Рамазон – мусулмонлар учун чинакам шодиёна. Бу ойда савоб амалларни кўпайтириб улуғ ажрларга эга бўлайлик. Сиз азизларга рамазон ойи учун бешта маслаҳатни тавсия қиламиз.

Биринчи

Жуда кўп таом еманг, сувни ҳам камроқ ичинг. Саҳарлик қилаётганда киши кун бўйи оч юришини ўйлаб кўп еб қўяди. Натижада ошқозон фаолияти қийинлашиб, киши дангаса ва беҳафсала бўлиб қолади. Ёдда тутинг, рамазон очлик ойи эмас, балки иймон-эътиқод синаладиган ойдир. Келинг, рамазон ойини пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи ва саллам  тавсия қилганларидек нафсимизни жиловлаб, ошқозонимизнинг учдан бирини овқатга, учдан бирини сувга қолган учдан бирини ҳавога тўлдирайлик.

Иккинчи

Сахийликни  кўпайтиринг. Пайғамбаримиз Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам доимо сахий бўлганлар. Айниқса, рамазон ойида саховатлари янада ошиб кетган. Бу муқаддас ойда ким саховатпешалик қилса унга улуғ савоблар ёзилади. Иложи борича рамазоннинг ҳар кунида сахийлик қилинг. Биргина Қадр кечасида қилинган хайр-саховатга Аллох жуда кўп савобларни ваъда қилган. Саховатли бўлайлик, иншоаллоҳ  улуғ  ажрлар  эгасига айланайлик.

Учинчи

Беш маҳал намозга қоим бўлинг. Рамазон ойида кечалари таровеҳ намозига одамлар  ёғилиб келади. Аммо кундузлари  намоз ўқувчилар бир оз сийраклашгандек бўлиб қолади. Албатта таровеҳ намозининг ажри улуғ, Бироқ ёдда тутинг, Аллоҳ таоло бизга кунда беш маҳал намоз ўқишни фарз қилган. Фарз амални мукаммал адо этишда сусткашлик қилманг.

Тўртинчи

Рамазон ­ – Қуръон ойи! Бу муқаддас ойда кўпчилик  Қуръонни бир неча бор хатм қилиш пайида бўлади. Баъзиларимиз Қуръонни уч маротаба, баъзиларимиз беш маротаба хатм қиламиз. Бу ажойиб мусобақага ўхшайди. Айниқса, оятлар маъноси тушуниб ўқилганда савоби янада улуғ бўлади. Шу муқаддас ойда  Қуръон ўқиб қалбимизни нурга тўлдирайлик.

Бешинчи

Тақводор бўлайлик. Аллоҳ таоло бандаларига тақво қилишни буюриб, Бақара сурасининг 183-оятида қуйидагича марҳамат қилади: “Эй, имон келтирганлар! Сизлардан олдинги (уммат)ларга фарз қилингани каби* сизларга ҳам рўза тутиш фарз қилинди, шояд (у сабабли) тақволи бўлсангиз”.

Оятда айтилганидек  рўзадорлик  ортидан тақводор бўлишга чақирилмоқда. Тақводор одам ўз  нафсини  жиловлайди. Шубҳали нарсалардан узоқ бўлади. Тақво сўзи кўп тилларда мавжуд эмас. Унинг асл маъноси “Аллохдан қўрқиш, У белгилаган ҳадлардан ошмаслик ва охиратни ўйлаб яшашдир”. Тақво фақат Аллоҳдан қўрққанимиз баробарида унга бўлган чексиз муҳаббатимиз сабаб бўлса янада яхши.

Рамазон ойи

Муборак Рамазон ойи Аллоҳ таолонинг наздида йилнинг энг афзал ойидир. Бу ой мусулмонлар учун ҳасанотларини, савобларини кўпайтириш мавсумидир. Рамазоннинг рўзаси балоғатга етган, ақлли мусулмоннинг зиммасида фарздир. Ушбу рўзани тутмаслик Аллоҳ таоло рухсат берган кишиларгагина мумкиндир. Улар бемор билан мусофирдир. Уларнинг рўза тутмаслигига рухсат бўлиши учун беморнинг касали кучайиши, тузалиши ортга сурилиши ёки ўлим хавфи юзага келиши керак. Мусофирга эса агар рўза тутса, сафар асносида машаққат бўлиб, сафари оғирлашиши керак. Агар мазкур ҳолатлар бўлмаса, бемор ҳам, мусофир ҳам рўза тутади.

Аллоҳ таоло Карим Зотдир. Рўза учун берадиган савоби улкан бўлиб, миқдори қанчалигини Ўзидан бошқа ҳеч ким билмайди.

Шундай улуғ ойда қилинадиган буюк амалларни қуйида келтириб ўтамиз:

Рўза

Саҳиҳ рўза мусулмоннинг бу ойда адо этадиган энг афзал амалларидан биридир. Рўза – ният билан таом, ичимлик ва жимоъдан тийилишдир. Бундан ташқари ёлғон гапиришдан, ғийбатдан, чақимчиликдан, ҳаромга назар солишдан, ҳаром нарсаларга қулоқ солишдан ва барча ёмон иллатлардан тийилиш ҳам киради. Рўзадор одам кўзини ва қулоғини, тилини, умуман, барча аъзоларини ҳаромдан тийиш шартдир. Ҳадисларда рўзадор одам гуноҳлардан тийилмаса, аъзоларини ҳаромдан тиймаса, унга фақат оч қолиш ва чанқашгина қолиши айтилган.

Қуръони Карим қироати

Мусулмон киши Рамазон ойида Қуръони Карим тиловати билан вақтини ўтказиши энг афзал амаллардандир. Қори ўқиган ҳар бир ҳарф учун ҳасана олади. Бир ҳасана ўнтага кўпайтириб берилади. Рўзадор киши ухлаб, телевизор кўриб, беҳуда гап-сўзлар билан вақтини ўтказиш ўрнига Қуръон қироатига берилиши, уни ёдлаш, маъноларини тадаббур қилиш билан вақтини ўтказиши лозимдир. Зеро, Рамазон Қуръон нозил бўлган ойдир.

Садақа

Оддий кунларда садақа қилиш Аллоҳ таолога маҳбуб амаллардан биридир. Рамазонда эса бу амалнинг савоби янада кўпаяди. Садақанинг турлари кўп. Масалан, фақирларга таом бериш, мол билан садақа қилиш, либос садақа қилиш ёки кимнинг нимага эҳтиёжи бўлса, ўша нарсани садақа қилиш. Айниқса, саҳарлик ва ифторликда егулик топишга қийналадиган камбағалларга таом ва бошқа егуликлар садақа қилиш ёки шунинг пулини бериш айни муддаодир.

Қиёмул лайл

Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам Рамазон ойида таҳажжуд намозини асло қолдирмас эдилар. Чунки бу ойда қилинган нафл ибодатга бошқа ойлардаги фарз ибодатнинг савоби берилади. Масжидларда таровеҳ намозини имом билан бирга жамоат бўлиб адо этган киши ҳам кечани бедор ўтказган ҳисобланади. У зот алайҳиссалом бу ойнинг охирги ўн кунларида масжидда эътикоф ўтирардилар. Чунки, охирги ўн кунликда минг ойдан яхшироқ бўлган қадр кечаси бордир. Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ўз умматларини бу ойнинг кечаларини ибодат ила бедор ўтказишга тарғиб қилганлар.

Умра

Рамазон ойида умра қилиш ҳаж қилганлик савобига тенг дейилади. Ким бу ойда умра қилишга имкони бўлса, умра қилсин, зеро бунда катта ажр бордир.

Аллоҳнинг зикри

Аллоҳни зикр қилиш улуғ амалдир. Зикр деганда Аллоҳни “Субҳаналлоҳ”, “Алҳамдулиллаҳ”, “Лаа илааҳа иллаллоҳ”, “Аллоҳу акбар”, “Астағфируллоҳ” каби лафзлар билан ёки намоз ўқиб, Қуръон тиловат қилиб зикр қилишга айтилади. Шу амалларни Рамазон ойида қилиш эса савобнинг кўпайишига сабаб бўлади. Оғиз очиш пайтида кўп дуо қилишга уриниш керак. Бу пайтда қилинган дуо ижобат бўлиши хабарларда айтилган.

Силаи раҳм

Силаи раҳм – қариндошлар билан алоқани боғлашдир. Бу амал оддий кунларда ҳам жуда савобли, инсоннинг умри, ризқи баракали бўлиши сабаб бўлади. Аммо шу амални Рамазон ойида бажарилса, савоби ҳам, умрга, ризққа келадиган барака ҳам зиёда бўлади.

Манба:  mawdoo3.com

Абира Ҳусейнова,

Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Сенати аъзоси

Бугун дунё аҳолси синовли кунларни бошидан кечирмоқда. Коронавирус пандемияси дунёнинг қарийб барча малакатларига кириб борди. Бизнинг юртимизда ушбу офатнинг салбий таъсирлари олдини олиш учун дастлабки кунлардан бошлаб кенг миқёсли ишлар амалга оширилмоқда. Давлатимиз раҳбари халқимизга уч марта мурожаат билан чиқдилар. Бир қанча Фармон, Қарорлар ва бошқа зарур ҳужжатлар ишлаб чиқилиб, халқимизнинг бу синовли кунлардан имкони борича моддий-маънавий жиҳатдан қийинчиликларсиз ўтиши учун чоралар кўрилмоқда. Яқинда Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг “Коронавирус пандемияси даврида аҳоли, иқтисодий тармоқлар ва тадбиркорлик субъектларини қўллаб-қувватлашга доир қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги Фармони эълон қилинди.

Ушбу Фармонда қатор соҳа вакилларига, тадбиркорларга солиқ имтиёзлари,  енгилликлар берилди. Ушбу Фармонда аҳолини, айниқса, ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламни қўллаб-қувватлаш бўйича қатор чора-тадбирлар белгиланганлиги фуқароларимизда давлатимиздан, Президентимиздан розилик туйғуларини янада мустаҳкамламоқда.  Жумладан, жорий йил март-июнь ойларида муддати тугайдиган болали оилаларга нафақа, бола парваришлаш нафақаси ва моддий ёрдамларни тўлаш учун қўшимча мурожаат ва ҳужжатлар талаб этилмаслиги, улар автоматик тарзда 6 ойдан 1 йилгача узайтирилиши, ушбу даврда бошқа муҳтож оилаларга ҳам шундай нафақалар тайинлаш давом эттирилиши аҳоли томонидан миннатдорлик билан қабул қилинмоқда. Бу чоралар орқали яна 120 мингдан зиёд кам таъминланган оилаларнинг қамраб олиниши (ҳозирда 600 мингта), карантин даврида ёлғиз кексалар ва ногиронлиги бўлган шахсларга 18 турдаги асосий озиқ-овқат ва гигиена товарлари бепул етказиб берилаётгани мамлакатимизда олиниб борилаётган инсонпарварлик сиёсатининг яққол ифодасидир.

Президентимиз ўз мурожаатларида ҳаммани янада жипслашиш, сабр-матонатли бўлишга, шифокорлар тавсияларига тўлиқ амал қилишга чақирмоқдалар. Зеро амалга оширилаётган барча тадбирлар, чекловлар, уйда қолишга даъватлар – буларнинг бари хавфсизлигимиз, ўз соғлигимизни асраш учун эканлигини ҳар биримиз дилдан ҳис этиб турибмиз. Илм ва тажрибага асосланган бу талабларни бажариш – бурчимиз.

Онлайн суҳбатни Муҳтарама УЛУҒОВА ёзиб олди.

“Меҳр – кўзда, кўришиб, бир-бирингдан хабардор бўлиб турсанг, ўзаро муҳаббат, оқибат ортади”, деган гап бор. Асрлар давомида ҳаётий тажрибаларда синалган бу фикрга зарра эътироз йўқ. Лекин шу кунларда ёруғ дунёнинг энг ширин неъматларидан бўлган меҳрнинг бундан-да бир ҳароратлироқ, ёруғроқ таърифи ўз-ўзидан умр саҳифаларимизга сарлавҳа бўлаётгандек: “Меҳр – қалбда”. Саховатли, мурувватли қалблардаги меҳр шуъласи айни ташналик, хавотир безовта қилаётган, моддий-маънавий қўллаб-қувватлашга интизор бўлиб турганлар қалбига нур, таскин, хотиржамлик, миннатдорчилик олиб киради. Буни юртимиз аҳолисига Юртбошимизнинг, улар бошлаб берган “Саҳоват ва кўмак” йўлидан бораёганларнинг азму иродаси қайта-қайта тасдиқламоқда.  

Радио, телеэкранлардан, интернет тармоқлари орқали дунё халқлари бошига тушган бугунги синов – коронавирус пандемияси даврида бўлаётган воқеа-ҳодисаларни  кузатаркан... яна бир ажойиб кайфиятни ҳис этдим. Шу пайтгача умримизнинг кўп қисми  ўқиш, иш билан боғлиқ равишда бевосита мактаб, олийгоҳ, ишхоналарда кечди. Истаган пайтингда ёки хизмат юзасидан танишу нотанишлар, ҳамксблар, қариндошлар, қўшнилар билан учрашиш, мулоқот барчамизга оддий ҳолат бўлиб қолган. Лекин қарангки, эл соғлиги, омонлигини сақлаш мақсадида юртимизда карантин чоралари кўрилиб, аҳолининг аксари қисми уйларидан чиқмай ўтиришлари қатъий шарт қилиб қўйилгач, бошқаларни билмаймаан-у, лекин мен шу азиз диёримизда яшовчи ҳар бир ватандошимдан ўзимга нисбатан ҳар доимгидан ҳам кўпроқ яқинлик, қадрдонлик, жонкуярлик ҳароратини ҳис этдим. Ўз соғлигини, тинчини, оиласи саломатлигию осойишталигини гаровга қўйиб хавфли касалликка чалинганларни даволаш, ундан бошқаларни муҳофаза қилиш, бундай шароитда эҳтиёжмандларнинг оғирини  енгил, узоғини яқин қилиш азмида бўлганларнинг барчаси менинг, фарзандларим, қариндошу қўшниларимнинг ҳам ғамхўримиз, меҳрибонларимиздир.

Жуда тўпори ўхшатишдек туюлиши мумкин: ота-онамиз бағрларида ўсганда, оталаримиз кунларини асосан рўзғор ташвишида ишхонада, кўчада ўтказишарди. Бошимизни силаган, овқатимизни пиширган, тоза ювиб тараган – оналаримиз. Бироқ ўшандай кунларда сал тобимиз қочиб, бетоб бўлиб қолсак борми, отажонларимизнинг тинчлигу халовати буткул йўқоларди; бошимизда қуёшдек парвона бўлиб, кўнглимиз нимани тусаса, шуни муҳайё қилишарди. Телеэкран орқали мамлакатимизнинг ҳар кунги ҳаётини кузатарканман, беморларни аниқлаш, уларни имкони борича тез ва асоратсиз даволаш, дарддан фориғ бўлганлар аҳволини янада мустаҳкамлаш, бошқаларнинг бу дардга йўлиқмаслиги учун чоралар кўриш, карантинда ўтирган, вақтинча иши ёки ойлик даромадидан айрилганлар моддий жиҳатдан қийналиб қолмаслиги... юрт бошига тушган бу оғир синовни енгишга, мамлакат иқтисоди зиммасига тушаётган зарбани енгиллаштиришга ҳисса қўшаётганларни рағбатлантириш, уларнинг сарфлаган бирлари ўн бўлиб қайтиши учун кетма-кет қарору фармонлар чиқараётган мамакатимиз Президентининг ҳар бир сўзларидан давлатимиз ички сиёсатида юрт фуқароларининг соғлиги, тинчлиги, фаровон яшаши ҳамма нарсадан устун, бебаҳо эканини ҳис этасан. 

Назаримда, карантин кунларида уйда ўтирганлар имкони бўлса ерида ишлайдими, тикадими, тўқийдими, ўқийдими, ёзадими, пиширадими... шу билан бирга, ҳар биримизнинг муҳим ишимиз қалб меҳнати бўлиши керакдек. Устози ҳеч кимга кўрсатмай қуш сўйиб келишни буюрган талаба бўш қўл билан келиб: “Устоз, сизнинг талабингизга кўра мен қуш сўймадим. Чунки қаерда бу ишни қилсам, Аллоҳ кўриб турибди”, дегани ёдингизда, албатта. Яширишнинг ҳожати йўқ: иш жойимизда, кўпчилик орасида кимнингдир эътиборини қозониш, камгадир маъқул бўлиш ва яна қандайдир каттаю кичик илинжлар билан қилинган ҳаракатлар ҳам учраб қолади. Дунё аҳлининг, жумладан жонажон диёримиз  аҳолисининг бошига тушган синов ҳар биримизнинг тақдиримиз Ўзбекистон номли ўктам оила аъзолари – ўзбекистонликлар билан қону жондек туташ эканини, бу қутлуғ хонадон Бошлиғи  ҳар биримизнинг соғу саломатликда ҳаётдан рози бўлиб яшашимиз учун Аллоҳ розилигини тилаб астаҳидил саъй-ҳаракатда эканини ҳар домгидан ҳам чуқурроқ ҳис этдик. Ҳақ розилиги, ватандош-тақдирдошлар розилигига муносиб бўлмоқ ҳар биримизга насиб этсин.

Қутлуғ Рамазони шариф арафасида республикамизда коронавирусга чалинган беморлар сонининг кунлик ўсиши анча пасайиб, тузалганлар сафи кескин орта бошлади. Аллоҳга шукроналар бўлсин!

Қутлуғ кунлар муборак, бу кунларнинг дуолари қалблару осмонларни тўлдирсин, ижобатлари янада хайрли, қувончли, саодатбахш бўлсин.  

Муҳтарама УЛУҒОВА.

Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган маданият ходими