muslim.uz

muslim.uz

Середа, 27 декабрь 2017 00:00

Шеърият гулшани

ЎТИНЧИ

 

Ўтинчи арқонга боғлайди ўтин,

Кўтармоқчи бўлар, кучанар бекор.

Арқонини ечиб, яна олиб тин

Ўтин йиғар, дилга у итоаткор.

 

Ўтинини боғлаб, кўтаролмас боз,

Абас уринади, ўтирар ерга.

Эси жойида-ку, дам олиб бир оз,

Яна ўтин йиғиб ботади терга.

 

У ҳамон ғўддайиб тушмайди отдан,

Нега бундай қилар? Қоласан ҳайрон.

Узоқ кузатаман орқаваротдан,

Раҳминг келар, кўнглинг бўлади вайрон.

 

– Бу бизнинг ҳаётга шама, – дер шу чоғ

Бир тақводор синчков ташларкан нигоҳ.

– Аллоҳдан қўрқмасдан юриб соппа-соғ

Гуноҳлар устига қўшамиз гуноҳ.

 

ТЎРТЛИКЛАР

Дарахт унсиз йиғлар, қомати чўккан,

Атрофга меҳрини тўккани-тўккан.

Кун тиғида лаби буришган япроқ

Ялтироқ рангларни сўрайди кўкдан.

 

*   *   *

Кўнглимдан ўтказиб мен кўнгил сўрай,

Кўнглим топиб, оппоқ фикрга ўрай.

Барча кўрган ҳар бир нарсага боқиб,

Ҳеч ким кўролмаган қиррасин кўрай.

 

*   *   *

Мўмин, йўқдир сенинг заринг ё зўринг,

Ишқ гўзаллик бўлди, муҳаббат – ҳусн.

Ўзингга эл дардин мудом эп кўргин,

Бош осмонда, қўлинг кўксингда бўлсин.

 

ОНАМНИНГ ЎГИТИ

 

Отага ўқрайиб қараб бўлмайди,

Қўй, койисин, онанг унга бош эгсин.

Қўрқмагин, бу билан онанг ўлмайди,

Сенинг учун бошим ёстиққа тегсин.

 

Ота айтганидан қолма эрта-кеч,

Болам, у аҳли дил, болам, овла дил...

Отага таъна тош отилмайди ҳеч,

Отанинг хатоси этилмас таҳлил.

 

Назарига тушгин, қутул фарз-қарздан,

Мен ожиза, уни Худо қўллайди.

Этагидан маҳкам ушлаган фарзанд

Кўрасан, кўп яхши одам бўлади.

 

 

Хоҳласанг ҳам,  хоҳламасанг ҳам

 

Меҳнат қилиб одам ҳеч ўлмас,

Ўз ишидан гоҳ кўнгли тўлмас.

Барча иш сен айтгандай бўлмас,

Хоҳласанг ҳам, хоҳламасанг ҳам.

 

Соф туйғулар қалбинг этмас тарк,

Илк севгига бўласан эрмак...

Умид омон қолиши керак

Хоҳласанг ҳам, хоҳламасанг ҳам.

 

Меҳнатли дам завқли, серҳузур,

Ҳар жабҳада ғолиб, қандинг ур.

Ўтар шошиб бўйсунмас умр,

Хоҳласанг ҳам, хоҳламасанг ҳам.

 

Дунёнг билан ғўдайма бекор,

Хокисор сақла номус, ор.

Дунё қўли етмас жойлар бор,

Хоҳласанг ҳам, хоҳламасанг ҳам.

 

Мўмин АВАЗ

Сирдарё

Середа, 27 декабрь 2017 00:00

“Митти дорихона”нинг хосиятлари

Табобатда ошқовоқ “митти дорихона” дейилса, уруғи шу дорихонанинг юраги ҳисобланади. Унда инсон организми учун зарур деярли барча моддалар мавжуд.  Айниқса, бошқа мева ва сабзавотларда кам учрайдиган рух моддаси ошқовоқ уруғи таркибида кўп. Бу модда танада етишмаса, янги ҳужайралар, жумладан, қувват ҳужайралари шаклланмайди, шикастланганлари қайта тикланмайди, одам тез қарийди. Айниқса, болалар ва ўсмирларда ақлий ва жисмоний ривожланиш сустлашади, бепуштлик юз бериши мумкин. Мутахассислар фикрича, танасида рух миқдори етарли кишилар ичкиликка берилишдан анча ҳимояланган бўларкан.

Қовоқ уруғи ёш болалар ичагида урчийдиган тасмасимон ва думалоқ гижжалар, аскарида ва остритсаларга қарши энг фойдали восита ҳисобланади. Олдинлари уруғ чақилиб, шундоқ ейилган. Кейинчалик уруғ кукун, қайнатма ва ёғ ҳолида ҳам истеъмол қилинадиган бўлди.

Тозаланган ва қуритилган, лекин қовурилмаган 150–300 грамм қовоқ уруғининг мағзи ҳовончада туйилади. Бунда мағизни қоплаб турган кулранг-кўкимтир парда сақланиши керак. Чунки гижжаларни йўқотувчи кукурбитин ва танага қувват бўлувчи руҳ асосан шу парда таркибида бўлади. Сув қўшиб, бўтқа қилинади. Унга озроқ асал ёки қиём ҳам қўшиш мумкин. Эрталаб оч қоринга бир чойқошиқдан ичилади. Уч соат ўтгач, ич сурувчи дори берилади. Кейин ҳуқна қилинади.

Уруғдан қайнатма тайёрлашда 120-150 грамм мағзи янчилиб, устига икки баробар миқдорда сув қуйилади. Қайнар ҳолатга етказмасдан, икки соат тутиб турилади. Тўппаси сиқиб олинган сувли малҳам бир чойқошиқдан ичилади. Қовоқ ёғи юқумли касалликларга чидамлиликни оширади, ўпка ва нафас йўли яллиғланишининг олдини олади, ички аъзоларни тозалайди, буйрак, қувуқ ва жигар ишини яхшилайди. Сариқ, жигар қуруши, ошқозон-ичак, тери касалликлари ва чиллаярани (экзема) даволашда ишлатилади. Тери қуришининг олдини олади, кўз касалликлари, масалан, узоқни кўра олмаслик нуқсонида тавсия этилади. Эркакларда учрайдиган простатитни ва простата бези аденомасини даволашда муҳим восита ҳисобланади.

Касалликларни даволашда қовоқ ёғини овқатланишдан ярим соат олдин ёки икки соат кейин бир чойқошиқдан уч маҳал ичиш керак. Ўттиз-қирқ беш кун ичилгач, икки ой танаффус қилинади. Сўнг шу йўсинда яна қайта ичиш тавсия этилади. Қовоқнинг қуритилган ва янчиб майдаланган банди қайнатмаси икки чойқошиқдан кунига уч мартадан ичилса, сийдик ҳайдаб, бадан шишини кеткизади.

Қовоқ гули қайнатмаси эса қанд касалида бўғимларда ҳосил бўладиган ҳамда асаб билан боғлиқ (трофик) яраларни битирувчи хусусиятга эга. Бунда қайнатма латта ёки пахтага шимдирилиб, яра устига қўйилади. Сояда қуритилган гул кукуни жароҳатга сепилса, фойда қилади. Малҳамни тез тайёрлаш мақсадида қовоқ гулини сўлитиб, духовкада қуритиб олиш ҳам мумкин.

ЎМИ Матбуот хизмати

Шарқда Илк Уйғониш даври. Бу даврда илм-фан, маориф, ишлаб чиқариш, савдо-сотиқ, меъморчилик ва бошқа соҳалар мисли кўрилмаган даражада юксалди. Тараққиётга катта ҳисса қўшган ўлкалардан бири Андалус эди. Бу ҳақда мутафаккир Салоҳ Камолнинг «Мусаввар тарихи Ислом» асарида батафсил маълумот берилган.

Ҳозирги Испания ва Португалия ҳудуди, яъни, Пиреней ярим ороли қадимда «Андалус» деб аталган. Араб салтанатининг бир қисми бўлган бу ҳудудда VIII-X асрларда кучли ва адолатли бошқарувга асосланган давлат пайдо бўлди. Андалусдаги тараққиёт ўз вақтида Оврупага ҳар томонлама таъсир қилди. Ислом маданияти ва илм-фани ютуқлари Ғарб мамлакатларига асосан шу ҳудуд орқали ёйилди.

Андалус 711 йили фатҳ этилиб, бу ерда мусулмонлар давлати қарор топган эди. Бу ҳақда «Мусаввар тарихи Ислом» асарида қуйидаги маълумотлар бор: «Андалус қитъаси умавийлар даврида, Абдумалик замонида фатҳ этилган эди. Ва шул кундан буён умавия давлатининг бир вилояти аббосийлардан Абдуллоҳ Саффоҳга мағлуб бўлгач, ҳукумат умавийлар қўлидан чиқиб, аббосийлар қўлига ўтди... Аббосийларнинг умавийларга қилган зулмларидан аччиқланиб, Андалус мусулмонлари аббосийлар давлатини тан олмай қўйди. Ўзларига мустақил бир ҳукумат тузишга қарор бердилар»1. Бу мустақил давлат 750 йили қарор топиб, «Қуртуба салтанати» номи билан машҳур бўлди. Унда ўн тўрт ҳукмдор ҳукмронлик қилди.

Андалус ҳукмдорлари ҳам илм-фанга ҳомийлик қилган, ўзлари диний ва дунёвий илмлардан хабардор эди. Уларнинг саройлари илм аҳли билан доимо гавжум, мунтазам илмий мажлислар, мунозаралар ўтказилар эди. Бу давраларда ҳукмдор ва амалдорларнинг фарзандлари ҳам иштирок этарди.

Андалуснинг биринчи ҳукмдори Абдурраҳмон (756-788 йиллар) дастлаб ички низоларни бартараф этиб, Франция қироли Пипин ва бошқа ташқи душманлар ҳужумини қайтарди. Тинчлик қарор топгач, мамлакатни ислоҳ қилишга киришди. Олдин уни олтита вилоятга бўлиб, уларни мунтазам йўллар билан пойтахт Қуртуба шаҳрига боғлади. Каналлар, сув йўллари қаздирди. Юрт обод бўлди. Қуртуба ва бошқа шаҳарларда катта-катта мадраса ва масжидлар, касалхоналар қурилди. Абдурраҳмон Андалусни душманлардан ҳимоя қилиш учун қалъа ва истеҳкомлар барпо эттирди. Юрт мудофааси ва тижорат учун кемалар ясатди.

Ҳишом ибн Абдурраҳмон ҳам отаси каби мамлакатни ислоҳ қилиш ва ривожлантириш йўлидан борди. Илм ва маориф ривожи учун кўп ишлар қилди. Бу ҳудудда бошқа миллат ва халқлар ҳам бемалол яшар эди.

Андалуснинг тўртинчи ҳукмдори Абдурраҳмон Иккинчи ибн Ҳишом (821-850 йиллар) ғоят илмли одам бўлиб, саройи ҳар вақт олим ва уламолар билан тўла эди. Ҳар куни илмий мажлислар, турли масалалар бўйича мунозаралар бўлар эди. Салоҳ Камол ёзишича, Шарқу Ғарбдаги Ислом мамлакатлари ичида Абдурраҳмондан инъом-эҳсон кўрмаган бирор илм аҳли қолмаган эди. Бундан ташқари, Абдурраҳмон Андалусда мунтазам почта хизматини ташкил қилди ва пойтахтга келадиган янги йўллар қурдирди. Бу Оврупадаги дастлабки почта тизими экани манбаларда таъкидланган.

Саккизинчи ҳукмдор Абдурраҳмон Учинчи ибн Муҳаммад (913-962 йиллар) даврида Андалуснинг ривожи янада юксалди. Қуртуба жаҳоннинг энг ривожланган, чиройли шаҳарларидан бирига айланди. Шаҳар яқинида меъморий жиҳатдан жуда ноёб «Мадинат уз-Заҳро» саройи барпо этилди. Саноат ва тижорат ҳам тараққий этиб, Оврупа бозорларида Андалус моллари катта шуҳрат топди.

Турли юртлардан келган сайёҳлар Андалусдаги тараққиётдан ҳайратда қолишди. Мамлакат мадрасаларида туб жой аҳоли фарзандларидан ташқари минглаб оврупалик талаба турли фанлардан таҳсил олган эди. Натижада илм-фан ютуқлари кенг ёйилди. Шу орқали Мусо Хоразмий, Беруний, Форобий, Ибн Сино, Фарғоний каби Шарқ олимларининг илмий кашфиётлари, асарлари Оврупага кириб келди ва то XVII-XVIII асрларга қадар Ғарб университетларида дарслик сифатида ўқитилди.

Абдурраҳмон ибн Муҳаммад даврида Қуртубада Оврупада биринчи саналган тиббиёт мактаби очилди.

Тўққизинчи ҳукмдор Ҳаким Иккинчи даврида (962-976 йиллар) илмга рағбат янада ошди.

Бироқ cўнгги ҳукмдорларнинг узоқни кўзламай олиб борган сиёсати натижасида ўзаро низолар кучайди. Шунингдек, шимолдан Оврупа давлатларининг узлуксиз уюштирган ҳужумлари оқибатида Қуртуба салтанати ўн биринчи аср бошларида парчаланиб, мамлакат Ғарб саркардаларининг талончилик майдонига айланиб қолди. Бу эса ижтимоий ҳаёт ва илм-фаннинг издан чиқишига сабаб бўлди. Аста-секин мусулмонлар бу ерлардан ҳайдаб чиқарилди ва Андалус ўрнида Орагония, Кастилия ва Португалия қиролликлари ташкил топди.

Хуллас, қарийб уч аср давом этган Андалус Уйғониш даврида мусулмон илм-фани ва маданияти Оврупага кириб борди, қитъа тамаддунига катта туртки берди.

 

“Ҳидоят” журналидан олинди

Cаъд ибн Абу Ваққос ибн Ухайб Зуҳрий розияллоҳу анҳу тириклигидаёқ жаннат башорати берилган ўн саҳобанинг бири. Саъд Қурайш қабиласидан, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг оналари каби Бани Зуҳра уруғидан эди. Унинг насаби олтинчи силсилада (Ҳакам) Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам шажараси билан бирлашади. Милодий 601 йили туғилган. Маккаликлардан олтинчи ё еттинчи бўлиб Исломни қабул қилган ва кўп ўтмай, Ясрибга кўчган. У Расули акрамдан 270 та ҳадис ривоят қилган.

Пайғамбаримиз алайҳиссалом Саъдни тоғам деб ҳурматлаганлар. Жобир ибн Абдуллоҳ розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Саъд келаётган эди, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Бу киши менинг тоғам бўлади, ким менга тоғасини кўрсата олади?” дедилар» (Имом Термизий ривояти).

Қурайш мушриклари Саъд ибн Абу Ваққосга маънавий азоб беришди. Энг азиз кишиси – онасини унга қарши қайрашди. Шу боис она севимли ўғлига жуда оғир талаб қўяди. Муфассирлар “Биз инсонга ота-онасига яхшилик қилишни буюрдик. (Аммо) агар улар сен билмаган нарсаларни (сохта маъбудларни) Менга шерик қилишингга мажбурласалар...” (Анкабут, 8) мазмунли оят Саъд ибн Абу Ваққос ҳақида тушганини таъкидлашади. У Макка ёшлари орасида онасини ҳурмат қилиши билан танилган, бошқаларга ибрат қилиб кўрсатилар эди. Саъд бу синовдан ўтди, имон-эътиқодда собит турди. Онасини ҳам олдингидай ҳурмат қилаверди.

Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Расулуллоҳ соллалолоҳу алайҳи васаллам Саъд ибн Моликдан ўзга ҳеч кимга ота-оналарини фидо қилмаганлар. У зот Уҳуд куни Саъдга ота-онам сенга фидо бўлсин деганлари ривоят қилинади.

Мўминлар онаси ҳазрати Ойша розияллоҳу анҳодан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Мадинада эканларида бир кеча уйқулари қочди ва: “Саҳобалардан бир солиҳ киши мени қўриқлаганида яхши бўларди”,  дедилар. Ҳали гаплари тугамасидан бир нарса шитирлаганини эшитдик. У зот: “Ким у?” дедилар. Шарпа: “Саъд ибн Абу Ваққосман”,  деди. “Нимага келдинг?” деб сўрадилар. “Пайғамбардан хавотирга тушиб, қўриқлагани келдим”, деди Саъд. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам унинг ҳаққига дуо қилиб, хотиржам ухладилар» (Имом Термизий ва Муслим ривояти).

Абдуллоҳ ибн Аббос розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Саъд ибн Абу Ваққос розияллоҳу анҳу Пайғамбаримиз алайҳиссаломга: “Ё Расулуллоҳ, дуо қилинг, Аллоҳ мени дуоси қабул бўладиганлардан қилсин”, деди. Шунда Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Эй Саъд, таомингни ҳалол қил, дуоинг қабул бўлади. Муҳаммаднинг жони измида бўлган Зотга қасам, бир одам қорнига ҳаром луқма еса,  Аллоҳ унинг дуосини қирқ кунгача қабул қилмайди. Қайси банданинг тани ҳаромдан ва рибодан семирса, унга дўзах муносибдир”, дедилар. Сўнгра: “Ё Аллоҳ, Саъд қачон дуо қилса, уни қабул айла!” деб дуо этдилар» (Имом Термизий ривояти).

Саъд ибн Абу Ваққос Макка фатҳ этилган йили оғир хасталаниб қолди. Бу ҳақда ўзи бундай ривоят қилади: «Фатҳ йили бемор бўлиб, ўлимим яқинлашди. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мени кўргани келдилар. Шунда: “Ё Расулуллоҳ, менинг кўп молим бор ва биргина қизимдан бошқа меросхўрим йўқ. Молимнинг ҳаммасини бошқаларга васият қилайми?” дедим. “Йўқ”, дедилар. “Молимнинг учдан иккисини-чи?” дедим. “Йўқ”, дедилар. “Ярмини-чи?” дедим. “Йўқ”, дедилар. “Учдан бирини-чи?” дедим. “Учдан бири... У ҳам кўп. Албатта, меросхўрларингни бой ҳолда қолдиришинг уларни одамлардан тиланиб юрадиган қилиб ташлаб кетишингдан яхшидир. Сен ҳар қандай нафақа қилсанг ҳам, албатта, ажр оласан. Ҳатто, аёлинг оғзига тутган луқма учун ҳам ажр оласан”, дедилар” (Имом Бухорий, Муслим, Термизий, Абу Довуд, Насаий ривояти).

Ҳазрат Усмон вафотидан сўнг Ақиқда яшади. Ҳижрий 55 (милодий 676) йили вафот этди. Васиятига кўра, “Бақиъ” қабристонига дафн қилинди.

 

 

Аҳмад МУҲАММАД

тайёрлади

Середа, 27 декабрь 2017 00:00

Ҳар бир ишда ҳикмат бор

Аллоҳ таоло Ўзининг иродаси билан инсон зотини барча махлуқотлардан азизи мукаррам қилиб яратди. Унга ақл ва идрок берди. Инсон ўзига берилган барча илоҳий неъматларга доимо шукр қилиб, ҳаётда дуч келадиган ҳар қандай синов, қийинчилик, мусибатларга сабр қилиши ва Аллоҳ таолонинг раҳматидан умидвор бўлиб яшаши лозим. Турли шайтоний васваса, тушкунлик ва  умидсизликка берилмай, инсон деган улуғ номга мувофиқ иш тутмоғи даркор.

Ҳаётда баъзан дунёнинг арзимас матосини деб ўзини қийнаб, турли хил бедаво дардларга чалиниб қолаётган кишилар бор. Бу – Яратганнинг тақдирига норози бўлишдир. Қолаверса, Аллоҳ бизга беҳисоб неъматлар берган, мўмин эса ибодати билан ана шу неъматларга шукр қилмоғи лозим. Агар инсон яхшиликдан умид қилмай қолса, шайтон алайҳи лаъна уни умидсизликка ундайди. Агар биз илоҳий калом бўлмиш Қуръони каримга мурожаат қиладиган бўлсак, Роббимизнинг бизларга қанчалик меҳрибон эканига яна бир бора амин бўламиз. Хусусан, Зумар сурасидаги 53-оятни ўкисак:

قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ

Эй (Муҳаммад САВ) гуноҳлар қилиш билан ўз жонларига зулм қилган бандаларимга: Аллоҳнинг раҳматидан ноумид бўлманг! Албатта, Аллоҳ барча гуноҳларни кечиради. Аллох ўта мағфиратли ва ўта раҳимли зотдир, деб айтинг...

Бугун  баъзи ота-оналар болаларидан узоқлашиб, фарзандларига яқин дўст, сирдош бўла олмаяпти. Уларнинг орзу-ҳаваси, дарди, фикрини эшитмаяпти. Эҳтиёжлари, муаммолари, руҳий ҳолати билан қизиқмаяпти. Болаларини қийнаётган саволларига биргаликда жавоб изламаяпти. Бунинг оқибатида, болалари ҳаётнинг паст-баланд йўлларида адашиб боряпти.

Бу гуноҳга қадам қўйиши оқибатида нафақат ўзининг охирати барбод бўлади, вужуди, руҳи абадий дўзах оловига куяди, балки унинг ортида қолган бева аёли, етим болалари, ота-онаси, ака-ука, яқин қариндошлари ҳам руҳий, ҳам жисмоний, ҳам маънавий, ҳам иқтисодий машаққатга қолади. Бу гуноҳни ният қилганлар шуни ҳам яхши англашлари лозимки, бир инсоннинг дунёдан кетиши билан ҳаёт тўхтаб қолмайди. Бир оз вақтдан кейин ҳаммаси унут бўлиб кетади. Бу ишидан унинг фақат ўзи катта зарар кўради ва охири йўқ азобга гирифтор бўлади. Ҳар қандай муаммонинг ечими бўлади. Ҳар қандай қийинчиликдан кейин енгиллик бўлади.

Аллоҳ таоло инсонни бу дунёда имтиҳон қилади. Бошига турли мусибатлар юборади. Бу қийинчиликлар олдиди банда ўзини йўқотиб қўймай, сабр қилиб, яшаса, савоб олади.

Ёши  улуғ бир киши ўғли билан масофаси икки кунлик йўл бўлган шаҳарга сафар қилди. Уларнинг юк ортган эшаги ҳам бор эди. Чол доимо:  “Аллоҳ таолонинг биз учун яшириб қўйган ҳикмати буюкдир!” деган сўзни қайтараверарди. Улар йўлнинг ярмига етганда эшакнинг оёғи синиб қолди. Чол: ”Аллоҳ таолонинг биз учун яшириб қўйган ҳикмати буюкдир!” деди. Юкларини елкаларига ортиб йўлда давом этдилар. Бир оз  муддатдан  сўнг чолнинг оёғи  қайрилиб  кетиб ҳеч нарса кўтаролмай қолди. Оёғини зўрға судраб кетар ва: “Аллоҳ таолонинг биз учун яшириб қўйган ҳикмати буюкдир! “ деб айтарди. Чолнинг ўғли барча юкларни  елкасига ортиб  йўлда  давом  этдилар. Йўлда чолнинг ўғлини илон чақиб олиб  оғриқдан  ерга  йиқилди. Чол яна: ”Аллоҳ таолонинг биз учун яшириб қўйган ҳикмати буюкдир! “ деди. Ана шунда ўғли  ғазабланиб отасига: “Бошимизга шунча мусибат келган бўлса, нега ҳадеб бир гапни  қайтараверасиз? деди. Ўғлининг дарди енгиллашгач йўлда давом этдилар. Шаҳарга етиб келганларида қарасалар зилзила оқибатида у ердагиларнинг барчаси ҳалок бўлган эди. Чол ўғлига қараб: “Эй ўғлим, кўрдингми, агар сафаримиздаги мусибатлар бўлмаганида ҳозир биз ҳам мана шу ҳалок бўлганлар билан бирга бўлар эдик”, дебди.

Хулосамиз шуки, ҳаётимиздаги муаммо ва қийинчиликлардан тўғри хулоса қилиб, фақат яхшиликни умид қилайлик. Аллоҳ таоло берган умр неъматининг қадрига етайлик, синов дунёсида эканимизни унутмасдан. ҳар бир кунимизга шукр қилайлик. Ўзи берган жонни фақат Ўзи олишга ҳақлидир. Бунинг ҳақиқатини атрофимиздагиларга, болаларимизга тушунтирайлик, улардан узоқлашмайлик, ўз ҳолларига ташлаб қўймайлик.  “Аллоҳ таолонинг биз учун яшириб қўйган ҳикмати буюкдир!” деган ҳикматли сўз бугунги кундаги ҳаётимиз дастури бўлсин. Зеро, Раббимиз ҳукм қилувчиларнинг ҳукм қилувчироғи, раҳим қилувчиларнинг раҳим қилувчироғидир.

Нодир  ҲАКИМОВ, 

Мир Араб олий мадрасаси талабаси

тайёрлади

Видеолавҳалар

Top