Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Бугунги кунда одамлар орасида бировларнинг обрўсини ер билан баравар қилишга ундайдиган турли туман ўринсиз, асли йўқ миш-мишлар ҳамма нарсадан ҳам кўпроққа ўхшайди. Кимдан эшитдинг десангиз “одамлар айтишяптию” дейишдан нарига ўтмайди. Фалончидан эшитдим деса ҳам барибир охири йўқ.

Ўртада гап тарқатгувчилар борки, худди фолбинларга гап ташиб келувчи жинлар каби бир нарсанинг сал шарпасини эшитиб қолса бўлди. Қўшиб-чатиб гапни кўпайтираверади. Ҳар эшитган одам ҳам дарҳол ўзича тахминларини ишга солади. “Ҳа, демак, фалончи ундоқ қилган, шунда пистончи ҳам бундоқ қилишга мажбур бўлган. Мен уни биламан. У ўзи шунақа одам” қабилидаги гаплар секин-аста кейинги қулоққа аниқ ҳужжат бўлиб гриппдан ҳам тезроқ шитоблик билан тарқалади. Натижада бир одамнинг обрўсига таъсир қилмай қолмайди. Ўртада уруш-жанжалгача бориши мумкин.

Ҳикоя. Қадим замонда бир чол томорқасини чопаётиб кетмонни бир урган экан, кетмон нимадир бир нарсага тегиб кетгандек бўлибди. Нима экан деб шошилмай ерни ковлаб кўрган экан, оғзи беркитилган хум чиқибди. Хумнинг оғзини очиб қараса, не кўз билан кўрсинки, тўла олтин экан! Қувончини ичига сиғдира олмаган чол бирдан “Хо-хо”лаб бақириб кулиб юборибди. Шунчалик қаттиқ кулибдики, анчагина наридаги кампири ҳам эшитиб ўша ёқдан етиб келибди. Аммо чол кампир келгунча хумни яширишга улгурибди. Кампир келиб:

  ‒ Ҳа, чол! Намунча бақириб куляпсиз? ‒ деб сўрабди.

  ‒ Шу десанг, кетмонни бир урган эдим ернинг тагидан битта қарға чиқиб учиб кетса бўладими?! Шунга ўзимни тўхтата олмай кулиб юбордим, ‒ депти чол.

  Кампир ҳам ичида гап ётмайдиган экан, зудлик билан бориб қўшни хотинни чақирибди:

  ‒ Ҳой қўшни, чолим томорқа чопаётиб кетмонни бир урган экан, ернинг тагидан иккита қарға чиқиб учиб кетибди!

  Ўз навбатида қўшни ҳам нариги қўшнини чақирибди:

  ‒ Ҳой қўшни, фалончининг чоли томорқа чопаётиб кетмонни бир урган экан, ернинг тагидан учта қарға чиқиб учиб кетибди!

  Гап шунчалик тез тарқбдики, охири подшоҳнинг қулоғига етиб боргунча беш юзта қарға бўлибди. Подшоҳ чолни чақиртирибди:

  ‒ Бу ним гап, шунчалик ҳам аҳмоқона гап тарқатасанми!? Дўқ қилибди шоҳ.

  ‒ Олампаноҳ, бир қошиқ қонимдан кечинг, ‒ деб чол бўлган гапни айтиб, подшоҳнинг олдига хумдаги олтинни қўйибиди.

  ‒ Ундай бўлса нега қарға чиқди дединг? ‒ сўрабди подшоҳ.

  ‒ Агар бир хум олтин чиқди десам, гап Сизга етиб келгунча беш юз хум олтин бўлиб келса, мендан қолган тўрт юз тўқсон тўққизта хумни сўраб қолишингиздан қўрқиб шундай қилдим, ‒ деган экан чол.

  Чолнинг заковатига қойил қолган шоҳ хумдаги олтинларнинг ҳаммасини чолнинг ўзига қайтариб берган экан.

Улуғбек қори ЙЎЛДОШЕВ,

Асака туманидаги “Муҳаммадсолиҳ ҳожи” жоме масжиди ходими.

Меҳмонхоналарда:

Мадина шаҳрига борганда меҳмонхоналардаги хоналар тақсимотида тартибли бўлиш талаб этилади.

Меҳмонхонада оз вақт бўлишни, ҳажга нима мақсадда боришни доим ёдда сақлаган ҳолда гуруҳ раҳбарининг кўрсатмаларига қатъий амал қилиши керак.

Меҳмонхоналардаги хоналар озодалигига эътибор бериш, сувни исроф қилмаслик, хоналарда таомланмаслик талаб этилади.

Хонадошлар билан жанжалашмаслик, бошқаларнинг ҳақига ҳиёнат қилмаслик керак.

Меҳмонхоналарда, Мино, Арофат ва Муздалифада сатри аврат қоидаларига амал қилиш лозим.

Ошхонада:

Ошхонадаги тартиб-интизомга қатъий риоя қилиш керак.

Меҳмонхоналардаги ошхоналарда, Мино, Муздалифа, Арофатда зиёратчиларга бериладиган маҳсулотларни фақат ўзига кераклигини олиши, меъёрдан ошиқ олмаслик, берилаётган маҳсулотлар бошқа зиёратчиларнинг ҳаққи бўлиши мумкинлигини унутмаслик лозим.

Масжидга ёки бошқа жойларга кетиладиган бўлса:

Ҳар намозга чиққанда калитни топшириш шарт эмас. Бутунлай чиқиб  кетаётганда калитни топшириш керак.

Шахсини тасдиқловчи бейжик ва меҳмонхона ташриф қоғози (визитка)си доим ёнида олиб юриш керак.

Ибодатлар учун масжидда қолинадиган бўлса ёки бошқа ишлар юзасидан гуруҳ раҳбарини огоҳлантириб қўйиш лозим.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси

Фатво маркази ва Хотин-қизлар масалалари бўйича бўлими

Саудия Aрабистони Ички ишлар вазирлиги Ҳаж тартиб-қоидаларини бузганлар қаттиқ жазоланишини маълум қилди.

Белгиланган муддатда Маккада, “Масжид ал-Ҳаром” атрофи, зиёратгоҳлар, Русайфа шаҳридаги Ҳарамайн бекати, хавфсизликни назорат қилиш марказлари, саралаш марказлари ва вақтинчалик хавфсизлик назорати марказларида Ҳаж тартиб-қоидаларини бузган қироллик фуқаролари, аҳолиси ва меҳмонлари 10 000 Саудия рияли ёки 2 666 AҚШ доллари миқдоридаги жаримага тортилади..

Қоидабузарлар ўз ватанларига депортация қилинади ва Қиролликка қайта киришлари тақиқланади. Бу ҳақда “Saudy press” агентлигига таяниб “Arabnews” хабар бермоқда.

Ички ишлар вазирлиги қоидабузарлар ҳар бир қоидабузарлик учун яна 10 минг СР миқдорида жаримага тортилишини айтиб, зиёратчилар ўз маросимларини хавфсиз ва қулай тарзда бажаришлари учун Ҳаж тартиб-қоидаларига риоя қилиши муҳимлигини таъкидлади.

Ҳаж ва Умра вазирлиги зарур рухсатномаларсиз ҳаж қилиш ноқонуний эканлигини ва 50 минг Саудия риёли миқдорида жаримага олиб келишини таъкидлади. Бундан ташқари, тегишли рухсатномасиз зиёратчиларни олиб кетаётганда ушланганлар ҳам 50 000 СAР (13. 330 АҚШ доллари) гача жаримага тортилади.

“Ислом пойтахти” интернет ресурсига кўра, фойдаланилган транспорт воситасини мусодара қилиш тўғрисида буйруқ чиқарилади ва жиноятчи муҳожир бўлса, қамоқ жазосини ўтаб бўлгач, депортация қилинади. Ноқонуний ташилган одамлар сонига қараб жарима миқдори ортиб боради.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

“Масжид ал-Ҳаром” ва “Масжид ан-Набавий” ишлари бошқармаси ижтимоий тармоқларда ушбу икки муқаддас масжиднинг имом-хатиблари ва машҳур воизлари номидан фаолият юритувчи аккаунтларга қарши қатъий эканини билдирди.

 “IQNA” сайтининг “Al-Khaleej” га таяниб хабар беришича, “Масжид ал-Ҳаром” ва “Масжид ан-Набавий”ишлари бошқармаси ушбу икки муқаддас масжиднинг имомлари ва машҳур нотиқлари номидан ижтимоий тармоқларда фаолият юритувчи аккаунтларга қарши курашда қатъий қарор қилганини маълум қилди.
“Масжид ал-Ҳаром” ишлари бошқармасининг диний ишлар бўйича ўринбосари Бадр аш-Шайх, “Масжид ал-Ҳаром” ва “Масжид ан-Набавий” нинг имомлари ва муаззинларининг ижтимоий тармоқларда ҳеч қандай аккаунтлари йўқлиги ва уларнинг номи остидаги аккаунтларда қандай мавзулар эълон қилинганини тушунтирди, уларнинг шайхларга ҳеч қандай алоқаси йўқлигини айтди. Бу аккаунтлар сохта бўлиб, уларнинг эгаларига ваколатли органлар томонидан қаттиқ чоралар кўрилади, деди у.

Якунда, шунингдек, барча ижтимоий тармоқ фойдаланувчиларига ушбу аккаунтларга обуна бўлишдан тийилиб, муқаддас қадамжолар ва бошқа тегишли масалаларга оид ҳар қандай маълумотни фақат “Масжид ал-Ҳаром” ва “Масжид ан-Набавий” ишлари бошқармасининг расмий аккаунтлари орқали олишларини тавсия қилди. Бу баёнот “Масжид ал-Ҳаромда фаолият олиб борувчи имомлар ва муаззинлар номи остидаги аккаунтларда яқинда ноаниқ ҳадислар эълон қилингани ва ижтимоий тармоқ фойдаланувчиларининг кенг қаршилигига сабаб бўлганидан сўнг пайдо бўлди.

“Масжид ал-Ҳаром” ва “Масжид ан-Набавий” идорасининг сўнгги баёнотида: “Масжид имомлари ва икки муқаддас жой муаззинларининг ижтимоий тармоқларда махсус аккаунтлари йўқ”, - дейилган.

Саудия Aрабистонида Твиттер, Фейсбук ва Инстаграм жуда машҳур, бироқ бу тармоқлардаги саудиялик фойдаланувчиларнинг фаоллиги мамлакат хавфсизлик органлари томонидан қаттиқ назорат қилинади. Шунингдек, саудияликлар Твиттернинг энг муҳим акциядорларидан бири бўлганлиги сабабли улар фойдаланувчи маълумотларига, айниқса, уйдирма номлар остида фаолият юритувчи фойдаланувчиларга кенг фойдаланиш имкониятига эга экани хабар қилинган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Ҳасан Басрий раҳимаҳуллоҳ айтадилар: “Шаъбий илми кенг, ҳалимликда тенги йўқ улуғ инсон эди. Исломда унинг юксак ўрни бор”.

Ҳазрат Умар розияллоҳу анҳу халифалик давридан олти йил сўнгида мусулмонлар сафида жажжигина бир чақалоқ туғилди. У жуда озғин ва кичик эди. Онасининг қорнидаги эгизак акаси унинг ўсишига халақит бергани сабаб шундай бўлган эди. Аммо ана шундан кейин ҳам илм, ҳилм, ҳифз ва фаҳм-у фаросатда илғор бўлишида унга акаси ва бошқа бирон киши халақит бера олмади. Бу киши Шаъбий номи билан танилган, ўз замонида мусулмонлар ичида бетакрор бўлган олийжаноб инсон Омир ибн Шурaҳбил Ҳимярий эди.

Имом Шаъбий Куфа шаҳрида дунёга келди ва шу ерда улғайиб вояга етди. Бироқ у орзу қилган, қалби ошиқ бўлган шаҳар Мадинаи мунавварага муҳаббати бисёр эди. Саҳобалар Аллоҳ азза ва жалла йўлида жиҳодга чиқиш ёки яшаш учун маскан қилиш мақсадида Куфага келганлари каби, Шаъбий ҳам Расулуллоҳ сaллоллоҳу алайҳи ва салламнинг саҳобалари билан кўришиб, улардан таҳсил олиш мақсадида, баъзан Мадинага бориб турар эди. Беш юзга яқин саҳоба билан ҳамсуҳбат бўлиш, Али ибн Абу Толиб, Саъд ибн Абу Ваққос, Зайд ибн Собит, Убода ибн Сомит, Абу Мусо Ашъарий, Абу Саъид ал-Худрий, Нўъмон ибн Башир, Абдуллоҳ ибн Умар, Абдуллоҳ ибн Аббос, Адий ибн Ҳотим, Абу Ҳурайра, Уммул мўминин Ойша каби улуғ саҳобалардан (розияллоҳу анҳум) ҳадис ривоят қилиш шарафига муяссар бўлди. Шаъбий ўта заковатли, қалби уйғоқ, зеҳн ва фаҳм-фаросати ўткир, тез ёдлаш ва эслаб қолиш қобилиятлари фавқулодда юксак йигит эди. Ўзи ҳақида бундай дегани ривоят қилинган: “Ҳаётимда асло оқни қора қилмаганман, яъни бирон сўзни вараққа ёзмаганман, ким бир ҳадисни айтса, уни тезда ёдлаб олардим, менга бир сўз айтган кишининг яна шу сўзни қайтаришини сўрамаганман”.

Шаъбий илмга муҳаббатли, билим ва маърифат билан доим машғул бўлиб, бу йўлда энг қимматбаҳо нарсаларни, ҳатто жонини ҳам фидо этишга тайёр, ҳар қандай қийинчиликларни эса енгил санар эди. У шундай дерди: “Агар бир киши Шомнинг у чеккасидан Яманнинг бу чеккасига сафар қилиб, умрининг қолган қисмида ўзига фойда бўладиган бир калима ўрганган бўлса, сафарини зоя қилмабди”.

Шаъбий илмда жуда юқори даражага етганидан: “Мен энг оз ўрганган илм бу шеъриятдир. Шунга қарамай, агар истасам битта шеърни икки марта такрорламасдан, сизларга бир ой шеър айтиб бера оламан”, дер эди.

Саҳобалар ҳали ҳаёт бўлиб, одамлар орасида юрган чоғларида, Куфанинг жомеъ масжидида Шаъбийнинг ўз ҳалқаси – дарс мажлиси бор эди. Кишилар унинг атрофида тўп-тўп бўлиб ўтирарди. Ҳатто бир кун улуғ саҳобий Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳумо Шаъбийнинг кишиларга ғазотлар ҳақида мукаммал тарзда, нозик нуқталаригача қолдирмасдан айтиб бераётганини диққат билан эшитиб: “Дарҳақиқат, мен бу йигит гапириб бераётган ғазотларнинг айримларини ўз кўзим билан кўрганман, қулоғим билан эшитганман, лекин шунга қарамай, бу йигит мендан кўра уларни чиройли ҳолатда тушунтириб бермоқда”, деган эди.

Шаъбийнинг кенг илмли ва ўткир зеҳнли эканига далолат қилувчи воқеа-ҳодисалар кўпчиликни ташкил этади. Шулардан бирини ўзи шундай ҳикоя қилади: “Бир куни насл-насаби билан бир-бирига фахрланаётган икки киши ҳузуримга келишди. Бири Омир, бошқаси Асад қабиласидан эди. Омирий биродаридан устун чиқиб, уни кийимидан судраб келарди. Асадий эса мағлуб ҳолда: “Қўйиб юбор”, деб зорланар, Омирий: “Аллоҳга қасамки, Шаъбий ўртамизда ҳукм чиқармагунча қўйиб юбормайман”, дер эди. Омирийга юзланиб: “Ўртангизда ҳукм чиқараман, уни қўйиб юбор”, дедим. Сўнг Асадийга қараб айтдим: “Нима учун унинг ёнида заиф ва синиқ ҳолда турибсан? Ҳолбуки сенинг қабилангда арабларнинг биронтасида бўлмаган олтита фахрланадиган устунлик бор:

Биринчиси, сизнинг қабилангизга мансуб аёлга башарият саййиди Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам совчи қўйганлар, Аллоҳ таоло у зотни ўша аёлга уйлантирган. Ўрталаридаги элчи Жаброил алайҳиссалом бўлган. Бу аёл, мўминлар онаси Зайнаб бинти Жаҳшдир. Бундай ҳурмат-икром фақат сенинг қавмингга бўлган, араблардан бошқа биронтасига қилинмаган.

Иккинчиси, ер устида юрган жаннати киши Укоша ибн Миҳсан сизнинг қавмингиздан. Бу ҳам бошқа қавмларда бўлмаган, сиз Бани Асаддагина бўлган фазилатдир.

Учинчиси, Ислом байроғи остида юборилган биринчи лашкарга сизнинг қавмдошингиз Абдуллоҳ ибн Жаҳш бошчилик қилган.

Тўртинчиси, Исломда тақсим қилинган биринчи ўлжани ҳам Абдуллоҳ ибн Жаҳш қўлга киритган. Бешинчиси, Байъати Ризвонда биринчи байъат қилган киши сизлардан эди. У қабиладошингиз Абу Синон ибн Ваҳб бўлиб, Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг ҳузурларига келиб: “Эй Расулуллоҳ, қўлингизни беринг, мен сизга байъат қиламан”, деганида, Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Нима нарсага?” деб сўрадилар. У: “Сиз хоҳлаётган нарсага”, деди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Мен нимани хоҳлаяпман?” дедилар. У: “Ғалаба ёки шаҳидлик”, деди. Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Ҳа, шундай”, дедилар ва у байъат қилди, шундан сўнг одамлар ҳам Абу Синондек байъат беришди.

Олтинчиси, қавминг Бану Асадликлар Бадр кунида муҳожирларнинг еттидан бир қисмини ташкил қилган”. Шунча фазилатларни санаганимдан кейин Омирий жим бўлди қолди”. Имом Шаъбий заиф ва мағлуб кишига кучлик ва ғолиб устидан ёрдам беришни хоҳлаганига шубҳа йўқ. Агар Омирий мағлуб ҳолда бўлганида, Бану Омирнинг у билмаган фазилатларни санаб ўтган бўлар эди.

Давоми бор...

Интернет материаллари асосида ЎМИ ходими,

Илёсхон АҲМЕДОВ тайёрлади.