muslim.uz
Каронавирусга қарши энг афзал амал нима?
Бугунги кунда глобал долзарб муаммога айланган каронавирус инфекциясининг олдини олиш, унинг давосини топиш бўйича бутун дунё олимлари изланиш олиб бормоқда. Мутахасислар ҳозирда ушбу касалликка қарши энг яхши даво – унинг олдини олиш, яъни юқтирмаслик эканини, айтишмоқда. Демак, айни пайтда бор эътиборимизни карантин тартиб-қоидаларига тўла амал қилишга қаратишимиз зарур экан.
Соғлиқни сақлаш вазирлиги, Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги, Ўзбекистон Ёшлар иттифоқи ва Миллий масс-медиани қўллаб-қувватлаш ва ривожлантириш жамоат фонди ҳамкорлигида ташкил этилган koronavirusinfouz канали фойдаланувчилари орасида “Сиз қаердасиз?” / “Где вы сейчас?” саволлари асосида cўровнома ўтказилди. Унда қарийб 600 мингга яқин киши иштирок этди. Ўзбек тилида 370 мингдан кўпроқ, рус тилидагисида эса деярли 220 минг киши қатнашди.
Якуний натижаларга кўра, иштирокчиларнинг асосий қисми, яъни 64 /65 фоизи «Уйда, карантин режимида» экани, шунингдек, 26 фоиз фойдаланувчи ишдалиги, 10 фоиз атрофидаги киши эса масофадан туриб ишлаётгани маълум бўлди.
“Албатта, реал ижтимоий ҳаётдаги ҳолат сўровномадагидан бироз бошқачароқ бўлиши ҳам мумкин. Бироқ ишончимиз комилки, юртдошларимизнинг асосий қисми карантин талабларига тўла риоя этмоқдалар ва уларга бунинг учун раҳмат айтамиз”, дейилади koronavirusinfouz канали хабарномасида.
Динимизда карантинга тарғиб
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар бир жойда вабо тарқалганини эшитсангиз, у ерга борманглар. Агар ўзингиз турган жойга вабо келса, у ердан қочиб чиқиб кетманглар!” деганлар (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).
Мўмин-мусулмон одам бундай пайтда ўзининг эҳтиётини қилиши, имкон қадар хавфсиз жойда бўлишга интилиши зарур. Бундай жой эса уйимиздир.
Карантинда ўтирганлар оладиган ажу савоблар
Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Қай бир кишига тоъун (пандемия) етса ва уйида сабр билан ва савоб умидида ўтирса ҳамда ўзига Аллоҳ ёзганидан бошқа нарса етмаслигини билса, илло унга шаҳиднинг ажричалик савоб бўлади” (Имом Бухорий ривояти).
Таниқли уламоларимиз бу ҳадисни шарҳлаб: “Бу ҳамма сабр қилган, савоб умид этган ва таваккул қилган кишиларга тааллуқлидир, улар вабодан хоҳ вафот этсин, хоҳ этмасин, дейишмоқда.
Ибн Ҳажар Асқалоний айтадилар: “Ҳадиснинг мантуқи шуни тақозо қиладики, ким мазкур сифатлар билан тавсифланса, гарчи вабодан ўлмаса ҳам, унга шаҳиднинг ажри ҳосил бўлади”.
Демак, савоб нияти ва омонлик умидида уйимизда муқум бўлсак, нафақат ўзимиз ва оила аъзомизни юқумли касалликдан асраган, балки улкан мақом ажу савобига эга бўлар эканмиз.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати
Уйда қолинг, тавба қилинг! I Устоз Салоҳиддин домла Шарипов (3-маъруза)
Устоз Салоҳиддин домла Шарипов
Шифокорлар бизни фақат дори-дармонлар эмас, ширин сўзлари билан ҳам даволади
КОРОНАВИРУСДАН ТУЗАЛГАН ЮРТДОШЛАРИМИЗ: шифокорлар бизни фақат дори-дармонлар эмас, ширин сўзлари билан ҳам даволади
Садақа балони қайтаради ва умрни узайтиради
Ҳикоя қилишларича, бир аёл тушида бир одамни заҳарли илон чақиб, ўлдирганини кўрди. Бу туш аёлни жуда қўрқитди. Тонг отгач, аёл ўша тушида кўрган одамнинг уйига бориб, кўрган тушини унинг ўзига айтиб берди. Ундан эҳтиёт бўлишни, хушёрроқ бўлиб юришни илтимос қилди. Аёл кетгач, халиги одам Аллоҳ учун иккита қўй сўйиб, садақа қилишни назр қилди. Шояд, ўша сўйган қўйлари сабабли халиги қўрқинчли тушнинг хатаридан саломат бўлса. Дарҳақиқат, Пайғамбаримиз соллалоҳу алайҳи вассаллам ҳам ўз ҳадиси шарифларида “Садақа балони қайтаради ва умрни узайтиради”-деганлар.
Бугунги вазиятда ҳар биримиз мутахассислар тавсия ва кўрсатмаларига қатъий риоя этиб, Аллоҳ таолодан ушбу касалликнинг бутун инсоният бошидан даф этишини сўраб, дуолар қилишимиз, хайр-эҳсон ва садақалар қилишимиз айни муддао бўлар эди.
Бугун Ўзбекистон мусулмонлари идорсининг тавсияси, Шунингдек, вилоят ҳамда шаҳар ва туман ҳокимликлари ташаббуси билан бевосита ҳокимлар иштирокида барча зиёратгоҳ, қадамжо ва масжидлар томонидан эҳсонлар ҳамда қурбонликлар адо этилмоқда. Жумладан, Самарқанд вилоятида мавжуд зиёратгоҳ ва масжидлар томонидан шу вақтга қадар 2 бош қорамол, 1 бош туя ва 32 та қўйлар сўйилиб, уларнинг гўшти ва жами 100 млн сўмга яқин бошқа зарурий ози-овқат маҳсулотлари ижтимоий кўмакка муҳтож, кам таъминланган оилалар ҳамда дуоси мустажоб инсонларга эҳсон қилинди.
Шунингдек, вилоятдаги барча 285 та масжид имом-хатиблари, имом-ноиблари ҳамда отинойилар томонидан 111715 маротабадан “Солатан тунажжино” ва “Солатан нория”, 183879 маротаба “Ҳасбуналлоҳу ва ниъмал вакил” дуолари ҳамда 9104 маротабадан “Фотиҳа” ва “Ихлос” суралари ва 15000 маротаба "Оятал Курси" ҳамда 40 та Хатми Қуръонлар ўқилди ҳамда уларнинг савоблари марҳумлар руҳига бағишланди. Қурбонликлар, дуою истиғфорлар шарофатидан балою офатларни кўтаришини сўраб дуолар қилинди.
Хайрия тадбирлари Қуръон карим тиловатлари, истиғфорлар, салавотлар айтиш ва илтижолар қилиш баробарида давом эттирилади.
Аллоҳ таоло хайр-эҳсонларни қабул қилиб, бу йўлда ўз ҳиссаларини қўшган барча саҳоватпеша кишиларга ажру мукофотларини зиёда қилсин. Бугунги кунда бутун дунёда долзарб муаммо бўлиб турган “Коронавирус” инфекциясини нафақат юртимиздан балки бутун инсониятдан аришини Аллоҳ таоло насиб этсин.
ЎМИ Самарқанд вилояти вакиллиги Ахборот хизмати
Ёлғон ва миш-мишларга ишонманг!
Замон шу даражада ривожландики, уйида ўтирган исон бир зумда бутун дунё маълумотларига эга бўляпти. Маълумот алмашинуви ҳам шу қадар тезлашдики ,бугунги маълумот эртага эски бўлишга улгуряпти. Албатта бу тезлашиш, маълумот алмашинувини интернетсиз тасаввур қила олмаймиз. Инсонлар томонидан интернет тармоқларига шу қадар маълумот ва янгиликлар қўйилиб борилаяпдики уни ўқиб улгуришни ўзи мушкул бўлиб қолди. Бир дақиқани ўзидаёқ нафақат юртимизда балки дунёда бўлаётган хабарлар билан танишиш ёки бирор бир хабарни бошқаларга тарқатиш ҳач гап бўлмай қолди. Бу албатта инсонлар учун қулайлик бўлиб, ўзларига керак бўлган маълумотларни топиб , уни ўрганишида ҳамда , бирор бир хабарни яқинларига етказишида ҳам вақт ва маблағларини тежайди. Лекин шуни яхши билишимиз керакки, қулайлик ва енгиллик бўлмиш бу интернетдан фойдаланишда ҳусусан ахборот олиш ёки ахборот етказишда жуда эҳтиёткорона иш тутмоқлик керак.
Кейинги вақтларда интернет тармоқлари орқали асоссиз, ёлғон хабарлар, турли уйдирмаларни, айниқса бутун дунёни ташвишга солаётган коронавирусга алоқадор маълумотларни билиб билмай халқ оммасига ҳавола қилиб, инсонлар орасида турли ноқулайлик ва ваҳималарни келиб чиқишига сабаб бўлаётганлар кузатилмоқда. Масалан, “ Фалон нафар фуқаро фалон жойдан ушбу касаллик сабаб оламдан ўтибти”,” Фалон жойдан фалонча адад касаллик аниқланибти”, “Салқин ичимликлар ишлаб чиқарувчилар томонидан коронавирус инфекцияси атайлаб тарқатиляпти”, “Нарҳ наволар кўтарилиб кетар экан”, “ Озиқ овқатларни кўпроқ ғамлаш керак”, каби кўплаб асоссиз миш мишлар фикримиз далили бўла олади.
Динимизда ёлғончилик қораланиб, инсонларни ёлғондан қайтарилади. Сабаби, ёлғон гапириш ёлғончининг имонига салбий тасир қилиши билан бирга, жамияда беқарорлик ва ваҳималарга сабаб бўлиб, инсонлар орасида парокандаликни келтириб чиқаради.
Имом Аҳмад ибн Ҳанбал ривоят қилган ҳадисда шундай дейилади: Бир одам келиб: "Эй Аллоҳнинг Расули! Дўзах амали нимадир?", деб сўради. Расулуллоҳ: "Ёлғончликдир. Агар банда ёлғон гапирса, фожирлик қилади, фожирлик қилса, кофир бўлади, кофир бўлса, дўзахга киради", деб жавоб бердилар.
Яна Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ростгўйликни маҳкам тутинглар. Зеро, ростгўйлик эзгуликка йўллайди, эзгулик эса жаннатга бошлайди. Киши рост гапириш ва ростгўйликка интилишда давом этаверади, натижада Аллоҳ ҳузурида ростгўй деб ёзилади. Ёлғончиликдан сақланинглар. Зеро, ёлғончилик фожирликка (гуноҳкорликка), фожирлик эса дўзахга бошлайди. Банда ёлғон гапириш ва ёлғончиликка интилишда давом этаверади, ниҳоят Аллоҳ ҳузурида ёлғончи деб ёзилад”», дедилар. (Бухорий, Муслим, Термизий ривояти).
Ҳадиси шарифда ростгўйлик мақталиб, ростгўй инсон жаннат аҳлидан экани, ёлғон эса ёмонланиб унинг эгаси дўзах аҳлидан экани маълум бўляпти. Бошқа бир ҳадиси шарифда Пайғамбаримиз алайҳиссалом ёлғончини мунофиқга тенглаштирдилар.
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу айтадилар: Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар: “Мунофиқнинг аломати учта: гапирса ёлғон гапиради, ваъда берса, устидан чиқмайди, омонат қўйилса, хиёнат қилади”. (Муттафақун алайҳ).
Агарда ёлғон хабарни тарқатган кишидан ушбу хабарни манбасини сўрасангиз кимдандир эшитганлигини асос қилади ваҳоланки ҳадиси шарифларда эшитган нарсаларини гапираверишлик ҳам ёлғончилик экани айтиб қўйилган.
Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам: “Кишининг барча эшитганларини гапиравериши унинг ёлғончилигига етарли далилдир”. (Имом Муслим).
Мусулмон инсон гапирса яхши гап гапириши бўлмаса сукут қилиши лозимдир.
Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам: “Кимки Аллоҳга ва охират кунига иймон келтирган бўлса, яхши гап гапирсин ёки сукут сақласин”, деганлар (Муттафаққун алайҳ).
Яна шуни алоҳида такидлаш керакки Мусулмон киши ҳаммани гапига ишониб уни тасдиқлаб ҳам кетавермайди , балки хабарни ким етказаётганлиги , у қандай киши, нимани гапираётганлигини аниқлаб кейин ишониши керак.
Яна, “Коронавируснинг давоси топилибди” , деган миш мишлар ҳам йўқ эмас. Аллоҳ ҳоҳласа топилади. Лекин асоссиз хабарларга ишониб ҳеч бир инсон мутахассисларга мурожаат қилмасдан ўзича иш кўрмасин. Эронда бир қанча фуқаролар мана шундек асоссиз, ёлғон хабарларнинг қурбони бўлгани кузатилди .
Ҳар бир маълумотларни текшириб аниқлик киритиш зарур эканлиги ҳақида Аллоҳ таоло шундай дейди: “Эй иймон келтирганлар! Агар фосиқ кимса хабар келтирса, аниқлаб кўринглар, билмасдан, бир қавмга мусибат етказиб қўйиб, қилганингизга надомат чекувчи бўлманглар!”.(Ҳужурот, 6).
Мусулмон, Аллоҳдан умиди бор инсон доимо бошқаларга яхши ва тўғри гапларни гапириши, айниқса мана шундай синовли кунларда инсонлар орасида асоссиз, бўлар бўлмас хабарларни тарқатиб, турли ваҳималарга сабаб бўлиш ўрнига, барчани ҳамжиҳатлик ва сабрга чақириши лозимдир. Тижоратчи, тадбиркор қадрдонлар ҳам юқоридаги турли асаоссиз гапларга эътибор бермасдан, ушбу синовли кунларда нарҳ наволарни ошмаслигини таъминлаб, Аллоҳдан савоб ва баракот умидида фаолиятларини давом эттиришликлари мақсадга мувофиқдир.Юртимизда фуқароларнинг осойишталиги, тинч ва саломатилиги учун барча шароитлар яратилиб, деярли ҳар куни янги қарорлар қабул қилиняпти. Ҳар куни мутахассислар томонидан юртимизга ва барча мамлакатларга оид янгиликлар ОАВ орқали омма эътиборига ҳавола қилиниб бориляпти. Саросима ва тушкинликка ўрин йўқ.
Барчамиз, бу ўткинчи бир синов эканлигини, зарур бўлмаганда ташқарига чиқмасдан, карантин талабларига риоя қилиб, Аллоҳга дуо ва илтижолар қилиб, тавба ва ибодатлар билан машғул бўлишлигимиз, ҳар қандай асоссиз гапларга эътибор бермаслигимиз лозимдир.
Зиёуддин МИРСОДИҚОВ,
Тошкент шаҳар Чилонзор туманидаги
“Бўта бува” жоме масжиди имом хатиби
Мақолалар
