Бандаларига икки дунё саодатини кўзлаб, рўзани Исломнинг фарз ибодатлари қаторига қўшган Аллоҳ таборака ва таолога ҳамду санолар бўлсин!

Умматларига меҳр кўрсатиб, рўза тутишни барча сир-асрорлари ила таълим берган ҳабибимиз Муҳаммад (соллаллоҳу алайҳи васаллам)га абадул абад саловоту саломлар бўлсин!

Диндош биродарларига рўза ҳақидаги билимларни етказиб, ўргатган динимиз йўлчи юлдузлари – саҳобаи киромларга Аллоҳ таолонинг раҳмати ва розилиги бўлсин!

Азиз диндошлар мана, яна бир бора Рамазони шариф бошимизга соябон бўлиб ташриф буюрди. Бизга маълумки, қадимдан мусулмонлар муборак Рамазонда доимгидан-да кўпроқ Қуръон тиловат қилишга, доимгиданда кўпроқ ҳар бир хатти-ҳаракатларида ахлоқлироқ ва карамлироқ бўлишга ҳаракат қиладилар. Чунки суюкли пайғамбаримиз Муҳаммад  (соллаллоҳу алайҳи васаллам)нинг ўзлари ана шундай қилганлар ва барча Ислом амаллари қатори бу масалада ҳам умматларига ўрнак бўлиб, алоҳида таълим берганлар.

Инсоннинг рўзадан бошқа ҳамма қилган амаллари ўзи учун бўлади. Фақат тутган рўзасигина Аллоҳ таоло учун бўлади. Яъни, рўзадан бошқа амалларда амал қилувчи хоҳласа ҳам, хоҳламаса ҳам бир оз хўжакўрсинга қилиш, ўзгаларнинг ҳаваси, мақтови, обрў-эътиборини қозониш ҳисси пайдо бўлади. Мисол учун, намоз ўқиган одамнинг  таҳорат қилганини, намозга жой танлаганини ва ниҳоят, намоз ўқиётганини бошқалар кўради. Бу одам намоз учун таҳорат қилмоқда, бу одам намоз учун жой танламоқда, бу одам намоз ўқимоқда, яхши одам экан, деган фикр хаёлидан ўтиб, унга ҳурмат-эътибор билан қарайди. Шу каби закот берганини қанча яширса ҳам, ҳеч бўлмаганда закот олган киши билиб, ҳаққига дуо қилади. Ҳажга боргани эса умуман шов-шув бўлиб кетади. Қайтганидан сўнг қанчадан-қанча инсонлар унинг зиёратига келишади. Ҳамма уни “Ҳожи ота” ёки “Ҳожи она” деб чақира бошлайди. Рўзада эса бу нарсаларнинг бирортаси йўқ, кечаси ҳеч ким кўрмайдиган вақтда саҳарлик қилади. Кундузи эса ҳамма қатори юраверади. Ҳеч кимсиз, ёлғиз ўзи қолганида рўза тутган инсон Аллоҳ таоло кўриб турганини ҳис қилиб, оғзини очиб юбормайди. Ушбуларнинг барчаси рўза Аллоҳ учун тутилишининг белгиларидир. Шу боис ҳам ёлғиз Аллоҳ учун бўлган ибодатнинг мукофотини Аллоҳ таолонинг Ўзи беришини ваъда қилган. Рўза учун бериладиган савобнинг кўпайиши шунчаларки, уни Аллоҳ таолодан бошқа ҳеч ким билмайди, идрок ҳам қила олмайди.

Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам) “Қачонки Рамазон келса, жаннат эшиклари очилур, дўзах эшиклари ёпилур ва шайтонлар кишанланур”, дедилар. (Имом Бухорий ва Имом Муслим ривояти).

Азиз диндошлар! Эътиборингизни ушбу ҳадиси шарифдаги “…ва шайтонлар кишанланур” жумласига қаратмоқчиман. Бизга маълумки, шайтон доимо инсонларни Аллоҳ таолонинг ибодатидан, тоатидан четланишга ундайди, васваса  қилади ва одам боласининг қон томирида сузиб юради. Мўмин-мусулмонларга раҳмат бўлиб Рамазони шариф ташриф буюрса, исёнкор шайтонлар ўзлари учун севимли бўлган бу ишларидан тўсилиб, кишанларга маҳкум этиладилар. Шу ўринда савол пайдо бўлади: Шундай бўлса нега барибир билиб-билмай маъсиятлар содир этаверамиз? Ҳаттоки, баъзи инсонларнинг гуноҳ ишларда бардавом бўлаётганларига гувоҳ бўламиз? Ушбу саволларнинг жавоби эса қуйидагича: Рамазони муборак ҳурматидан шайтонлар кишанланган пайтда маъсиятга бошловчи, тутган рўзанинг, Аллоҳ асрасин, мукаммаллиги кетиб, нуқсонли бўлишига сабабчи бўлувчи нарса – НАФСдир. Демак, Рамазони шарифнинг муборак кунлари давомида бирор-бир гуноҳ содир этгудек бўлсак, “Ҳа, шайтон ўлгур йўлдан урди-да”, дейишимиз ноўриндир. Бежизга ҳикматларда: “Ақл мудроқ, нафс эса уйғоқдир”, дейилмаган. Шайтонлар кишанланган Рамазон ойида ким биландир тортишиб қолишимиз, кимнидир ғийбат қилишимиз, дилозор ишларга йўл қўйишимиз-нафсимизнинг уйғоқлиги, ҳали ҳам кишанланмаганидандир. Ушбу ой нафсларимизни поклаш, руҳимизни сайқаллаш учун қулай фурсатдир. Рўзадаги чанқоқ, очлик, тунгги бедорлик, таровеҳ намозлари, хатми Қуръонлар, хайру эҳсонлар-нафсимизга қарши курашдир.

Шундай экан, Аллоҳ Ўз фазлу марҳаматидан баҳраманд айлаб, Рамазони шарифни фақат гўзал амаллар, савобли ишлар билан ўтказиш бахтини барчамизга насиб этсин! Бу ойда нафсимиз “Хотиржам нафслар” сафига қўшилсин.

Муҳсина Исоқжонова тайёрлади.

Рамазон ойи мўмин – мусулмонлар учун раҳмат, мағфират, кўпроқ савоб ишлар қилиб олиш ойидир. Шу сабабли, Рамазон ойининг ҳар бир сониясини ғанимат билиб, ундан тўлиқ фойдаланиб қолиш зарур. Аллоҳ таоло Рамазон ойининг ҳар бир кунини бошқа кунлардан кўра афзал қилиб қўйган. Бу бандалар савобларини кўпайтириб олишлари учундир. 

Бу ойда барчамиз савоб ишлар қилишда бир-биримиздан ўзишга ҳаракат қилмоқлигимиз лозим. Бу ҳақда Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади: «Бас, мусобақачилар шу (неъматлар) йўлида мусобақа қилсинлар!» (Мутаффифун, 26).

Рамазон ойини муносиб ўтказишда Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)дан ворид бўлган баъзи суннатлар ҳақида тўхталиб ўтамиз. Зеро, бу суннатларга амал қилиш Рамазоннинг фазилатидан тўлиқ баҳраманд бўлиш имконини беради.

1. Аллоҳдан рамазон ойига соғ-саломат етказишини ҳамда Рамазон рўзасини тутишга мушарраф этишини сўраб дуо қилиш.Чунки Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Ражаб ойи келса, Аллоҳга “Ё Аллоҳ, бизга Ражаб ва Шаъбон ойларини хайрли қилгин ва Рамазонга етказгин”, деб дуо қилар эдилар. Шунингдек, саҳобийлар ҳам муборак Рамазон ойи келмасидан олдин “Аллоҳ бизни рамазонга етказ” деб дуо қилишга одатланган эканлар.
2. Аллоҳга улуғ Рамазон ойига етказгани учун ҳамд айтиш. Чунки Аллоҳ бу ойга етказиб ўзининг чексиз раҳмат ва марҳаматига лойиқ кўрди.
3. Рамазон ойига етганлигидан хурсанд бўлиш. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) Рамазон ойи келса, бахтиёр ва хурсанд бўлиб кетар эдилар. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) “Рамазон ойи келди. Рамазон ойи Аллоҳ рўза тутишни фарз қилган раҳмат ойидир. Бу ойда жаннат эшиклари очилиб, дўзах эшиклари беркитилади”, дер эдилар. Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг саҳобийлари, тобеийлар бу ой келишини интизорлик билан кутишар эди.
4. Рамазон ойи келмасдан унга тайёргарлик қилиш. Афсуски, ҳаётимиздаги барча майда ишларни ҳам эътибордан четда қолдирмай ҳисоб-қитоб қиламиз-у, бироқ рамазон ойи режасини тузишни унутамиз. Оқибатда дунё ва охират учун фойдали бўлган яхшиликдан бепарволик сабабли маҳрум бўламиз. Зеро, охиратнинг ободлиги бу дунёни обод қилиш билан бошланади. Абадий саодатга эришиш учун ибодатларни гўзал тарзда адо этишга одатланиш лозим. Шу сабабли, мўмин-мусулмонларнинг Рамазон ойининг ҳар бир кундузию кечасини ўтказиш тартибини режалаштириб олишлари мақсадга мувофиқ.
5. Савоб амалларни холис ният ила бажариш. Кўпроқ яхшиликлар, савоб амаллар қилишга интилиш. Агар мўминлар амалларни холис Аллоҳ учун адо этсалар, Аллоҳнинг ўзи улар учун ибодатларни бажаришда енгиллик, барака ато этади. Аллоҳ таоло бу ҳақда Қуръони каримда бундай марҳамат қилади: «.... агар улар Аллоҳга содиқ (ростгўй) бўлганларида, албатта, ўзлари учун яхши бўлур эди» (Муҳаммад, 21).
6. Ҳар бир мўмин-мусулмон Рамазон ойи рўзасига оид бўлган масалаларни яхшилаб ўзлаштириб олиши керак. Рўзанинг барча қоидаларини тушунмай, унга кўр-кўрона амал қилиш, гўё мевасиз дарахт каби бўлади. Динимиз илм дини бўлиб, ҳар бир мусулмон эркак ва аёл ўзи учун фойдали ва зарарли нарсаларни билиб олиши шарт. Агар бирор билмаган нарсаси бўлса, у ҳақда сўраб билиб олиши керак. Бу ҳақда Қуръони каримда бундай марҳамат қилинади: «Бас, (эй, Макка аҳли!) Агар билмайдиган бўлсангиз, (Таврот, Инжилни биладиган) зикр аҳлидан сўрангиз!» (Анбиё, 7)
7. Рамазон ойи раҳмат ойи бўлиш билан бирга гуноҳлар кечириладиган мағфират ойи ҳамдир. Бу ойда имкон қадар қилган гуноҳларимиздан пушаймон бўлиб, тавба қилмоқлигимиз лозим. Албатта гуноҳларни кечирувчи Ғафур, Раҳим сифатига эга Роббимиз Қуръони каримда бундай марҳамат қилади: «Барчангиз Аллоҳга тавба қилингиз, эй, мўминлар! Шояд, (шунда) нажот топсангиз» (Нур, 31).

Даврон НУРМУҲАММАД

Аллоҳ таолога беадад шукрлар бўлсин Ўзи бизни муборак Рамазон ойига етказиб, бу ойнинг ибодатларидан баҳраманд этмоқда. Аллоҳ ўзининг ибодатига лойиқ кўриши биз учун чексиз неъматдир. Чунки ибодат банданинг бу дунёдаги энг асосий мақсад ва вазифаларидан биридир. Инсон яратилишидан кўзланган бош ғоя ҳам шундан иборатдир. Бу ҳақда Қуръони каримда Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади:

 «Мен жинлар ва инсонларни фақат Ўзимга ибодат қилишлари учунгина яратдим» (Зориёт, 56).

Рамазон ойи биз учун Аллоҳга яқин бўлиш, хулқимизни сайқаллаш, савобли амалларни кўпроқ қилиш, имонимизни мустаҳкамлаш каби ибодатлар учун қулай бир фурсатдир.

Қуръони каримда рўза тутиш ибодати Одам (алайҳиссалом)дан бошлаб то Муҳаммад (алайҳиссалом) давригача ўтган барча пайғамбар ва умматларга фарз қилингани таъкидланади. Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади:

«Эй, имон келтирганлар! Сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди, шояд (у сабабли) тақволи бўлсангиз» (Бақара, 183).

Демак, рўза банда учун шунчалик муҳим ибодатдирки Аллоҳ уни тутишликни барча умматга фарз қилди. Эҳтимол рўзанинг фазилати бунчалик кўп бўлмаганда барча уммат учун бирдек фарз бўлмаган бўларди.

Шунингдек, Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) ҳадиси қудсийда бундай дедилар: “Аллоҳ таоло Одам боласининг ҳамма амали ўзи учун, фақат рўза Мен учундир ва унинг мукофотини Мен – Ўзим берурман, деди” (Бухорий, Муслим, Насаий ва Аҳмад ривоят қилишган). Аллоҳ таоло барча солиҳ амаллар ичидан фақатгина рўзани ўзи учун танлагани бу ибодатнинг нечоғлик улуғ эканлигига далолат қилади. 

Рўза ибодати банда ва Робби ўртасидаги энг маҳфий ибодатлардан бири ҳамдир. Рўзадор кун давомида бир неча бор ўзи ёлғиз қолганда ейиш ёки ичишга имкони бўлса ҳам Аллоҳнинг кузатиб турганлигини ҳис қилиб, ейиш-ичишдан нафсини тияди, сабр қилади.  Шунда рўзанинг асл ҳақиқати намоён бўлиб, банда Аллоҳга тобора яқин бўлиб боради.

Рўза қиёмат куни ўз эгасини шафоат қилади. Бу ҳақда Абдуллоҳ ибн Амр (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинган ҳадисда Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай деганлар: “Рўза ва Қуръон (қиёмат куни) бандани шафоат қилади. Рўза айтади: “Ё, Роббим, мен уни кундузи таом ва шаҳватлардан тўсдим, энди уни шафоат қилишим учун изн бер”. Сўнгра Қуръон айтади: “Ё, Роббим, мен уни кечаси уйқудан тўсдим. Энди уни шафоат қилишим учун изн бер”. Бас, у иккисига (бандани) шафоат қилиш имкони берилади” (Имом Аҳмад ривояти).

Дарҳақиқат, рўза ойининг фазилатлари чексиз, уни санаб адоғига етиб бўлмайди. Ҳар бир инсон ўзининг саъй-ҳаракат ва ниятига кўра бу ойнинг савобидан турлича баҳраманд бўлади. Бироқ Пайғамбаримиз (соллаллоҳу алайҳи ва саллам)нинг қуйидаги ҳадисларига кўра ҳар бир рўзадорнинг жаннатга «Райён» деб аталган эшикдан кириши ҳақдир. Саҳл (розияллоҳу анҳу)дан ривоят қилинади: Набий (соллаллоҳу алайҳи васаллам): “Жаннатда бир эшик бор. У «Райён» дейилади. Қиёмат куни ундан рўзадорлар киришади, улардан бошқа ҳеч ким ундан кирмайди. Рўзадорлар қани? дейилади. Шунда улар туришади. Улардан бошқа ҳеч ким ундан кирмайди. Улар киргач, у беркитилади. Кейин ундан ҳеч ким кирмайди, дедилар”.

Аллоҳ таоло гуноҳларимизни мағфират этиб, жаннатга «Райён» эшиги орқали киришимизни насиб этсин.

Даврон НУРМУҲАММАД

Аллоҳ таоло бундай марҳамат қилади: “(Мутлоқ) ҳукмронлик “қўли”да бўлган зот – Аллоҳ барокатли (буюк)дир ва У ҳар нарсага қодирдир. (У) сизларнинг қайси бирингиз чиройлироқ (савоблироқ) амал қилувчи эканингизни синаш учун ўлим ва ҳаётни яратган зотдир. У Азиз (қудратли) ва Ғофур (кечиримли)дир” (Мулк сураси, 1–2 -оятлар).

Демак, Парвардигоримиз инсонга ҳаёт ҳақини бериш билан бирга, унга ҳаётдаги масъулиятни ҳам юклаган. Бу масъулият иложи борича кўпроқ яхшилик қилиш билан белгиланади.

Инсон ҳаётига суиқасд қилиш энг оғир гуноҳ. Аллоҳ таоло шундай марҳамат қилади: “Бирор жонни ўлдирмаган ёки Ерда (бузғунчилик ва қароқчилик каби) фасод ишларни қилмаган инсонни ўлдирган одам худди ҳамма одамларни ўлдирган кабидир” (Моида сураси, 32-оят).

Имом Насафий айтади: “Баъзи жоҳиллар каби одам ўзини ўзи ўлдирмаслиги керак”. Ўз жонига қасд қилиш ва бошқа одамларнинг ҳаётига зомин бўлиш ислом асосларига кўра оғир гуноҳ бўлиб, унга ҳаттоки жаноза ҳам буюрилмайди.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: “Ким ўзини-ўзи бўғиб ўлдирса, дўзахда ҳам шу хил азобга қолади ва ким ўзини олов билан ўлдирса, дўзах оловида ҳам худди шундай азобга қолади” (Имом Бухорий ривояти).

Ислом динида бировни ўлдириш қанчалик оғир жиноят деб тан олиниши билан бирга ўзини ўзи ўлдириш ҳам шунчалик гуноҳ деб огоҳлантирилади. Ўзини ўлдириш ва зулмдан қайтариб Аллоҳ таоло шундай хитоб қилади: “Эй имон келтирганлар! Мол-мулкларингизни ўртада ноҳақ (йўллар) билан емангиз. Шунингдек, ўзларингизни (бир-бирларингизни ноҳақ) ўлдирмангиз! Албатта, Аллоҳ сизларга раҳм шафқатлидир. Кимда-ким (қотиллик)ни адоват ва зулм юзасидан қилса, албатта, биз уни дўзахда куйдирамиз. Бу (эса) Аллоҳга осондир” (Нисо сураси, 29–30-оятлар).

Ислом таълимотида нафақат ўзини ўзи ўлдириш, балки ўзига ўзи ўлим тилаш ҳам тақиқланган. Ўзига ўлим тилаган саҳобийлардан бири Аббос ибн Абдулмуталлиб розияллоҳу анҳуга Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Эй Амаки, ўзингга ўлим тилама, агар сен яхши бўлсанг, ўлиминг орқага сурилиб яхшилигинг зиёда бўлгани сен учун яхшидир. Агар ёмон бўлсанг, ўлиминг орқага сурилиб ёмонлигингдан қайтишинг, сен учун яхшироқдир. Бас, ўлимни тилама”, деганлар (Имом Аҳмад ривояти).

Демак, инсон умри қадрли, унга ҳеч кимнинг тажовуз қилишга ҳаққи йўқ.  Шундай экан, ҳаётимиз давомида дуч келадиган баъзи зиддиятлар, қийинчиликлар ва тушунмовчиликлар домига тушиб қолмасдан, Аллоҳдан мадад сўраган ҳолда динимиз буюрган амаллар билан муаммоларни ечишга ҳаракат қилмоғимиз лозим. Халқ манфаати, Ватанимизнинг янада ривожланиши йўлида қўлимиздан келганча хайрли ишларда бардавом бўлсак, дунё ва охиратда бизга ҳалол таълим ва тарбия берган ота-онамизнинг, қолаверса, ўзимизнинг юзимиз ёруғ ва қадримиз баланд бўлади, иншоаллоҳ.

Наргиза АБДУҒАНИ қизи,

Хадичаи Кубро аёл-қизлар ўрта махсус ислом билим юрти катта ўқитувчиси

Муборак Рамазон ойи кўнгилларга илоҳий файз бахш этишда давом этмоқда. Мўмин-мусулмонлар ихлос ила рўза тутиб, нафсни енгиб, ибодатларда собитқадам бўлишга интилишмоқда. Улуғ ой шукуҳи таровиҳ намозлари ва хатми Қуръонларда яққол намоён бўлмоқда.
Барокатли кунларда Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси, муфтий Усмонхон Алимов ҳазратлари ва Дин ишлари бўйича қўмита раиси Жасурхон Акрамов бошчиликларида бир гуруҳ мутасаддилар жойлардаги аҳоли билан бирма-бир суҳбат қилиш, намозхонлар билан самимий мулоқот ўтказиш мақсадида, Андижон вилоятида хизмат сафарида бўлиб турибдилар.
Бугун Муфтий ҳазратлари Асака туманидаги “Файзиобод” жоме масжидига ташриф буюриб, намозхонларни муборак Рамазон ойи билан самимий қутлаб, дуолар қилдилар. Сўнгра, жамоат билан бирга-бирга таровиҳ намозини адо этиб, хатми Қуъонда қатнашдилар.
Муфтий ҳазратлари намозхонларга мавъиза қилиб, бугунги кунда давлатимиз Раҳбари томонидан олиб борилаётган Ислом дини ривожи йўлидаги тарихий ишлар, хайрли ижроотлар ва Яратган Парвардигоримизнинг берган неъматларига шукрона қилиш тўғрисида сўзлаб бердилар. Рамазон ойи яхшилик, саховат, ибодат мавсуми экани, бу қутлуғ ойда меҳр-мурувват ишларини кўпайтириш, ёрдамга муҳтож кишиларга моддий-маънавий кўмаклашиш ва кўп-кўп ибодатлар, дуо-ю илтижолар қилиш ҳақида муфтий ҳазратлари алоҳида тўхталдилар.
Ўз навбатида андижонлик мўмин-мусулмонлар муфтий ҳазрат ва уламоларимизнинг ташрифларидан бағоят мамнун бўлишди. Уларнинг таъсирчан ва ибратли маърузалари намозхонлар кўнглидан чуқур жой олди.
Бир сўз билан айтганда, бу йилги Рамазон ойи юртимизнинг барча вилоятларидаги жомелар сингари, Андижон вилоятидаги масжидларда ҳам ўзгача шукуҳ билан ўтмоқда. Буни намозхонларнинг юз-кўзида балқиб турган миннатдорлик ифодасидан, тилларидаги шукроналик сўзларидан ҳам билиш мумкин.
Муфтий ҳазрат бошчиликларидаги мутасаддиларнинг Андижон вилоятига сафарларин давом этмоқда.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати