Давлат тили фақат Тил байрамида эмас, балки доимий равишда давлатимиз ва миллатимиз ардоғида бўлиши шарт.

Мустабид тузум даврида, узоқ йиллар давомида тилимизга эътиборсизлик, зуғум ва чеклашларни кўрдик, афсус ва надоматларни бошдан ўтказдик. Йиғинларда Европа миллатига мансуб бирор инсон қатнашса, ўзга тилда маъруза қилдик, сўзга чиққан миллатдошларимиз ғайри тилни билмаса-да, қоғозга ёзиб бериб ўқитдик.

Минг шукрки, мустақилликка эришиб, она тилимиз давлат тили мақомига эга бўлди. Лекин, очиғини айтсам, ҳали ҳам кўпгина расмий ҳужжатлар рус тилида юритилмоқда.

Олий таълим тизимида давлат имтиҳонларида биринчи бўлиб ўзбек тили эмас, инглиз тили қўйилганидан таажжубдаман. Ўз она тилини мукаммал билмаган инсон ўзга тилларни ҳам пухта эгаллаши амри маҳол. Нега чет тилини ўзбек тили қолиб, рус тили орқали ўрганамиз?! Оқибатда таржимон русча фикрлайдиган бўлади. Нега она тилимиз бу соҳада ҳам учинчи даражада қолмоқда?

Мустақиллигимизга қарийб ўттиз йил бўлаётганига қарамай, мамлакатимиз шаҳар ва туманлари у ёқда турсин, ҳатто чекка қишлоқларимизга ҳам ажнабий атамалар ва рекламалар кириб бормоқда. Ўзбек тилида ҳар қадамда хато ёзилган лавҳаларга кўзимиз тушаётир.

Тилимиз қадри, Президентимиз таъкидлаганларидек, умуммиллат ҳимоясида бўлмоғи керак-ку! Бу эса, айниқса, кекса авлоддан катта масъулият талаб этади, назаримда. Чунки фарзандлар ва набиралар дастлабки билим ва кўникмани сиз билан биздан, оиладан олишади.

Бундан ташқари, деярли ҳамма телеканаллар кўрсатувларида бошловчиларнинг ўзбекча ибораларга рус ва бошқа ажнабий тиллардаги сўзларни аралаштириб гапиришлари, беўхшов талаффузлари ғашга тегади.

Айрим ҳолларда эса туппа-тузук тилшунос олимлар ҳам адабий тил билан шеваларни қориштириб ишлатаверишади. Кўпгина кинолардаги қаҳрамонлар шевада гапиради, киносценарийлар наҳотки шундай ёзилган бўлса?

Она тилимизнинг нуфузини муттасил ошириб бориш ҳар биримизнинг доимий бурчимизга айланиши лозим.

Мансур ЗОИРОВ,

Сурхондарё вилояти

Аллоҳ субҳанаҳу ва таоло Қуръони каримнинг Нисо сураси, 80-оятида мана шундай марҳамат қилади:

اَعُوذُ بِالله مِنَ اشَّيْطانِ الرَّجِيم * بِسْمِ الله الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ *

مَّنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللّهَ وَمَن تَوَلَّى فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً

Маъноси: 

“Кимки Пайғамбарга итоат этса, муҳаққақ, Аллоҳга итоат этган бўлур. Кимки (итоатдан) юз ўгирса (ранжиманг), Биз сизни уларнинг устига қўриқчи қилиб юбормадик”.

ШАРҲ: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламга итоат этган киши Аллоҳга итоат этганлик мақомига эришади ва жаннатга киради.

Пайғамбар алайҳиссалом Аллоҳнинг бандаси, элчисидир. У зотнинг ахлоқи Қуръондир. Аллоҳга ишонганлар учун дунё ва охират ишларининг барчасида энг гўзал ўрнак у зотдирлар. 

Айтган сўзлари ва қилган ишлари Аллоҳнинг тасарруфи ва изни остидадир. Қуръонни ўз ҳаётларига мукаммал тарзда жорий эта олган зотдирлар. У зотнинг буюрганлари буткул Қуръоннинг руҳига мувофиқ бўлиб, фақат ўз замонлари билан боғлиқ эмас, балки барча замонларга тегишлидир. Чунки у зотга Қуръонни очиқ шарҳлаш ва татбиқ этиш лаёқати берилган ва ҳикмат ўргатилган. Чунончи, Наҳл сураси, 44-оятида айтилади (маъноси): “(Биз у олдинги пайғамбарларни) очиқ ҳужжатлар ва Китоблар билан (юборганмиз). Сизга ҳам (ушбу) Зикрни (Қуръонни) нозил қилдик, токи инсонлар учун нозил қилинган нарсани уларга (тушунтириб) баён қилиб беринг. Токи (яхши) тафаккур қилсинлар”.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Билингларки, Аллоҳ менга Қуръон билан бирга унинг бир мислини (унинг татбиқоти ва шарҳи ўлароқ) ваҳй қилгандир», деб марҳамат қилганлар.

Оятда таъкидланганидек, Аллоҳга итоат ва муҳаббат Унинг Расулига – у зотнинг суннатига эргашмоқ билан амалга ошади. Кимки буларга кўнгил роҳати билан таслим бўлмаса, иймон келтирган ҳисобланмайди (“Файзул-Фурқон”).  

Нисо сураси, 59-оят маъноси: “Эй иймон келтирганлар! Аллоҳга итоат этинглар ва Пайғамбарга итоат этинглар ва ўзларингиздан бўлган ишбошиларга ҳам…”

Нисо сураси, 64-оят маъноси: “Биз ҳар бир пайғамбарни фақатгина – Аллоҳнинг изни (амри) билан – уларга итоат этилмоғи учун юбордик”.

Нисо сураси, 69-оят маъноси: “Кимда-ким Аллоҳга ва Пайғамбарга (сидқи дилдан) итоат этса, ана ўшалар Аллоҳ неъмат берган пайғамбарлар, сиддиқлар, шаҳидлар ва солиҳ зотлар билан бирга бўлгайдирлар. Улар қандай гўзал ҳамроҳдирлар!” 

Оли Имрон сураси, 172-оят маъноси: “У (мўъмин)лар ўзларига жароҳат етганидан кейин ҳам (мушрикларни қувиб, орқага суриб ташлаш учун) Аллоҳ ва Расули(нинг чақириғи)га итоат этганлардир. Ораларидан гўзал амал қилганлар ва муттақий бўлганлар (Аллоҳнинг амрларига мос яшаб, гуноҳлардан сақланганлар) учун улуғ мукофот бордир”.

Исро сураси, 16-оят маъноси: “Биз қачон бирор мамлакатни ҳалок қилишни хоҳласак, унинг (маишатпараст ва) тўқчиликдан яйраган (ўзини бой кўриб, Аллоҳга эҳтиёж сезмаган) катталарига (етказувчилар орқали ибодат ва итоат этишни) буюрурмиз. Улар у ерда (диний қоидаларни бузиб) фосиқлик (ва итоатсизлик) қилишгач, шунда у (юрт)нинг устига азоб сўзи ҳақ (ва муқаррар) бўлур. Сўнг Биз уни ер билан яксон қилурмиз”.

 Ҳазрати Жобир ибн Абдуллоҳ ривоят қиладилар: Фаришталар: «...Кимки Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламга итоат этса, Аллоҳ таолога итоат этган бўлади, кимки Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва салламга осийлик қилса, Аллоҳ таолога осийлик қилган бўлади...», – дейишди» («Саҳиҳи Бухорий», 7281-ҳадис).

Таржимон ва шарҳловчи

Мирзо Кенжабек

Татаристон "ҳалол" маҳсулотлар экспортини 2024 йилга бориб камида икки баробарга ошириш ниятида. KazanFirst хабарига кўра, бу ҳақда Республика иқтисодиёт вазири муовини Олег Пелевин маълум қилган.
Унинг сўзларига кўра, дунёда ҳалол маҳсулотларни истеъмол қилишда барқарор тенденция кузатилмоқда.
"Бу ишлаб чиқарувчиларимиз маҳсулотлари экспортини ривожлантириш учун ажойиб имконият", - дейди Пелевин.
Айни пайтда Татаристоннинг 70 дан ортиқ ишлаб чиқарувчиси умумий миқдори 7 миллиард рублдан ортиқ ҳалол маҳсулот ишлаб чиқармоқда. Олег Пелевиннинг таъкидлашича, республикада ишлаб чиқарилаётган ҳалол маҳсулотлар нафақат Россиянинг бошқа минтақаларига, балки хорижий давлатлар – Ўзбекистон, Озарбайжон, Германия, Ироқ, Исроил ва Хитойга ҳам муваффақиятли сотилмоқда.
"Ҳалол маҳсулотлар ишлаб чиқариш глобал тренд", - дейди Пелевин.
Аввалроқ Татаристон ҳалол маҳсулотлар экспортини 1,5 миллион долларга оширгани маълум қилинган эди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Ҳар йили ҳижрий йил ҳисобидаги Рабиъул-аввал, яъни “Мавлуд ойи”   кириши билан дунё мусулмонлари қатори мамлакатимизда истиқомат қилаётган юртдошларимиз ҳам муҳим бир санани кенг нишонлайдилар.  У ҳам бўлса “Мавлидун-Набий”, яъни Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг туғилган саналарини шарафлаш, байрам қилиш ойидир. Бу мавлуд ойи фазилатли ойдир. Бу ойда барчамиз оламлар сарвари, бутун инсониятга охирзамон пайғамбари этиб юборилган суюкли Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссаломнинг сийратларини, ҳаётларини янада кенгроқ ўрганиш, ҳар ишда, ҳар кунимизда, ҳар бир амалимизда у зотга эргашиш, суннатларига мувофиқ ҳаёт кечириши бир-биримизга янада кўпроқ тарғиб қилишимиз керак бўлади.

         Мавлидун-набавийни нишонлашдан кўзланган асосий мақсад мўмин-мусулмонларни Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бўлган муҳаббатларини пайдо қилиш ва уни янада зиёда қилиш ва сайқаллашдир.

         Аллоҳ таоло Ўзининг каломида бундай марҳамат қилади: “Кимда-ким Аллоҳ ва Пайғамбарга итоат этса, айнан ўшалар Аллоҳнинг инъомига эришган зотлар, яъни пайғамбарлар, сиддиқлар, шаҳидлар ва солиҳ кишилар билан биргадирлар. Улар ҳамроҳ сифатида нақадар гўзалдир!” (Нисо сураси, 69-оят). Бошқа оятда: “Кимки Аллоҳ ва Унинг пайғамбарларига итоат этса ва Аллоҳдан қўрқиб, тақво қилса, бас, айнан ўшаларгина ютуқ эгаларидирлар”(Нур сураси 52-оят), дейилади.

         Қалби Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга муҳаббат билан лиммо-лим тўлган, у зот алайҳиссаломнинг айтганларига итоат этишни ҳамма нарсадан афзал деб билган мўмин албатта Аллоҳнинг розилиги ва фазлу марҳаматига сазовор бўлади ва жаннатда у зотга қўшни бўлиш бахтини қўлга киритади.

         Уламоларимиз мўмин банданинг Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга бўлган муҳаббатининг қанчалик чин эканлигига қуйидаги ишлар далолат қилади дейдилар:

• Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг бўйруқларига сўзсиз бўйсуниш ва суннатларига амал қилиш;
• Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларини аввало оиласида, қолаверса бошқа инсонларга ҳам тарғиб этиш;
• Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламга кўп салавот ва саломлар йўллаш;
• Саҳобалар ва аҳли байтлари розияллоҳу анҳумни яхши кўриш;
• Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳулқлари билан зийнатланиш;
• Бидъат хурофотлардан узоқ бўлиш;
• Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларига амал этмаслик, муҳаббат қилмаслик оқибатида гуноҳкор бўлиб қолишдан эҳтиёт бўлиш.

Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг сийратлари ва ҳаётларини ўрганиб, барча иш ва амалимизда у зотга эргашиш, суннатларига мувофиқ ҳаёт кечиришни бир-биримизга тарғиб қилишимиз керак. Чунки Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламнинг сийратларини қанча кўп ўргансак, у зот алайҳиссаломга муҳаббатимиз янада ортади. Шу билан бирга, шариатимизнинг баъзи ҳукмлари ва мақсадларини яхшироқ англаймиз.

         Аллоҳ таоло барчамизга мавлуд ойини муборак айласин!

Шоира КАРАМОВА,

ЎМИнинг Қашқадарё вилоятидаги вакиллигининг

хотин-қизлар масалалари бўйича ёрдамчиси

ЎМИ матбуот хизмати