Юртимизда ўтган азиз инсонларнинг хотирасини эъзозлаш, бугунги тинч, осойишта, дориломон  кунларга етишимизда фидойилик кўрсатган Иккинчи жаҳон уруши қатнашчилари, фронт ортида меҳнат қилган фахрийлар, нуроний отахону онахонлар ҳолидан хабар олиш, уларга моддий ва маънавий кўмак бериш эзгу анъанага айланган.

Ҳар йили 9 май – Хотира ва қадрлаш кунига бағишланган маънавий-маърифий тадбирлар республикамизнинг барча ҳудудларида кўтаринки руҳда ўтказиб келинаётир.

Муҳтарам Президентимизнинг 2021 йил 29 апрелдаги “Иккинчи жаҳон уруши қатнашчиларини рағбатлантириш тўғрисида”ги фармони ижросини таъминлаш мақсадида ушбу шодиёна уюшқоқлик билан юртимизнинг ҳар бир гўшасида нишонлашяпти.

Хотира ва қадрлаш тушунчалари замирида инсонга, унинг ҳаёти,  шаъни ва қадр-қимматига чексиз эҳтиром туйғуси мужассам. Хотира ва қадрлаш кунлари арафасида бугунги тинч-осойишта ҳаёт, тўкинлик ва фаровонликка қандай оғир синов ва машаққатлар эвазига эришилгани хаёлимиздан ўтади. Шу йўлда қурбон бўлган миллионлаб юртдошларимиз хотирасига таъзим қиламиз. Бизга насиб этган мустақиллик, тинчлик ва осойишталикнинг аҳамиятини янада теранроқ англаймиз. 

Бу йил ғалабанинг 77 йиллигини кенг нишонлаймиз. Ана шу буюк ғалабани қўлга киритишда мардлик ва жасорат кўрсатган фахрийларимизни, фронт ортида фидокорона меҳнат қилган юртдошларимизни табриклаб, уларга сиҳат-саломатлик, узоқ умр тилаш барчамиз учун катта шарафдир. Шу билан бирга, уруш майдонларидан қайтмаган, мана шундай мусаффо осмон, тинч ва осойишта ҳаёт учун жон бериб, қурбон бўлган юртдошларимизнинг муқаддас хотираси олдида бош эгамиз.

Уруш бошланганда Ўзбекистон аҳолиси 6,5 миллион кишига яқин бўлган. Шундан 1,5 миллион киши, яъни қурол кўтаришга қурби етган (!) одамлар оловли жанггоҳларда жон олиб-жон беришган. Улардан 500 мингдан кўпроғи жанг майдонларида шаҳид бўлган, кўплари майиб-мажруҳ бўлиб қайтган, бедарак йўқолганлари қанча.

Булар шунчаки оддий рақамлар эмас. Бу рақамлар ортида фидойилик, ҳурлик, истиқлол, эркинлик орзулари мужассам бўлган. Шуларни ўйласак, ўз-ўзидан бугунги саодатли кунларга осонликча эришилмаганини англаймиз. Демак, барчамиз шу азиз Ватанни кўз қорачиғимиздек асрашга бурчлимиз.

Иккинчи жаҳон урушида қатнашган юртдошларимиз сафи тобора торайиб боряпти. Айни пайтда юртимизда бор-йўғи 236 нафар Иккинчи жаҳон уруши қатнашчиси умргузаронлик қилмоқда. Шу боис уларнинг қадрига етиб, дуоларини олиб қолишга ҳаракат қилишимиз керак. Кексаларни эъзозлашни ўзини мусулмон санаган киши борки, шараф билан адо этади.

Анас ибн Молик розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадисда Набий алайҳиссалом: “Ёш йигит кекса кишини ёши улуғлиги учун ҳурмат қилса, Аллоҳ таоло уни ҳам кексайганида ҳурмат қилинадиган инсонлар қаторига қўяди”, (Имом Термизий ривояти).

Бошқа бир ҳадисда эса: “Кичикларга раҳм-шафқатда, катталарга ҳурмат-иззатда бўлмаган киши биздан эмасдир”, дейилган (Имом Абу Довуд ривояти).

Фронт ортида меҳнат қилганлар ҳам урушда қатнашганларчалик машаққатларга дучор бўлишгани тарихий ҳақиқатдир. Юртдошларимиз фронт ҳудудларидан кўчириб келтирилган бир миллионга яқин болалар, аёллар ва қарияларни қабул қилгани, уларга бошпана бергани, ҳатто охирги бурда нонини ҳам улар билан баҳам кўргани, “Сен етим эмассан” деб, уларни ўз бағрига олиб, меҳр-мурувват кўрсатгани халқимизнинг одамийлик фазилатлари, олижаноблигининг амалдаги ёрқин ифодасидир. Зеро, ҳадиси шарифда Набий алайҳиссалом: “Мен ва етимни кафилликка олган киши жаннатда мана шундай бўлади (деб шаҳодат ва ўрта бармоқларини бир-бирига яқинлаштириб кўрсатганлар)” (Имом Бухорий ривояти).

Инсоният тарихидаги энг мудҳиш ва бешафқат урушни бошидан кечирган халқимиз доимо бундай ёвуз офат ҳеч қачон қайтмаслигини, остонамизга яқин йўламаслигини сўрайди. Шу боис доимо дуога қўл очганимизда, аввало, тинчлик-хотиржамликни, саломатликни Яратгандан сўраймиз. Илоҳим, юртимиз тинч, осмонимиз мусаффо бўлсин!

Жасурбек домла РАУПОВ,

Тошкент вилояти бош имом-хатиби

17-20 май кунлари Қозон шаҳрида "Қозон – ИҲТ ёшлар пойтахти 2022" туркум тадбирлари доирасида Қуръони Карим танлови ўтказилади.

Тадбир ташкилотчилари орасида Татаристон Республикаси ёшлар ишлари вазирлиги ва ИҲТ ёшлар форуми, шунингдек, Ёшлар дипломатияси академияси, "Селет" Татаристон Республика ёшлар жамоат фонди ва Татаристон Республикаси мусулмонлари диний идораси бор.

Таъкидланишича, танлов мусулмон ёшлар ўртасида Қуръони Карим амалиёти ва ўрганилишини қўллаб-қувватлашга қаратилган бўлиб, мусулмонларни Қуръон ўқиш анъанаси билан таништириш, Қуръон ҳофизлари орасида энг яхши қироатчиларни аниқлаш ва рағбатлантириш мақсадида ўтказилмоқда. Танлов Волга Булғори томонидан исломни қабул қилганлигининг 1100 йиллигини нишонлаш доирасида ўтказилади.

Islam-today хабарига кўра, бугунги кунда танлов иштирокчилари қуйидаги мезонларга жавоб беришлари керак:

* ИҲТга аъзо давлатлар ёки Россия Федерациясининг фуқаролигига эга бўлиш ёки ИҲТга аъзо бўлмаган давлатларда мусулмон жамоасининг вакили бўлиш;

• 18 ёшдан 30 ёшгача бўлишг;

* белгиланган тиллардан бирида гапириш: инглиз, араб, рус ёки татар;

* тажвид (Қуръон тиловати) қоидаларига эга бўлиш ва Қуръони Каримнинг моҳияти ҳақида тасаввурга эга бўлиш;

* Қуръони Карим матнини ёддан билишини тасдиқловчи сертификатга эга бўлиш;

* доимий яшайдиган мамлакатнинг диний идораси номидан расман номзод қилиб кўрсатилиши.

Ғолиблар "Қозон – 2022 ёшлар пойтахти"ташкилий қўмитаси томонидан берилган сертификат билан тақдирланади. Ўғил - қизлар ўртасида 1-ўрин учун бериладиган мукофот пул мукофотидир. 2 ва 3 – ўрин учун совринлар - Apple ускуналари.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Одатда тиланчи деганда кўз олдимизга жисмоний жиҳатдан заиф, кўриниши абгор: юз-қўли кир, кийимлари йиртиқ-ямоқ одам келади. Аммо бугун тиланчилар ҳам, уларнинг қиёфаси ҳам ўзгараётгандек, назаримизда. Бу қадим “касб” катта-кичик урушлар, парокандалик, қурғоқчиликлардан қолган асорат бўлса-да, ҳозирги тинч, фаровон замонда ҳам ўз аҳамиятини йўқотмаган.

Одам гавжум жойлар, жамоат транспорти, масжидлар ёнида тиланчиликни “касб” қилган тўрт мучаси соғлом, ишласа ўзи тугул катта рўзғорни тебратиш қобилиятига эга эркаклар, оддий тикиш-бичиш ҳунари орқали ёки бирор жойда фаррошлик қилиб бўлса-да кундалик эҳтиёжини қоплаши мумкин бўлган аёлларнинг борлиги ачинарли ҳолат.

Айниқса, ёш боласи билан чиққан аёллар нури дийдасининг тарбияси бузулишига, унинг келажак ҳаётини хавф-ҳатарда қолишига сабабчи ҳам бўлади. Натижада болаларда ёлғончилик, кишилар олдида ўзини ночор сезиш, бировнинг ҳисобига яшаш каби иллатлар шаклланишига, носоғлом муҳит таъсирида улғайиб, эти қотади.

– Тиланчилик қилиш боқувчиси бўлмаган, кишилардан бирор нарса сўрашдан бошқа иш қўлидан келмайдиган кишилар учун ҳалол, аммо унинг ҳам чегараси бор, – дейди Ўзбекистон мусулмонлари идораси раиси биринчи ўринбосари Ҳомиджон домла ИШМАТБЕКОВ. – Яъни бу меъёр – бир кунлик ейиш-ичиш эҳтиёжини топгунга қадар бўлган вақт. Ундан ортиғи ҳаром саналади. Бунда ҳеч қачон эртаникини ҳам биратўла бугун топиб қўяй, дейилмайди. Кейинги кун Худо куч-қувват берса ёки бирор йўл кўрсатса, албатта, ишлаши, мабодо ҳеч иши ўхшамай, бошқа йўли қолмаса – яна кундалик эҳтиёжи учун тиланчиликка чиқиши мумкин. Мискин бўлиб, тирикчилигим шундан, дея шу ишга муккасидан кетиш фирибгарликдир. Бундайларнинг юзи икки дунёда ҳам шувут ҳолатда бўлади. Буни била туриб қилиш эса ўзини очиқ-ойдин хорликка маҳкум этишдир. Ўзини майиб-мажруҳ ҳолатда кўрсатиб, гадой, тиланчи қиёфасига солиш ҳам айни товламачиликнинг бир тури.
Динимиз бундан қатъий қайтаради.

Қуръони каримда Аллоҳ таоло садақа олишга ҳақли бўлган кишиларни баён қилган: “Албатта, садақаларни фақат фақирлар, мискинлар, унда (садақа ишида) ишловчилар, диллари ошно қилувчи (кофир)лар, (пул тўлаб озод этилувчи) қуллар, қарздорларга ва Аллоҳ йўлида ҳамда йўловчига (мусофирга бериш) Аллоҳ (томони)дан фарз этилди. Аллоҳ илмли ва ҳикматли зотдир” (Тавба сураси, 60-оят).

Ислом дини меҳнатга ярамайдиган, иши бору, ундан оладиган даромади эҳтиёжини қоплашга етмайдиган, иш тополмаган кишиларга раҳномолик қилишга йўллайди.

Ҳақ таолодан ажру савоб талабида бўлган мўмин-мусулмонлар, саҳоватли инсонлар томонидан закот, яқин қариндошларга берилиши вожиб бўлган нафақа, нафл садақа, хайрия, вақф ишлари, назрлар, каффоратлар, қўшнилар ҳақи, муҳожирлар ҳақи, етимларга ғамхўрлик қилиш, тиланчилик (соил) ҳақи, давлат томонидан ижтимоий таъминот учун ажратиладиган ҳақлар каби хайрли амаллар орқали қилинади.

Шариатимизда тиланчи отда келса, хатто қўлида тилласи бўлса ҳам садақа беришга тарғиб қилинади. Бунинг учун саҳоватли инсон савоб олаверади. Аммо садақа сўраган кишининг фирибгарлиги, алдаб одамларнинг пулини еяётганини аён бўлса, унга бермаслик керак. Сабаби бу орқали у текинхўрлик, дангасаликка ўрганиб қолади.

Динимиз рисқ-насибани меҳнат қилиб пешона тери билан, ҳаракат қилиб топишга буюради. Пайғамбарлар Муҳаммад (алайҳиссалом) ўз меҳнати орқали турмуш кечириб, уматларига ўрнак бўлганлар.

Дангасалик, ишёқмаслик, текинхўрлик булар – мусулмон кишига ёт ҳолат. Динимиз ялқовлик, бировга қарам бўлишдан буткул қайтаради.

Инсон учун еган луқмасининг ичида энг тотлиси, ўз меҳнати билан топганини ейишдир. У гарчи қаттиқ нон ва явғон шўрва бўлса ҳам. Бировнинг ҳисобидан бўлган тансиқ таом ҳам тамоқдан маза бўлиб ўтмайди. Чунки уни еяётган киши ич-ичидан мен буни қаердан топдим, эртага нима бўлар экан, дея ўйлайди.

Тиланчилик қилишга хожати бўлмаган кишининг тўғри йўлга ўтиши, касб-ҳунар ўрганиб, илм олиши, тадбиркорлик билан шуғилланиб, ҳалол рисқ топиши нафақат ўзи, балки оила аъзоларини ҳам икки дунё саодатига элтади.

Баҳриддин ХУШБОҚОВ
тайёрлади.

Ўзбекистон Кинематография агентлиги, Ўзбекистон маданий меросини асраш, ўрганиш ва тарғиб қилиш бўйича бутунжаҳон жамияти, Ўзбекистон электрон оммавий ахборот воситалари миллий ассоциацияси (ЎзЭОАВМА) ва Sevimli телеканали ҳамкорлигида суратга олинган “Усмон Қуръонининг қайтиши” ҳужжатли фильмида Тошкентдаги қадим Усмон мусҳафининг ҳайратларга бой тарихи сўзланади.

– Ҳар бир мусулмон учун улуғ бўлган Рамазон ойида бундай лойиҳанинг яратилиши рамзий маъно касб этади. Бу фильмни Ўзбекистон миқёсида қанчалик кўп одам кўрса, шунчалик кўп хурсанд бўламиз, Бу албатта, сиз билан навбатдаги катта лойиҳаларга қўл уришимизга асосий омил бўлади, – деди Би-би-си ўзбек хизмати бош муҳаррири Хайрулло Файз.

Кинематография агентлиги Ахборот хизмати билдиришича, 2019 йил Кинематография агентлиги бош директори Фирдавс Абдухолиқовнинг Лондондаги Би-би-си ўзбек хизматига ташрифи давомида Усмон Қуръони ҳақида фильм яратиш таклифи берилган эди. Аммо пандемия сабаб суратга олиш ишлари маълум вақт тўхтаб қолган лойиҳа ниҳоясига етиб, тез кунда томошабинлар эътиборига ҳавола қилиниши белгиланган.

– 2017 йил сентябрда Нью-Йоркда бўлиб ўтган БМТ Бош Ассамблеясининг 72-сессиясида Президентимиз Шавкат Мирзиёев томонидан «Маърифат ва диний бағрикенглик» махсус резолюцияси илгари сурилган эди. Унда бағрикенглик ва ўзаро ҳурматни ўрнатиш, диний эркинликни таъминлаш энг муҳим масалалардан бири сифатида эътироф қилинган.

“Усмон Қуръонининг қайтиши” фильмида ҳам давлатимиз раҳбари таъкидлаганидек, диний бағрикенглик тамойилларини қарор топтиришга алоҳида урғу берилган. Фильм нафақат юртдошларимиз, балки бутун мусулмон аҳлини хурсанд қиладиган кинофильм бўлади, десам адашмайман. “Усмон Қуръонининг қайтиши” фильмини Рамазон Ҳайити арафасида юртимиз телеканалларида намойиш этиш режалаштирилган. Унда нафақат фильмнинг махсус тақдимоти, балки фильм бўйича кўрсатувлар, ижодий суҳбатлар ташкил этилади. Айниқса, фильмнинг муборак Рамазон ойида премьера қилиниши халқимиз учун байрам туҳфаси бўлишига ишонаман, – деди Кинематография агентлиги “Ҳужжатли ва хроникал фильмлар киностудияси” ДУК директори Фурқат Усмонов.

Ғоя муаллифи ва лойиҳа раҳбари Фирдавс Абдухолиқов, сценарий муаллифи ва бошловчиси Луиза Искандарий, саҳналаштирувчи режиссёр Меҳрубон Ализода, саҳналаштирувчи оператор Азизбек Норматов, рассом Алишер Умрзоқов. Тасвирга олиш ишлари Тошкент, Бухоро, Самарқанд, Қашқадарё вилоятлари ҳамда Россиянинг Санкт-Петербург шаҳрида олиб борилган.

Фильмда ушбу нодир муқаддас қўлёзманинг XIX аср охирида Россияга юборилиши, Санкт-Петербургдаги Император кутубхонасида сақланиши ва кейинчалик Уфа муфтиятига топширилиши билан воқеалар ўрганилган. Архив ҳужжатлари асосида Усмон Қуръонининг 1923 йилда Ўзбекистонга қайтарилиши ҳақида ҳикоя қилинган. Фильмда Усмон Қуръонининг 1989 йилда Ўрта Осиё ва Қозоғистон мусулмонлари идорасига топширилишига гувоҳ бўлган инсонларнинг ҳикояларидан ҳам фойдаланилган.

Маълумот учун, ЮНЕСКОнинг “Дунё хотираси” рўйхатига киритилган Қуръон китобини кўргани Тошкентга ҳар йили дунёнинг кўплаб давлатларидан юз минглаб мусулмонлар ва сайёҳлар келишади. Усмон Қуръони бу Қуръони Каримнинг сақланиб қолган энг қадимги нусхаси ҳисобланади.

Жаҳон экспертларининг фикрича, Ўзбекистон ўзига хос ноёб мамлакат бўлиб, унда иккита ноёб Усмон Қуръони сақланмоқда. Биринчи Қуръон ҳақида икки йил аввал Би-Би-Си билан ҳамкорликда суратга олинган “Катта Лангар қуръони: сирлар ва ҳақиқатлар” фильмида ҳикоя қилинган.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси Матбуот хизмати

Суннатуллоҳ Абдулбосит

Тошкент вилояти Зангиота тумани Фатҳ масжиди имом-хатиби