Ҳазрат Мир Алишер Навоий ислом арконларидан, диний билимлардан етарлича хабардор бўлганларини яхши биламиз. Ҳазратнинг «Сирожул-муслимин» номли асари айнан ислом рукнларига бағишланган.

Китобнинг битилиш сабабида келтирилишича, кунларнинг бирида бир самарқандлик ростгўй, билимдон зот Ҳазрат Навоийнинг ҳузурига келиб, Хожа Убайдуллоҳ Аҳрорнинг илтимосини етказади. Хожа Аҳрор Ҳазрат Навоийдан ислом динидаги рукнлар, фарз, суннат ва вожиб амаллар хусусида содда, ҳаммага тушунарли тилда назмий рисола битишни илтимос қилган эканлар.

Навоийнинг ўзлари ҳам анча пайтдан бери худди шу мавзуда асар битишни режалаштирган эканлар. Шу боис тез кун асар ёзиб битказилади.

Биз қутлуғ Рамазон ойида ушбу асардан олинган, рўза ҳақидаги парчаларни эътиборингизга ҳавола этамиз:

Эрур тўртунчи (рукни) исломнинг савм,

Ки, ўтган кимсага тақво била явм.

Чу рўза бўлди йилда бир ой,

Анинг ижросида бўл нафсфармой.

Ани бил субҳдин то шом чоғлиқ,

Таому шурбу шаҳватдин йироғлиқ

Тақво билан кун ўтказувчи кимса учун Исломнинг тўртинчи рукни рўзадир. Рўза бир йилда бир ойдир. Уни бажариш учун инсон ўз нафсини қўлга олиши керак бўлади. Шуни билки, тонг отганидан то шом киргунича, ейиш, ичиш ва жинсий яқинликдан узоқ бўлиш керак.

Эрур бу рўзада ният санга фарз,

Валекин неча авло айладим арз.

Навофилда валс ниятни қилмоқ,

Санга жоииздурур туштин бурунроқ.

Рўзадан аввал ният қилиш фарздир. Лекин имкон даражасида тушдан аввлроқ ният қилиш маъқул саналади.

Чибин ё пашшадек ҳар жинси ҳосил,

Эмас бўғзунгға кирса рўза ботил.

Агар чивин ёки пашшадек нарсалар томоққа кирса рўза бузилмайди.

Тузу сирка тоторға аҳли идрок,

Тенгурса тил учун эмас анга пок.

Ақли комил кишилар туз ёки сиркани тил учи биан татиб кўрсалар бунинг зиёни йўқ.

Яна улким, ҳижомат қилсаю қасд,

Ғам эрмас, рўзаға чун қилмамиш қасд.

Яна ҳижома қилдирса, яъни қон олдирса бу ҳам рўзага зиён етказмайди.

Гар ўтмак тифл учун чайнар аноси,

Раводур гар яна йўқтур ғизоси.

Вале билмак керактур ани макруҳ,

Керак макруҳдин хотирда андуҳ.

Шунингдек она ўз боласига нон чайнаб берса, ўзи ютиб юбормаса, бу ҳам рўзани синдирмайди. Лекин бу макруҳ саналади. Имкон қадар макруҳ амалларга йўл бермаган яхшироқдир.

Унутиб гар есанг, ичсанг эмас ғам,

Эрур ул рўза боқий, эй мукаррам.

Билмасдан еб-ичиб қўйса, кейин рўзани давом эттириб кетаверса, бунда ҳам рўзага зарар етмайди.

Шунингдек ҳазрат Навоий бу бобда рўзанинг каффортига ҳам алоҳида тўхталиб ўтганлар:

Агар бебоклик ойини туздук,

Ғизонинг ғайри бирла рўза буздук.

Ғизо еб рўза улким, қилса зойил,

Ва ё нафси бўлиб шаҳватға мойил.

Каффорат олтмиш мискинга итъом,

Эрур ё олтмиш кун савми ноком.

Агар ҳеч нарсадан андиша қилмасдан, овқат ё бошқа нарса билан қасдан рўзани синдириб қўйсак, яна кимдир таомланиб, шаҳватини қондириб, рўзани бузса, (бир кун учун) олтмиш нафар мискинни тўйдириши ёки олтмиш кун рўза тутиши керак бўлади.

Ким, ул кунларнинг ўлғай иттисоли,

Йўқ эрса солим эрмас рўза ҳоли.

Ва ё бир банданинг кўнглин қилиб шод,

Анга Тенгри йўлинда қилмоқ озод.

Шу тариқа рўза тутилмай қолган кунларнинг ўрнини тўлдириш мумкин. Акс ҳолда рўза мукаммал бўлмайди. Ё бўлмаса бир банданинг кўнглини шод қилиб, уни қулликдан қутқариш керак бўлади. Валлоҳу аълам!

Манба: Xabar.uz

Синхуа ахборот агентлиги хабарига кўра, индонезиялик мусулмон талаба ўзининг кўриш билан боғлиқ ногиронлиги бўлишига қарамасдан Қуръони карим хатмини бошлади.

Индрнезиянинг исломий мактабида таълим олаётган мусулмон йигит Брайл ёзувидаги Қуръони каримдан фойдаланиб хатми Қуръон қилаётгани қайд этилган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Масжидул Ҳарам атрофида жойлашган меҳмонхоналар Рамазон ойининг дастлабки ўн кунида тўлиб бўлгани хабар берилмоқда. Макка шаҳрининг марказий қисмида жойлашган меҳмонхоналарнинг 162 минг хоналаридан 155 мингтаси учун олдиндан тўлов қилинган ва банд этилгани айтилмоқда.

Маълумотларга кўра, хоналарни банд қилиш нархларига ифторлик учун таомлар ҳам киритилган. Нарх эса тахминан 1950-2500 риёл атрофида экани қайд этилган.

Макка шаҳридаги 947 та меҳмонхонанинг 95-96 фоиз хоналари Рамазон ойининг дастлабки ўн куни учун банд қилинган.

ЎМИ Матбуот хизмати

Куни кеча Макка шаҳридаги мусулмонлар учун муқаддас маскан ҳисобланмиш “Ҳарам масжиди” ҳудудида кўнгилсизлик рўй берди. Масжиднинг қайта қуриш ишлари давом эттирилаётган қисмида автокран ағдарилиб кетди. Яхшиямки автокран қурилиш майдонининг ўзига қулади. Саудия Арабистони Ички ишлари вазирлиги тарқатган маълумотга кўра, мазкур кўнгилсизликда ҳеч ким жабрланмади.

Эслатиб ўтамиз 2015 йил ҳаж мавсумида кучли шамол туфайли “Ҳарам масжиди”даги катта кран ағдарилиши оқибатида юздан ортиқ киши ҳалок бўлиб, яна ўнлаб кишилар жароҳат олган эди. 

Интернет маълумотлари асосида

Мақсуд КАРИМОВ

тайёрлади.

Аллоҳ таолога беадад ҳамду санолар бўлсинки, ниҳоят ойларнинг султони, Қуръон ойи бўлмиш муборак Рамазони шариф ўзининг таровати, саховати ва баракоти билан ташриф буюрди, қувончдан бошимиз кўкларга етди.

Аллоҳ таоло Рамазон ойини бошқа ойлардан афзал қилди. Уни кўплаб фазилат ва имтиёзлар билан хослади. Ибн Аббос розияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Ойларнинг энг афзали Рамазон ойидир”, –дедилар»(Имом Табароний ривояти).

Бу ойда олам шодликка тўлади, фаришталар ер юзига тушади, хайр-барака, фазилат ва баракалар ёғилади. Мўминларнинг қалбида сурур, кўзида қувонч балқийди.Ҳамма бир-бири билан ширинсўз бўлиб, меҳр-муҳаббат ошади, савоб тўплаш илинжи ортади, ибодатга бўлган иштиёқ кучаяди. Қуръони каримнинг тиловати ва хатмигабўлган муҳаббат жилоси ҳар бир қалбда намоён бўлади. Масжидларда таровеҳ намозида ҳамма бир сафда туриб ибодат қилади. Элу юртнинг равнақи, осойишталиги, барқарорлигини сўраб дуога қўл очилади. Рўзадор борки, эзгуликка интилади, ўзини ислоҳ этади, хатоларини тузатади. Гинаю кудурат, зулм, адоват, ғийбат каби разил иллатларга барҳам берилади.

Фазилатда тенги йўқ бу муборак ойда жаннат эшиклари, раҳмат эшиклари очилади. Дўзах эшиклари ёпилади, шайтонлар кишанланади.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам саҳобаларига хушхабар бериб: “Сизга муборак Рамазон ойи кириб келди. Аллоҳ сизга унинг рўзасини тутишни фарз қилди. Бу ойда жаннат дарвозалари очилади, жаҳаннам эшиклари ёпилади, итоатсиз жин-шайтонлар занжирбанд қилинади. Бу ойда бир кеча бўлиб, у минг ойдан яхшироқдир. Ким ўша кечанинг яхшилигидан маҳрум бўлса, кўп яхшиликдан маҳрум бўлибди”, –дердилар»(Аҳмад ривояти).

Имом Муслим ривоят қилган ҳадисда: «Рамазон бўлганда раҳмат эшиклари очилади», –дейилган.

Ўтган улуғларимиз Рамазонга шундай интиқ бўлишганидан, ҳатто ойлар давомида «Эй Аллоҳ, бизларни Рамазонга эсон-омон етказ!» дея Яратганга илтижо қилишган. Унинг ҳар лаҳзасини ғанимат билиб, савоблар тўплашга қизиқишган. Тиловат, зикр, истиғфор ва ибодатда бардавом бўлишган. Бу яхшиликни оила аъзоларига ҳам илинган.

«Саҳиҳ Муслим»да қуйидаги ҳадис келтириб ўтилган: «Пайғамбар соллаллоҳу алайҳи васаллам Рамазон кечаларини ибодат билан ўтказардилар. Қачон ойнинг охирги ўн куни келса, оила аъзоларини ва намозга кучи етадиган катта-ю кичикни уйғотардилар».

Бу ойда бандаларнинг гуноҳи кечирилади. Аллоҳ таоло чин ихлос ила рўза тутганларнинг тоғдек хатоларини ҳам афв этиб юборади.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Рамазоннинг охирги кечасида рўзадорларнинг гуноҳлари кечирилади”, –дедилар. Саҳобалар: “Эй Аллоҳнинг Расули, у Қадр кечасими?”– деб сўрашди. У зот: “Йўқ, лекин ишчи ишини адо этганидан сўнг ажри тўла қилиб берилади”, –дедилар»(Аҳмад ривояти).

Парвардигори олам бу йилги Рамазонда кўплаб хайр-баракаларни ёғдирсин. Бу муборак ойнинг шарофатидан юртимизга тинчлик-хотиржамлик, халқимизга фаровонлик, дастурхонимизга тўкин-сочинлик ато айласин. Бандаларнинг гуноҳини кечириб, яхшиликда пешқадамлар сафида қилсин.

Эркин ҚУДРАТОВ,

Мир Араб ўрта махсус ислом билим юрти

Ҳадиси шариф фани мударриси