, фарзанди бўлмади. Ҳижратнинг тўққизинчи йили вафот этди. Бақиъ қабристонига дафн этилди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг тўртинчи қизи Фотимаи Заҳро розияллоҳу анҳони ҳижратнинг иккинчи йили ҳазрат Али розияллоҳу анҳуга никоҳлаб бердилар. Ўшанда Фотима розияллоҳу анҳо 15 ёшда, Али розияллоҳу анҳу 28 ёшда эди. Фотима онамиз ҳижратнинг ўн биринчи йили, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам боқий дунёга кўчганларидан 6 ой ўтгач, 28 ёшида вафот этди.

Фотима розиялоҳу анҳодан 6 фарзанд туғилган. Ўғиллари: Ҳасан, Ҳусан, Муҳсин; қизлари: Зайнаб, Умму Кулсум, Руқия.

Пайғамбаримизнинг дуолари Имом Ҳасан, Имом Ҳусанларга етиб, наслларига Аллоҳ таоло барака берди. Китобларда ёзилишича, азиз авлиёларнинг аксари ана шу зотларнинг авлодларидан чиқади. Наинки, ислом тупроғида, балки бутун ер юзида бу муборак зотлардан тарқалган авлодларнинг қадами етмаган жой йўқ. То қиёматгача Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг зурриётлари шу икки набиралари наслидан давом этади.

Ходимлар бўлими мутахассиси

Зарифа Маҳкам қизи

тайёрлади.

Рамазон ойининг илоҳий раҳматлар ёғилиб турган барокатли кечаларида муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари Андижон вилояти Марҳамат туманидаги “Имом ал-Бухорий” жоме масжидига ташриф буюрдилар. Мўмин-мусулмонларга муборак Рамазон ойининг раҳмат даҳаси якунига етиб бораётгани, бу ойда ибодату илтижоларни жуда ҳам кўпайтириш, ғанимат кунларни қадрига етиб қолиш тўғрисида мавъиза қилдилар.
Муфтий ҳазратлари намозхонларга бугунги кунда мамлакатимизда олиб борилаётган муборак динимиз тараққиёти йўлидаги хайрли ишлар, ижроотлар ва бундай неъматларга нисбатан ҳар бир киши туну кун Парвардигорга доим шукрона қилиш тўғрисида сўзлаб бердилар. Муфтий ҳазратлари мўмин-мусулмонларга рамазон ойининг файзу тароватидан баҳра олиб, Рамазоннинг ҳақиқий завқи – Қуръон тиловати ва зикруллоҳ билан онгу шуурларимизни банд қилиш, улуғ ойнинг илоҳий файзидан насибадор бўлишга чақирдилар.
Шундан сўнг, ушбу жомега йиғилган минглаб намозхонлар билан бирга-бирга таровиҳ ва хатми Қуъон намозларини адо этдилар.
Жоме масжидга йиғилган мўмин-мусулмонлар муфтий ҳазрат ташрифларидан бағоятда мамнун бўлишди. Уларнинг таъсирчан ва ибратли маърузари намозхонлар кўнглидан яхши жой олди.
Муфтий ҳазратнинг Андижон вилоятига сафарлари давом этмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

ЎМИ Матбуот хизмати

Юртимизга эзгуликлар баракотини ёғдириб давом этаётган  моҳи Рамазон юртдошларимиз қалбида эзгу амалларга интилиш рағбатини уйғотмоқда. Рамазон шарофатидан руҳланган  диллар меҳр-оқибат , ўзаро иззат-ҳурмат ва дўст биродарлик туйғулари билан  покланмоқдалар.

Рамазон ойининг улуғлиги ҳақида  барча оммавий ахборот воситалари орқали маърифий тарғибот ишлари олиб борилмоқда.

Айниқса «Namangantoday.uz» муҳарририяти томонидан  тайёрланаётган туркум материаллар ўзининг мазмундорлиги билан эътиборга сазовор. «Namangantoday.uz» навбатдаги кўрсатувридан бирини «Ўттиз айём жилоси» деб номлабдики, унда Рамазон ойининг  фазилатлари  ўзига хос даъваткорлик билан  композициялаштирилган. Уламоларимизнинг илмий асосланган  маълумотлари, тасвирдаги манзаралар билан уйғун.  Бу каби жиҳатлар  кўрсатувнинг маърифий қимматини оширган.

Манба: http://namtoday.uz

Ўзини бағоят ҳақир тутувчи одам кимлардадир хайрихоҳлик туйғусини уйғотса, кимларнингдир нафратини қўзғайди. Аммо, биз-чи, биз ўша одамни тўғри тушунамизми? Ўзимизни-чи, бошқаларни-чи? Ҳаммани қизиқтирадиган ана шу саволга ислом руҳиятшуноси, шахс ва корпоратив ривожланиш тренери, мураббий Ойша Анастасия Корчагина жавоб беради.

– Одамлар кўпинча ўзларини йўқотиб қўяди ва уст-устига хатолар қилади. Ўзни англаш учун нима қилиш керак? Бир тарафдан, биз ўзимиз ҳақимизда кўп нарса билмаймиз – танамиз, қалбимиз, онгимиз ва онгимиз остида нималар кечаётганини англай олмаймиз. Бошқа тарафдан, шайтон аслликни устамонлик билан кўздан пана қилади. Ана шу сабабларга кўра, кўпинча ўзимизни аслида қандай бўлсак, шу ҳолимизча кўра олмаймиз, ўзимизга ҳар тарафдан қараб кўриш тўғрисида ўйламаймиз. Бу эса ўзимизни ўзимиз сезмаган ҳолда бошқалар билан қиёслашга вақт сарфлашимизга сабаб бўлади. Ана шу қиёслашимиз ниҳоясида ўзимизни бировдан яхши ёки ёмон деган хулосага келамиз.  

Ўзни бошқалардан афзал ҳисоблаш бу – ошкора мутакаббирлик. Ўзни бошқалардан паст тутиш эса ўзини хақир тутиш деб баҳоланади. Аслида бу айнан ўша мутакаббирликнинг оёғи осмондан бўлиб турган кўриниши, холос. Шу сифат халқ ифодасида “Ўта камтарлик ҳам мутакиббирликдир”, дея ифодаланади. Инсонлар бошқалардан ажралиб туриш учун ўзини қандай тутса-тутаверсин, барибир, моҳият ўзгармайди – Аллоҳ таолонинг олдида барчамиз баробармиз. Ана шундай кўзга чалинмас, аҳамиятсиздек кўринган нарсалар замирида шайтоннинг ҳийлалари гўёки табиий ҳиссиётлар ва  ўзига-ўзи ачиниш туйғуси қиёфасида намоён бўлади. Бироқ ушбу ҳиссиётлар ва ўзига ачиниш туйғуси инсоннинг ҳаётида ҳеч қандай ўзгариш ясамайди. Аксинча, у худди оёққа боғланган оғир тошга ўхшаб ғамгинлик ва бахтсизлик комига тортаверади. Бизни яратган Раббимиз ҳар биримиз ўзимиз ҳақида билмаган нарсаларимизни билади. У бизга ўзимиз ҳақида маълумот берар экан, бу билан ўзимизга ҳам, бошқаларга ҳам зарар етказиб қўйишимиздан сақлайди. Аллоҳ таолонинг амрларига оғишмасдан амал қилиб яшаган кишига, эҳтимол, ўзи ҳақида ҳамма нарсани билиши шарт ҳам эмасдир. Бироқ бундай ҳолатда ҳаёт кечириш учун кишининг иймони ниҳоятда мустаҳкам бўлмоғи даркор. Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васалламдан, авлодлар алмашинувини ўртача 20 йил деб олганимизда, 70 авлод ажратиб туриши маълум бўлади. Бу вақт ичида авлодларнинг динни қабул қилиб олиши чоғида кўплар “шамол остида” қолди, кўп нарсалар тўхтатилди. 

Жавобсиз саволларга жавоб топиш учун ёши улуғ кишиларни кузатиш, уларни тушунишга ҳаракат қилиш керак. Нима учун шундай? Нуронийларнинг фикрлаши шундай, улар изоҳга муҳтож. Бундан ташқари, инсон ўзи тушунмаган нарсани ўзгартира олмайди. Биз эса фикрларимиз, ҳис-туйғуларимиз, хатти-ҳаракатларимизнинг ҳаммасини ҳам тушуна олмаймиз. Ҳа, айнан нима учун шундай. Нима учун биз билан, бошқача эмас, айнан шу ҳодиса юз бераётганини ҳам билмаймиз.  Танамиз ва миямизда юз бераётган ҳодисалар жараёнини билишимиз учун анатомия, физиология, психология, педагогика, неврология каби фанларни пухта ўзлаштирмоғимиз даркор.  

Биз билан муносабатда бўладиган одамлар билан муомалада хатога йўл қўймаслик учун нима қилиш керак? Атрофимиздагиларда биз ўзимизда бор нарсани тасодифан сезиб қоламиз. Бундан одамларга нисбатан муносабатимиз қатъиятсизроқ ва объективроқ деган маънони тушуниш мумкин бўлади.

Аёнки, самимий муомалада бўлган одамларнинг хатти-ҳаракатлари савол туғдирмайди. Шунинг учун низоларга эътибор қаратамиз. Икки одам ўртасидаги муомала ҳақида гапирар эканмиз, бизнинг муносабатимиз нисбий бўлишини ҳар доим ҳам билавермаймиз. Чунки бизга гапирган одамга аниқ унинг гапининг миқдорича жавоб бердикми, йўқми – буни кафолатлайдиган асос йўқ. Чунки бизда икки тарафнинг гапини солиб тортадиган тарози йўқ. Бундай тарозининг бўлиши хаёлимизга ҳам келмайди. Аммо озгина “оғирлик” ҳам Қиёмат тарозисида тортилиб, унинг учун ҳисоб беришимиз керак бўлади.

Можароли ҳодисалар шуни кўрсатадики, сизга хуруж қилган одамнинг руҳиятидаги нотинчлик сизникидан ёмон аҳволда ва у ўзи сезмаган ҳолда ўзининг ҳолатини яхшилишга ҳаракат қилади. Бу у сизга зарар етказишни истайди деган эмас, албатта. Кўп ҳолларда у ўзининг  ташвишлари билан банд бўлади. У ҳолда нега ғижилашлашмоқчи бўлиб югуради?  Бунда у ўзи одатланган усулдан фойдаланади. Бироқ бу ҳали можаро дегани эмас. Можаро иккинчи одам ҳам унга худди у сўзлаган оҳангда жавоб берганидан сўнг бошланади. Чунки иккинчи одам ҳам айни сиқишилишдан азият чекаётган бўлади ва ана шу “ёмонлик”дан чиқиб олиш учун уқувсиз ҳаракат қилади.

Ғаламислик – ҳали можаро дегани эмас. Сизнинг жавобингиз ҳам можаронинг ярми, холос. Ғаламиснинг кейинги қадами – ҳақиқий можаро бўлади. Ғаламислар, гарчанд тажовузкорона ҳаракат қилса ҳамда ташқи кўринишидан жисмонан кучли бўлса-да, ҳамиша руҳан заиф бўлади. Аммо биз кўпинча тажовузни куч сифатида қабул қиламиз. Шунинг учун унинг босимидан чўчиймиз ва ҳатто ўзимизни унинг ҳужумидан ҳимоя қилишга шайланамиз. Шу вақтда эпчил нафс орага тушади ва ўзига ёқмаган нарсага чаққонлик билан жавоб беради. Ана шу билан можаро тўлиқ таъминланади. Ҳа, ғалвани бошлаган ғаламис жисмонан бақувват бўлиши мумкин, лекин бу у жисмоний зарар етказади дегани эмас. 

Биз нафсни кўп ёдга оламиз. Нафснинг қандай  қилиб шайтоннинг йўриғига юраётганини фарқлаш мумкин? Нафс – бизга нима ёқиши ва ёқмаслигини билдирувчи индикатор. У тўғридан-тўғри “Мен шуни истайман. ҳаммаси менинг хоҳлаганимдек бўлишини истайман”, дея талаб қилади. Агар бизга бирор нарса ёқмаса, у “Буни дарров мен истагандек қилинг!” мажбурламоқчи бўлади. Борди-ю, унинг айтганидек бўлмаса, “Мен буни шу ҳолича қолдирмайман! Ё бунинг учун қасос оламан ёки сизни бу ишни мен истагандек қилишга мажбур этаман”, дея пўписа қилишга ўтади. Шайтон нафснинг ана кайфияти ва ҳолатидан фойдаланиб қайсидир масалаларда унга ён беришимизга ундайди.  Масалан, бизга ёқмайдиган гап айтилганда, нафсимиз бу гапнинг ёқмаганидан таъсирланади. Шу чоқда шайтон бизни дилозорлик қилган кишига жавоб қайтариб – уни ҳам ҳақорат қилишга, ранжитишга ундайди.

Шайтоннинг алдовига учишдан фақат соғлом фикр сақлайди. Агар биз ниятни тўғри қилишга улгурган бўлсак, агар биз эҳтиросларимизни бошқара олсак, сўз ва ҳаракатларнинг унчалик аҳамиятли эмас эканини ёдга оламиз.

Хўп. муомала учун муҳими нима? Бизнинг фикримизча, сўз диалогнинг 7-8 фоизи холос. Қолган “гаплар” сўз билан айтилмайди, оҳанг, имо-ишоралар, шамали ҳаракатлар билан гапирилади. Нозик хилқат бўлган аёлларнинг хавфсизлиги учун Аллоҳ таоло “диалогнинг катта қисмини яширадиган қилиб” уларни кенг-мўл либосларга ўраб-чирмаб муҳофаза этиб қўйган. Бунда аёллар ўзларининг эҳтиросга бой табиатидан келиб чиқиб “ортиқча гап гапириб қўймаслиги” эътиборга олинган.

Аслида оҳанг,  имо-ишора, шамали ҳаракатлар билан қанча гап айтилгани ва бизнинг унга қанчалик муносабатда эканимиз муҳим. Инсоннинг нимани гапиргани ва нимани бажаргани ва бизнинг нимани эшитганимиз ва кўрганимиз – бутунлай фарқли нарсалар. Чунки биз кўрган ва эшитганларимизни ўзимизнинг тасаввуримиз, тажрибамиз ва ишончимиз элакларидан ўтказиб оламиз. Гапираётган ва ишлаётган одам ҳам ўзининг ана шу хусусиятларидан келиб чиқади. Унинг назарида ниҳоятда гўзал ва эзгу иш бўлиб кўринган нарсаларни биз ҳақорат ёки шунга ўхшаш нарса деб тушунишимиз мумкин. Гапираётган одамнинг айтганларига масъулияти ниятига қанчалик боғлиқ бўлса, тинглаётган одамнинг ҳам эшитганларини қай даражада англаши ниятига боғлиқдир.  Уларнинг орасида икки нафс ва икки шайтоннинг ҳаётий тажрибалари, икки сидра ишонтириш воситалари мавжуд. Ана шундай икки қарама-қаршилик оралиғидаги масофа шундан далолат берадики, гўёки биз бир-биримизни тушунганга ўхшасак-да, аслида ундай эмас. Тушунарли бўлмаган нарсани аниқлаштириб олиш шунинг учун керакки, ҳар бир инсон ҳар бир сўзга ўзининг фикрини жойлайди. Шунга қарамай, одатда диалогда кўп гап айтилмаган бўлади ва ҳар бир киши бошқасини ҳам ўзи ўйлаётгандек ўйлаётир деб ишонади. Биз эса фарқли хилқатлармиз.

Русчадан Дамин ЖУМАҚУЛ таржима қилди.