аввалги қисми

Имом Бухорий Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ солаллоҳу алайҳи васаллам: “Қачонки омонатлар зое бўлса қиёматни кутавер”, дедилар. У: “Ё Расулуллоҳ, унинг зое бўлиши қандай?” деди. “Қачонки ишлар ўз аҳлидан бошқага ўтказилса, қиёматни кутавер”, дедилар.

Бундан Қуръон, ҳадис, фатво кабилар жуда катта омонат эканини ҳамда бу муборак омонатларни зое қилиш Қиёматнинг аломатларидан эканини билишимиз лозим. Шу билан бирга бу омонатлардан кимнингдир ёки муайян бир сиёсий тоифанинг манфаатлари йўлида фодаланиш ҳам катта ҳиёнат ва омонатни зое қилишдир.

Муҳаммад Шайбоний раҳматуллоҳи алайҳ: “Ҳадисни фиқҳсиз амалиётга қўллаб бўлмайди, фиқҳ ҳам ҳадисга асосланмай мавжуд бўлмайди”, дейдилар.

Имом Шотибий раҳматуллоҳи алайҳ эса: “Албатта, динда шиддат ва чуқур кетиш ҳалокатдир. Чунки фатво сўровчини машаққат ва танглик тарафига олиб борилса, унга дин ёмон кўринади ва охират йўлига юришдан кесилиб қолади”, дейдилар.

Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳу “Илм учтадир: гапирувчи Китоб (яъни Қуръон), Суннат (собит ҳадис) ва “билмайман” деганлар.

Эътибор қиладиган бўлсак, Абдуллоҳ ибн Умар розияллоҳу анҳудек Аллоҳ таолонинг Китобини ва Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатларини жуда яхши биладиган зот, ўз ўрнида билмаган нарсаларини дарҳол тан олиб «билмайман», дейиш билан фахрланар эди.

У киши “Билмайман”ни илмнинг учдан бири демоқдалар. Лекин ҳозирги кунда баъзи бир кимсалар кибр ва одамларнинг олдида гўёки обрўси тушиб қолишидан қўрқиб ва “Мен ҳақимда нима деб ўйлашади”, деган хавотир билан илмсиз равишда фатво беришга журъат қилишмоқда.

Ибн Асокир раҳимаҳуллоҳ Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳудан ривоят қилган ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ким илмсиз равишда фатво берса, уни Осмон ва Ер фаришталари лаънатлашади”, деганлар.

Демак, бундан англашимиз лозимки, илмсиз ҳолда фатво бериш гуноҳи кабира – катта гуноҳлардан биридир.

Бугунги кунда ҳам ўтмишда бўлгани каби мужтаҳидлик мартабасига эришиш мумкинлиги тўғрисида турли фикрлар мавжуд. Шундай бўлса-да, ҳар қандай ҳолатда ҳам бирор бир масалага ҳукм чиқариш зарур бўлса, аввало мазҳаблар таълимотига таянишимиз лозим бўлади. Агарда муайян масаланинг ечими уларнинг бирортасида ҳам топилмаса, мусулмонларга осонлик ва қулай шароит яратиш нуқтаи назаридан муфтийлар томонидан фатволар чиқарилиши вожиб бўлади.

Давоми бор.

Манбалар асосида

Акмалхон Аҳмедов тайёрлади

Мусулмонлар Қурайш карвонига эга чиқиш учун Мадинадан ташқарига чиқишди. Чунки Маккалик мушриклар уларнинг бор-будини тортиб олган эди. Қурайшнинг катталари уларнинг молини мусодара қилган эди. Аммо Абу Суфён мусулмонлардан карвонни олиб қочиб узоқроқ жойга тушди ва Маккадан ёрдам кучи сўраб киши жўнатди. Қўшин келди.

Мусулмонлар ўзлари ўйламаган жанг олдида туришар эди. Жанг бошланишидан олдин Саъд ибн Муоз розиёллоҳу анҳу кучлар нисбатига боқиб мушрикларнинг кўплигини аниқлади. Улар жуда қаттиқ тайёргарлик билан жангга келишган эди. Мусулмонлар эса оз бўлиб улар фақат карвонни мақсад қилишган эди. Саъд розиёллоҳу анҳу Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва салламга бирор зарар етишидан қўрқиб деди:

– Эй Аллоҳнинг Расули! Сизга бир чайла қуриб берамиз. У ерда уловингизни ҳозирлаб қўямиз. Агар душманга йўлиққанимизда Аллоҳ бизга нусрат берса бу биз севган иш бўлади. Агар бошқача иш бўлса уловга ўтириб ортимиздаги мусулмонларга етиб оласиз. Ортимизда сизни биздан ҳам кўпроқ севадиган кишилар туришибди. Улар сизнинг бу урушга киришишингизни билишганларида Мадинада қолишмас эдилар.

Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва саллам Саъд розиёллоҳу анҳунинг ҳаққига дуойи хайрлар қилдилар. Сўнгра Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва салламга чайла қуриб беришди. Жанг бошланди. Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва саллам ҳам тушиб мусулмонларга ёрдам бердилар. Аллоҳ мусулмонларга нусрат берди.

Саъд розиёллоҳу анҳунинг режаси Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва салламни урушга қатнаштирмаслик эди. У зотни қўшин ортида чайлада туришларини истаган эди. Олдиларида югурик от ҳозир эди. Агар мусулмонлар мағлуб бўлишса Мадинага қайтишлари лозим эди. Чунки исломнинг тақдири у зот саллоллоҳу алайҳи ва салламга боғлиқ эди.

Саъд розиёллоҳу анҳу Мадинада қолган мусулмонларни Расулуллоҳ саллолоҳу алайҳи ва салламга: “Кўрдингизми, улар сиз билан чиқишмади. Сиз билан биз чиқдик. Биз сизни улардан кўра кўпроқ севамиз!”, демади. Балки, оппоқ қалб билан, чиройли гумон билан Мадинада қолганлар Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи ва салламни бу ердагилардан кўпроқ яхши кўришларини, улар Расулуллоҳнинг фақатгина карвонни олиш учун келган деб ўйлаб ортда қолишганини, Қурайш билан уруш бўлишидан бехабар эканликларини айтди.
Биз ортда туриб бир-биримизни муҳофаза қилганмизми? Ҳузуримизда бўлмаганларнинг фазилатларини гапирганмизми? Ёки фурсатни ғанимат билиб ўзгаларни ёмонлаб, ўзимизни кўтарганмизми?

Ота-онангни шифокорга олиб борсанг қолган ака-укаларингни маломат қилма. Ажрингни зое қилма. Ота –онангга: “Сизларга фақат мен қараяпман. Бошқа ака-укаларим қарашмаяпти” , дема. Балки, “уларнинг ишлари бор экан, шароитлари хизмат қилишга йўл бермаяпти. Агар имконлари бўлганида улар ҳам хизмат қилган бўлишар эди. Улар сизни мендан ҳам кўпроқ яхши кўришади”, дегин.
Агар фақирларга ёрдам берсанг “фақат биз ёрдам берамиз. Бошқалар ёрдам беришмайди”, дема. Балки “фалончиларнинг ҳам садақа беришга имконлари бору, аммо шароитлари ҳозир шунақа бўлиб қолган. Йўқса улар биздан кўра сахийроқдирлар”, дегин.

Биз бир яхши иш қилсак ва сўнгра ўша ишимиз каби ишларни қилмаганларни гапирсак, ёмонласак ва ғийбат қилсак, танқид қилсак гўё уни қилмагандек бўламиз.

Яхшиликларимизни зое қиламиз.
Шерозий роҳимаҳуллоҳ айтади:

“Бир кеча отам билан таҳажжудга турдим. Атрофимизда кишилар ухлаб ётишар эди. Отам намоз ўқидилар. Мен ҳам ўқидим. Сўнгра отамга: “Булар ҳам туриб икки ракаат намоз ўқисалар бўлмайдими?!”, дедим. Шунда отам: “Эй ўғлим! Уларни гапирганингдан кўра ухлаганинг сен учун яхшироқ эди!”, дедилар.

Абдулқодир Полвонов

Ислом динида шариатга зид бўлмаган ҳар қандай касб-ҳунар, ҳар қандай соҳа вакили қадрланади.  Жамият ривожи, аҳоли фаровонлиги учун қилинган зарра амал ҳам эътирофсиз, мукофотсиз қолмайди. Балки ҳар қандай яхши амал рағбатлантирилади. Бу ҳақда Қуръони каримда бндай дейилади: “Ким бир яхшилик қилса, унга ўн баробар қайтарилур…” (Анъом сураси, 160-оят).

Оятдан маълумки, Аллоҳ таоло ким қайси соҳа ва қайси йўналишда бўлишидан қатъи назар, бир яхши амал қилган кишини ўн баробар мукофот билан тақдирлаши нафақат хизматни тақдирлаш, балки  рағбатлантириш ҳамдир. Бундай мисоллар Қуръони карим ва ҳадиси шарифларда кўп учрайди.

Мукофоти улуғ ва эътиборга сазовор амаллардан бири бу – Ватанни қўриқлаш, уни турли  ғаразли кимсаларнинг юрт ва кишилар хотиржамлигига солмоқчи бўлган рахналаридан огоҳ бўлиб туришдир. Бу ҳақда Муовия ибн Ҳайда розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи ва саллам айтадилар: “Уч (тоифа кишиларнинг) кўзлари жаҳаннамни кўрмайди: Аллоҳ йўлида қўриқчилик қилган кўз, (Аллоҳдан) қўрққани туфайли йиғлаган кўз ва Аллоҳ ҳаром қилган нарсалар (яъни, номаҳрамларга назар солиш)дан тийилган кўз” (Имом Табароний ривояти).

Бу уч тоифа инсонга Аллоҳ таоло тарафидан энг катта мукофот ва тақдир берилади. Улардан дастлабкиси “Аллоҳ йўлида қўриқчилик қилган кўз…” дея хоҳ чегарада, хоҳ юрт ичида бўлсин Ватанни ва ушбу диёрда яшаётган инсонлар хотиржамлиги йўлида бедор бўлган киши зикр қилинмоқда. Демак, Аллоҳнинг розилиги учун ватан ҳимоясида қўриқчилик қилиш ниҳоятда хайрли амалдир.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам саҳобаларга: “Сизларни Аллоҳ хатоларни ўчирадиган, даражаларни кўтарадиган нарсага далолат қилайигми?” дедилар. Улар: “Албатта, эй Аллоҳнинг Расули”, дейишди. У зот: “Қийинчиликларга қарамай, яхшилаб таҳорат олиб, масжидларга узоқ йўлдан бориш ва намоздан сўнг (кейинги) намозни интизор бўлиб кутиш. Ана ўша сиз учун “муробитлик”дир”,  дедилар»  (Имом Муслим, Имом Термизий ва Имом Насоийлар ривояти).

Исломда мусулмонларни душманлар ҳужумидан ҳимоя қилиш учун шай бўлиб, чегарани қўриқлаб турган одам “муробит” дейилади. Ҳадисда мазкур амалларни адо этиш учун ҳавойи нафсларини жиловлаб турганлари сабабидан “муробит” деб аталмоқда. Улар ҳам чегарада ватан ҳимоясига шай турган муробитга ўхшатилмоқда.

Демак, “муробит”, яъни, мўминларни ҳимояси учун чегарада турган кишиларнинг хатолари кечирилади ва даражалари кўтарилади. Қолаверса, бу амалнинг қиймати ва фазилати улуғлигидан “Қийинчиликларга қарамай, яхшилаб таҳорат олиб, масжидларга узоқ йўлдан бориш ва намоздан сўнг (кейинги) намозни интизор бўлиб кутиш”нинг савоби ҳам айнан ушбу амалга бериладиган ажрларга тенглаштирилмоқда.

Ҳар бир мусулмон киши ўзи яшаб турган юрт ҳимояси учун, мўминларнинг хотиржамлиги учун ҳисса қўшиши лозим.

Сўзимиз сўнгида 14 январь – Ватан ҳимоячилари куни муносабати билан юртимиз сарҳадларида йигитлик бурчини шараф билан ўтаётган аскарларимиз, чегарачиларимиз ва фидойи ўғлоларимизни самимий табриклаймиз. Машаққатли ва шарафли хизматлари учун Аллоҳ таоло уларга битмас ажрлар, мукофотлар ато этсин.

Ёрбек ИСЛОМОВ,

Олмазор туманидаги “Мевазор” жоме масжиди имом ноиби

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Зарар бериш ва зарарланиш (исломда) йўқ” дедилар (Имом Ибн Можа ривояти). Шу боис ҳар бир мусулмон киши зарарланишнинг олдини олиш мақсадида бадантарбия билан шуғулланиб, соғлом турмуш тарзига ўтиши лозим бўлади.

Саҳобалардан Салама ибн Акваъ розияллоҳу анҳу айтадилар: “Биз йўлда юриб борардик. Ансорийлардан мусобақаларда ҳеч енгилмаган бир киши: Мадинагача мусобақалашувчи борми? Ким мусобақа қила олади?”, деди. “Ҳурматли кишининг ҳурмати, шарафлининг шарафини риоя қилмайсанми?”, дедим. “Фақатгина Расулуллоҳ саллоллоҳу алайҳи васалламни”, деди. “Ё Аллоҳнинг расули, ота-онам сизга фидо бўлсин! Қўйиб беринг, шу одам билан мусобақалашай”, дедим. “Ҳоҳишинг бўлса, майли”, дедилар у зот. Мадинига ундан аввал етиб бордим”. Ушбу ривоятда бадантарбияга, жисмоний мусобақаларга қизиқтириш ва шу орқали соғлом турмуш тарзига чақириқ бор.

 Машҳур табиб Абу Али Ибн Сино: “Бадантарбия билан мунтазам шуғулланган инсон ҳеч қандай дори-дармонга муҳтож бўлмайди”, деган.

Шу йил 30 октябрь куни Юртбошимиз “Соғлом турмуш тарзини кенг татбиқ этиш ва оммавий спортни янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги фармонни имзолади. Бундан жисмоний тарбия ва оммавий спорт билан мунтазам шуғулланиш ҳамда соғлом турмуш тарзи бўйича ҳаётий кўникмаларни шакллантириш орқали ҳар бир фуқарода касалликка қарши кучли иммун тизими пайдо бўлишини таъминлаш, зарарли одатлардан воз кечиш, тўғри овқатланиш тамойилларига амал қилиш, тиклаш ва реабилитация ишлари ҳамда оммавий жисмоний фаоллик тадбирларини тизимли ва самарали ташкил қилиш, бу борада тегишли инфратузилма ва бошқа зарур шарт-шароитларни яратиш мақсад қилинган.

Пандемия даврида кўпчилигикнинг жисмоний саломатлиги, соғлом ҳаёт даражамиз заиф эканлиги сезилди. Айни даврда ушбу фармон кучга киргани муҳим аҳамият касб этди. Азиз юртдошларимизни ҳозирда мамлакатимизда оммавий тарзда ўтказилаётган юриш, югуриш, велоспорт машғулотларида фаол иштирок этишга чақириб қоламан.

Аллоҳ таоло юртимизни тинч, халқимизни ҳифзи ҳимоясида асрасин, ўзимизни ислоҳ қилиб, соғлом турмуш тарзини йўлга қўйишимизда куч-қувват ато этсин! 

Абдуллахон МИРЗАЕВ,

Денов туманидаги
“Муҳаммадқул” жоме масжиди имом-хатиби

Ҳиндистоннинг Ҳайдаробод шаҳридаги ўрта мактабни олтин медалга битирган Марям тиббиёт мактабига энг юқори балл билан ўқишга қабул қилинади. 27 ёшли Марямнинг мутахассислиги нейрохирург.

«IslamNews»нинг хабар беришича, Марям Ҳиндистоннинг юқори жарроҳлик малакасига эга бўлган энг ёш мутахассиси бўлди.

Марям ёшлигидан Ислом сабоқларидан таълим олган ҳолда вояга етди. У бўш вақтида хаттотлик билан ҳам шуғулланиб туради. Ёлғиз қизини тарбиялаган Марямнинг онаси Ислом асослари ўқитувчиси бўлиб, унга диний билим олишида катта ёрдам берган. «Мен у билан фахрланаман», дейди Марямнинг онаси.

манба

azon.uz