muslim.uz

muslim.uz

«Эй Муҳаммад, сиздан аёллар ҳақида фатво сўрайдилар. Улар тўғрисида сизларга Оллоҳ ҳамда Қуръонда тиловат қилинадирган етим қизлар ҳақидаги оятлар фатво беради, деб айтинг!» (Нисо сураси 127-оят).

Оиша розияллоҳу анҳо ушбу ояти Кариманинг нозил бўлиш сабаби ҳақида шундай дейдилар: «Эй Муҳаммад, соллаллоҳу алайҳи васаллам, сиздан аёллар ҳақида фатво сўрайдилар. Улар тўғрисида сизларга Оллоҳ («уларга уйланмоқчи бўласизлар» деган сўзигача)» деган оят қарамоғида бир етим қизи бор киши ҳақида нозил бўлган эрди. Ўша киши қизга валийлик (ҳомийлик) қилар, ҳатто унга тегишли хурмозор ҳам унинг қўлида эрди, шунинг учун у арзонгаров қизни ўз никоҳига олмоқчи бўлди. Қиз ўзи ёқтирган ва молига эга бўлишига ҳам рози бўлган бошқа кишига турмушга чиқай деса, қизғаниб рози бўлмади ва қизга зулм қилиб, уни эрга бермай ушлаб турди. Мазкур оят шу ҳақда нозил бўлган».

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан аёллар ҳақида, уларнинг ноаниқ ва чигал масалалари, уларнинг ҳақ ҳуқуқлари ҳақида сўралди. Чунки жоҳилият даврида уларнинг ҳуқуқлари тамомила поймол этилган эди. Аёл эркакнинг қўлида бир буюм каби қадрсиз ҳолга келган эди.

Қуръони Каримда ушбу саволга кифоя қилгудек етарли даражада жавоб келди. Унда аёлларга тегишли барча ҳукмлар, уларнинг ҳуқуқлари, зиммаларидаги бурч вазифалари баён этилди. Ҳусусан, уларга яхши муносабатда бўлиш, гўзал муомала қилишга алоҳида эътибор қаратилди.

Энг аввало, аёллар – улар оналардир.

واعبدوا الله ولا تشركوا به شيئاً وبالوالدين إحسانا

“Аллоҳга ибодат қилингиз ва Унга ҳеч нарсани шерик қилмангиз! Ота-оналарга эса яхшилик қилингиз! (Нисо сураси 36-оят)

Яхшилик қилиш ё сўз билан бўлади: уларга эҳтиром кўрсатиш, илтифотли бўлиш, мулойим сўзлаш каби…

Ёки амалда бўлади: уларнинг хизматларини қилиш, бирор нарсага эҳтиёж сезсалар, уни таъминлашда қоим бўлиш…

Ёки молда бўлади: уларга молларидан сарф этишлари. Асло қилган хизматларини миннат қилмасликлари лозим.

Аёллар – улар қизлар ёки сингиллардир.

قال رسول الله: لا يكون لأحد ثلاث بنات أو ثلاث أخوات أو ابنتان أو أختان فيتقي الله فيهن ويحسن إليهن إلا دخل الجنة

 «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Бир кишининг учта қизи ёки синглиси бўлса ёхуд иккита қизи ва синглиси бўлса, улар борасида Аллоҳдан қўрқиб, яхшилик қилса, албатта, у жаннатга киради», дедилар»  (Абу Ийсо Муҳаммад Термизий. Жомеъу-т-Термизий). 

Қизлар ёки сингилларни тарбия қилиш ва уларни вояга етказиш жуда нозик, машаққатли ва алоҳида диққат-эътиборни ва назокатни талаб қиладиган иш. Сабр қилиб қиз болани боқиб, кийинтириб, одоб-ахлоқи, тақвосини чиройли қилиб, ибодатда мустаҳкам қилиб вояга етказиш жуда катта мақомдир.

Аёллар – улар жуфти-ҳалол, рафиқалардир.

وَعَاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ فَإِنْ كَرِهْتُمُوهُنَّ فَعَسَى أَنْ تَكْرَهُوا شَيْئًا وَيَجْعَلَ اللَّهُ فِيهِ خَيْرًا كَثِيرًا

النساء: 19

Ва улар ила яхшиликда яшангиз. Агар уларни ёқтирмасангиз, шоядки, Аллоҳ сиз ёқтирмаган нарсада кўпгина яхшиликларни қилса.” (Нисо сураси 19-оят)

 

عن أبي هريرة رضي الله عنه قال: قال رسول الله صلى الله عليه وسلم: «لَا يَفْرَكْ مُؤْمِنٌ مُؤْمِنَةً إِنْ كَرِهَ مِنْهَا خُلُقًا رَضِيَ مِنْهَا آخَرَ» أَوْ قَالَ: «غَيْرَهُ»

رواه مسلم

 

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам: «Мўмин мўминага ғазаб қилмасин, агар унинг бир хулқини ёқтирмаса, бошқасини ёқтиради», дедилар. (Муслим ривояти)
Аёллар – улар диндош опа–сингиллардир. Бу ҳам уларнинг ҳақ–ҳуқуқларидан биридир.

وَالْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاء بَعْضٍ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ

التوبة: 71-72

 “Мўминлар ва мўминалар бир – бирларига дўстдирлар: (одамларни) яхшиликка буюрадилар, ёмонликдан қайтарадилар” (Тавба сураси 71-оят).
Зотан, уларнинг қалблари ўзаро меҳр-оқибат, ҳайрихоҳлик ва дўстона муносабатда умумийдир. Ҳақиқий мўмин ўзининг диндош муслима синглисини ҳурмат қилади. Доимо яхшиликни раво кўради. Унга нисбатан зулм, хиёнат ва ҳуқуқларини поймол қилиш каби ёмонликнинг барча кўринишларидан ўзини сақлабгина қолмай, балки уни ўз туғишган синглисидек ҳимоя қилади.

Манбалар асосида

Тошкент тумани “Холмуҳаммад ота” жоме масжиди имом-хатиби
Авазхўжа БАХРОМОВ тайёрлади

ЎМИ Матбуот хизмати

Понедельник, 12 Март 2018 00:00

“Фил” воқеаси ишорат эди

Оламлар сарвари Муҳаммад мустафо соллаллоҳу алайҳи васаллам дунёга келишининг хабари инсониятга берила бошланган эди. Ана ўша хабарлардан бири тарихга “фил” воқеаси номи билан кирган ҳодиса милоднинг 570 йилида юз берган эди.

Бу воқеа юз беришининг ҳикмати нима эди? Бунинг ҳикмати: Раббимиз янги туширажак динининг бурунги динларни заиф қилишига ишора қилган эди. Олдинига Яманга подшоҳ бўлган Зу Невас мамлакат аҳолисининг яҳудийлик динига эътиқод қилмаганларини ўтга ташлади. Зулм ҳаддан ошганидан кейин яманликлар Константинополга шикоят қилиб борди. Шу шикоят сабаб бўлиб Яманда насронийлик кенг ёйилди.

Яҳудийлик Яманга химярийлар замонида кирган эди. Химярий давлати йиқилгандан сўнг Яман христиан ҳабаш истилосига дуч келди.
Ҳабашистон подшоҳлигининг волийи Абраҳа  Яманнинг Санъо шаҳрига катта бир каниса қурдириб, номини «Қуллайс» деб атади. У арабларнинг Каъбага эмас, шу канисага ҳаж қилишини хоҳларди. Халқнинг Каъбага сиғинишига чидай олмас, унинг зиёрати учун карвонлар тўпланиб йўлга чиқишини кўра олмас, дунёнинг тўрт томонидан Каъбага одамлар оқиб келишини ҳазм қилолмасди. Буларнинг ўзи қурган канисада содир бўлишини истарди. Ана шу канисанинг қурилиши унинг мағлубияти дебочаси бўлди. Кунларнинг бирида Канъон қабиласидан бир киши кечаси у канисага кирди. Унинг ичида таҳорат ушатди. Шу ҳодиса Абраҳа тайёр баҳона бўлди. Каъбани вайрон қилмоқчи бўлиб у тарафга қўшин тортди. Уларнинг филлари ҳам бор эди. Араблар бу юришдан хабар топиб Аллоҳга таваккал этдилар. Уларнинг Каъбани Эгаси сақлашига ишончи комил эди. Йўл-йўлакай талончилик қилиб келган ҳабаш аскарлари қурайшнинг энг обрўли кишиси, ҳазрати Пайғамбаримизнинг бобоси Абдулмутталибнинг икки юзта туясини ҳайдаб кетишган эди. Абдулмутталиб туясини қайтариб олмоқчи бўлиб Абраҳанинг олдига келди. Унинг салобатини кўрган Абраҳа тахтидан тушиб келиб ёнига ўтирди ва ҳожатини сўради. Абдулмутталиб унга: Аскарларинг менинг туяларим ҳайдаб кетибди. Уларни қайтариб бер”, деди. Бу гапни эшитган Абраҳа ҳафсаласи пир бўлган одамдек, илжайиб: “Икки юзта туянгни сўрайсан-у, Каъбани бузиш учун келганимни била туриб, бу ҳақда ҳеч нарса демайсанми?!” дея заҳарханда қилади.  “Мен туяларнинг эгасиман, Каъбанинг ўз соҳиби бор. Ўзи сақлаб олади!” дейди Абдулмутталиб. “Мендан сақлаб қололмайди” деди Абраҳа комил ишонч билан. “Буни кўрамиз!” деб жавоб қилади Абдулмутталиб.

Шу билан суҳбат ниҳоясига етади ва қурайшликлар тоққа чиқиб кетади. Тонг саҳарда Абраҳа Маккага киришга тайёргарлик кўрди. Каъбани бузиб ташламоқчи эди. Филини (ёки филларидан бир нечтасини) бу ишга ҳозирладилар. Филнинг номи Маҳмуд эди. Филни Маккага қараб ҳайдашганда ерга ётиб олди, уни турғизишга уриниб турғиза олмадилар. Яман томонга буришганда эса, ирғиб туриб, югуриб кетди. Шу вақт Аллоҳ таоло денгиз томондан уларнинг устига бир тўда қуш юборди. Ҳар бир қушда (бир тумшуғида, икки дона панжалари орасида) ташлаш учун тошлар бор эди. Бу тош аскарлардан кимга аталса, ўшанинг устига ташлаб ўлдирарди. Ҳабашистонликлар ортига қоча бошладилар. Лекин қаерга қочмасин, тошлардан қутула олмадилар. Абраҳа ҳам ярадор бўлган эди. Уни ўзлари билан бирга олиб кетдилар. Санъога боргунга қадар бармоқлари узилиб тушди. Сўнг жуда ҳам аянчли ҳолатда ўлди.

«(Эй Муҳаммад), Парвардигорингиз фил эгаларини қандай (ҳалок) қилганини кўрмадингизми? У Зот уларнинг (Каъбатуллоҳни вайрон қилиш учун қўллаган барча) ҳийла-найрангларини барбод қилмадими? У Зот уларнинг устига сополдан бўлган тошларни отадиган тўп-тўп қушларни юбориб, уларни (қурт-қумурсқалар томонидан) чайнаб ташланган сомон каби (илма-тешик) қилиб юборди» (Фил, 1-5)

Хўш, кибри бошига бало бўлиб, Аллоҳнинг уйига қўшин тортиб келиш даражасигача борган Абраҳа Яман тахтига қандай қилиб эга чиқиб қолган эди?

Бу саволнинг жавоби “Пайғамбарлар тарихи” китобида қуйидагича баён қилинган. 

Абраҳа Яман тахтига қандай ўтирган?

Абраҳа Яман подшоҳи бўлди ва унинг устамонлик билан олиб борган сиёсати натижасида подшоҳлиги кундан-кунга кучга тўлиб бораверди. Ваҳб ибн Мунаббих (р.а.) ривоят қилишича, Яманда Зу Невас деган одам подшоҳ бўлган. У салтанатидаги яҳудийлик динига эътиқод қилмаганларни ўтга ташлайди.  Бундай зулм ва ноҳақликка чидашга халқнинг бошқа тоқати қолмайди, сабр косаси лиммо-лим бўлади. Урдус бин Зу Салебан деган одам Византия императори ҳузурига қочиб боради ва Яман подшоҳи яҳудийликни қабул қилмаган насронийларни ёқиб юбораётганини айтиб шикоят қилади. У подшоҳ яманлик руҳонийларни оловга ташлар экан, шу вақтда Инжилда ёзилганларни ҳам инкор этади, деди. Унинг айтганлари ўзининг диндошларига ёрдам беришни бурчи деб билган императорга кучли таъсир қилди. Бироқ Яман Константинополдан шу қадар узоқликда эдики, у ерга қўшин жўнатишнинг ўша вақтда имкони йўқ эди. Шунда император ўзига ўхшаган насронийликкка эътиқод қилувчи Негус Абиссига хат ёзади. Мактубида у яманлик насронийларга ёрдам қилишини, бегуноҳ одамларни ҳимоя қилиб, муқаддас динини ҳимоя қилишга даъват этади.  Хатни ўқиган Негус императорнинг илтимосини бажариша қарор қилади. У етмиш минг кишилик қўшин тўплаб, унга иккита қўмондон тайинлайди. Улардан бирининг оти Эрбат, иккиничисининг оти эса Абраҳа эди. Негус уларга Яманнинг қўшинини мағлаб этиб, мамлакатни  босиб олишни, аёллар ва болаларни асир олишни ва шаҳарни вайрон қилишни амр этади. Абассин қўшинлари Яманнинг чегарасига яқинлашганда Зу Невас ўз яқинларини тўплайди ва халқни душманга қарши курашишга чақиради.  У абассинлар қаршисига жуда катта қўшин билан чиқади. Икки қўшин юзлашади ва уруш бошланиб кетади. Мустабид шоҳ мағлуб бўлади ва денгиз тарафга қараб қочади. У сувга чўкиб кетади. Яман қўшини буткул тор-мор бўлади. Эрбат ва Абраҳа ҳукмдори Негус буюрганини бекаму кўст бажаради. Улар Яманни бир неча йил биргаликда бошқаради. Сўнгра уларнинг орасига нифоқ тушади. Қўшин ҳам иккига бўлиниб кетади: бир қисми Эрбатга, иккинчи қисми Абраҳага бўйсунади. Ўртада уруш бошланади. Урушга тайёрланиб турган ҳолда Абраҳа Эрбатга элчи юборади. Элчи Эрбатга унинг “Биз нега урушяпмиз? бегнуоҳ асбассин аскарларини бир-бирини ўлдиришга амр қилишимиз ақлли одамнинг иши эмас. Яхшиси иккаламиз майдонга чиқиб яккама-якка курашайлик. Ким ғолиб бўлса, Яманнинг ҳукмдори ўша бўлсин”, деган гапини етказади. Эрбат бу таклифни қабул қилади. Улар юзма-юз бўлади. Эрбат баланд бўйли, зуваласи пишиқ одам эди. Абраҳа эса пакана, кўримсиз, аммо ўта айёр эди. У Ануд деган қулига жанг бошланганидан сўнг сездирмасдан Эрбатнинг орқасидан келиб уни ўлдиришини тайинлаб қўйган бўлади. Бунинг эвазига унга нимани истаса ўшани беришни ваъда қилади. Эрбат биринчи бўлиб Абраҳанинг юзига зарба беради ва лабининг тепасини йиртиб юборади. Шу чоқда Ануд орқадан югуриб келиб Эрбатга заҳар сурилган қилични тиқиб олади. Эрбат отдан йиқилади ва вафот этади.  

Бу воқеадан кейин бутун қўшин Абраҳага хизмат қилишга қасамёд қилади  ва уни Яманнинг ҳукмдори деб тан олади. Бўлиб ўтган ҳодисани эшитган Негус ниҳоятда дарғазаб бўлади, Яманга шахсан ўзи қўшин билан бориб Абраҳани қўлга олиб унинг сочини ва соқолини қириб, унга адолатпарварлик қандай бўлишини кўрсатиб қўйишга, Яманни ундан тортиб олишга қасамёд қилади.

Абраҳага  Негуснинг бу қароридан хабар беришганида у зудлик билан  хат ёзиб, узрхоҳлик қилади ва қимматбаҳо совға-саломлар ортилган карвон жўнатади. У мактубида бундай ёзади: “Биз иккимиз ҳам сенинг қўлингизмиз. Бироқ Эрбат қўшинни бошқаришни билмас эди, шунинг учун доим аскарлари ундан шикоят қилиб юрар эди. Менинг қулларимдан бири уни ўлдириб қўйди. У бизни ташлаб кетди, мен унинг ўринга ўтирдим. Яманнинг бутун ҳокимияти энди сенинг қўлингда. Мен Эрбатнинг уқувсизилиги оқибатида Ямандан айрилиб қоламиз деган хавотирда эдим. Менинг вазифам Яманнинг устидан ўрнатилган ҳокимиятни сақлаб қолиш ва уни сизнинг қўлингизга топширишдир”. Кейин сочидан, соқлоидан бир неча тола узиб бир ҳовуч яман тупроғига қўшиб Негусга жўнатади.  Яна у ёзадики, “Сен қўшин юборган қулингнинг нимаси ҳам бўлиши мумкин? Манаменинг соч-соқолим ва яман тупроғи, шу билан сенинг қасаминг бажарлиган бўлади деб умид қиламан”.

Негусга бу гап маъқул бўлади ва  Абраҳани жазолаш борасидаги шаштидан қайтади. Бунинг ўрнига Абраҳани Ямандаги вакили экани ҳақида буйруқ юборади.  Шу билан бирга унинг ҳар қандай буйруқни бажариши мажбурий эканинини таъкилайди.

Шундай қилиб Абраҳа Яман подшоҳи бўлади ва унинг салтанати кундан-кунга кучга тўлиб боради. Қўлга киритган ютуқлари натижасида Абраҳа кибрга берилади ва ўзига маҳлиёлик унинг кўзини кўр қилиб қўяди. У Каъбанинг ўрнини эгаллайдиган ибодатхона қурмоқчи бўлади. Унинг даъвосича, зиёратчилар Каъбани эмас, у қурдирган ибодатхонани зиёрат қилиши керак эди. Ана шундай чалкаш фикрлари унинг ўзининг бошига етди.

 

Дамин ЖУМАҚУЛ тайёрлади

ЎМИ Матбуот хизмати

Бугун Наманган шаҳридаги “Имом Аъзам” жоме масжидида бўлиб ўтаётган Қуръон мусобақаси иштирокчиларини Ўзбекистон мусулмонлари идорасининг Наманган вилояти вакили, бош имом-хатиб Абдулҳай домла Турсунов араб тилида такбрик қилдилар.
Табрикнинг тўлиқ матни билан танишинг:

بسم الله الرحمن الرحيم

بسم الله خير الاسماء

 بِسمِ اللهِ رَبِّ الْاَرْضِ وَرَبّ السَّمَاءِ نَبْدَأُ إِنْشَاءَ اللهُ عَلَى بَرَكَةِ اللهِ

اَلْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَالصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ عَلَى اَشْرَفِ الناس اَجْمَعِينَ

 نَبِيِّنَا مُحَمَّدٍ عَلَيْهِ وَعَلَى آلِهِ وَصَحْبِهِ اَفْضَلُ الصَّلَاةِ وَاَزْكَى التَّسْلِيم اما بعد

السلام عليكم ورحمة الله وبركاته

 اَيُّهَا الْخُضُورُ الْفُضَلاَءِ

فَفِي هَذَا الْيَوْمِ الْمُبَارَكِ الْيَوْمُ الرَّابِعُ وَالْعِشْرُونَ مِنْ شَهْرِاللهِ جُمَادِ الثَّانِي عَامْ اَلَف مِنْ اَرْبَعَةِ مِائَةِ وَتِسْعَةٍ وَثَلَاثِينَ مِنْ هِجْرَةِ النَّبَوِيَّةِ الشَّرِيفَةِ

وَمِنْ هَذَا الْمَكَانِ الْمُعَظَّمِ بِمَسْجِدِ الْاِمَامِ الْاَعْظَم

تُرَحِّبُ ادارة مسلمي اوزبكستان بِهَذِهِ الْصَّفْوَةِ الْمُبَارَكَةِ مِنْ اَهْلِ الْقُرآنِ الْكَرِيمِ فِي مُسَابَقَةِ الْقُرْآنِ الْكَرِيمِ فِي اوزبكستان لِحِفْظِ قُرْآنِ الْكَريمِ وَتِلَاوَتِه

فَحَيَّاكُمُ اللهُ وَاَحْيَاكُم وَاَهْلاً وَسَهْلًا بِكُم فِي بِلَادِ نمنغان

      يَا اَهْلَ الْقُرْآنِ الْكَرِيمِ ولِجْنَةُ تَحْكِيمٍ

     يَا مَنْ اِخْتَصَّكُمُ اللهُ تَعَالَى بِمُلَازَمِةِ كِتَابِهِ تَعَلُّمًا وَتَعْلِيمًا وَتِلَاوَةً وَتَدَبُّرًا

 فَهَنِيءً لَكُم هَذِهِ الْمِنَّةُ  مِنَ الْمَوْلَى الْكَرِيمِ

وَاَنْتُمْ اَجْدَرُ النَّاسِ بِالتَّكْرِيمِ وَالْاِجْلَالِ

اَيُّهَا الْجَمْعُ الْمُبَارَكُ مِنْ هَذِهِ الْبُقْعَةِ الْمُبَارَكَةِ فِي الْمَسْجِدِ الْاِمَامِ الْاَعْظَمِ تَنْطَلِقُ بِمَشِيئَةِ اللهِ وَتَوْفِيقِهِ

اَلتَّصْفِيَّاتُ النِّهَائِيَّةِ لِمُسَابَقَةِ الْقُرْآنِ الْكَرِيمِ في نمنغان بِحِفْظِ الْقُرْآنِ الْكَرِيمِ وَتِلَاوَتِهِ بِرِعَايَةٍ اَلْمَلِكُ اَلكَرِيم اَلْمَلِكُ شَوْكَتْ مِرْضِيَايُوفْ اَيَّدَهُ اللهُ بِنَصْرِهِ  حَيْثُ يَتَنَافَسُ اَبْنَاءُ الْمُسْلِمِينَ مِنْ شَتَّاتِ محافظتنا فِي حِفْظِ كِتَابِ اللهِ تعالى وَحُسْنِ تِلَاوَتِهِ وَتَتَوَلَّى لِجْنَةُ تَحْكِيمٍ ذَاتِ مُسْتَوًى مِنَ الْعِلْمِ وَالْمَعْرِفَةِ وَالْمِهَنِيَّةِ وَالْاِخْتِصَاصِ تُقَيِّمُ الْمَتَسَابِقِينَ بِأدَقِّ الْمَعَايِرِ الْجَوْدَةِ وَاَعْلَى دَرَجَاتِ الْعَدَالَةِ وَفْقَ عَالِيَّةٍ وَاضِحَةٍ

     وَتَنْطَلِقُ هَذِهِ الْمُسَابَقَةِ وَفْقِ قِيَمِ الْعَدَالَةِ وَالشَّفَافِيَّةِ وَالْمِهَنِيَّةِ وَالصِّدْقِ كما قال رئيس الجمهورية اوزبكستان شوكت مرضيايوف

     وَهَذِهِ الْمُنَافَسَةُ الْقُرْآنِيَّةُ الْكَرِيمَةُ اِنَّمَا اِمْتِدَادٌ لِجُهُودٍ كُبْرَى وَمُنْجِزَاةٌ عُظْمَى تَقُومُ بِهَا ادارةُ مُسْلِمِي اُوزْبَكِسْتَان خِدْمَةً لِكِتَابِ اللهِ الكريمِ عَلَى الْمُسْتَوَايَيْنِ اَلْمَحَلِّي وَالدوْلِي لِرِسَالَتِهَا الْخَالِدَةِ فِي رَفْعِ رَايَةِ الْاِسْلَامِ وَالسَّلَامِ وَتَعْصِيلًا لِمَنْ هَجِهَ السَّوِي وَطَرِيقِهَا الْمُسْتَقِيم اَلْمُنْبَثِقِ مِنْ الْقُرْآنِ الْكَرِيمِ وَسُنَّةِ النَّبَويَّةِ الشَّرِيفَةِ

     جَعَلَ اللهُ خُضُورَهُمْ مَأْجُورًا وَسَعْيَهُم مَشْكُورًا وَعَلَى بَرَكَةِ اللهِ نَسْتَفْتِحُ هَذِهِ التَّصْفِيَات وَمِنْهُ نَسْتَمِدُّ الْعَوْن وَنَطْلُبُ الْاِعَانَة وَالرُّشْدُ وَالسَّدَادُ

     اَللَّهُمَّ انْفَعْنَا وَرْفَعْنَا بِالْقُرْآنِ وَنَوِّر دِيَارَنَا بِالْقُرْآنِ وَاجْعَلْهُ شَافِعًا لَنَا يَوْمَ نَلْقَاك وَارْزُقْنَا السَّيَرَ عَلَى نَهْجِهِ وَالْعَمَلَ بِمُقْتَضَاه اِنَّكَ جَوَّادٌ كَرِيمٌ وَالسَّلَامُ عَلَيْكُم وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكَاتُه

 

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

БМТнинг Иқтисодий ва ижтимоий масалалар бўйича бошқармаси маълумотига кўра, дунё аҳолиси йилига 83 миллион кишига кўпаймоқда.

Ана шу ўсиш суръатлари натижасида сайёрамиз нуфуси 2050 йилга бориб, ҳозирги 7,6 миллиарддан 9,8 миллиард нафарга етиши мумкин.  Ўзбекистонда ҳам туғилиш кўрсаткичлари кам эмас. Давлат статистика қўмитаси ахборотида келтирилишича, айни кунда юртимиз аҳолиси сони 32,6 миллион нафардан зиёд. Биргина ўтган йилнинг ўзида ўсиш кўрсаткичлари 1,7 фоизни ташкил этган.

Албатта, мазкур омиллар одамларнинг янги-янги иш ўринларига бўлган эҳтиёжини кучайтириши табиий. Қолаверса, қонуний меҳнат миграцияси дунё иқтисодиётининг муҳим таркибий қисмига айланиб бораяпти. Шундан келиб чиқиб, кейинги йилларда давлатимиз мазкур йўналишда бир қатор хорижий мамлакатлар билан келишувларга эришмоқда. Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги саъй-ҳаракати билан юртдошларимизни чет элда уюшган ҳолда ишга жойлаштириш, ҳуқуқий ҳимоясини таъминлаш чоралари кўрилаётгани, албатта, таҳсинга лойиқ. 

Бироқ...

Муаммонинг илдизи қаерда?

Жорий йилнинг 18 январь куни Қозоғистон Республикаси ҳудудида 57 нафар йўловчи билан ҳаракатланаётган автобус ёниши оқибатида ҳамюртларимизнинг ҳалок бўлгани ҳақидаги хабар барчамизни ларзага солди. Бир куннинг ўзида 52 та қабр олов ичида қолган йигитлар жасадини бағрига олди. Афсуски, бундай фожиали ҳолатлар шу билан якун топгани йўқ. Қўшни давлатлар ҳудудидан хорижга йўл олган транспорт воситалари билан боғлиқ ҳалокатли ҳодисалар тез-тез кузатилмоқда. 

Хўш, бунинг асосий сабаблари нимада? 

Мутахассислар фикрига кўра, узоқ масофага қатновчи автобуслар техник жиҳатдан соз, хавфсизлик ва қулайлик талабларига жавоб бериши шарт. Бироқ сўнгги вақтларда қўшни мамлакатлар ҳудудида фуқароларимизни хорижга ташиётган йўловчи автобуслари ана шу меъёрларга жавоб бермаганлиги туфайли бир қатор нохуш ҳолатлар келиб чиқаяпти. Республикамизда эса халқаро йўловчи ташиш рейсларини амалга оширувчи автотранспорт йўловчи ташувчилар деярли мавжуд эмаслиги муаммонинг илдиз отишига олиб келган омиллардандир. 

Бу — масаланинг бир жиҳати. Бошқа томондан, юртимизда темир йўл ва авиачипталар нархи автомобиль транспорти хизматларига нисбатан бирмунча қимматлиги ҳам фуқароларимизнинг қўшни республикалардаги муқобил транспорт хизматларига мурожаат қилишига сабаб бўлаяпти. 

Энди-чи? Бу муаммолар қандай ҳал этилади?

Чипталар чегирма билан сотилади 

2018 йил 5 мартда Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг вақтинчалик меҳнат фаолиятини амалга ошириш учун республика ташқарисига транспортда чиқиш вақтида хавфсизлигини таъминлаш чора-тадбирлари тўғрисида”ги қарори имзоланди. Мазкур ҳужжат юқоридаги каби нохуш ҳолатларнинг олдини олиш, юртдошларимизга қўшимча қулайликлар яратишга қаратилгани билан аҳамиятлидир. 

— Ҳужжатга мувофиқ, жорий йилнинг 1 апрелидан вақтинчалик меҳнат фаолиятини амалга ошириш учун республикадан ташқарига чиқаётган фуқароларга плацкарт вагонларга темир йўл чипталари нархларига 20 фоизгача чегирма тақдим этилади, — дейди “Ўзбекистон темир йўллари” акциядорлик жамияти Тариф бўлими бош мутахассиси Шаҳноза Алиева. —  Қолаверса, шу йили Россия ва Қозоғистон ҳудудлари ҳамда шаҳарларига янги темир йўл йўналишлари жорий этиш, меҳнат мигрантлари томонидан талаб юқори бўлган йўналишларда янги йўловчи поездларини қўйиш ҳамда плацкарт вагонлар сонини кўпайтириш каби устувор вазифалар белгиланган. Буларнинг барчаси хорижда вақтинча ишлаш истагидаги фуқароларимиз учун катта қулайликлар яратади.

Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги Ташқи меҳнат миграцияси масалалари агентлиги раҳбари Р. Ибрагимовнинг таъкидлашича, худди шундай имтиёзлар “Ўзбекистон ҳаво йўллари” МАКнинг иқтисодий (эконом) класс авиачипталарини сотиб олишда ҳам қўлланилади. Шу билан бирга, қарорда темир йўл ва авиачипта харид қилиш харажатларини қисман қоплаш учун бундай юртдошларимизга “Алоқабанк” томонидан бир йилда бир марта 300 минг сўм миқдорида беғараз тўлов амалга оширилиши ҳам қайд этилган. 

Албатта, қай бир юртда бўлмасин, ҳалол меҳнат, пешона тери билан пул топишнинг айби йўқ. Аксинча, қонуний миграция — дунё бўйлаб кенг оммалашаётган жараён. Аммо хорижий мамлакатга етиб боришдан тортиб, ўзга юртдан тураржой топиш, ейиш-ичиш ва бошқа сарф-харажатлар учун маълум миқдорда маблағ зарур. 

Хўш, бунга қурби етмаганлар-чи? 

Пулингиз йўқми? Кредит олинг!

— Давлатимиз бу борада ҳам юртдошларимизга яқиндан кўмак беришни ўз зиммасига олмоқда, — дейди Ўзбекистон Республикаси бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирининг биринчи ўринбосари Э. Муҳитдинов. — Чунончи, Президентимиз қарорига кўра, “Алоқабанк” томонидан соддалаштирилган очиш шартлари билан “VISA-migrant” пластик карталари жорий этилиши кўзда тутилган. “Ипотека-банк” эса вақтинчалик меҳнат фаолиятини амалга ошириш учун республикадан ташқарига чиқаётган фуқароларга 1000 АҚШ доллари эквивалентида кредит ажратади. Шу билан бирга, “Ўзагросуғурта” акциядорлик жамияти Россия Федерациясига вақтинчалик меҳнат фаолиятини амалга ошириш учун кетаётган фуқароларни комплекс суғурта қилиш бўйича Россияда ўз ваколатхоналарини очиш, имтиёзли тарифлар асосида темир йўл ва авиачипталар сотишга ихтисослаштирилган кассаларида ушбу хизмат бўйича суғурта агентларини жойлаштиради.

Чиндан ҳам, ишлайман деганга имконият кенг. Шу маънода, вақтинча меҳнат қилиш учун сафарга йўл олаётган юртдошларимизга бу борада қўшимча қулайлик ва имтиёзлар яратилаётгани таҳсинга сазовордир. 

Ислоҳотлар самарасини эса вақт кўрсатади.

Фаррух БЎТАЕВ,

«Халқ сўзи» мухбири.

Мақолани дўстларингиз билан бўлишинг!

Манба: http://xs.uz

Понедельник, 12 Март 2018 00:00

Online: Қуръон мусобақаси. (Наманган)

ЎМИ Матбуот хизмати

Мақолалар

Top