Ёлғон ва рост:  Қайсини қўпроқ ишлатамиз? 

Катта-ю кичик ҳамма ўзини ростгўй ҳисобласа-да, унча-мунча одам “Мен ёлғончи эмасман”, деб баралла айта олмайди. Айтганлари ҳам шу вақтгача тўқилган ёлғонларини яна битта  ёлғон билан бойитиб қўяди, холос.

Нега дунёда ростгўйлар бармоқ билан саналарли-ю, ёлғончиларнинг сони бунчалик кўп?

Чунки мурғаклигимизданоқ олган тарбиямиз шунақа. Бу ҳам камлик қилгандек болаларимизни ҳам шу йўсинда тарбияламоқдамиз. Масалан, уларни чақалоқлигиданоқ “олабўжи келяпти, ажина келди, тез ухла”, деган ёлғонларимиз билан қўрқитамиз. Бола бечора уйқуси келмаган бўлса ҳам, қаттиқ қўрққанидан ўзини мажбурлаб ухлаб қолади. Баъзан уйқусидан чўчиб уйғониб чириллаб қолса, “ёмон туш кўрди, шайтон қўрқитди-да”, деб ўзимизнинг айбимизни шайтонга ағдарамиз. Болани ўйнатишимиз ҳам ажойиб: бирор ўйинчоқни орқамизга яширамиз-да,  “йў-ўқ”  деймиз. Биздан ўрганиб у ҳам такрорласа “уу, қитмир”, деб уни рағбатлантирамиз. Болакай эса қиқир-қиқир кулиб “ду-ук” деб алдашда давом этади. Тез орада олабўжининг ҳам, ажинанинг ҳам, йўқ нарсалар эканини билиб олади-да, бизнинг ўзимизни олабўжидан қўрқита бошлайди. Биз эса ўзимизни худди қўрққан кишидек кўрсатиб яна алдашда давом этамиз. Бола бундан завқланади.                                          

“Мен уйда йўқман”

Кейинчалик болакай гапга тушунадиган, росту ёлғонни фарқига борадиган бўлганда уни рост гапиришга ундай бошлаймиз. Афсуски, бу ишимиз ҳам амалсиз одамнинг насиҳатлари бўлгани боис унга таъсир кўрсатмайди. Бир куни нимадандир гап очилиб, етти ёшдаги ўғлимнинг мени алдаётганини сезиб қолдим. Табиийки, фарзандининг келажагини ўйлайдиган ота сифатида бу каминани ташвишга солди. Ахир қайси ота кўзининг оқ-у қораси ёлғончи бўлиб улғайишини хоҳлайди? Уни ёнимга чақириб кўп насиҳатлар қилдим. Ёлғончиликдан келадиган турли офатларга ўтмишдан бир неча мисоллар келтирдим. Унга ўгит бериш асносида юз-кўзидан ифодани кузатиб бордим. У менинг гапларимни жон қулоғи билан тинглар, кўзлари катта-катта очилиб ҳайратга тушарди. Айниқса, у ёлғончи қул ҳақидаги ҳикоядан таьсирланди. Ҳикоя кўпчиликка таниш бўлгани учун батафсил сўзлаб ўтирмасдан, мазмунига бироз тўхталиб ўта қолай: бир бой бозордан қул сотиб олмоқчи бўлади. Қулжаллоб сотилаётган қулнинг биргина айби борлиги – ёлғончилигини айтиб, уни огоҳлантиради. Бой эса бунга кўп эътибор қилмайди. Натижада қул турли уйдирмалар тўқиб бой билан хотини ўртасига нифоқ солади. Бой жаҳл ва гумон устида хотинини  ўлдириб қўяди, хотиннинг қариндошлари бойни ўлдиради, бойнинг қариндош-уруғлари уларга ҳужум бошлайди, улар – буларга. Хуллас, уруш-жанжал қабилалар ўртасидаги росмана жангга айланади, кўплаб одамнинг қони тўкилади.

Ўғлимни мазкур ҳикоя воситасида ёлғондан юз ўгирадиган ҳолга келтириб тургандим. Бахтга қарши шу пайт телефон жиринглаб қолди-ю, менинг ҳамма ваъз-насиҳатларимни йўққа чиқариб, ўзимни уятли аҳволга солиб қўйди. Телефон гўшагини олиш учун ўрнидан турган ўғлимга беихтиёр: “Мен уйда йўқман”, деб юбордим. Аслида ким биландир гаплашгим келмай ҳам юрганим йўқ эди, шунчаки ўрнимдан қўзғалгим келмаётганди, холос. Шахдам қадамлар билан кетаётган болакай таққа тўхтаб, менга бир қараб олди, сўнг: “Дадам бир жойга кетувдилар”, деб гўшакни жойига қўйди-да, кўчага шаталоқ отиб ўйнагани чиқиб кетти. Мен мулзам бўлиб қолавердим.

Имом Аҳмад ибн Ҳанбал Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан қилган ривоятда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Ким бир гўдак болага, мана буни ол, деса-ю, ҳеч нарса бермаса, у одам ёлғончи бўлади», дейдилар.

Имом Абу Довуд ривоят қилган ҳадисда эса, Абдуллоҳ ибн Омир розияллоҳу анҳу қуйидагиларни келтирадилар:

«Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам уйимизда ўтирган эдилар. Онам менга:

«Бу ёққа кел, сенга бир нарса бераман», деди.

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам онамдан:

«Унга нима бермоқчи эдинг», деб сўрадилар.

«Хурмо бермоқчи эдим», деди.

Шунда Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:

«Агар бирор нарса бермайдиган бўлганингда, сенга бир ёлғон ёзилар эди», дедилар.

Ҳай Аллоҳ, у ҳолда бизга нечта ёлғон ёзилган экан, Раббимизнинг Ўзи мағфиратини дариғ тутмасин!

    
“Мени деб ёлғон гапирманг!”

Бир ҳамкасбимиз бундай ҳикоя қилади: ”Ишхонамизда вазифамга кўра икки раҳбар ўртасидаги одамман. Икковига ҳам ниҳоятда ҳурматим баланд. Улар фақат раҳбар сифатидагина эмас, шахс сифатида ҳам ҳурмат ва ҳавас қилишга арзийдиган инсонлар. Шароит тақозосига кўра, бош раҳбар лавозими каттароқ бўлган иккинчи раҳбарнинг ишининг натижасини ҳам мендан сўрайди. Буниси ҳам ҳадеганда раҳбарнинг топшириғини бажара қолмайди. Менга эса бу ёқдан зуғум кучаяди. Шундай кунларнинг бирида ўша ижро муддати чўзилиб бораётган иш юзасидан гаплашаётганда иккинчи раҳбарга дағалроқ муомала қилиб қўйдим чоғи, у норози оҳангда ўзининг ва каминанинг кимлигини эслата бошлади. Мен шу дамда яна бир қовун туширдим. “Устоз, шу ишни бажаришга кўп вақтингиз кетмайди-ку, мендан “катта” талаб қиляпти, сизни деб ёлғон гапиришга ҳам мажбур бўлдим”, дедим. У эса мен каби мулойим табиатли йигитдан бундай гап кутмаган эканми, “Мени деб ёлғон гапирманг, умуман ёлғон гапирманг, нега ёлғон гапирасиз?” дея баттар авж олди. “Хўп”, деб хонамга чиқиб кетдим.

Суфён ибн Усайд розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Энг катта хиёнат сенга ростгўйлик қилаётган биродарингга ёлғон гапиришингдир», дедилар». (Абу Довуд ва Аҳмад ривоят қилган).

Бу одамнинг ёнини оламан, икки кишининг ўртаси бузилмасин деб ёлғон гапиришга мажбур бўлганим ва бу ҳам камдек, ўзим тарафини олган кишининг ўзи мени ёлғончиликда айблагани кайфиятимга жуда ёмон таъсир қилди. Иш вақти тугагунча хонамда сиқилиб ўтирдим. Кечга бориб, ҳа энди уники ҳам феъл-да, балки мен ошириб юборгандирман деган ўйда узрхоҳлик қилиб, аразларни ёзиш мақсадида “Қайтмаймизми?” деб хонасига мўраладим. “Қайтамиз”, дея у нарсаларини йиғиштира бошлади. “Хайрлашиб кетмаймизми?” дея раҳбарнинг хонасига ишора қилдим. У бир тараддудланиб олди-да, “Мени кетиб қолибди” деб қўя қолинг, деди.

Шунақа гаплар, муҳтарам юртдош! Биз, ўзини ростгўй санайдиганлар ёлғонсиз кун ўтказа олмаймиз. Чунки айтиб ўтганимиздек, тарбиямиз шунақа.

Аслида дунё ёруғлик ва зулмат, муҳаббат ва нафрат, эзгулик ва ёвузлик... каби қарама-қарши кучларнинг муросасиз кураши асосида яралган. Бунда катта ҳикмат бор: бу қарама-қаршиликлар инсоннинг ақл-фаросатини ўлчовчи мезонлардир. Одамзод маънавий баркамолликка эришмас экан, курашлар давом этаверади. Ҳалигача улардан бирортаси иккинчисининг устидан тўлиқ ғалаба қозона олмаганининг ўзиёқ инсониятнинг ақлида қусур борлиги исботидир. Ҳатто, одамларда шундай тушунча пайдо бўлганки, улардан бирортаси буткул ғолибликни қўлга киритса, ҳаёт ўз рангини йўқотадигандек. Рост ва ёлғон ҳам шундай. Халқимизда “Арафа куни ёлғон гапирганнинг Намоз (Ҳайит) куни юзи қора”, деган мақол бор. Шундай экан, азизлар,  ўзимизга ва  бошқаларга яхшилик тиласак, ёлғондан тийилайлик, ростгўйлар сафида бўлайлик. Ана шундагина юзимиз ёруғ бўлади.   

Дамин ЖУМАҚУЛ,

ЎМИ Матбуот хизмати

ЎМИ Матбуот хизмати

Тошкент ислом институти республикамизнинг диний соҳасида фаолият кўрсатувчи мутахассисларни етказиб беришда ўз ўрнига эга. Мазкур даргоҳда бир қанча диний мутахассисликлар бўйича кадрлар тайёрланиб ҳар йили ватанимиз равнақи учун муносиб тарзда хизмат қилишлари учун учирма қилинади.

Бугун, 4 июнь куни Тошкент ислом институтининг 2017-2018 ўқув йили учун 4-курс битирувчиларининг битирув (диплом) ишлари ҳимояси бошланди.

Мазкур битирув диплом ҳимоясига ўтказишда Имом Термизий халқаро илмий-тадқиқот маркази директори, тарих фанлари доктори, профессор Убайдулла Уватов домла раислик қилмоқдалар, шунингдек, ТИИ Ўқув ва илмий ишлар бўйича проректор У.Ходжаев, “Диний фанлар” кафедраси мудири С.Примов, “Ижтимоий фанлар” кафедраси мудири А.Тошпўлатов, Ўқув-услубий бўлим бошлиғи Ё.Бухарбаев ва МИНБ услубчиси Ш.Абдуллаевлардан иборат комиссия аъзолари баҳолаб боришмоқда. Диплом ҳимоялари тасдиқланган жадвал асосида олиб борилмоқда. Барча битирувчилар ўқув-услубий бўлим томонидан мутахассислик бўйича битирув (диплом) ишни ёзиш ва ҳимоя қилишга доир услубий қўлланма билан таништирилган.

Барча битирувчиларга омад тилаб қоламиз!

ЎМИ Матбуот хизмати

Кеча Бухоро вилоятига Туркия Республикасининг бир қатор университетларидан 30 нафар дин соҳаси олимлари ташриф буюрди.

Куннинг иккинчи ярмида Бухородаги Мир Араб олий мадрасаси раҳбарлари
ва ўқитувчилари ҳамда Туркия Республикаси университетларидан ташриф буюрган олий таълим муассасалари раҳбарлари ҳамда
профессор-ўқитувчилари иштирокида йиғилиш ўтказилди.

Унда Ўзбекистон ва Туркия давлатлари раҳбарлари ташаббуси билан икки давлат ўртасидаги барча соҳалардаги алоқалар янада ривожлантирилгани, Ўзбекистон ҳам, Туркия ҳам ислом цивилизациясига ўзининг муносиб ҳиссасини қўшган буюк алломалар етишиб чиққан диёр экани, иккала давлатдаги таълим тизими, жумладан, диний таълимни ривожлантиришга берилаётган эътибор, Мир Араб олий мадрасаси ва Туркия Республикаси университетларида таълим жараёнига оид масалалар муҳокама қилинди.

Тадбирда иккала давлатдаги таълим муассасалари ўртасида ҳамкорликни йўлга қўйиш лозимлиги қайд этилиб, Мир Араб олий мадрасаси ва Туркия Республикасининг қуйидаги 4 та нуфузли университети ўртасида таълим соҳасида ҳамкорлик қилиш тўғрисида меморандум имзоланди:

• Ибн Ҳалдун университети;
• Истанбул Сабаҳаттин Заим университети;
• Истанбул университети;
• Кастамоний университети.

Меморандумда таълим соҳасида ҳамкорлик қилиш, талабаларни ўқитиш, илмий-тадқиқот лойиҳаларини амалга ошириш, профессор-ўқитувчилар ва бошқа ходимларни малакасини оширишга юбориш, ахборот ҳамда илмий маълумотлар алмашиш, илмий конференциялар ва бошқа тадбирларда иштирок этиш масалалари белгиланди.

Тадбир якунида меҳмонларга ташриф ва ҳамкорлик учун миннатдорчилик билдирилиб, эсдалик совғалари топширилди.

ЎМИ Матбуот хизмати

Бугун 4 Июнь, Муборак Рамазон ойининг мағфират даҳаси, 19-кунларидир. Тошкент шаҳридаги бир неча жоме масжидларда бу кеча Қуръони Карим хатмонаси яъни, Каломуллоҳнинг сўнгги суралари ўқилиб, чин ихлос ила дуолар қилинади.

Бугун 04.06.2018 санасида Тошкент шаҳридаги қуйидаги масжидларда Қуръони Карим хатмонаси якунига етади:

1. “Қўшқўрғон ” жоме масжиди.
(Манзил: Сирғали тумани, Қўшқўрғон маҳалласи У.Маҳмудов кўчаси 1уй.
Тел.: +998 71 292 55 04)
Масжид имом-хатиби: Маҳкамов Ўктам
Қорилар: Муртазоев Муҳаммадсодиқхон Шурруллоҳ ўғли

2. “Чўлпон ота” жоме масжиди.
(Кўҳна Чўпон ота маҳалласи 13-мавзе. Тел.:+998 71 275 25 31,)
Масжид имом-хатиби: Боймуродов Қувондиқ
Қорилар: Маматрахимов Абдулҳамид Исматиллаевич

3. “Абу Ҳурайра” жоме масжиди.
(Учтепа тумани, Қорёғди (Содиқ Мирзаев) кўчаси 2а уй. Тел.:+998 71 228 54 29)
Масжид имом-хатиби: Абдуқодиров Муҳаммадраҳим
Қорилар: Рузиев Шоҳбоз Маъмур ўғли

4. “Кўзи ожизлар ” масжиди.
(Манзил: Чилонзор тумани, Чўпон ота кўчаси, 28а-уй. Тел: +998 71 273 49 79)
Масжид имом-хатиби: Маликов Абдуғофур
Қорилар: Расулов Аҳмаджон Мухаммаджонович

5. “Дўмбиробод” жоме масжиди.
(Чилонзор тумани, Дўмбираобод маҳалласи, Дўмбиробод 4-тор кўчаси 23-уй. Тел: +998 71 279 09 90)
Масжид имом-хатиби: Акромов Тоҳуриддин
Қорилар: Тожиддинов Абдулбосит

6. “Гўзал” жоме масжиди.
( Яшнобод тумани Сокин кўча 50 -уй. Тел: 297-99-27.)
Масжид имом-хатиби: Тошанов Салоҳиддин
Қорилар: Ғанижонов МухаммадСодиқ Мухторжон ўғли, Нумонов Камолиддин Усмонович, Мустафоев Билолиддин Раҳматулло ўғли

7. “Ал Ҳудайбия” жоме масжиди.
(Манзил: Яшнобод тумани, “Бирлашган” маҳалласи, Бешариқ кўчаси 17А уй. Телефон: +998 71 294 64 04.)
Масжид имом-хатиби: Мадгазиев Жамолиддин
Қорилар: Ходжаев Мухиддин Фазилхонович, Фозилхонов Абдуллохон Файзуллоҳ ўғли, Абраров Абдулазиз Абдували ўғли, Саидакбаров Саидасқар Саидбосит ўғли

8. “Пул емас ота” жоме масжиди.
(Яшнобод тумани, Алимкент, 5-тор кўчаси, 59А-уй. Телефон: +998 71 296 16 36.)
Масжид имом-хатиби: Тоғаев Хайрулоҳ
Қорилар: Ғаниев Мухуммадлатиф Абдулхалилович, Миродилов Абдулазиз Миробидович, Миродилов Жасур Миробидович

9. “Абдуллоҳ ибн Ҳузофа” жоме масжиди.
( Шайхонтоҳур тумани, Эски жар ариқ маҳалласи, Кўксарой кўчаси 32а-уй. Тел.: +998 71 218 02 35)
Масжид имом-хатиби: Рустамжонов Абдуллатиф
Қорилар: Рустамжонов Абдуллатиф Рустамжон ўғли, Вахобов Хусан Набиевич

10. “Фотимаи Заҳро” жоме масжиди.
(Манзил: Шайхонтоҳур тумани, Чўпон ота маҳалласи, Шокир Алимов кўчаси 47-уй. Тел.: +998 71 273 59 33.)
Масжид имом-хатиби: Мустафоев Баҳтиёр
Қорилар: Аббосов Акмалхон Мухсим ўғли, Қодиров Файзулло Ҳусанович, Саломов Абдулбоқий Абдужалол ўғли

11. “Султон ҳожи” жоме масжиди.

(Шайхонтоҳур тумани, Шофайзи маҳалласи, Учқўрғон 1-тор кўчаси 2-уй. Тел.: +998 90 941-96-64)
Масжид имом-хатиби: Раҳимов Абдуллоҳ
Қорилар: Халилов Абдулхаким Абдухалим ўғли, Деҳқонов Абдурасул Неъматжон ўғли

12. “Сафобой ота” жоме масжиди.
(Манзил: Олмазор тумани, Муҳокама кўчаси, 11а-уй. Тел.: +998 93 578-89-22)
Масжид имом-хатиби: Мирхайдаров Миржахон
Қорилар: Араббоев Дониёрбек Азизилло ўғли

13. “Ҳофиз Кўҳакий” жоме масжиди.

(Олмазор тумани, “Ҳофиз Кўҳакий” маҳалласи, Сағбон кўчаси, 61-уй. Тел.: +998 93 396-93-22)
Масжид имом-хатиби: Тошматов Шерали
Қорилар:Жалолов Бобур Сайфитдин ўғли, Нуриддинов Йўлдошбой Иброҳим ўғли

14. “Мирбобо ота” жоме масжиди.
(Учтепа тумани, Юсуф Саккокий 1-тор кўчаси 21-уй. Тел.:+998 71 228 52 61)
Масжид имом-хатиби: Алметов Афзал
Қорилар: Восиев Билол Абдуссалом ўғли, Пайзимухамедов Умархон Рустам ўғли

Хатми Қуръондан кейинги дуолар мустажобдир. Рамазоннинг энг баракотли онларини қўлдан бой берманг азизлар.

ЎМИ Тошкент шаҳар вакиллиги Матбуот хизмати