muslim.uz
Ҳадисларда жиноятни олдини олишга қаратилган эътибор
Аллоҳ беҳисоб ҳамдлар бўлсин шундай тинч, осойишта ва имкониятлари кенг Ватанда ҳаёт кечирмоқдамиз. Қисқа вақт оралиғида юртимизни дунё таниди. Бунинг барчаси юртимизда олиб борилаётган адолатли, кенг кўламли ислоҳотлар натижаси ва Роббимизнинг бераётган баракаси туфайли. Аллоҳ таоло инсониятга қандай неъмат берган бўлса, ҳаммасини ҳисобини сўраши муборак китобларимизда баён қилишган.
Албатта ислохотлар жамиятдаги маълум камчиликларга барҳам бериш, адолат ўрнатиш учун ўтказилади. Натижада жамиятда ҳар жиҳатдан соғлом муҳит пайдо бўла бошлайди. Хозирги яшаб турган жамиятимизда ютуқлар билан бир қаторда кўплаб турли камчиликлар мавжуд эканини ҳам инкор қилмаслигимиз керак. Бу камчилик, нуқсонларни бартараф қилиш учун аҳоли орасида кўплаб тарғибот-тушунтириш маънавий-маърифий тадбирлар ўтказиб келинмоқда ва сезиларли ижобий натижалар ҳам кўзга танланмоқда.
Яна шундай бир восита борки, агар инсон унга амал қилишда маҳкам бўлса, жамият ўз ўзидан салоҳитли томонга ўзгариб боради. Бу восита суннати набавийдир. Набий соллаллоҳу алайҳи ва салламдан етиб келган барча ҳадисларнинг моҳияти аввало жамиятни яхши томонга ўзгартиришдир. Бир ҳадис мисолида буни кўриб чиқсак.
Убода ибн Сомит розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам айтдилар: “Менга ўз нафсларингиз ҳақидан олтита нарсага кафиллик беринг, мен ҳам сизларга жаннат кафолатини бераман.
- Сўзлаганингизда ростини гапиринг.
- Ваъдага вафо қилинг.
- Омонатни адо этинг.
- Жинсий аъзоларингизни ҳаромдан асранг.
- Кўзингизни (ҳаромга қарашдан) сақланг.
- Қўлларингизни тийинг”. (Байҳақий ривояти)
Эътибор берилса бу ҳадисда сақланишлик маъносида санаб ўтилган амаллар ҳар қандай ўзини маданиятли, намунали деб ҳисоблайдиган жамиятда ҳам қўллаб-қувватланади.
Жамият ҳар жиҳатдан соғлом бўлиши инсон ўзини ислоҳ қилишига ҳам боғлиқ. Биргина юқоридаги ҳадисни инсонлар ўз ҳаётига тадбиқ қилиши билан яшаб турган жамиятида кузатилаётган фирибгарлик, товламачилик, омонатга хиёнат, фаҳш ишлар, ўғрилик ва бошқа шу каби бузуқликларни ислоҳ қилишлиги мумкин бўлади. Демак, биз инсонларга соф суннатдаги амалларини етказсак ёки ўз ҳаётимизга тадбиқ қилиб намуна бўлсак, жамиятимизда хозирда муаммоли вазият дея таъкидланаётган ҳолатлардан аста-секин қутилиб, маъданий-ахлоқий, инсоний жиҳатдан ижобий натижалар кўрсаткичларини янада юқори кўтарган бўлар эдик.
Тошкент ислом институти 3-курс
талабаси Нодирбек Нишонов
«Ал-Бадр» масжиди қайта қуриб битказилди
Масжид қуриш, мўмин-мусулмонларнинг эмин-эркин ибодат қилишлари учун шарт-шароит яратиб бериш – савоби улуғ, ажри улкан амал. Бундай хайрли ишга улкан мукофотлар ваъда қилинган.
Ҳадиси шарифда: "Ким Аллоҳ розилигини истаб масжид қурса, Аллоҳ унга жаннатдан уй қуради", дейилган (Имом Бухорий ривояти).
Бугун, 2023 йил 11 май куни пойтахтимизнинг Миробод туманидаги "ал-Бадр" жоме масжидининг янги биноси фойдаланишга топширилди.
Очилиш маросимида Тошкент шаҳар бош имом-хатиби Абдуқаҳҳор домла Юнусов, туман имомлари, домлалар, нуроний отахонлар, маҳалла фаоллари, саховатли инсонлар иштирок этди.
– Масжидимизнинг эски биноси 1994 йилда Адлия бошқармасидан рўйхатдан ўтган, – дейди "ал-Бадр" жомеси имом-хатиби Абдуғаффор домла Кўчаров. – Намозхонларнинг сафи кенгайиб бориши натижасида жоме мўмин-мусулмонларга торлиқ қилиб қолди. Шуни инобатга олиб, раҳбарият билан маслаҳатлашган ҳолда масжиднинг янги биносини 2021 йил 24 июнда қайта қуришга киришган эдик. Орадан икки йилга яқин вақт ўтгач, замонавий масжид қад ростлади. Жомеда бир вақтнинг ўзида 1,6 минг киши бемалол ибодатларни адо этиши мумкин. 19,5 метрли гумбаз масжид қиёфасини бутунлай ўзгартириб юборди. Иссиқ пол ва совуткичлар ўрнатилгани қишда ва ёзда намозхонлар жонига оро киради, иншоаллоҳ.
Барча шароитларга эга замонавий жомега монанд тарзда таҳоратхона ҳам бунёд этилди. Бу ерда бир вақтнинг ўзида 20 киши покланиши мумкин.
Аллоҳ таоло Қуръони каримда: «Аллоҳнинг масжидларини фақат Аллоҳга ва охират кунига имон келтирган, намозни баркамол ўқиган, закот берган ва фақат Аллоҳдангина қўрққан кишилар обод қилурлар», деб марҳамат қилган (Тавба сураси, 18-оят).
Ибн Касир раҳимаҳуллоҳ айтади: «Аллоҳ таоло мазкур оятда масжидларни обод қилувчиларнинг мўмин эканлигига гувоҳлик бермоқда. Ҳадиси шарифда: “Агар масжидга доимий қатнашни одат қилган кишини кўрсангиз, унинг мўминлигига гувоҳлик беринг”, дейилган» (Имом Термизий ривояти).
Тадбир сўнгида Аллоҳнинг байти қурилишига ҳисса қўшган барча азизларимизнинг ҳақларига хайрли дуолар қилинди.
Тошкент шаҳар вакиллиги
Матбуот хизмати
Малака ошираётган имом-хатибларга муҳим тавсиялар берилди
Бугун имом-хатиблар малакасини ошириш ва уларнинг етук мутахассис бўлиб етишишлари учун кўплаб ўқув машғулотлари, давра суҳбатлари ташкил этиб келинмоқда.
Хусусан, шу кунларда Ўзбекистон халқаро ислом академияси ҳузуридаги Малака ошириш маркази Наманган вилояти минтақавий филиалида Андижон вилоятидан 12 нафар, Фарғона вилоятидан 20 нафар, Наманган вилоятидан 25 нафар имом-хатиб тингловчилар малака оширмоқда. Бу жараёнда уларга тажрибали устозлар иштирокида бўлиб ўтаётган давра суҳбатлари ниҳоят манфаатли кечаётир.
11 май куни малака ошираётган имом-хатиб ва ноиби-имомлардан иборат VII давра тингловчиларининг дарсдан кейинги бўш вақтларини мазмунли ўтказиш мақсадида Ўзбекистон мусулмонлари идораси Наманган вилояти вакиллиги бош имом-хатиби Абдулҳай домла Турсунов иштирокида давра сухбати ташкил этилди. Унда VII давра ўқув машғулотларига жалб этилган имом-хатиблардан ташқари Филиал профессор-ўқитувчилари ва “Ҳидоя” ўрта-махсус ислом билим юрти ўқитувчилари иштирок этди.
Мулоқот давомида устоз Абдулҳай домла ўз тажрибалари билан ўртоқлашиб, тингловчиларнинг барча саволларига жавоб берди ва келгуси фаолиятлари учун муҳим таавсиялар ҳам бериб ўтди.
ЎМИ Матбуот хизмати
Ўлимингизни кутяпсизми?
Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинган бир ҳадисда Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам янада очиқроқ ва равшанроқ қилиб айтганлар: “Сизларнинг кутганингиз туғёнга кетказувчи бойлик, унуттирувчи камбағаллик, барбод қилувчи касаллик, заифлаштирувчи қарилик, ҳозир турган ўлим, дажжол ёки қиёматдан бошқаси эмас. Дажжол келажакдаги ғайбий ёмонлик ҳамда қиёмат даҳшатлироқ ва аччиқроқдир” (Ибн Муборак ривояти, “Зуҳд” китоби).
Унуттирувчи камбағаллик: бой бўлиб, мол-дунё тўпларкансиз, Аллоҳ йўлида сарфлаш ва яхшилик учун ишлатишни унутасиз. Бунга сабаб эртага ёки индинга қиламан дея кечиктиришингиздир. Замон ўзгариб, камбағаллик етиб, ҳеч нарсангиз қолмаса-чи?! Шуни кутяпсизми?! У пайтда хаёлингизга хайр-эҳсон сиғмайди-ку! Ҳа, демак, у ёки бу ҳолат келиб қолишидан олдин хайр-садақа ва яхшилик қилишга интилинг. Шошилинг. Аллоҳ ато этган нарсалар воситасида охиратни истанг. Эртага нима бўлишини билмайсиз. Эҳтимол, сиз режалаштирган ишларнинг батамом акси бўлиши мумкин.
Туғёнга кетказувчи бойлик: тижоратга берилиб кетишингиз, ишингиз билан машғул бўлишингиз, бор эътиборингизни касб-корингизга қаратишингиз туфайли яхшилик қилишга фурсат топа олмайсиз. Ҳатто, бир сўм хайр-садақа қилишга ҳам улгурмайсиз. Ҳаммасини бойликка боғлаб, роҳат-фароғатни кутиб яшаманг. Қаердан биласиз, эҳтимол бойлик сизни туғёнга чорлар, роҳат-фароғат сизга Аллоҳни унуттирар, кенгчилик сиздан яхшилик қилиш ришталарини кесар?! Бор гап, инсон ҳамма нарсага эришганидан кейин ўзидан кетиб, яхшиликни қадрламай қўяди. Наздида унинг зарра қадар вазни қолмайди.
Барбод қилувчи касаллик: бугун соппа-соғсиз, тинчлик-офиятдасиз. Эрта ё индин бемор бўлиб, заифлашиб қолишингиз бор. Нимани кутяпсиз?! Соғлом ҳолатингиздан айирувчи, офиятингизни ўзгартирувчи, сиздан куч-қувватни олиб қўювчи касалликними?
Заифлаштирувчи қарилик: бугун сизда куч-қувватга тўла ва соғлом танага эга ёшлик неъмати бор. Бу пайтда шайтон сизни ҳали ёшсан, ўйнаб-кулиб ол, деб аврайди. Тавба, намоз, масжидга қатнаш ва хайр-садақа вақти қариликда бўлади, дейди. Ҳатто, шу даражага етасизки, ёш тақводорларни маломат қилиб, ёшлик чоғини беҳуда ўтказаётганликда айблайсиз. Лекин, ёшлик кўз очиб юмгунча ўтиб кетиб, қарилик эшик қоқиши ҳақида ўйлаб кўрганмисиз?! Энди сизда на тиш ва на ҳазм қилиш қолмайди. Қарилик сиздан ҳамма куч-қувватни тортиб олган бўлади. Бу пайтда сиз ҳасрат-надоматдан бошқасига қодир бўлмайсиз. Саъдий Шерозий айтганидек, золим бўри ҳам қариганда тавба қилади. Аммо ёшликдаги тавба пайғамбарлар хислатидир.
Ҳа, бўри қариганда қўйларни овлашдан тўхтайди. Қарилик уни қўйларни ошлаш тугул ҳаракатдан қолдиради. Қариликдаги тавба ўз соҳибига камолотни бермайди. Аммо, куч-қувватга тўлган вақтда тақводорлар йўлини тутиб, гуноҳлардан тийилган ёш йигит пайғамбарлар хулқи ила хулқланган бўлади. Қаранг, саййидимиз Юсуф алайҳиссалом ёш, кучга тўла ва гўзал юзли эдилар. Бир бой аёл уни хоҳлади. У киши ҳам хоҳладилар-у, лекин ўша заҳотиёқ ўзларига келиб, гуноҳга қўл урмадилар. Бу ҳолат у зотнинг ожиз ва заифликлари сабаб эмас, балки Аллоҳдан қўрққанлари, Унинг буюклигини эслаганлари учун бўлди. Аллоҳ таоло айтади: “Ҳақиқатан, (Зулайхо) уни (яъни, Юсуфнинг висолига етишни) хоҳлади. Агар Парвардигорининг очиқ ҳужжат-аломатини кўрмаганида, (Юсуф) ҳам уни (Зулайҳони) хоҳлаган бўлар эди” (Юсуф сураси 24-оят).
Ҳозир турган ўлим: сизлар ҳикоянгизни тўхтатадиган, ёдингизни йўқ қиладиган, ҳозир турган ўлимингизни кутяпсизларми?!
Дажжол: сиз башариятга юзланиб турган даҳшатли мусибат ва барча нарсани унуттирувчи фитна кунлари амал қила оласизми?! Йўқ, у кунлари нафсни ислоҳи, яхшиликлар сари юриш, ёмон амалларни қилмаслик, тақво ила безаниш каби ишлар кутилмайди. Ҳа, на униси ва на буниси бўлмайди. Шундай экан, олдинга юринг, интилинг, шошилинг.
Ҳаёт лаҳзалари ўта қиммат, бебаҳо. Шунинг учун ҳушёрлик ва диққат билан унинг ҳар лаҳзасидан фойдаланиб, уни Аллоҳ яхши кўрадиган ва рози бўладиган нарсаларга сарфланг. Ҳимматингизни олий қилинг. Шунда шайтон ва унинг иғволарига қарши тура оласиз. Чин қасдингиз бўлсинки, нафс ва унинг ҳойи ҳавасларига учиб қолмайсиз. Ҳимматингизни пасайтириб, ҳавойи нафс қулларидан бўлиб қолманг. Бундайлар нафсга эргашиб уни рози қилиш учун ҳар қандай ишни қиладилар. Фақат ҳойи ҳавасларига алданиб яшаш нақадар ёмон ҳаёт-а?! Ҳаётга ўз қадрича боқиб, уни ўлгандан кейин ҳам наф берадиган амалларга сарфлашингизга тавфиқ беришини сўранг.
Шайх Муҳаммад Тақий Усмоний ҳафизаҳуллоҳнинг асар ва мақолалари асосида
Тошкент Ислом институти катта ўқитувчиси Абдулҳодий Ғиёс тайёрлади.
Тасбеҳ ишлатиш бидъатми?
САВОЛ: «Ҳазрат пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам замонларида тасбеҳ бўлмаган, тасбеҳ кейинчалик қўлланган «бидъат» дейишади. Шунга нима дейсиз?»
Жавоб: Тасбеҳ – бидъат эмас. Ҳазрат пайғамбаримиз Муҳаммад Мустафо соллаллоҳу алайҳи васаллам замонларида ҳам тасбеҳ бор эди. Хурмо данакларидан, майда тошчалардан тасбеҳ ўрнида фойдаланишарди. Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳу бир ипни бир-бирига тугиб чиққанлар. У кишининг икки минг тугунли тасбеҳлари бор эди! Тасбеҳни бидъат дейиш нотўғри, чунки, динда бўлмаган нарсаларга бидъат, яъни, янгилик дейилади!
Юқорида айтилган хурмо данаклари, майда тошчалар, ип тугунлари саҳобаи киромлар томонидан тасбеҳларни ва зикрларни санаш мақсадида фойдаланган воситалардир.
Ҳазрат пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам замонларида ҳам бармоқ билан санаганлар. Бу ҳам бир тасбеҳ. Ўн тўрт бўғин ўнг қўлда, ўн тўрт бўғин чап қўлда, жами 28 бўғин. Бунга 5 ни қўшсак, 33 та бўлади, аммо 100 гача, 1000 гача бармоқлар билан санашда адашасиз. Шунинг учун тасбеҳлардан фойдаланасиз.
Ҳазрат пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам Умму Ҳоний розияллоҳу анҳога «ҳар куни 100 марта «Лаа илаҳа иллаллоҳ» дегин» деб айтганлар. Умматларига «ҳар куни 100 марта «астағфируллоҳ» ни айтинглар, мен ҳам айтаман», – деганлар.
Энди бу 100 мартани адаштирмаслик учун инсоннинг имконида 100 бўғинли бир нарсанинг бўлишига нима зарурият бор? Зарурият шуки, бу суннат амалнинг гўзал бир шаклда бажарилиши учун воситадир. Етмиш тўққиз, саксон... деб саноғу ҳисобга машғул бўлмасдан тасбеҳ билан санасангиз, диққатингиз кўпроқ зикрда бўлади? Ҳисобда адашмайин десанг фикринг чалғийди. Бутун диққат-эътиборни зикрга беришда тасбеҳнинг бизга фойдаси кўп. Шу сабабли ҳам тасбеҳ – бидъат эмас.
"Ислом ва ахлоқ" китобидан олинди
Видеолавҳалар
