Динимиз – гўзаллик дини. Шу боисдан шариатимиз гўзалликни улуғлайди ва банданинг барча нарсаси – сўзлаган сўзи, бажарган амали, кийган кийими... ҳамма-ҳаммаси  ўзига муносиб равишда унга зийнат бўлишига тарғиб этади.

عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَسْعُودٍ عَنِ النَّبِىِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ: «… إِنَّ اللَّهَ جَمِيلٌ يُحِبُّ الْجَمَالَ …»

(رواه مسلم)

Абдуллоҳ ибн Масъуд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадиси шарифда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «… Аллоҳ гўзалдир, гўзалликни яхши кўради…» дедилар (Муслим ривояти).

Айниқса, инсоннинг ахлоқий ва эстетик жиҳатларнинг уйғунлашуви динимизнинг асосий талабларидан бири саналади. Буни Жалолиддин Румий ҳазратлари “Ё аслинг каби кўрингил, ё кўринганинг каби бўл”, дея жуда ҳам чиройли тушунтирган.

Рус донишмандларидан бири айтган эди: “Инсонда ҳамма нарса гўзал бўлиши керак – қиёфаси, кийими, қалби ва тафаккури” Ушбу фраза бугунги кунимизда ҳам долзарблигини йўқотмаган. Боз устига унинг тўлиқ баёни Исломда ўз ифодасини топган. Қуръони каримда инсонга ўзига қараб юриш, гуноҳга бошловчи хаёлларга берилмаслик, қалбини зикруллоҳ билан поклаб юриш, танасини ва кийимларини ҳам озода қилиб юриш амр этилган. Юқорида айтганимиздек, ҳадиси шарифда “Аллоҳ гўзалдир, У гўзалликни севади”, деб марҳамат қилинган.

Бироқ айрим инсонларда бу иккиси – зоҳиридаги ва ботинидаги гўзаллиги бир-бирига мувофиқ эмас. Улардан бири руҳининг гўзаллигига оро бериб, ташқи қиёфасига эътибор қилмайди, бошқаси эса бунинг аксини қилиб танасини безайди ва қалбини унутади.

Унутмаслик керакки, инсон гўзаллигини белгилайдиган ана шу икки омилнинг табиати  ҳар хил бўлади. Ҳатто бир-бирига қарама-қарши келиши ҳам мумкин. Чунки уларнинг ҳар бирининг ўзига хос қиймати ва ноёб хусусияти бор. Агар ботиний гўзаллик инсоннинг маънавиятини бойитиб, ахлоқини юксалтириб, вазминликка, сабр-тоқатга ўргатса;  мусулмон кишининг ташқи кўриниши жуссасига ярашаган покиза кийими, очиқ чеҳраси атрофдагиларда нафақат унинг ўзига нисбатан, балки динимизга нисбатан ҳам қизиқиш ва ҳурмат уйғотади. Ислом динида айнан ахлоқий ва эстетик гўзалликнинг уйғунлиги бутун гўзаллик саналади. Буни Абул Ахвас ал-Жашамийдан ривоят қилинган ушуб ҳадис тасдифлайди:

“Бир куни Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васалламга эски, йиртиқ-ямоқ кийиб юрган ҳолимда дучлашиб қолдим. Мени бу ҳолда кўрган Расул алайҳиссаломнинг раҳми келиб моддий аҳволим билан қизиқдилар. Мен жуда ҳам бой одам эканимни айтдим. “Сенинг бойлигинг нималардан иборат?” деб сўрадилар”, у зот.  “Аллоҳ таоло менга ато қилган туя ва қўйнинг сон -саноғи йўқ”, деб жавоб бердим. Шунда Расули акром соллаллоҳу алайҳи васаллам: “У ҳолда Аллоҳ таолонинг сенга берган неъматларини кўрсатиб кийинган”, дея маслаҳат бердилар” (Имом Термизий, Имом Аҳмад, Имом Насоий ривояти).

Ботиний ва зоҳирий гўзаллик тимсоли сифатида имом Абу Ҳанифа раҳматуллоҳу алайҳни ҳам келтириш мумкин. Ана шу буюк олим ташқи қиёфасига ҳам жиддий эътибор қаратган. У зот узун соқолли кўркам одам бўлган, ҳар доим чиройли кийинган, салласини ҳам чиройли ўраган, овози жуда ҳам ёқимли бўлган, ҳар доим муаттар ҳид таратадиган хушбўйликлар сепиб юрган, ўша хушбўйликларнинг ҳидиданоқ у зотнинг келаётганини билиб олиш мумкин бўлган.

Шундай қилиб, динимиз инсонларга чиройли кийинишни тақиқламайди, аксинча, шунга даъват этади. Аммо бунда ҳаддан ошилса кибрга кетиб қолади.

يَا بَنِي آدَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمْ عِندَ كُلِّ مَسْجِدٍ وكُلُواْ وَاشْرَبُواْ وَلاَ تُسْرِفُواْ إِنَّهُ لاَ يُحِبُّ الْمُسْرِفِينَ  

“Эй Одам болалари, ҳар бир ибодат чоғида ўз зийнатингизни олинг. Еб-ичинг ва исроф қилманг. Чунки У зот исроф қилувчиларни севмас. (Ўтган ояти каримада келганидек, кийимсиз ҳолда ибодат-тавоф қилиш ёхуд жанда, ямоқ-ясқоқ кийим билан бажариш ибодат фазли ва савобини зиёда этмайди. Лекин табиати бузуқ кишилар бузуқ диндорликка уринадилар, тақвони жулдур кийимлар ила ҳосил бўладиган этиб кўрсатишга ҳаракат қиладилар. Аллоҳ таоло эса, энгил-бошда ҳаддан ошиб фахр ва ғурурга кетишни қоралаганидек, унинг паст ва табиатсиз ҳолда истеъмол қилинишини ҳам қоралайди)” (Аъроф сурасининг 31-ояти).

Динимизда худди жавоҳирга ўхшаб бегона нигоҳлардан тўсилган аёл гўзаллигига алоҳида эътибор қаратилади.  Фақат уйдагина унинг ёрқинлиги ва улуғворлиги яққол кўзга ташланиб туради ҳамда унинг безаниши турмуш ўртоғига хотиржамлик бағишлайди. Ўзига оро бериб, чиройли ва озода кийимларини кийиб, эрини очиқ чеҳра билан кутиб олиш – Аллоҳ таоло муслималарга амр этган ёқимли юмушлардан биридир.

Дамин ЖУМАҚУЛ

ЎМИ Матбуот хизмати

Сабр – инсонга дунё ва дин ишларида тўғри йўл тутишда ёрдам берадиган фазилат. Инсон  зоти яралибдики, ўзининг барча мақсадларини сабр асосида рўёбга чиқаради. Агар у сабрсизлик билан иш тутса хеч қачон мақсадга эриша олмайди. Ҳар қандай ишда ҳам шошқалоқлик зарар келтиради. Сахл Ибн Саъд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. “Набий соллаллоҳу алайҳи вассаллам: “Шошилмаслик Аллоҳдандир, шошқалоқлик шайтондардир”, дедилар (Термизий ва Байхакий ривоят қилган).

Шунинг учун ҳам мўмин-мусулмон банда ҳеч бир ишда шошилмаслиги лозим.

Сабр – улуғлик ва камолот белгисидир. Аллоҳ таоло ўз исмларидан бирини “Ас-собур” деб атагани хам бежиз эмас. Аллоҳ таоло гуноҳ қилган бандасини дарҳол жазоламайди, унга берилажак азобни орқага суради. Аъроф сурасида бундай марҳамат қилинади: “Албатта Раббингиз осмонлару ерни олти кунда яратган”  (54-оят).

Аллоҳ таоло истаса оламни бир зумда яратар эди. Аммо бандаларга ибрат бўлиши учун уни олти кунда яратган. Шунингдек, Аллоҳ таоло Қурони каримни  ҳам бир йўла нозил қилса бўлар эди. Аммо бандаларга осон бўлиши учун йигирма уч йилда нозил этди. Шариат аҳкомларини ҳам ўша муддатда жорий қилди. Ожиз бандалар бу дунё ишларини амалга оширишда қанчалик машаққат ва оғирлик  ҳосил бўлмасин, мустаҳкам ирода ва сабр-тоқат кўрсатиши лозим. Имом Бухорий ривоят қилган бир ҳадисда: “Кимки сабр қилишни хоҳласа, Аллоҳ унга сабр беради. Ҳеч бир кишига сабрдан кўра яхшироқ неъмат берилмаган.” дейилади. Инсон ҳаёти давомида бир имтиҳондан чиқиб, иккинчи имтиҳондан чиқиб, учинчи имтиҳонга тўқнаш келаверади ва бу нарса бир-бирига уланиб кетган синовлардан иборат .

Бугунги кунда кўп гуноҳ ва жиноятлар келиб чиқишига назар ташласак, сабрсизлигимиз эвазига содир бўлаётганини кўрамиз.  Инсонларнинг ёши-қари ҳаммаси сабрни унутиб қўйдик, десак муболаға бўлмайди. Аллоҳу таоло шунча соҳиб қудрат эгаси бўлса ҳам биз бандаларга ҳар бир нарсада ибрат олишимиз учун ақлимизни сабрга ундаган. Хато камчилликларнинг бари сабрсизлигимиз оқибатида содир бўлаяпти. У ҳаёт уфқида кетма-кет пайдо бўлувчи булутлардан қўрқмайдиган, балки бир кунмас, бир кун ўзига ҳам омад кулиб боқишидан умидини узмаслиги лозим. Бундай натижани сабр бардош, хотиржамлик ва ишонч билан кутиш эса айни ҳикматдир. Шунинг учун дин бандадан хар  доим сабр қилишни талаб этади.

Абдухалил АБДУНАЗАРОВ,

Қизириқ туман бош имом-хатиби

ЎМИ Матбуот хизмати

ТАШАККУРНОМА 

Юртимизда адолатли ислоҳотлар олиб бораётган ҳурматли Президентимиз Шавкат Мирзиёевга, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ва диний идора раҳбариятига имконияти чекланган (кар, соқов) инсонлар номидан ўз миннатдорчилигимни билдираман. 

Яқин кунларгача ҳам кар, соқовлар жамиятига аъзо ҳар бир инсонга эътиқод масаласида, соф ислом динини ўрганиш борасида етарли билим олишга эътибор қаратилмаган эди. Шунинг учун ҳам ўзи мусулмон бўлиб, миссионерликка кириб кетганлар сони кўпчиликни ташкил қилган эди. Отаси мусулмон ҳолида вафот этсада, масиҳийликда бўлган ўғли насронийларни қабристонига олиб бораман деб, қаршилик қилади. Қизлари черковга бораётганини билган ёлғиз она тўғри йўлга сололмай оилавий низолар келиб чиқади. Миссионерликни танлаганлар орасида оилавий низолар кўпайиб, бошқа динни ихтиёр этганлар орасида ёшларни кўпчилиги эса ачинарли ҳолдир. 

Миссионерликка кириб кетганларга Аллоҳнинг улуғлигини, Исо алайҳиссалом ҳам бир пайғамбар эканлигини, Ислом дини охирги дин эканлиги, Пайғамбаримиз Муҳаммад алайҳиссалом охирги пайғамбар эканликлари ҳақида тушунтирсак, улар “Бизга ислом дини ҳақида тушунтирадиган жойлар йўқ, ота-оналаримиз ҳам тушунтириб бера олмайди. Черковда эса масиҳийлик ҳақида тушунтирадиган сурдо таржимонлар бор. Бизларга махсус байрамлар, сайёҳатлар ташкиллаштиришади”, деб жавоб қайтаришарди. 

Алҳамдулиллаҳ, Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий ҳазратлари ислом динини атрофлича тушуниш мақсадида йўллаган мактубимизни эътиборсиз қолдирмадилар. 

Диний идора раҳбарияти томонидан тавсия этилган ходимлар билан ислом дини арконларини, пайғамбарлар тарихини тушуниб боряпмиз. Айниқса бизни қизиқтирган саволларга мутахассислар томонидан берилган жавоблар ўз динимизни чуқурроқ тушунишимизга яқиндан ёрдам бермоқда. Илк суҳбатда имконияти чекланганлар сони 3-4 та билан бошланган бўлса, ҳозирда бизларнинг сонимиз 100га яқинлашиб қолди. 

Энг қувонарлиси миссионерликка аъзо бўлганлар нотўғри йўлдан қайтиб, уларнинг ислом динига бўлган муҳаббати ортиб бормоқда. 

Тошкент шаҳар “Исломобод” жоме масжиди бош имом-хатиби Жуманов Абдулҳамид домланинг маърузалари алоҳида эътиборга лойиқ. Кар, соқов эркакларимиз поклик, намоз масалаларида ҳам ўзларини қизиқтирган саволларга жавоб олишди. Ҳозирда жамиятимизга аъзо эркакларнинг 80га яқини “Исломобод” масжидига Жума намозини ўқиш учун боришмоқда. Масжидда кар, соқовлар учун сурдо таржимон ва бошқа қулайликлар яратилган. Абдулҳамид домла борганларга ҳадялар бериб, кўнгли яримларни дуосини олмоқдалар. 

Олиб борилаётган ҳайрли ишлар биз кар-соқов мусулмонларни қалбида ҳам ҳаётга ижобий ёндашиш, Ислом динини ўрганиш, намоз, рўза, закот ва ҳаж амалларини бажаришга иштиёқ ва ғайрат пайдо қилди. 

Бошқа динга кирганлар эса тавба қилишиб, исломга киришди. Оилаларда, болалар тарбиясида, қариндош-уруғчиликда, эр-хотин муносабатларида ижобий томонга ўзгаришлар бўлди. Бир-бирига ҳурмат, меҳр-шавқат ҳисси пайдо бўлди. Биз ҳам ўзимизни жамиятнинг тўлақонли аъзоси сифатида ҳис қиляпмиз. 

Кечагина Ўзбекистон мусулмонлари идораси раҳбарияти ташаббуси билан “Ҳазрати Имом” мажмуасига таклиф қилишди. Жамиятимиздан 50 яқин кар-соқовлар иштирок этишди. Ислом тарихи, Усмон мусҳафи ҳақида маълумотлар, шунингдек миллий ҳунармандчиликлар бизда катта қизиқиш уйғотди. 

Бизга кўрсатилаётган бундай ғамҳўрликлар, эътибор ва меҳрдан кўнглимиз кўтарилиб, динимизга бўлган муҳаббатимиз яна ортиб боряпти. Неча йиллардан бери биз орзу қилган ниятларимизни амалга оширган, ҳар биримизга ҳидоят ва тавфиқ берган Аллоҳ таолога ҳамду-санолар бўлсин! Ушбу эзгу  ишларимиз қиёматга қадар давомли бўлсин! Дуоларимиз ва ибодатларимизни  Ўзи даргоҳида қабул қилсин! Омин!

Моҳира Кубаева

Кар-соқовлар жамиятининг аъзоси