Юртимизнинг турли ҳудудларида, айниқса, Тошкент вилоятида қайтадан қурилаётган масжидлар ҳудудлар кўркига кўрк қўшиш баробарида мўмин-мусулмонларнинг баҳридилини очмоқда.

Бугун, 11 октябр куни Тошкент вилояти бош имом-хатиби Жасурбек домла Раупов Бекобод туманига ташриф буюриб, “Амир Дадахон” масжидининг илк ғиштини қўйиб бердилар.

“Амиров Дадахон” масжидининг эски биносида 150 киши намоз ўқир, бу эса ёзнинг жазирамаси ҳамда қишнинг изғирин кунларида намозхонларга ноқулайлик туғдираётган эди.

Шуни инобатга олиб, раҳбарият билан маслаҳатлашган ҳолда янги масжид қурилишига киришилди. Иншоаллоҳ, янги жоме битгач, бу ерда бир вақтнинг ўзида 450-500 киши ибодат қилиши мумкин.

Аллоҳ таоло янги масжидни тез орада қурилиб, фойдаланишга топширилишини насиб айласин. Бу хайрли ишга ҳиссасини қўшаётган барча азизларга Роббимиз ажрларини кўпайтириб берсин.

ЎМИ матбуот хизмати

Ўзбекистон мусулмонлари идораси ҳузуридаги “Вақф” хайрия жамоат фонди “Вaқф кўмaги” лойиҳасининг навбатдаги босқичида Сирдарё вилоятининг Гулистон шаҳрида 20 нафар болажоннинг “Хатна тўйи” ўтказилди.

Маросим давомида 20 та оилага тикув машинаси, бир оилага катта қандолат печи, 20 та ночор оила фарзандига велосипед, шунингдек, ун, ёғ ва озиқ-овқат маҳсулотлари хайрия сифатида берилди.

Аллоҳ таоло хайрли ишларни бардавом қилсин!

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати

Аёллар ва болалар оламини мунаввар қилишдек энг савобли ишга ўзларининг маърифий улушларини қўшган покдомон оналаримиз – отинойи, отинбиби, отинча, халфалар ҳақида нималар биламиз? Отинлар аслида ким бўлганларини суриштириб, табиийки, тарихий, илмий, бадиий адабиётларга, табаррук қарияларимизнинг хотираларига мурожаат қилдик.

Изланишлар натижасида отинлар ҳақида, оз бўлса-да, манбалар борлиги, шўролар замонида улар ҳам қатағонга учраганининг гувоҳи бўлдик. Салкам бир аср давомида халқимизни кўҳна тарихдан, қадриятларимиз, динимиз, миллийлигимиздан четлаштириш мақсадида ўртага парда тортилиб, отинларга нисбатан “эски”, “эскича” ибораси қўллаб келинган. Шўролар ўзларининг илк қадамларидан бошлабоқ масжиду мадрасаларимизни вайрон этдилар.

“Отин” сўзи тарихга оид, тарихий термин бўлиб, уйда мактаб тутган, болаларни ўқитган аёл эканига ишора қилинади. “Ўтар кун қўшнимиз отинбибида қиёмгача ўқиб, кейин то кечгача, кўпинча кечалари ҳам аямнинг ёнига кириб тикиш тикдим” (Ойбек, “Қутлуғ қон” романидан).

Отинбиби ёки отинбуви, отинойи – уйида мактаб тутган аёл. “Ёзишни билмайдими? Қайдан билади? Қишлоғимизда отинбуви бўлмаса, ўқимаган-да...” (Мирзакалон Исмоилий, “Фарғона тонг отгунча”).

1. Этнографияга оид термин бўлиб, хотинлар йиғинида ишқий ғазаллар ўқувчи аёл. Бу ўринда Қуръони каримни қироат билан ёддан ўқувчи аёл, дейишдан қочилган.
2. Сўзлашув тилида қўлланиладиган сўз ёки ибора бўлиб, ҳар қандай ўқимишли ёки ўқитувчи аёл. “Шу чинорга чиққанга, чиқиб уни йиққанга сўзсиз хотин бўламан, гўзал отин бўламан” (Ҳамид Олимжон). “Ойинг ҳам отин бўлади. – Мавлон ака Кароматнинг гапидан завқланиб кулиб қўйди” (Ғафур Ғулом, “Машъал”). “Гулнор... Йўлчига хат ёзишга қарор қилган ва сўзларини айтиб турган, Отин қиз эса Гулнор сўзларини силлиқлаб қоғозга кўчирган” (Ойбек, “Қутлуғ қон”).
3. Ўқимишли, обрўли аёлларга мурожаатда ёки улар тўғрисида гап борганда исмига қўшиб ишлатиладиган сўз: Шакар отин, Фотима отин. “Юсуфбек ҳожи: – Болам, Зайнаб отин, сиздан ҳали ёшлик ғурури кетмаган, лекин менинг болам бўлганингизни сиз ҳам унутманг” ( Абдулла Қодирий , “Ўткан кунлар”). “Отинча қизим, ҳой, ўзимнинг отинча қизим, қанисан?” (И.Раҳим, “Чин муҳаббат”).

Шўролар “Ислом аёлни камситганини ҳар қанча исбот қилган” бўлмасин, аллома аждодларимизнинг илк сабоқни ўз оналаридан олганларининг гувоҳи бўламиз. Ҳадис илмининг султони Имом Бухорий отадан жуда ёш етим қолгани туфайли онаси бутун таълим-тарбия ишларини қўлига олиб, фарзандини ҳар жиҳатдан баркамол, солиҳ инсон қилиб вояга етказишга киришади.

 Ривоят қилишларича, Имом Бухорий болалик чоғларида кўрмай қолади. Онаси кунлардан бирида Иброҳим Халилуллоҳни туш кўради. У зот: “Эй волида! Аллоҳ таоло бетиним дуою илтижоларинг сабабли ўғлингнинг кўзларига қайта нур ато этди”, дейдилар (“Имом Бухорий – муҳаддислар султони”, ЎзМЭ, Т. 1998 й, 10–11-б).

Ҳазрат Баҳоуддин Нақшбанддек буюк зотни тарбиялаган табаррук она Биби Орифа ўз замонасининг оқила, зукко аёли бўлибгина қолмай, нақшбандия тариқатининг тарғиботчиси ҳамдир.

Муқимийдаги шеъриятга иштиёқ ва қобилиятнинг шаклланишида онаси Ойшабибининг ўрни ниҳоятда катта. Туғма истеъдод соҳибаси бўлган бу аёл жуда кўплаб эртак ва қўшиқларни ёд билган, уларни ифодали сўзлаб бериш билан тингловчиларни мафтун этган. Маҳалла мактаби ва “Ҳакима ойим” мадрасасида таълим олгач, 1872–1873 йилларда Бухорога бориб, “Меҳтар ойим” мадрасасида ўқиган.

Тошкент жадидларининг улуғ вакили Мунаввар қори Абдурашидхоновнинг отаси Абдурашидхон – мударрис, онаси Хосиятхоним – отин бўлган. Мунаввар дастлаб онаси қўлида савод чиқарган. Кейинчалик Тошкентнинг “Юнусхон” мадрасасида, сўнг Бухорода ўқиган...

Садриддин Айнийнинг отасига эски мактабдаги домланинг ўқитиш услуби ёқмагач, ёш Садриддинни отинбиби мактабида ўқитгани ҳақида маълумотлар бор. Қатор мадрасаларда билим олиб, буюк ёзувчи, шарқшунос олим, жамоат арбоби бўлиб етишган Садриддин Айний ўзининг “Эски мактаб” номли қиссасида отинбиби мактабини бола тили билан қуйидагича тасвирлайди: “Отинбибининг дарс бериш усули домланикига қараганда бироз бошқачароқ эди. У қаламдай бир чўпчани қўлига олиб, ҳар бир ҳарфни кўрсатар ва унинг номини айттирар эди. Отинбиби ўзининг бутун вақтини сабоқ берувга сарф этар, ҳар бир болани навбати билан ўз олдига чақириб дарс берар ва бу билан кунлик ўқиш ўтар эди”.

Демак, ота-боболаримиз қиздир, ўғилдир, унга жуда ёшликдан савод сабоғини бериб, диний ва дунёвий илмларни пухта эгаллашларида домлалар, отинлар, отинойилар, отинбувилар хизматидан фойдаланиб келганлар.

Марҳамат АЛИМОВА,

тарих фанлари номзоди

“Вaқф” фонди томонидан Жиззах вилоятидаги эшитиш ва гапиришда нуқсони бўлган 150 га яқин ҳамюртимиз учун хайрия тадбир ўтказилди. Унда Унда ЎМИ мутахассиси М.Абубакирова, вилоят бош имом-хатиби Меҳмонхон домла Жабборов ва бошқа мутасадди вакиллар қатнашди.

Маърифий учрашувда нотиқлар Исломнинг мазмун-моҳияти тушунтирди, миссионерлар хатаридан огоҳ бўлиш, уларнинг тузоғига тушиб қолмаслик тўғрисида таъсирли маърузалар қилишди. Ушбу суҳбатлар сурдо таржимонлар томонидан йиғилганларга етказилди.

Ташриф буюрганлар ичида адашганлигини тан олганлар ҳам бўлди. Алҳамдулиллаҳ, ушбу диний-маърифий суҳбат натижасида турли сабабга кўра адашиб, миссионерларнинг таъсирига тушиб қолган 60 га яқин эшитиш ва гапириш қобилияти чекланган кишилар ҳидоят топди. Бу эса йиғилганларнинг қалбларини ҳаяжонга солди, кўзларидан қувонч ёшлари оқишига сабаб бўлди.

Фонд томонидан тадбирдан сўнг иштирокчиларга ош дастурхони ёзилди. Зиёфатдан кейин озиқ-овқат ва диний-маърифий китоблардан иборат хайриялар берилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати