Россия Федерацияси таркибидаги Ингушетия Республикаси пойтахти Магасда йирик исломий марказ қурилиши режалаштирилмоқда. Ушбу қурилаётган Ислом мажмуасига молиявий ёрдамни қатарлик инвесторлар кўрсатиши маълум қилинди. Бу ҳақда Islam-today.ru нашри хабар қилди.

Ингушетия раҳбари Юнусбек Евкуровнинг айтишича, мажмуа республикадаги йирик маданий-маърифий, диний ва тарбиявий марказга айланади.

Таъкидлаш жоизки, Қатар Ислом мажмуасидан ташқари Ингушетияда болалар боғчаси, уй-жой қуриш каби бир қанча ижтимоий лойиҳаларни амалга оширмоқда.

Объектларнинг қурилиш ишлари жорий йилда бошланиши ҳамда жорий йилнинг баҳорида Қатардан делегация келиб, Ислом мажмуаси учун ажратилган ҳудудни кўздан кечириши маълум қилинган. Қатар нафақат объектни қурилиш ишларида қатнашади, балки бутун жараённи назорат қилиши қайд этилган.

Қурилиш режасига кўра, 20 гектарли ҳудудда жомеъ масжиди, Ислом университети, Мусулмонлар диний бошқармаси, талабалар учун ётоқхона, маданий-кўнгилочар мажмуа, савдо ва спорт маркази қурилиши кўзда тутилган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Нидерландиянинг Арнҳем-Лееуварден аппеляция суди 2016 йилда Энсхеддаги масжидга “Молотов коктейли” деб номланувчи ёнувчи модда солинган шишаларни отганларнинг жазосини енгиллаштиришга қарор қилди. Бу ҳақда “Анадолу”  ахборот агентлигининг инглиз хизмати хабар берди. 

Суднинг изоҳлашича, ҳодиса террор ҳужуми сифатида баҳоланган бўлсада, ҳеч кимга зарар етмаган. Шу сабабли беш нафар жиноятчи суд томонидан қамоқ жазосига маҳкум этилган эди. 

2016 йилда 4 йилга озодликдан маҳрум этилган тўрт жиноятчидан икки нафарининг жазоси 3 йилга, бир нафарининг жазоси эса 2,5 йилга туширилган. Бешинчи жиноятчи судга мурожаат қилмагани маълум бўлди. 

Икки йил муқаддам Нидерландиянинг Энсхед шаҳридаги қавми асосан марокашликлардан иборат масжидга Молотов коктейли отилган, бунинг натижасида масжиднинг ташқи қисми ёнган эди. Ҳужум пайтида ичкарида одамлар бўлган. Бироқ ҳеч ким жабрланмаган эди. 

ЎМИ Матбуот хизмати

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: 

“…Бас, у(қабр)ларни зиёрат қилинг. Албатта, улар охиратни эслатади”, дедилар (Ҳадиснинг тўлиқ матни қуйида келтирилади). 

Ушбу ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам қабрларни зиёрат қилишнинг ҳикматларидан асосийсини эслатиб ўтмоқдалар. 

У ҳам бўлса, охиратни эслашдир. Охиратни эслаган одам эса дунёни қўйиб, охират ҳаракатини кўпроқ қилади. Яна ўлганларни кўриб, ибрат олиш, ўлимни ёдга олиш, дунё муҳаббатини кетказиш, манманлик, мақтаниш ва ғурурланишни тарк қилиш ҳам қабр зиёратининг ҳикматларидандир. 

Қабр зиёратининг ҳукми 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Исломнинг илк даврларида қабрларни зиёрат қилишни тақиқлаган эдилар. Чунки унда баъзи жоҳилия даврининг одатлари сақланиб қолган бўлиб, айрим қабилалар мақтаниш ва ғурурланиш учун ўликларининг қаҳрамонликларини санаб, бақир-чақир қилар, ошкора йиғи-сиғига зўр берар эдилар. Ислом одоб ва аҳлоқи инсонлар қалбига ўрнашгач, қабрлар зиёратига изн берилди. 

Сулаймон ибн Бурайда отасидан ривоят қилади: 

“Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: 

“Сизни қабрларни зиёрат қилишдан қайтарган эдим. Батаҳқиқ, Муҳаммадга онасини зиёрат қилишга изн бўлди. Бас, у(қабр)ларни зиёрат қилинг. Албатта, улар охиратни эслатади”, дедилар” (Бешовларидан фақат Бухорий ривоят қилмаган. Лафз Термизийники). 

Бу ҳадисдан маълум бўладики, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам нафақат изн бердилар, балки бу ишга амр қилдилар, тарғиб этдилар. 

Уламолар эркакларнинг қабрларни зиёрат қилишлари мумкинлиги борасида барчалари иттифоқ бўлишган. Лекин аёлларнинг зиёратини эса жумҳур уламолар макруҳ санашган. 

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: 

“Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: 

“Аллоҳ қабрларни зиёрат қилувчи аёлларни лаънатласин”, дедилар” (Термизий ривоят қилган). 

Ушбу ҳадисда аёл кишиларнинг қабрлар зиёратига бориши яхши эмаслиги қаттиқ таъкидланмоқда. 

Жумҳур “уламолар: “Ҳадисда айтилган лаънат қабрлар зиёратига бориб, дод солиб йиғлаган, сабрсизлик қилган ва ношаръий хатти-ҳаракатлар қилган аёлларга хосдир”, дейдилар”. 

Ҳанафий мазҳаби уламолари эса макруҳ эмас, дейишган ва бунга юқорида биринчи келтирилган ҳадисни далил қилиб келтирадилар. 

Алхойрур-Ромлий: “Агар бунда бу зиёрат ўзларини хафагарчилик, доимгидек йиғи-сиғиларини, бақир-чақирларини янгилаш учун бўлса, жоиз эмас. Агар йиғламасдан, қариндош-уруғчилик муҳаббати эътиборидан, солиҳ кишиларнинг қабрлари зиёрати билан ибратланиш мақсадида борса, ёши ўтган бўлса, зарари йўқ, бўйи етган қиз бўлса, макруҳ бўлади”, деб, икки ҳадисни мувофиқлаштирган. Ибн Обидин раҳматуллоҳи алайҳ: “Бу гўзал мувофиқлаштириш”, деб эътироф этган[1]. 

Аҳмад Иззуддин ал-Байянуний ўзининг “Таҳорат ва намоз ҳукмлари” китобининг “Қабрларни зиёрат этиш ва уларнинг ҳаққига дуо қилиш” боби, 147-саҳифасида қуйидагиларни ёзади: 

“Қабрларни зиёрат қилиш эркаклар учун жоиз бўлганидек, агар фитна хавфи бўлмаса, охиратни эслаб, ўлимдан ибрат олиш учун аёллар ҳам зиёратга борсалар, жоиз. Агар зиёрат сафар масофасида бўлса, унда албатта, маҳрам бўлиши шарт”[2]. 

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам ва бошқа пайғамбарларнинг қабрларини зиёрат қилиш эса бундан мустасно. 

Аёллар ўзлари юраётган йўлларида бирор қабр учратсалар, унинг эгасининг ҳаққига дуо қилишлари мумкин. 

[1] “Ал мавсуатул-Фиқҳиятул-Кувайтийя”, Қувайт, Дорус Салосил. –Ж. 24, –Б. 88 

[2] Мирзо Аҳмад “Хушназар, “Қабристон зиёрати одоби”. Тошкент”, Мовароуннаҳр 2005. –Б. 9 

ЎМИ Матбуот хизмати

2018 йилнинг 26 февраль куни ёққан кучли ёмғир туфайли Бухоро шаҳрининг қадимий қисмидаги тарихий бинолардан бирини сув босди. 

Бу ҳақда мазкур шаҳарда яшовчи фуқаро ўзининг Facebookдаги саҳифасида хабар қолдирган. 

У жойлаштирган суратлар ва видеони кўриб, гап Чорминор мадрасаси ҳақида кетаётганини англаш мумкин. Суратларда Чорминорнинг ҳовлиси сувга тўлгани яққол кўриниб турибди. 

Табиий ҳодиса юз берган жойга ўт учириш хизмати ходимлари етиб келган. 

Суратлардан кўриниб турибдики, тарихий обида атрофига йиғилган сув махсус техника ёрдамида тортиб олинган. Бироқ бу тошқиннинг тархий обиданинг ҳолатига таъсири бўлиши тайин. 

Маълумот учун, Чорминор мадрасаси халифа Ниёзқул томонидан 1807 йилда барпо этилган. У пешайвонли масжид, мадраса, кутубхона, ҳовуз ва ҳужралардан иборат. Мураккаб тархли тўртта минора (мезана)га эга. Кутубхонага минора орқали чиқилган. 

Афсуски, мустабид шўро тузуми даврида кўплаб тарихий ёдгорликлар қатори Чорминордан ҳам хўжалик мақсадларида фойдаланилган. Бу эса унинг қаровсиз аҳволга тушиб қолишига олиб келган. Мустақиллик йилларида Чорминорнинг кириш қисми миноралари, ҳовуз ва мадраса таъмирдан чиқарилди ва асл ҳолига келтирилди.

ЎМИ Матбуот хизмати