Шукр қилиш неъмат берувчи Зотга мақтов сўзларини айтиш ва неъматни уни берган Зотнинг розилиги учун ишлатиш билан мукаммал бўлади.
Уламоларимиз шукрнинг истилоҳида бир-бирини тўлдирувчи бир неча таърифларни айтганлар.
Кафавий: «Шукр урфда неъмат учун берилган ҳар бир мукофотдир.

مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا
147. Агар шукр қилсангиз ва иймон келтирсангиз, Аллоҳ сизни азоблаб нима қилади? Аллоҳ шукр қилувчи ва билувчи зотдир. (Аллоҳ таоло ношукр ва кофир бандаларни нима учун азоблайди? Уларни азоблашдан бир фойда топадими? Ёки уларни азоблашдан лаззат оладими? Албатта, Аллоҳ ношукр ва иймонсизларни азоблашдан ҳеч фойда топмайди ва уларни азоблашдан лаззат ҳам олмайди. Бу азобнинг асосий сабаби банданинг шукр қилмагани ва иймон келтирмаганидир. Ношукр ва иймонсиз бу дунёда азобланса, қилган хатоси эвазига, тўғри йўлга қайтсин, деб қилинади. Уни охиратда азоблаш эса, ношукрлиги ва кофирлигининг жазосидир. Аслида,»Аллоҳ шукр қилувчи ва билувчи зотдир». Яъни, шукр қилган бандаларидан рози бўлади ва уларга улуғ ажрларни беради.).
Аллоҳнинг шукр қилувчилик сифати банданинг оз қилган амалига ҳам кўп савоб бериш билан уни мукофотлашидир.
Шукрнинг қоидалари.
Ферузободий айтади: «Шукр соликларнинг энг олий даражасидир. У ризо манзиласидан устундир. Чунки у ризони ўз ичига олади ва яна зиёда ҳам бўлади. Ризо шукрнинг ичида бўлади. Зотан, ризосиз шукр бўлмайди. Шукр иймоннинг ярмидир. У беш қоида асосига бино қилинган:
1. Шукр қилувчининг шукр қилинувчига хузуъси.
2. Шукр қилувчининг шукр қилинувчига муҳаббати.
3. Шукр қилувчининг шукр қилинувчининг неъматини эътироф қилиши.
4. Шукр қилувчининг шукр қилинувчига неъмат учун мақтов айтиши.
5. Шукр қилувчининг ўзига етган неъматни неъмат берувчига ёқмаган нарсага ишлатмаслиги.
Бас, бу қоидалардан бирортаси йўқ бўлса, шукрда ўша миқдорча нуқсон бўлади».
Шукрнинг турлари.
Шукр уч турга тақсимланади:
1. Қалб шукри. Бу неъматни тасаввур қилишдан иборат.
2. Тил шукри. Бу неъмат берувчига мақтов айтишдир.
3. Аъзолар шукри. Бу неъматга яраша мукофот ила бўлади.
Албатта, Аллоҳ ношукр ва иймонсизларни азоблашдан ҳеч қандай фойда топмайди ва уларни азоблашдан лаззат ҳам олмайди.
«Агар шукр қилсангиз ва иймон келтирсангиз, Аллоҳ сизни азоблаб нима қилади?!»
Бу азобнинг асосий сабаби банданинг шукр қилмагани ва иймон келтирмаганидир. Ношукр ва иймонсиз кимса қилган хатоси эвазига тўғри йўлга қайтсин, деб бу дунёда азобланади. Уни охиратда азоблаш эса ношукрлиги ва кофирлигининг жазосидир. Аслида
«Аллоҳ кўп савоб берувчидир, ўта билувчидир».
Яъни шукр қилган бандаларидан рози бўлади ва уларга улуғ ажрларни беради.
Бу оятда Аллоҳ таоло шукрни иймон билан тенглаштирмоқда.
Аллоҳ таоло яна марҳамат қилади: «Бас, Мени зикр қилинг, сизни эсларман. Ва Менга шукр қилинг, куфр келтирманг» (Бақара сураси, 152-оят).
Юқорида айтиб ўтганимиздек, шукр қилиш неъмат берувчи Зотга мақтов сўзларини айтиш ва неъматни уни берган Зотнинг розилиги учун ишлатиш билан бўлади. Аммо тили билан шукр деса-ю, амали билан Аллоҳнинг айтганидан бошқани қилса, куфрони неъмат қилган бўлади. Мўмин-мусулмон одам доимо Аллоҳ таолони зикр этиб, Унга шукр қилгандагина, иши олға босади.
Ушбу оятда Аллоҳ таоло шукрни куфрнинг муқобилига қўймоқда.
Аллоҳ таоло қуйидаги ояти каримада шукрни ибодат билан бир қаторда зикр қилади:
«Бас, Аллоҳ сизга ризқ қилиб берган нарсалардан ҳалол-пок ҳолда енглар. Ва агар Унгагина ибодат қиладиган бўлсангиз, Аллоҳнинг неъматига шукр қилинглар» (Наҳл сураси, 114-оят).
Мўмин-мусулмон инсон Аллоҳ таоло унга ризқ қилиб берган ҳалол-пок нарсаларни ейиш билан бирга, Аллоҳ таолонинг неъматига шукр ҳам этади. Бу эса Аллоҳ таолога ибодат қилиш доирасига киради. Шунинг учун ҳам оятда: «агар Унгагина ибодат қиладиган бўлсангиз», дейилмоқда.
Демак, шукр қилишлик Аллоҳга ибодат даражасидаги буюк амал экан.

 ТИИ Модуль таълим тизими, Тўрақўрғон туман “Исҳоқхон тўра”

жоме масжиди имом хатиби Суфиев Жаъфархон

Япония умумтаълим мактаблари ўқувчиларига (9-12 синфлар учун) мўлжалланган «Жаҳон тарихи» фани ўқув қўлланмасининг муқоваси Самарқанднинг жаҳонга машҳур «Регистон» майдонида жойлашган «Шердор» мадрасаси сурати билан безатилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА мухбири.
Ушбу ўқув қўлланма Япониянинг йирик «Yamakawa Shuppansha Ltd.» ноширлик-уйи томонидан чоп этилди. Жорий йилнинг апрель ойидан бошланадиган янги ўқув йилида ундан тарих фанидан қўлланма сифатида фойдаланилиши режалаштирилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Исломда инсонларга фойда келтириш шунчаки тарғиб қилинадиган амал эмас, балки барча ҳукмлардаги бош мақсад ҳисобланади. Ислом аҳкомларини атрофлича ўрганган уламолар таъкидлайдиларки, Ислом шариати ўзининг барча аҳком ва кўрсатмаларида инсон манфаатларини рўёбга чиқаришни кўзлаган бўлиб, ушбу мақсадга эришиш учун керакли ҳукмларни жорий қилган. Шунинг учун ҳам ушбу ҳукмлар асосида ишлаб чиқилган фиқҳий қоидаларнинг аввало инсонга, жамиятга манфаат келтиришга қаратилганини кўрамиз. Уларнинг ҳар бири инсоний манфаатларга бориб тақалади. Шу боис уламолар: “Шариатнинг барчаси манфаат: у ё зарарни қайтаради, ёки фойдани жалб қилади”, деганлар.

Шариатимиз жорий қилган аҳкомларга назар ташласак, инсон манфаатлари катта урғу берилганига гувоҳ бўлишимиз мумкин.

Ислом аҳкомларида инсон манфаатлари қанчалар таъминланишини англаш учун оят-ҳадислардан олинган шаръий асослардан айримларини эслаб ўтиш кифоя:

Ниманинг яхшилиги ғолиб бўлса, жоиз, ниманинг ёмонлиги ғолиб бўлса, ножоиз.

Зарарни даф қилиш фойдани жалб қилишдан устундир.

Жамиятнинг манфаати якка шахсларнинг манфаатидан устун туради.

Зарарни бартараф этиш ва фойдани жалб қилиш, машаққатни кетказиб, енгилликни жалб қилиш, торликни кетказиб, кенгликни жорий қилиш лозим.

Зарар бартараф этилади.

Иккита зарардан бирини танлашга тўғри келиб қолса, зиёни камроғи ихтиёр қилинади.

Зарар етказиш ҳам йўқ, зарар кўриш ҳам йўқ, зарарни зарар билан қайтариш ҳам йўқ.

Оммадан зарарни бартараф этиш якка шахсга етадиган зарарни кетказишдан устундир.

Одилхон қори Юнусхон ўғли

Муҳаммадраҳим домла Абдуқодиров

Ўзбекистон Мусулмонлари идораси тасарруфидаги диний таълим муассасаларининг устозлари ва талабаларидан ташкил топган 110 нафар меҳмонлар учун, Вақф фонди Хоразм вилояти филиали томонидан очиқ осмон остидаги музей - қадимий Хива шаҳрига саёҳат уюштирилди.

Шунингдек, саёҳат давомида меҳмонлар учун ош дастурхони ёзилди.

“Садақа Аллоҳнинг ғазабини тўсади ва ёмон ҳолда ўлим топишдан сақлайди” (Имом Термизий ривояти).