1. Сафарда ишлатиладиган зарур буюмларни тайёрлаш.

Оиша розияллоҳу анҳо: “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам сафарда ҳам, ҳазарда ҳам беш нарсани олиб юрардилар. Улар: тароқ, сурмадон, ойна, мисвок ва узун дастали илгак”, деганлар (Имом Байҳақий ривояти).

2. Сафарга тонгда йўлга чиқиш.

Сохр ибн Вадоъа Ғомидий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. “Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Аллоҳим, умматимнинг тонгига барака бергин”, деб дуо қилардилар” (Имом Термизий ривояти).

Сохр розияллоҳу анҳу савдогар бўлганлар ва савдоларини доимо тонгда жўнатар эдилар. У зот бой, давлатманд бўлганлар.

3. Солиҳ кишиларнинг насиҳат ва дуосини олиш.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Сафар қилмоқчи бўлган бир киши Набий соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳузурларига келиб: “Ё Расулуллоҳ, менга насиҳат қилинг”, деди.

У зот: “Аллоҳга тақво қилишингни ва ҳар бир тепаликка кўтарилганингда такбир (Аллоҳу акбар) айтишингни буюраман” дедилар. У орқасига бурилаётган эди “Аллоҳим, ерни унга яқин ва сафарини осон қилгин”, деб дуо қилдилар (Имом Муслим ривояти).

4. Хайрлашаётганда ҳам дуо қилиш.

Қузъа ибн Яҳё Басрий айтадилар: «Ибн Умар розияллоҳу анҳу менга: Кел, сен билан худди Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мен билан хайрлашганларидек хайрлашаман: “Динингни, омонатингни ва амалинг хотимасини Аллоҳга топширдим”, дедилар» (Имом Абу Довуд ривояти).

5. Уловга минаётганда дуо ўқиш.

Ибн Умар розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: “Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам сафарга чиқаётганда туяларига минсалар уч марта такбир айтиб, сўнгра: “Бизга буни бўй сундирган Зот покдир. Биз бунга қодир эмас эдик. Албатта, Роббимизга қайтгувчиларданмиз. Аллоҳим, ушбу сафаримизда яхшиликни, тақвони ва Ўзинг рози бўладиган амални сўраймиз. Аллоҳим, бу сафаримизни бизга енгил қилиб, узоқлигини яқин қилгин. Аллоҳим, сафардаги йўлдош ҳам, хонадонда қолувчи ўринбосар ҳам Ўзингдирсан. Аллоҳим, Сендан сафар қийинчиликлари ва қайғулари, аҳлда ва молда ёмон оқибатлардан паноҳ сўрайман”, дер эдилар (Имом Муслим ривояти).

6. Сафар давомида кўпроқ дуо қилиш.

Мусофирнинг дуоси мустажобдир. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Уч кишининг дуоси шубҳасиз ижобатдир. Улар мазлумнинг дуоси, мусофирнинг дуоси ва ота-онанинг фарзанди ҳаққига қилган дуосидир”, дедилар (Имом Термизий ривояти).

7. Бир кишини ишларни бошқариб турувчи қилиб тайинлаш.

Абу Саид Худрий розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Агар уч киши сафарга чиқадиган бўлса, улардан бир амир бўлсин”, деганлар (Имом Абу Довуд ривояти).

Имом Нававий раҳматуллоҳи алайҳ: “Мусофирлар жамоада ўзларига энг зийрак, энг афзал кишини йўлбошчи қилиб тайинлашлари мустаҳабдир”, деган.

8. Такбир, тасбеҳ айтиш.

Жобир розияллоҳу анҳу айтадилар: “Биз Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам билан биргаликда сафарга чиқардик. Агар тепаликка кўтарилсак такбир (Аллоҳу акбар) айтардик. Тушганда  эса (Субҳаналлоҳ) тасбеҳ айтардик” (Имом Аҳмад ривояти).

9. Сафарда мақсад ҳосил бўлгач, тезда уйга қайтиш.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Сафар азоб-уқубатнинг бир кўринишидир. Сизлардан бирингиз сафарга чиқса, таоми, ичимлиги ва уйқусидан тўла бахра ололмайди. Агар сизлардан бирингизнинг (сафарда) истаги ҳосил бўлса, бас, у оила-аҳлига шошилсин”, дедилар (Имом Бухорий ривояти).

Даврон НУРМУҲАММАД

Юртимизда ёши асрларга тенглашадиган мадрасалар сони жуда кўп. Уларнинг ҳар бири ўз вақтида етакчи таълим даргоҳи вазифасини бажарган. Аммо, улар орасида бугунгача фаолият юритаётгани бармоқ билан саноқли. XVI асрда бунёд этилиб собиқ иттифоқ давридаги узулишни ҳисобга олмаганда фаолияти қарийб 6 асрдан буён давом этаётган "Кўкалдош" мадрасаси эса айни дамда ҳам мамлакатимиз ва Ислом олами учун етук мутахассисларни тайёрлаб, диний илмлар тараққиётига улкан ҳисса қўшиб келмоқда. Бу даргоҳдан жуда кўп ислом оламига хизмат қилган уламолар ва имомлар етишиб чиққан.

Айни кунларда "Кўкалдош" ўрта махсус ислом билим юртининг 6 нафар битирувчиси "Ҳадис илми мактаби"га кириш имтихонларини муваффақиятли топшириб ажратилган 10 та ўриннинг асосий қисмини эгаллади ва олийгоҳга ўқишга қабул қилинди. Бу эса мадрасада таълим бераётган устозлар ва мударрисларнинг навбатдаги ютуғидир. Шу муносабат билан, Ҳадис илми мактаби раҳбарияти томонидан "Кўкалдош" ўрта махсус ислом билим юрти жамоасига махсус ТАШАККУРНОМА топширилиб ҳамкорлик янада мустаҳкам бўлишини тилаб қолди.

Ният қиламизки мазкур зиё маскани нафақат юртимизда балки, дунё мусулмонлари орасида ҳам шуҳрат қозониб, жаҳоннинг етакчи ўқув муассасасига айланади деган умиддамиз.

Маълумот учун бу йил Ҳадис илми мактабига имтихоналрдан муваффақиятли ўтиб ўқишга қабул қилинган абитуриентларнинг 6 нафари "Кўкалдош", 2 нафари "Хожа Бухорий", 1 нафари "Саййид Мухиддин махдум" ва 1 нафари "Ҳидоя" ўрта махсус ислом билим юрти битирувчиларидир.

Жорий йилнинг сентябрь ойида Болгар ислом академиясида олтита диссертация ишининг ҳимояси ўтказилади. Бу ҳақда академиянинг ўқув ишлар бўйича проректори Абдулла Адигамов маълум қилган. Ҳозирги вақтда Ислом олий ўқув юртида ёзги мактаб фаолият юритмоқда.

«Ушбу ёзги мактаб асосида 10 нафар докторант, 25 нафар магистрант қабул қилинади. Жорий йилнинг сентябрида эса академиянинг 6 нафар докторанти "Ислом фанлари доктори" даражасини олиш учун ҳимояга чиқади», — дейди проректор.

Ушбу докторантларнинг ишлари асосан татар халқи маърифати билан боғлиқ бўлиб, Шиғобуддин Маржонийни ўрганиш уларнинг бирига топширилган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Татаристон Республикасида "Зиёратчилар учун йўлкўрсатгич" деб номланган расмли материал икки минг ададда чиқарилди. Татаристон мусулмонлари идорасининг маълум қилишича, ушбу қўлланма Ҳаж зиёратига йўл олаётган ҳар бир татаристонликка тақдим этилади.

Ушбу қўлланма суратлар асосида ибодат жараёнлари тушунтирилгани билан эътирофга лойиқ. Унда қандай қилиб Ҳаж зиёратини амалга ошириш босқичма босқич тушунтирилган. Унда зиёратчилар йўл қўядиган хатолар борасида ҳам тушунтиришлар келтириб ўтилган.

Маълумот учун, татаристонлик зиёратчиларнинг дастлабки гуруҳи жорий йилнинг 25 июль санасидан бошлаб Ҳаж зиёратини адо этиш учун Саудия Арабистонига учиб кетадилар.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм.
Аллоҳ таолога битмас-туганмас ҳамду санолар бўлсин.
Пайғамбаримизга мукаммал ва батамом салавоту дурудлар бўлсин.

Аллоҳ таолога етишиш учун бутунлай Унинг Ўзини кўзлаган ҳолда ажраб чиқмоқ керак бўлади. Шунинг учун ҳам қадимги роҳиблар Аллоҳ таолога етишиш мақсадида ҳамма нарсадан ажраб, тоғларга чиқиб кетар эдилар.

Исломда роҳиблик йўқ. Аммо таққослаш учун айтадиган бўлсак, Ислом умматининг роҳиблиги ҳаждир. Ҳаж ибодатини адо этмоқчи бўлган банда барча шаҳватлар, лаззатлардан, алоқа ва машғулотлардан, ҳатто одатдаги кийимларидан ҳам ажрайди.

Ҳаж ибодатини адо этмоқчи бўлган ҳар бир киши иложи борича қуйидаги нозик сирлардан хабардор бўлгани мақсадга мувофиқ. Аввало, ҳажнинг моҳиятини фаҳмлаб етмоғи лозим. Яъни ҳажнинг диндаги ўрнини фаҳмлаган одамнинг унга шавқи ортади ва ҳаж қилишга азму қарор қилади.

Ҳажнинг ҳар бир амалида эслатма ва ибрат бор:

1. Ҳажга керак бўладиган нарсаларни жамлаганда охиратга керак бўладиган нарсаларни эсига олсин.

2. Оддий кийимларини ечиб, эҳромга кираётганида кафанни ва Роббига бу дунё кийимларидан бошқача кийим ила рўбарў бўлишини эсга олсин.

3. «Лаббайка»ни айтишни бошлаганида Аллоҳ таолонинг чақириғига жавоб бераётганини эсга олсин ва қабулни орзу қилиб, қабул бўлмай қолишидан қўрқсин.

4. Ҳарамга етганда уқубатдан омон қолишни орзу қилсин ва яқинлардан бўлмай қолишдан қўрқсин. Аммо умидворлик ғолиб бўлсин.

5. Байтуллоҳни кўрганида қалбида унинг улуғворлигини ҳозир қилсин ва Аллоҳ таолога ўзини меҳмонлари мартабасига эриштиргани учун шукр қилсин ҳамда Байтуллоҳни тавоф қилиш нақадар улуғворлигини ҳис этсин.

6. Ҳажарул асвадни истилом қилган (уни қўли билан ушлаган ёки ишора қилган) пайтида Аллоҳ таолога итоат қилишга байъат қилганига эътиқод қилсин ва бу байъатга вафо қилишга азму қарор қилсин.

7. Каъбаи Муаззаманинг пардасига осилганида ва Мултазамда турганида гуноҳкор ўз хожасининг паноҳига қочганини эсласин.

8. Сафо ва Марва орасида саъйи қилаётган пайтида уларни «тарозининг икки палласи» деб ўйласин. Уларнинг орасида бориб-келишини «қиёматнинг аросати» деб ўйласин.

9. Арафотда турганида, одамларнинг издиҳомини кўрганида, овозларининг кўтарилишини эшитганида, тилларининг турли-туманлигини билганида қиёмат мавқифини, унда халойиқнинг жамланишини ва шафоат сўрашларини эсга олсин.

10. Тош отиш пайтида қулликни намоён қилишни ва фармонга бўйсуниб, уни сўзсиз бажо этишни қасд қилсин.

11. Қурбонлик сўйиш пайтида бу ишнинг Аллоҳ таолога қурбат ҳосил қилишнинг энг муҳим турларидан бири эканини, қурбонликнинг ҳар бир бўлаги эвазига қурбонлик қилувчининг бир бўлаги дўзахдан халос бўлишини эсласин.

 «Руҳий тарбия» китобидан олинди.