Абдулқодир Абдурраҳим

Тошкент ислом институти

Ақоид ва фиқҳий фанлар кафедрраси

Ақоид фани катта ўқитувчиси

Қирғизистон мусулмонлари диний идораси Қуръони каримнинг ҳофизларининг "Қуръон жузи" халқаро танловини эълон қилади. МДҲ давлатларидан таклиф этилган ҳофизлар ўртасида Қуръонни ёдлаш бўйича мусобақа ўтказилади.
Islam.ru хабарига кўра, танлов 30 октябрь куни Бишкекда "Имом Сарахсий" номидаги "Марказий" масжидида дунёга машҳур ҳофиз ва диний уламолар ҳамроҳлигида ўтказилади. Аёллар учун ҳам алоҳида ўринлар тайёрланган. Барча Қуръонга ошиқ қалблар мусобақага ташриф буюришлари мумкин.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

— Ўғлим ҳозир 4 ёш. Шу кунларда хатна қилдирмоқчи эдик. Лекин айримлар жуфт ёшда хатна қилиб бўлмайди, тоқ ёшида қилиш керак, дейишяпти. Шу тўғри-ми?

— Ўғил болаларни кичиклик чоғида хатна қилдириш мусулмон халқларнинг тарк қилмайдиган одатига айланганлиги яхши иш. Хатнада закарнинг уч қисмини қоплаб турган юмшоқ тери кесилади. Ўша терини арабчада “қалафа” дейилади. Ҳанафий мазҳаби бўйича боланинг ҳолига қараб хатнани кўтарадиган бўлганда қилинади. Етти кунлик болани хатна қилиш шарт эмас. Шунингдек, заифлиги учун хатнага чидай олмайдиганлар ҳам хатна қилинмайди. Хатна қилинмаган одам вафот этса, у ҳам хатна қилинмайди. Хатна (суннат) ҳолида туғилган шахс хатна қилиниши лозим бўлган жойида баъзи бир тери бўлса, олиб ташланади. Хатначининг айби ила хатна қилинган шахсга талофат етса, тавон тўланади. Хатна муносабати ила маросим қилиш шариатда бордир. Уламолар орасида бола туғилганига етти кун ўтгандан бошлаб хатна қилинса бўлаверади, деганлари ҳам бор. Баъзилар етти ёшдан ўн ёшгача хатна қилинса, яхши бўлади, деганлар. Аммо хатнани тоқ ёшда қилиш шарт этилмаган. Бола балоғатга етгунича хатна қилингани маъқул. Ҳатто чақалоқлигида қилинса ҳам бўлади (бавл қилишда бирор муаммо туғилса, одатда, шундай қилинади). Хуллас, болани хатна қилиш учун 1 ёки 3 ёшга тўлиш шарт эмас, шароитга қараб қилинаверади.

Татаристон мусулмонлари диний идораси "Қозон Босма" махсус мўлжалланган компьютер шрифти асосида Қуръон нашр этишга тайёрланмоқда, деб хабар беради диний идора Матбуот хизмати.
"Интерфакс" хабарига кўра, янгиланган нашр умумий қабул қилинган халқаро стандартларга мос келади, яъни ҳар бири бўйича 604 саҳифа ва 15 сатрдан иборат бўлади.
"Қозон Босма" дизайнерлик компьютер шрифти айнан бир хил типографик оттиск асосида тайёрланган.

Уларнинг асл тарихий қиёфасини сақлаб қолган замонавий компьютер рамзлари ёрдамида янги Қуръон "Қозон Босма" нашри Волга Булғори томонидан Ислом қабул қилинганлигининг 1100 йиллигига тайёргарлик доирасида Татаристон мусулмонлари диний идорасининг энг йирик ва асосий ташаббусларидан бири ҳисобланади.

Шрифт ва матнлар тўплами йил давомида ишлаб чиқилган. Компьютер шрифтининг ишлаб чиқувчиси Мармара университети Илоҳиёт факультети декани муовини Муҳаммад Абай ҳисобланади.
Илгари Татаристон мусулмонлари диний идораси ҳузуридаги "Ҳузур" нашриёт уйи мутахассислари Қуръон нашрларини тайёрлашда қадимий мусхафлардан алоҳида сўз, ибора ва оятларни рақамлаштириш учун сканерлардан фойдаланишган.
Замонавий дизайн шрифтининг яратилиши Қуръони каримни чоп этиш учун янги имкониятлар очиб беради ва Қуръони Каримни чоп этиш ва китоб чоп этишнинг татар анъаналарини тиклаш ва ривожлантиришда янги имкониятларни очиб беради.
"Қозон" босмахонасида Қуръони Каримнинг нашр этилиши билан бир қаторда бошқа адабиётларни, жумладан, татар диний мероси билан боғлиқ ва Қуръони каримни ўрганиш билан боғлиқ (масалан, "Муаллими Соний"китоби) ҳам чоп этиш мумкин бўлади.

Татаристон мусулмонлари диний идорасидан "Қозон Босма" нинг янгиланган нашри электрон шаклда ҳам бепул мобиль дастур сифатида тақдим этилиши ва Россия мусулмонларининг турли минтақавий диинй идоралари томонидан бепул фойдаланишга тақдим этилиши режалаштирилган.
"Қозон Босма" - мусулмонлар томонидан тайёрланган биринчи босма Қуръон: 1803 йилда Қозон шаҳрида Осиё босмахонасида чоп этилган. Мулла Усмон нашрга ўзига хос шрифтини тайёрлади, шу туфайли Қуръоннинг "Қозон Босмаси" номли инқилобдан олдинги Қозон нашри дунё миқёсида шуҳрат қозонди. Нашр: вертикал чизиқлардан фойдаланиш, танвинларни ажратиш, рақамларни ёзиш ва бошқалар каби бир қатор ижобий ўзига хос хусусиятларга эга эди.
"Қозон Босмаси" кўп марта қайта чоп этилди, лекин олимлар орасида нашрда йўл қўйилган хатолар ҳақида тортишувлар тўхтамади.

Шунинг учун 1909 йилда Қозонда 300 мусулмон уламолари камчиликларни таҳлил қилиш ва "Қозон Босма" ни қайта нашр этиш учун махсус тўпланишган, улар орасида Аҳмадҳоди Мақсудий, Шайхулислам Ҳамидий, Мусо Бигиев каби атоқли татар олимлари бор эди.
Биринчи учрашув давомида олимлар умумий фикрга кела олишмади ва бир ҳафтадан сўнг яна учрашишди. Улар комиссияга бирлашиб, тузатилиши зарур бўлган "Қозон Босма" да 57 жойни аниқлашди. Турли объектив сабабларга кўра, жумладан, 1917 инқилобисабабли уламолар бошлаган нарсаларини охирига етказа олмадилар.
Натижада, 112 йил ўтгач, Қуръон матни Татаристон мусулмонлари диний идорасимутахассислари томонидан 1909 йилги фикр-мулоҳазаларни ҳисобга олган ҳолда ва замонавий халқаро стандартларга мувофиқ, худди шу номдаги дизайн шрифтидан фойдаланиб, янгидан териб чиқилди.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати