muslim.uz
"Imagine Magazin": Буюк ипак йўлидаги орзулар макони
Швейцариядаги йирик сайёҳлик нашрлардан бири - «Imagine Magazin» журналида Ўзбекистон тарихий шаҳарлари ва қадимий обидаларига бағишланган «Ўзбекистон – Буюк ипак йўлидаги орзулар макони» (Usbekistan – Die Traumdestination an der Seidenstraße) сарлавҳали мақола чоп этилди, деб хабар бермоқда «Дунё» АА.
Журналист Урс Хубшер қаламига мансуб ва ранг-баранг фотосуратлар билан безатилган мазкур мақолада аксарият европалик сайёҳлар учун кўп қирралари очилмаган Ўзбекистон, унда Шарқ ва Ғарб маданиятларининг мужассамлиги хорижликлар қизиқишини ўзига жалб этиши баён этилган.
«Ўзбекистон – турли хил маданиятлар кесишган ва янгича саёҳатдан гашт олишга иштиёқманд туристлар учун жозибадор юрт», - деб таъкидланган мақолада.
Ўз навбатида, мақолада шарқона анъаналар, бетакрор табиат ва бой маданиятга эга Ўзбекистонга саёҳат қилиш учун виза лозим эмаслиги, ҳозирги пандемия шароитида эса коронавирусга тест топширган ҳолда юртимизга ташриф буюриш мумкинлиги бўйича маълумот берилган.
«Ўзбекистон асрлар давомида сайёҳлар учун қизиқарли макон бўлиб келмоқда. Иқлимий ўзига хослигини инобатга олиб, мазкур диёрга саёҳат қилиш учун энг қулай давр март ойидан май ойининг охиригача ёки сентябрдан ноябрь ойининг ўртасигача эканини айтиш керак. Ўз навбатида, жорий йилнинг 4 мартидан бошлаб Франкфурт-Майндан Тошкентга тўғридан-тўғри парвозлар қайта тикланди”, - деб ёзади муаллиф.
Мақолада, шунингдек, юртимиз, унинг тарихий аҳамияти, қадимий шаҳарлари ва маданий обидаларининг Буюк ипак йўлидаги «фавқулодда контрастга бой хазина» экани таъкидланиб, ЮНЕСКО ва бошқа халқаро ташкилотларнинг эътирофи ва доимий диққатига сазоворлиги эслатиб ўтилган.
Нашрда Самарқанд шаҳри, унинг бетакрор тарихий ёдгорликлари, Регистон ансамблига алоҳида эътибор қаратилган. «Регистон майдони ўзида учта катта мадрасани бирлаштирган ҳамда Марказий Осиёнинг энг гўзал ва маҳобатли меъморий ансамблидир», деб қайд этилади материалда.
Германиялик журналист, шунингдек, Ўзбекистондаги сайёҳлик йўналишлари ҳақида ҳам маълумотлар бериб, тарихий шаҳарлар билан танишишдан ташқари қишки спорт ёки экстримал туризм учун ҳам кенг имкониятлар яратилганлиги, ўзбек ошхонасининг ажойиблиги тўғрисида маълумотлар тақдим этади.
«Денгиз сатҳидан 2000 метр баландликда жойлашган замонавий тоғ-чанғи масканлари нафақат профессионал спортчиларга, балки ҳаваскорлар учун ҳам кенг имкониятлар тақдим этади... Ўзбек ошхонаси турли такрорланмас таъм билан ҳар қандай хорижликни лол қолдириши аниқ. Бунинг исботи сифатида ушбу диёрнинг овқатлари ва меҳмондўстлиги доимо тан олинишини кўрсатиш мумкин», дейди «Imagine Magazin» журнали.
Ўзбекистонликлар ўзларининг тарих билан мужассамлашган замонавий анъаналаридан фахрланиши, юртимизда хорижлик сайёҳлар учун барча қулайлик ва шарт-шароитлар яратилганлиги, йилдан йилга сайёҳлар сони ортиб бораётгани таъкидланган.
«Шарқ ва Ғарб ўртасида кўприк сифатида сўнгги йилларда Ўзбекистонга ташриф буюрувчилар сони кескин ошди. 2012 йилда мамлакатга 2 миллионга яқин хорижлик сайёҳ келган бўлса 2019 йил якунида ушбу рақам 6,7 миллион кишини ташкил этди», - деб хулоса қилади Урс Хубшер.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Ўзгаларга хизмат қилиш – малайлик эмас!
Олдинлари биз ким иш буюрса, ўшани қилиб кетаверардик. Айниқса, ёшлигимизда. Ўша маҳаллар Ислом таълимотини чуқур билмасдик. Ўзимиздан каттага савоб учун эмас, балки ҳурмат туфайли асло йўқ деб бўлмайди, деган тушунча билан хўп, дердик. Ҳатто кўнгилли бўлиб, қўшнимизнинг гиламларини ювар, болаларига қараб ўтирардик.
Улар ҳам бизга ишониб, кўчадаги ишларини битириб келишарди. Ҳозир эса бирор-бир болакайга йўл-йўлакай иш буюрсак, дарров баҳона қидириб, қочиб қолади. “Мен хизматкор эмасман”, деган тушунча кучли. Қуйидаги ҳикояни ўқиб, ёшлигим эсимга тушди. Биз-ку, ёш бўлатуриб катталарга хўп деган эканмиз. Бурунгилар эса, ўзидан кичикка хўп дейишган ҳамда меҳнатларидан рози бўлиб, ўзларига хулоса ҳам чиқаришган экан.
Салмон Форсий розийаллоҳу анҳу Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг мавлолари. Ҳадис ровийларидан. Форсликлар орасида Исломни энг биринчи қабул қилди. Набий алайҳиссалом: “Салмон биздан, аҳли байтдан”, деб марҳамат қилганлар (Имом Ҳоким ривояти).
Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам рафиқул аълога рихлат қилгач, хулофаи рошидинлар даври бошланди. Ҳазрат Умар розийаллоҳу анҳу замонида Салмон розийаллоҳу анҳу Форс ўлкаларининг фатҳ этилиши гувоҳи бўлди. Кейинчалик шаҳарлардан бирига волий этиб ҳам тайинланди.
Кунларнинг бирида Шомдан юртига қайтаётган киши Салмонга рўбарў келди. Оғир юклари бор эди. Салмон розийаллоҳу анҳунинг баланд бўйли, бақувват эканини кўриб, ҳаммол деб ўйлади шекилли: “Мана бу юкларни кўтариб, ортимдан эргаш”, деди. Салмон розийаллоҳу анҳу у одамга қарадида, танимаганини билиб, айтганидек қилди.
Йўлда одамлар волийни кўриб раҳмлари келар, бирма-бир: “Эй амир, юкларни бизга берсангиз, ўзимиз кўтарсак?” деб ялинишарди.
Одамларнинг гап-сўзларини эшитиб, ҳалиги одам довдираб
қолди. Гап нимада эканини билиш учун йўловчилардан бирини тўхтатди ва: “Бу ким?” деб сўради ва: “Амиримиз шу киши бўладилар”, деган жавобни олди.
Мусофир ҳушёр тортди. Қилган ишидан пушаймон еб, волийга: “Сизни танимабман. Аллоҳ яхшилик билан мукофотласин, ҳозироқ бу юкларни ташланг”, деб ўтина бошлади. Лекин Салмон Форсий розийаллоҳу анҳу рози бўлмади. Фақат уйининг остонасига олиб келганидагина юкларни қўйди ва: “Бу ишимдан учта фойда олдим. Нафсимдан кибрни зоқлаштирдим ва бир мусулмоннинг ҳожатини чиқардим. Гарчи менга бўлмаса-да, мендан кўра заифроқ мўминга ушбу юкларни кўтартирган бўлардинг. Бу ишим билан ўша заифнинг оғирини енгиллатдим”, деди.
Юлдуз КОМИЛОВА
тайёрлади.
“Ислом нури” газетасининг 2021 йил 2-сонидан.
Қозонда катта жоме масжид қуриш режа қилинмоқда
Қозон шаҳрида Волга Булғорияси Ислом қабул қилинганининг 1100 йиллигини нишонлаш учун катта жоме масжид қурилишга жой танланмоқда. Унга бўлган эҳтиёж анчадан бери бор эди. Яъни мусулмонлар байрамида мавжуд масжидлар барча мўминларни сиғдиролмай қолган эди.
Татаристон ҳукумати режасига кўра, масжид Қозон мақомини Россияда исломнинг энг муҳим маркази сифатида тасдиқлаши керак. У байрамларни нишонлаш вақтида намозда иштирок этишни истаган ҳаммани кутиб олиш учун етарли даражада катта бўлиши керак. Ҳали тасдиқланган лойиҳа, тасдиқланган қурилиш муддатлари йўқ.
«Татарстанда!» мухбирлари унинг жойлашуви учун таклиф этилган "Кирлай" парки, Казанка дарёсининг бўйи ва Адмиралтейская слобода вариантларни ўрганиб чиқди ва масжид Қозоннинг муайян бурчагига қандай мос келишини кўрсатишди.
Республика ҳукумати масжидни ҳомийлар ҳисобига қурилиши режалаштирилаётгани, унга бюджет маблағлари сарфланмаслигини бир неча бор таъкидлаган.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси матбуот хизмати
Деггарон масжиди қайси даврга оид мажмуа эканлигини биласизми?
Кармана тумани марказининг 30 километр ғарбидаги Ҳазора қишлоғи ёнида Мовароуннаҳрдаги энг қадимги масжидлардан бири Деггарон масжиди жойлашган. Ушбу масжид Марказий Осиё ўрта асрлар меъморчилигида қадимий ва бетакрор меъморий конструкцияга эга бўлган ягона иншоот десак муболаға бўлмайди.
Маълумотларда келтирилишича, масжид Бухоро шаҳридаги Исмоил Сомоний мақбарасидан ҳам қадимийроқдир. Адабиётшунос Н.Маллаев ўз асарида “Қорахонийлар ва Хоразмшоҳлар ҳукмронлиги даврида қурилган бинолардан бирмунча кўпроқ ёдгорликлар сақланиб қолган. Булардан бири Ҳазора қишлоғидаги XI асрда қурилган масжиддир”, деб Деггарон масжидини XI аср обидаси сифатида қайд этган.
Ёдгорлик зардуштийлар даври меъморчилиги услубида қурилган. У ташқи кўриниши жиҳатидан унчалик маҳобатли эмас. Тўрт деворли иморат устида тўққизта гумбаз жойлашган. Қатор устунларга таянадиган тош ёйлар ичкари қисмини кичик хоналарга ажратади.
Масжид квадрат шаклида 17x17 метр ўлчамдаги бинодан иборат бўлиб, пахса ва ғиштдан қурилган. Масжиднинг ички қисмидаги хонақоҳ кубсимон, ўрта қисмида диаметри 1,28 метр келадиган тўртта пишиқ, ғиштин устун бўлиб, улар ораларига катта равоқлар, тепаларига иккитадан кичик равоқлар жойлаштирилган. Масжиднинг марказий гумбази тўртта устуннинг устидан ўн икки бурчакли безак ҳосил қиладиган равоқлар устидан кўтарилган. Хонақоҳнинг шимолий, жанубий ва ғарбий томонларида хушбичим ғиштин шарафлар мавжуд.
Мавлоно Ориф Деггароний мақбараси ёнида бугунги кунда музей ҳам ташкил қилинган. Илгари бу хонақоҳдан намозхона сифатида фойдаланилган бўлса, кейинчалик Деггарон масжиди қайта қурилгач, бу ер Деггарон мажмуасининг реставрация ишлари жараёнида топилган тарихий буюмларни сақлаш мақсадида музейга айлантирилган.
Мавлоно Ориф Деггароний зиёратгоҳига ҳар йили мингга яқин маҳаллий ҳамда Германия, Франция, Туркия, Австралия каби хорижий давлатлардан сайёҳлар ташриф буюрмоқда.
Сирож АСЛОНОВ, ЎзА
Мақолалар
