Рўза – руҳ тарбияси

Аллоҳ таоло мўмин бандаларига ўта карамлидир. У инсонларнинг амалларини кенглиги осмонлару Ерча бўлган жаннат билан тақдирлади. Мўминлар жаннатга барчасидан киришлари учун ҳар бир дарвоза оралиғидаги масофани қирқ йиллик йўл қилиб қўйди. Ривоятларда зикр қилинишича, жаннатга кирувчилар шу қадар кўп бўладики, ҳатто бундай кенг дарвозаларда ҳам тиқилинч ҳосил бўлади.

Шундай бўлса-да, рўзадорлар жаннатга киришлари учун алоҳида дарвоза билан хосланди. Пайғамбаримиз алайҳиссалом бундай марҳамат қиладилар: «Жаннатда “Раййон” деб номланувчи дарвоза бор. Қиёмат куни ундан фақат рўзадорлар киради. (Қиёматда) “Рўзадорлар қаерда?” деб нидо қилинади. Бас, (рўзадорлар) ўрниларидан туришади. (Дарвозадан) улардан бошқа ҳеч ким кирмайди. (Барчалари) кириб бўлгач, дарвоза беркитилади» (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

Ҳофиз ибн Ҳажар раҳимаҳуллоҳ “Фатҳул Борий”да бундай дейди: «Ҳадисда “жаннатда” дейилди, “жаннат учун” дейилмади. Сабаби, жаннатдаги мазкур дарвозадан кирганларга роҳат-фароғат борлигини ҳис эттириш, унга нисбатан завқ-шавқни оширишдир».

“Раййон” лафзи ташналикнинг зидди – “чанқоқни қондириш” маъносини англатади. Демак, лафз билан маъно ўзаро уйғун. “Раййон” деб номланишига яна бир сабаб шуки, унда жуда кўп дарёларнинг мавжудлигидир. Яъни, дунёда ихлос билан тутилган рўза эвазига қиёматда рўзадорнинг чанқоғи қондирилади. Жаннатда эса, салқинлик бардавомдир. “Раййон” лафзи “чанқоқни қондириш”ни ифодаласа-да, тўқликка ҳам ишорадир. Зеро, чанқоқнинг бостирилиши тўқликка ҳам далолат қилади. Бундай гап бор: “Рўзадорни кўпроқ очлик қийнайди. Чунки кўпчилик сувсизликка чидаши мумкин, лекин очликка сабр қилиш қийин”.

Бу таъриф рўзадорнинг ҳолига муносибдир. Аллоҳ таоло бундай дейди: «Дўзах эгалари жаннат эгаларига: “Бизга ҳам сувдан ёки Аллоҳ сизга ризқ қилиб берган нарсадан тўкинглар”, деб нидо қиладилар. Улар: “Албатта, Аллоҳ буларни кофирларга ҳаром қилган”» (Аъроф сураси, 50-оят). 

Раййондан кириш учун рўзадор рўзасининг савоби камаймаслиги керак. Чунки рўзада таом, ичимлик ва бошқа ҳиссий нарсалардан тийилишгина эмас, балки ажрни камайтирувчи барча нарсалардан сақланиш вожибдир.

Эътибор берайлик, Раййондан кириш Рамазоннинг фарз рўзасини тутувчи рўзадорлар учун хосланаётгани йўқ. Боиси Рамазон рўзасини барча мусулмонлар тутади. Раййон дарвозасидан кирувчилар деб фарз рўзаларга нафл рўзаларни эргаштирувчилар айтиляпти.

Бу эса рўзанинг Парвардигор наздида қанчалик юксак мақомга эга эканини англатади. Набий алайҳиссалом ҳам буни янада ёрқинроқ ифодалаб: «“Рўзадорлар қаерда?” деб нидо қилинади. Бас, (рўзадорлар) ўрниларидан туришади. (Дарвозадан) улардан бошқа ҳеч ким кирмайди. (Барчалари) кириб бўлишгач, дарвоза беркитилади», деб башорат бермоқдалар.

Баъзи олимларнинг фикрича, қиёматда рўзадорларга қилинадиган ушбу нидо уларни улуғлаш, ҳурматлаш, амалларининг савоби буюк эканини билдириш учундир.

Жаннат дарвозалари саккизтадир. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам ўша дарвозаларни биринчи бўлиб очиб, уларга кирувчидирлар. Сўнгра барча мўминлар амалига мувофиқ дарвозадан киради. Чунки ҳамманинг ўзига яраша турли яхши амаллари бор, жаннатга кириш имтиёзларига эгадир. Лекин Раййон дарвозаси орқали киролмайди. Яхши амалларда пешқадамлар жаннатнинг барча эшикларидан чақирилишга ҳақли бўлади. Фикримизни Набий алайҳиссаломнинг башоратлари тасдиқлайди. Абу Бакр Сиддиқ розийаллоҳу анҳу: “Ота-онам сизга фидо бўлсин, ё Расулуллоҳ! Қиёматда нидо қилинганлар фақат битта эшикдан киришадими ёки ҳамма эшикдан чақириладиган бирон киши ҳам бўладими?” деб сўради. Набий алайҳиссалом: “Ҳа, бўлади. Сиз ўшалардан бўлишингизни умид қиламан”, деб жавоб бердилар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

Жаннат аҳли учун кўз кўрмаган, қулоқ эшитмаган, башар хаёлига келмаган неъматлар бор. Жаннатда узундан-узоқ соялар, жило сочувчи нурлар, дарёлар мавжуд. Унинг тупроғи мушк ва заъфарондан. Тошлари ёқут ва маржондан. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “Ҳамда Ўзи уларга таърифлаб берган жаннатга киритар” (Муҳаммад сураси, 6-оят). Шунингдек, жаннатда хоналар, ишкомлар, қасрлар бўлиб, беҳишт аҳли ўз масканини танийди. Жаннатдаги уйлар тилладан бўлиб, бунга Пайғамбаримиз алайҳиссалом гувоҳ бўлганлар. Аллоҳ таоло у зотга жаннатни кўрсатган.

Ривоятда келишича, Набий алайҳиссалом жаннатдаги тилладан барпо этилган қасрнинг гўзаллигидан ажабландилар. Қаср ҳақида сўрадилар. У зот алайҳиссаломга: “Бу қурайшлик йигитга тегишли қаср”, дейилди. Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Ўша мен бўлсам керак”, деган ўйда қасрнинг эгаси ким эканини сўрадилар. Умар ибн Хаттоб розийаллоҳу анҳу экани айтилди. Набий алайҳиссалом Умар розийаллоҳу анҳуга бу ҳақда хабар берар эканлар: “Эй Абу Ҳафс, агар рашкчилигингни билмаганимда, у ерга кирган бўлардим”, дедилар. Умар розийаллоҳу анҳу Набий алайҳиссаломдан ушбу хабарни эшитиб йиғлади ва: “Ё Расулуллоҳ, сиздан рашк қилармидим”, деди (Имом Термизий ва Имом Насоий ривояти).

Пайғамбаримиз алайҳиссаломдан жаннат уйларини тасвирлаб беришларини сўрашганда, бундай деганлар: “Жаннат биноларининг ғишти кумушдан ва тилладан. Сувоғи ҳиди кучли, ёқимли мушкдан” (Имом Термизий ва Имом Аҳмад ривояти). Бундан ташқари, шундай хоналар борки, ташқаридан унинг ичи, ичкарисидан ташқари кўринади. Уйларни омонлик ва хотиржамлик қуршаган, сувларнинг майин жилдираши эшитилади. Уйлар атрофида гўзал ишкомлар бор. Жаннатда ғулом ва хизматчилар бўлади. Ликопчалари тилладан. Ҳуру ийнлар у ерда истиқомат қилишади, ташқарига чиқишмайди: “Чодирларни лозим тутган ҳурлар бор” (Ар-Роҳман сураси, 72-оят). Жаннатда анҳорлар бор. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “...(дарахтлар) остидан анҳорлар оқиб турган жаннат бор” (Буруж сураси, 11-оят). Унда дарахтлар бор. Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Жаннатда бир дарахт борки, отлиқ киши унинг соясида юз йил юриб ҳам, ундан ўтолмайди” (Имом Термизий ривояти), деб марҳамат қилганлар.

Ихлос билан тутилган ҳар бир рўза – ибодат, солиҳларнинг одати, муттақийларнинг шиорларидир. У нафсни покловчи, хулқни гўзаллаштирувчи, тақво мадрасаси, ҳидоят манзилидир.

Барчамизга нафақат Раййон дарвозасидан, балки жаннатнинг барча дарвозаларидан чақирилиш насиб этсин. Раййон дарвозаси ҳамон очиқ.

Абдуқаҳҳор ЮНУСОВ,

Тошкент шаҳар бош имом-хатиби ўринбосари

"Абдулваҳҳоб қори" жоме масжиди имом хатиби Муҳаммад Аюб

Масжидлар, шамоил, хаттотлик, қадимий исломий артефактлар макетлари - буларнинг барчасини Нижнекамск шаҳар музейида очилган "Ислом нури" бадиий-адабий кўргазмасида кўриш мумкин. Экспозиция Волга Булғори халқлари томонидан исломни қабул қилинганлигининг 1100 йиллигига бағишланган. Бу ерда Татаристон, Россия ва қўшни мамлакатлардан келган 50 нафар рассомнинг асарлари намойиш этилмоқда. Islam.ru хабарига кўра, бадиий полотнолар мусулмон халқлари маданияти ва санъати билан таништиради. Кўргазмада нодир қимматбаҳо китоблар - 1880 йилги Қуръон ҳам тақдим этилган. Нижнекамск аҳолиси кўргазмага 12 апрелгача ташриф буюришлари мумкин.
"Ислом нури" - бу 2019 йилдан 2021 йилгача "Мусулмон масжиди" лойиҳаси доирасида ўтказилган Бутунроссия ва халқаро пленэр рассомларининг узоқ йиллик ижодининг якуний кўргазмаси ҳисобланади. Ушбу лойиҳа Чистопол мухтасибати, Чистопол тумани маъмурияти, Республика рассомлар уюшмаси томонидан ташкил этилган ", - деди Нижнекамск мажмуаси музейининг экспозиция фаолияти бўйича мутахассис Гузел Алексеева.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Ҳаддидан ошган, ўзларидан бошқа мусулмонларни адашганликда айбловчи тоифалардан бири масжидда дарс бераётган эди.

Дарс асносида:

- Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам билан тавассул (васила) қилиш мумкин эмас, - деди.

Масжиддагилар:

- Нима учун мумкин эмас?, - дея савол беришди.

У бўлса:

- Чунки, Аллоҳ таоло мавжуддир. Аллоҳ мавжуд бўла туриб, қандай қилиб пайғамбарга мурожаат қилиш мумкин бўлар экан, - дея жавоб берди.

Бир киши:

- Кўплаб уламолар бу ишни жоиз дейишган-ку, - деди.

У бўлса:

- У уламолар тавҳидни билишмайди. Динда бидъатлар пайдо қилишган. Бидъатчилар залолатда, залолат эса дўзахда бўлади. Биз эргашган уламолар ҳақиқий тавҳид аҳли. Соф дин уларга эргашиш билангина бўлади. Тавҳид аҳлига тоғутга сиғинадиганлар баробар бўла олмайди. Яна айтаман: пайғамбарни васила қилиш мутлақ ножоиз. Аллоҳдан тўғри сўрайвериш керак, нима кераги бор ўртага бандани қўйиб, - деб айтди.

Ушбу мутаассиб кимса тавассул тўғридан-тўғри бандага мурожаат қилиш эмас, балки, Аллоҳ таолога пайғамбар орқали мурожаат қилиш эканини билмайди ёки билишни ҳам истамайди.

Масжид аҳли ичидаги ёши улуғ бир кимса гапирди:

- Эй шайх, мен ўқиш ва ёзишни билмайдиган оми одамман. Сизга саволим бор.

- Саволларингизни бераверинг, жавоб бераман. Мендан аҳли тавҳидларнинг соф жавобларини эшитасизлар.

- Қиёмат кунги даҳшатли вазиятдан халос топиш учун маҳшаргоҳда турган барча инсонлар кимнинг олдига боришади?

- Дарсларимда қатнашаётганмидингиз?

- Ҳа, қатнашаяпман.

- Унда бу саволга аввал ҳам саҳиҳ ҳадис билан жавоб берганман, ҳозир ҳам шу жавобни бераман. Қиёмат куни инсонлар ўта қўрқинчли вазиятда, ночор қолишади. Барча инсонлар ва ҳатто пайғамбарлар ҳам ўзи билан ўзи овора бўлиб қолишади. Шунда улар мавжуд қўрқинчи вазиятдан чиқиш учун Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи васаллам олдига бориб ёрдам сўрашади. У зот ҳамманинг шафоатчиси бўлади.

- Унда айтингчи, нега инсонлар киёмат куни даҳшатли ҳолатлардан нажот топиш учун Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг олдиларига бориб, у зотга мурожаат қилишади, ваҳоланки, Аллоҳ мавжуд-ку?! Нега Аллоҳдан сўраб қўя қолишмайдими?!

Ахир Набийси олдига боришни ким буюрган? Бу амрни Аллоҳнинг Ўзи буюрган-ку!

-----------

Ёлғонлар ана шундай фош бўлади!

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам бундай айтдилар: “Қиёмат куни бўлганида одамлар қаёққа ва кимнинг олдига боришни билмай қоладилар. Одам алайҳиссаломнинг олдига келишиб: "Аллоҳдан биз учун шафоат сўранг”, дейишади. Одам алайҳиссалом: "Мен шафоат қилолмайман. Сизлар Иброҳимнинг олдига боринглар", дейдилар. Улар Иброҳим алайҳиссаломнинг олдига боришиб шафоат сўрашади. Иброҳим алайҳиссалом ҳам: "Мен шафоат қилолмайман, сизлар Мусонинг олдига боринглар", дейдилар. Улар Мусо алайҳиссаломнинг олдига келишади. Мусо алайҳиссалом ҳам: "Мен шафоат қилолмайман, сизлар Ийсонинг олдига боринглар", дейдилар. Улар Ийсо алайҳиссаломнинг олдига келишади. Ийсо алайҳиссалом ҳам: "Мен шафоат қилолмайман, сизлар аввалги ва кейинги гуноҳлари кечирилган Муҳаммаднинг олдига боринглар", дейдилар. Улар менинг олдимга келишади. Мен Роббимдан изн сўрайман, менга изн берилади. Мен саждага йиқиламан. Саждада Аллоҳ хоҳлаганча қоламан. Сўнг Аллоҳ: "Бошингни кўтар эй Муҳаммад. Гапир эшитиласан. Шафоат қил шафоатинг қабул қилинади. Сўра сенга сўраганинг берилади", дейди. Мен бошимни кўтариб: “Умматим, умматим”, дейман. Сўнг менга: “Бор, қалбида зарра миқдорича иймони бўлган кишини дўзахдан чиқар”, дейилади. Мен бориб уларни дўзахдан чиқараман" (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

Ҳозирда ўзларидан бошқа барча мусулмонларни адашганга чиқарадиган, гарчи ўзлари жуда ҳам озчилик бўлишса ҳам, ўзларини жуда ҳам кўпчиликдек кўрсатаётган тоифалар бор. Улар наздида ўзларининг йўлларидан бошқа йўлда бўлган барча мусулмонлар залолатда. Улар йўлига эргашмаганлар мушрик ва тоғутнинг малайи.

Бу тоифадагилар мусулмонларни ҳеч бир тараддудсиз залолат ва ширкда айблайверишади. Ўзларини гўёки Аллоҳ таолодан фақатгина уларгина жаннатий бўлиши ва қолган барча дўзахий бўлишига ваҳий келганидек тутишади. Худди Набий алайҳиссаломдан то улар давригача барча уммат олимлари-ю омилари залолат-у ширкда бўлишган ва улар пайдо бўлгачгина ҳақиқий муваҳҳидлар вужудга келгандек.

Науузу биллаҳ...

Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз ҳузурларига келиб "Ла илаҳа иллаллоҳу Муҳаммадун Расулуллоҳ", деган ҳар бир кимсани муваҳҳид экани, агар шу ақидада содиқ бўлиб вафот қилса жаннатий бўлишини айтганлар. Бунга кўплаб ҳадислар бор.

Аммо ўзларини "салафийлар" деб атаб олган-у, йўллари салафи солиҳлар йўлига мутлақ зид бўлган бу тоифа "Ла илаҳа иллаллоҳ"ни айтишнинг ўзи мўмин-мусулмонлик учун кифоя деб ҳисоблашмайди. Мусулмон бўлиш учун тавҳиднинг уч қисмига иймон келтириш шарт, бўлмаса мусулмон бўлмайди дейишади. Уларни йўлбошчиларидан бири Ибн Абдулваҳҳоб: “Менгача бўлган барча мусулмонлар тавҳидни асл сирини тушунишмаган. Аллоҳ таоло менга ҳеч кимга бермаган сирни англатиб қўйди, ҳаттоки шайх (устоз)ларим ҳам буни билишмаган”, дея иддао қилган ва минглаб мусулмонларни кофирга чиқариб, қонини ҳалол санаб ўлдирилишига сабабчи бўлган. Қаранг-а? Бу иллатга кўра тавҳид сири фақат шу одамгагина берилиб, бошқалар бетавҳид бўлган экан. Ҳатто устозлари ҳам тавҳиддан бебаҳра қолган экан...

Азизлар кўзни очайлик. Ҳар кимда ўзи йўлини танлаш ихтиёри бор. Аммо ақидада ўта янглишиб, аҳли сунна ва жамоага зид ва мужассималик йўлини тутиб, Аллоҳ таолога жисм нисбатини берадиган, Пайғамбар алайҳиссаломни севадиган мусулмонлардан нафратланиб яшайдиган, ўзларидан бошқаларни тоғут малайлари, залолатдагилар, дўзахийлар, мушриклар дея айблайдиган, ўзлари дунёдаги энг оз мусулмонлар бўлса-да бошқаларни мусулмон эмасликда таъна қиладиган бу мужассималар йўли адашиш, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам келтирган, бир ярим минг йилдан бери уммат у узра қоим бўлган йўлга зиддир.

Ибн Таймия, Ибн Абдулваҳҳоб, Албоний ва ҳоказолар мусулмон бўлишган. Бунга шубха йўқ. Зотан аҳли сунна уламолари "Ла илаҳа иллаллоҳ" дея айтган инсон тавҳид аҳли ҳисобланиб, мусулмонлардан бўлишини айтишган.

Аммо улар тутган йўлда аҳли сунна уламоларининг жуда кўплаб ақида масалаларига зид масалалари сабабли бу йўлга эргашиш ножоиз.

Бунга доир бир неча масалаларни келтирамиз:

1. Аҳли сунна наздида "Ла илаҳа иллаллоҳ" ни айтган инсон Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам давридан то қиёматгача муваҳҳид мусулмон ҳисобланади. "Салафий"миз деб даъво қиладиганлар наздида эса "Ла илаҳа иллаллоҳ"ни айтган инсон тавҳиднинг рубубий, улуҳий ва асмои-сифот қисмларига ҳам иймон келтирсагина мусулмон бўлади, бўлмасам йўқ. Ажиб-а?

2. "Салафий"миз дея даъво қилувчилар наздида Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга мавлид ўқиш ножоиз, бидъат ва гуноҳ. Малидни ўқиган инсон бидъатчи бўлиб дўзахийлар сафига кириб қолади, чунки, пайғабмар алайҳиссалом ва саҳобийлар даврида бу иш бўлмаган.

Аммо "салафий"лар раҳнамоларидан бири бўлмиш Муҳаммад Ибн Абдулваҳҳобни алоҳида маросимда эслаб, мақташ жоиз. Чунки бу бидъат эмас, одат. Гарчи бу иш ҳам Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ва саҳобийлар даврида бўлмаган бўлса-да жоиз.

Шунингдек уларнинг муфтийси бўлган Ибн Боз раҳимаҳуллоҳга мавлид қилиш жоиз ва савобли. (Хоҳлаганлар интернетдан ибн Бозга ўқилаётган мавлид видеоларини кўришлари мумкин).

Ажойиб-а? Пайғамбаримиз алайҳиссаломга мумкинмас бидъат, уларнинг олимларига эса мумкин ва савоб...

3. "Салафийлар" мусулмонларни, хоссатан мотуридий ва ашъарийларни адашган деб жар солишади, тўртала мазҳабга эргашишни ножоиз дейишади. Мотуридий ва ашъарий ақидасидаги мусулмонлар қўшинлари кўплаб Исломий фатҳлар, жангларда қатнашиб Ислом ёйилишига муносиб ва катта хисса қўшганлар. Ислом учун буюк хизматлар қилган Усмонийлар, Салоҳиддин Айюбий, Сафуддин Қутуз ва ҳоказо буюк шахслар мотуридий ва ашъарий ақидасида бўлгани учун адашган экан-да, вужудга келганидан буён бирон бор мусулмонлардан бошқалар билан жанг қилмаган, фақатгина мусулмон юртларни адашиш ва ширкда айблаб, куфрга чиқариб қонини тўкишдан бошқа иш қилмаганлар тўғри йўлда экан.

(Нажддаги мотуридий ва ашъарий ақидасидаги минглаб мусулмонларни кофир ва мушрик дея қатл қилишгани тарих китобларида турибди).

Жуда ажойиб-а?...

4. Бир мусулмон Қуръон ва Суннат асосида Имом Абу Ҳанифа, Имом Шофеъий, Имом Молик ва Имом Аҳмад роҳимаҳумуллоҳ тузган йўлни тутса адашган ва бидъатчи бўлади.

Аммо айнан шуни ўзи бўлган, Қуръон ва Суннатдан Ибн Таймия ва Ибн Абдулваҳҳоб тузган йўлга эргашса тўғри йўлдаги мусулмон ҳисобланади.

Жуда ҳам ажойиб-а?...

5. Бу тоифалар бошқа мусулмонларни жиҳод қилмаганликда айблашади. Аммо ўзларининг "жиҳод"лари сабабли қайси юрт обод бўлиб ривожланиб кетганига атиги битта мисол келтира олишмайди. Аммо уларнинг "жиход"лари самараси Ливия, Сурия, Ироқ каби бой ва ривожланган давлатларни вайроналарга айлантириб ташлагани, у юртда тинч хотиржам ибодатларини қилиб яшаган мусулмонлар ҳозирда чайла ва чодирларда, оч ва тиламчилардек кун кечирашаётгани ҳақида ўйлаб ҳам кўришмайди. Аксинча, мана шунақанги "жиҳод"га одамларни чақиришиб, бу ҳақидаги ҳақиқатларни баён қилганларни сарой муллалари, сотқинлар дейишади.

Буларни "жиход"и самарасини кўрмоқчи бўлсангиз, Сурия мусулмонларининг ахволига қаранг.

Ажибдан ажиб-а?

Бунақа мисоллар кўп. Иншааллоҳ навбати билан тақдим этилади.

Кейинги мақоламизда ўзларини тавҳид билимдони аслий тавҳид сохиблари деб биладиганларнинг тавҳиди Аҳли сунна тавҳидига тўғри келадими, Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам умматга нажот ўлароқ тақдим этган тавҳид ва "салафийлар" тавҳиди бир нарсами, шу ҳақида ёзамиз.

Тавфиқ - Аллоҳдандир!

Суннатуллоҳ Абдулбосит