muslim.uz

Пятница, 03 Апрель 2020 00:00

"Вақф" фонди коронавирусга қарши 190 миллион сўмга яқин маблағ сарфлади

Бугун инсоният мисли кўрилмаган оғир синовни бошдан кечирмоқда. Кўз илғамас хатар барчага бирдек таҳдид солмоқда. Охирги кунларда заминимизда содир бўлаётган ташвишли воқеалар ҳар биримиздан ҳамжиҳатликни, меҳр-мурувватни талаб қилади. Ушбу юқумли касалликка қарши курашиш, унинг давосини топиш бўйича жаҳон ҳамжамияти ўзаро ҳамкорлик қилмоқда. Мамлакатимизда каронавируснинг олдини олиш, уни юқтирган беморларни даволашда тезкор ва самарали чора-тадбирлар амалга оширилмоқда.
Ушбу жараёнга “Вақф” хайрия жамоат фонди ҳам муносиб ҳисса қўшмоқда. Фонд томонидан жорий йил 16 март 2 апрель кунлари ёрдамга муҳтож аҳоли вакилларига жами 190 миллион миллион сўмга яқин хайрия ишлари кўрсатилди. Жумладан, ёрдамга муҳтож аҳоли вакиллари пластик рақамларига (дори-дармон, даволаниш учун) моддий ёрдам ўтказиб берилди; эҳтиёжманд кишиларнинг уйларига озиқ-овқат маҳсулотлари етказиб берилди; маҳалла ва аҳоли гавжум жойларда бепул ниқоблар тарқатилди.
Дарҳақиқат, бугун Қуръони карим ҳамда ҳадиси шарифларда тараннум этилган ва халқимизнинг қону жонига сингиб кетган инсонпарварлик ва меҳр-мурувват каби фазилатларни намойиш этиш палласи келди. Хайр-эҳсон қилиш ва бир-биримизга наф келтириш энг олий инсоний бурчимизга айланди.
Мамлакатимизда вужудга келган мураккаб вазиятда "Вақф" фонди томонидан халқимизнинг эҳтиёжманд тоифаларига кўрсатилаётган инсонпарварлик ёрдамларининг салмоғини оширмоқда, ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларга кўмаклашишни кўпайтирмоқда.
Республика махсус комиссиясининг 2020 йил 1 апрелдаги қарорига асосан, Фондга ёрдам сўраб мурожаат қилган эҳтиёжманд кишилар пластик карталари орқали моддий ёрдам кўрсатилмоқда. Хусусан, 1-2 апрель кунлари 106 нафар кишига дори-дармон, даволаниш ва озиқ-овқат учун 70 миллионга яқин пул маблағлари хайрия тариқасида улашилди. Бу борадаги ишлар юқори суратда жадал давом эттирилмоқда.
Шунингдек, “Вақф” фонди коронавирусга қарши курашни қўллаб-қувватлаш учун таъсис этилган "Меҳр-шафқат ва саломатлик" жамоат фондига асосий ҳисоб рақамидан 50 миллион маблағ сўм ўтказиб берди (закот, фитр-садақаси ва ижтимоий хайрия акцияларидан ташқари маблағлар).
Ҳар қандай синов Аллоҳдан эканини англаган ҳолда ўзаро бирдам, сабру матонатли бўлиб, эзгу ишларни кўпайтирсак, хайрли дуолар қилсак, бошимизга келган мусибатдан тез орада эсон-омон ўтамиз, иншо Аллоҳ.
Фонд коронавирус хасталигига қарши кураш ва ёрдамга муҳтож инсонларни қўллаб-қувватлашда давом этади.

“Вақф” хайрия жамот фонди Матбуот хизмати

Бўлим Ўзбекистон янгиликлари

Пятница, 03 Апрель 2020 00:00

Кўринмас душман: Дангасалик шайтондандир (3-мақола)

Шайтон нафақат мусулмонларга балки бутун инсониятга ашаддий душмандир. Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Албатта шайтон инсонга очиқ-ойдин душмандир”, дейди. Юсуф 5-оят.

Зотан, шайтоннинг мақсади инсонларни ҳақ йўлдан адаштириш, дунё ишларини зийнатлаб кўрсатиб, охиратни униттиришдир. Шайтон бу ишида фақатгина мухлис бўлган кишиларнигина йўлдан оздиришда ноумид бўлади. Аллоҳ таоло бу борада унинг айтганини қуйидагича баён қилган: “У: “Эй Роббим, мени залолатга кетказганинг сабабидан, албатта, мен уларга ер юзида (гуноҳларни) зийнатлаб кўрсатаман ва албатта, уларнинг ҳаммасини иғво қиламан”. Магар, улардан танланган (мухлис) бандаларингни (адаштира олмасман), деди”. Ҳижр 39-40 оятлар.

Демак, шайтоннинг мақсади: инсонларни барча яхши амлларни бажаришдан ва тўғри йўлдан юришидан тўсиш, қайтаришдир. У бу йўлда турли ҳил усуллардан фойдаланади. Масалан: васваса қилади, ҳаром ишни зийнатлаб кўрсатади, аста секинлик билан ҳаром иш қилишни оддийлаштириб, бу йўлда пешво бўлишга ундайди, қилаётган ишини жиддий қабул қилмасликка ўргатади, ваъдаларни беради, тавба қилишни кечроққа суришга буюради ва Аллоҳнинг раҳимдил эканлигини тез-тез эслатиб туради. Бу борада Қуръони каримда шундай дейилган: “У, (шайтон) уларга ваъда берур ва хомхаёлларга солур. Шайтон уларга ғурурдан бошқа нарсани ваъда қилмас”. Нисо 120-оят.

Шайтонда икки ҳил йўлдан оздириш йўли бор:

Кишининг қалбига кириб, у билан савдолашади. Агар унда заифлик ва сусткашликни топса, дарров унинг ўша заифлик жойидан ушлаб, барча хохишларини пучга чиқариб, уни дангасаликка, ғайратсизликка бошлайди ва бу ишларни қилмагани учун унга сабаблар ва умидлар эшигини очиб беради. Натижада инсон хайрли ишларни қилмай қўйишликка одатланади.
Кишининг қалбига кириб, унда яхши амалларни қилишга харислик, жидду-жаҳд ва қобилятни топса, юқоридаги услубни қўллашликдан умидсизликка тушадида, энди унга барча яхши ишларини кўпроқ қилишга қизиқтиради. Доимо қилаётган ишлари у учун камлик қилишини билдириб туриб, сенинг қобилятинг бундан ҳам кўп иш қилишга етарли дея шошилтиради. Шунинг учун сен бошқаларга қараганда ҳаракатингни кўпайтиришинг керак масалан: ҳамма ухласа ҳам ухламаслигинг, ҳамма ифторлик қилса ҳам ифтор қилмаслигинг, ҳамма бўшашса ҳам бўшашмаслигинг, агар улар юз-қўлларини уч марта ювсалар, сен етти марта ювишинг, агар улар намозга таҳорат қилсалар, сен ғусл қилишинг каби динда ғулувга кетиб, ҳаддидан ошиб, йўқ бўлган ишлар билан машғул қилиб, тўғри йўлдан чиқаради.

Ҳақиқатда аксар инсонлар ушбу шайтоний қармоққа тушиб қоладилар. Бу қармоқдан қутилиб қолиш ёки қутилиб чиқиш учун фақатгина пухта илм ва иймон, у билан курашиш учун қувват ҳамда ўртамиёналикни ушлаш керак бўлади. Аллоҳнинг ўзи бу ишда бизга ёрдамчи бўлсин.

Шунингдек, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам ушбу ҳадислари билан яна бир дангасалаикнинг белгисига ишора қилганлар: “Аллоҳ таоло акса урувчини яхши кўради, эсновчини эса ёон кўради. Агар бир киши акса урса ва ҳамд айтса, уни эшитган ҳар бир мусулмон акса урганга соғлиқ тилаши лозим бўлади. Эснаш шайтондандир. Уни иложи борича қайтаришлик керак. Агар эснавчи “Ҳаааҳ” деб овоз чиқарса, шайтон унинг устидан кулади”, дедилар.

Бошқа бир ҳадисда: “Эснашлик шайтондандир. Бас агар бирортангиз эснаса, қодир бўлгунича (эснашни) қайтарсин”, деганлар.

Ушбу ҳадислардан келиб чиқиб, акса уришлик кишини фаол, ҳаракатчан, ғайратли ҳамда эпчилилигига ишора қилса, бунинг акси бўлган эснаш эса, дангаса ёки бекорчилигига далолат қилади. Анашу дангаса, секин ҳаракат қилувчи ва бекорчи киши шайтоннинг дўстига айланиб, унга шаҳвоний ишлар чиройли кўринадиган бўлиб қолади.

Бироқ, эснашни инсон яратган эканда, деган фикрдан узоқ бўлиш лозим. Эснашлик шайтондандир дейилишидан мақсад, кўпинча эснашлик дангаса ва ғайратсиз кишидан содир бўлади ва анашу дангаса киши шайтоннинг дўсти бўлади деган маъно чиқади.

Алло таоло барчамизни очиқ-ойдин душманимиз бўлган шайтоннинг найрангу хийлаларидан ўзи асрасин ва шайтонга қарши курашишда бизга Ўзи ёрдамчимиз бўлсин.

“Шайх Зайниддин” жоме масжиди имом-хатиби,

ТИИ ўқитувчиси Абдураҳманов Яҳё Убайдуллоҳ ўғли

Бўлим Мақолалар

Пятница, 03 Апрель 2020 00:00

Касалликдан эҳтиёт бўлиш тақдирга ишонмасликми?

“Шайх Зайниддин” жоме масжиди имом хатиби
Абдураҳманов Яҳё Убайдуллоҳ ўғли

Бўлим Видеолавҳалар

Пятница, 03 Апрель 2020 00:00

Бугун бутун дунё шиори “Уйда қолинг! ”

Дунёнинг икки юзга яқин давлатларини қамраб олган бу коронавирус касаллиги бизнинг ҳам юртимиздан четлаб ўтмади. Юртимизда бу касаллик аниқланган илк кунлариданоқ , касаллик омма халқ орасида тарқалишлигини олдини олиш чоралари кўрилди. Давлат миқёсида ушбу касаллик билан касалланганлар учун алоҳида шифохоналар қуриш, тиббиёт ходимларини ҳизматларини қўллаб қувватлаш каби қатор ишлар амалга ошириляпти . Бу касаллик шу даражада чегара билмас ва тез суратда кўпаювчи дард эканки, ҳатто илм фан тараққий этган давримизда ҳам касаллик олдида инсон ожиз эканлиги намоён бўлмоқда. Мутахассислар бу касалликдан қутилиш йўлларидан бири инсонларга аралашмасдан ёлғизда бўлиш эканлигини такидлашмоқда. Шунинг учун ҳам бугун “Уйда қолинг! ” шиори бутун дунё шиорига айланди. Бу шиор ҳудди Пайғамбаримиз алайҳиссаломнинг сўзларидан олинган каби эшитилади.

Абдурраҳмон ибн Авф розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва саллам шундай деганларини эшитдим: “Агар бир жойда вабо тарқалганини эшитсангиз, у ерга борманглар. Агар ўзингиз турган жойга вабо келса, у ердан қочиб чиқиб кетманглар!”. (Имом Бухорий ва Имом Муслим) ривоят қилган. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи ва салламнинг юқоридаги ҳадиси шарифларини теран англаган Амр ибн Ос розияллоҳу анҳу ҳам Шомга волий бўлганларида инсонларга хутба қилиб : "Эй инсонлар, вабо ҳудди алангаланиб турган олов кабидир ва сизлар эса, унинг ўтинисизлар шундай экан, тарқалинглар, тоғларнинг тепаларига чиқиб кетинглар вабодан сақланасизлар. Вабо олови эса ўзидан ўзи ўчади" дедилар. Инсонлар эшитишлари билан ижобат қилдилар ва ҳаммалари омон қолдилар, Аллоҳ таоло бу балони улардан аритди. Кўриниб турибдики, инсон уйида қолиб заруратсиз ташқарига чиқмаслиги бу шариатимизнинг ҳам талаби экан. Шариат талабини бажармаслик эса хато ва гуноҳдир. Минг афсуски баъзи фуқароларимиз ўзини ҳамда ўзгаларни ҳам хатарга қўйиб бу талабларга совуққонлик билан қарамоқдалар. Ҳолбуки Аллоҳ таоло Қуръони каримда: “Ўзингизни ҳалокатга ташламанг!” деб хитоб қилган. (“Бақара” сураси, 195-оят).

Кӯриниб турибдики, айни пайтда шариатимиз талаби ҳам давлатимиз талаби ҳам уйда ўтириш ва заруратсиз ташқарига чиқмасликдир. Бу талабларни бажариш ибодатдир . Сабаби бу талабда Аллоҳ таоло ва унинг Росули ҳамда ишбоши яъни, раҳбарларга бўйсуниш бор. Аллоҳ таоло ўзининг каломида марҳамат қилади: «Эй иймон келтирганлар! Аллоҳга итоат қилинг, Пайғамбарга ва ўзингиздан бўлган ишбошиларга итоат қилинг.». (Нисо / 59).

Пандемия шаклини олган бу ёв билан курашиш учун фақат ва фақат уйда қолиш экани ҳозир барчага маълум. Аммо, бу оддий ҳақиқатни тушунмаётган ёки тушунишни истамаётган инсонлар ҳам борлиги афсусланарли ҳолдир. Машиналар оқимини камайтириш мақсадида қӯлланаётган чораларни бузиш ҳолатлари, ниқобсиз жамоат жойларида юришлик ва уйдан зерикканидан бемақсад кӯчада юрганларга айтар сӯзимиз: "Вабо тарқаган пайтда уйда ӯтиришлик айни шариатимиз талаби. Уйда ӯтириш билан биз нафақат ӯзимизни балки, оила аъзоларимииз, яқинларимизни хавфдан ҳимоя қилган бӯламиз. Акс ҳолда жамиятга зарар қилувчи инсонга айланамиз. Ақл билан иш юритиш имкониятидамиз. Уйда ўтириш мобайнида Аллоҳ таолога дуо ва илтижолар қилиш , фарзанд ва набираларимизнинг таълим –тарбияларига эътибор бериш, вақтдан фойдаланган ҳолда кўп китоб мутолаа қилишимиз мақсадга мувофиқдир".

Аллоҳ ҳақ субҳанаҳу ва таолодан бу балони биздан аритишини, касаллик билан фаол курашаётган мутасаддилар ҳамда тиббиёт ходимларига куч-қувват, сиҳат-саломатлик беришини, халқимизга эса офият сӯраймиз.

Зиёуддин МИРСОДИҚОВ,
Тошкент шаҳар Чилонзор туманидаги
“Бўта бува” жоме масжиди имом хатиби

Бўлим Мақолалар

Четверг, 02 Апрель 2020 00:00

Коронавирус таҳдиди ва бирдамлик симфонияси

Уни биргаликда ижро этишимиз шарт

Таҳлил

Гўзал кунлар келишини кутма.

Унга томон бормоғингни унутма.

Жалолиддин РУМИЙ

Бугун дунёнинг барча пучмоқларида таҳликали бир шарпа кезиб юрибди. Кезганда ҳам, кўринмас қўли билан инсонларнинг ширин жонига чанг солиш ҳаракатида бўлмоқда. Унинг яна бир даҳшатли изи жаҳон иқтисодиётини таназзулга етакламоқда. Фаровонлик ва тараққиётга зарба бермоқда. Кун-у тун шовқинга тўлган шаҳарлар бирин-кетин жимгина бўшаб қолмоқда... Бу машъум пандемиянинг дунё ва биз кутмаган манзаралари... Ҳали яна нималар рўй беришини эса ҳеч ким билмайди... Аммо халқимизнинг қалбида бир ишонч борки, бу синовлардан талафотсиз ўтиш умиди – Аллоҳнинг марҳамати, давлат раҳбарининг оқилона сиёсати, миллат бирдамлигига ишончдир.

Тарихдан маълумки, инсоният турли эпидемия ва оммавий қирғинларни бошидан кўп ўтказган. Aммо, яна шуниси ҳам маълумки, уларнинг аксарияти маҳаллий миқёсда бўлиб, фақат баъзан бир ёки икки қитъа чегарасини ҳатлаб ўтган эди.

Бугун инсоният ўз тарихида илк бор нафақат фаровонлиги ва одатий турмуш тарзига, балки сайёрадаги миллиардлаб одамларнинг ҳаётига таҳдид солаётган жиддий хавф билан юзма-юз келди. Бу хавф бутун жаҳонни ларзага ва саросимага солмоқда. Ҳаттоки, биринчи ва иккинчи жаҳон уруши ҳам бунчалик даражада миқёс касб этмаган ва бунчалик кўп давлатни қамраб олмаган эди.

Ҳа, сўз ўша бугун барчанинг дили-ю тилида бўлган, барчанинг кўнглига хавотир солиб турган пандемия – коронавирус таҳдиди ҳақида бормоқда...

Киприкдаги ёшдек...

Depositphotos_351959920_l-2015-pic620-620x350-76973.jpg

Коронавирус пандемияси... Афсуски, бу офат тамаддуннинг бугунги ривожланиш даври, глобаллашув ва чегаралар шаффофлиги, ҳаракатлар тезкорлиги замонида рўй бермоқда. Ва, яна ҳам таассуфлиси шуки, бугун ҳеч бир давлат, гарчи ўз қудрати билан шу кунгача мақтаниб келган бўлса-да, ўз ҳудудида ушбу инфекциянинг тизгинсиз тарқалишининг олдини олишга кафолат беролмаслиги маълум бўлиб қолди. Италия, Испания, Франция, AҚШ ҳамда бошқа ривожланган ва технологик жиҳатдан қудратли давлатлардаги фожиали вазиятларга нигоҳ солинг-а... Одамларнинг дийдасидаги ёшлар, бўшаб қолган шаҳарлар, докторларнинг чарчоқдан киртайган кўзлари... Машҳур шоир Абдулла Орипов таъбири билан айтганда, “киприкдаги ёшдай” қалқиб турибди дунё...

Бутун дунё янги 2020 йилни хуррамлик билан кутиб олаётган кезларда, Хитойдан келаётган баъзи хабарларга ҳеч ким хавотир билан қарамагани, биздан олисда-ку, деган хаёлга боргани ҳам бор гап. Аммо, орадан уч ой ўтиб, 2020 йилнинг 31 мартига келиб, дунёда 780 минг нафардан ортиқ одам коронавирусга чалинди, 38 минг нафарга яқин киши вафот этди. Барча қитъада, ҳатто, одам оёғи унча-мунча етавермайдиган ҳудудларда ҳам коронавирус аломатлари аниқланди.

Ўзбекистон бу хавфни кутмаган эдими?

Aфсуски, Ўзбекистон бу глобал тенденциядан четда қололмади. Шиддаткор тараққиёт, глобаллашувнинг янги босқичига қадам қўйган мамлакатимиз учун ҳам бу офат таҳдиди етиб келди. Бугунги кунгача мазкур вирусдан зарарланган юртдошларимиз сони 181 нафарга етди, икки бемор ҳаётдан кўз юмди. Ва яна ҳам ачинарлиси, иллат ҳамон тарқалаётгани ҳақидаги хабарлар келиб турибди. Демак, вирус ён-веримизда бемалол кезиб юрибди...

Аслида, Ўзбекистон бу хавфни кутмаган эдими? Албатта, бугунги шиддаткор иқтисодий тараққиёт, мигрантлари кўп бўлган мамлакат ва шаффоф чегараларга эга ва глобаллашув жараёни шаҳди ошиб бораётган Ўзбекистон бу хавфдан ҳоли эмас эди. Буни мамлакат раҳбарияти ҳам яхши биларди. Шахсан Президент Шавкат Мирзиёев аввал бошданоқ ушбу пандемия 34 миллионлик халқимиз ҳаёти ва соғлиғи учун қанчалик хавф туғдириши мумкинлигини аниқ-тиниқ идрок қилган эди.

Коронавирус эпидемиясини пандемияга айланмаган вақтда ҳам, ҳали дунё, ҳатто, Европа жиддий қабул қилмаган бир кезда, яъни шу йилнинг 29 январида давлатимиз раҳбарининг махсус комиссия ташкил этиш борасидаги фармойиши қабул қилинган, бу билан келиши муқаррар бўлган оғир синовларни муносиб енгиб ўтишнинг тамал тоши қўйилганди.

Дўст шундай кунда билинади

Бугун коронавирус пандемияси қачон мағлуб бўлади ёки камая бошлайди, деган саволга ҳеч ким аниқ жавоб беролмайди. Демак, биз вазиятнинг ҳар қандай кутилмаган ривожига ҳамиша тайёр туришимиз керак.

Шу сабаб дунё бугун бир-бирига ёрдамга шошилмоқда. Ўзбекистон ҳам дастлаб Хитойда ушбу инфекция тарқалган кезларда бир эмас, икки бор инсонпарварлик ёрдамини жўнатди. Сўнгра, Эронга, кейинчалик Венгрияга...

Мени, айниқса, таъсирлантиргани Венгрия Бош вазири Виктор Орбаннинг сўзлари бўлди. У бу ҳақда шундай деганди: “Бу масалада биз Венгрия доимий аъзоси бўлган Европа Иттифоқидан ёрдам сўрадик, бироқ ҳеч қандай кўмак келмади. Кузатувчи мақомида бўлганимиз Туркий Кенгаш мамлакатлари эса ёрдам қўлини чўзишди”.

Қарангки, бугун Ўзбекистонга дўстлар қўл чўзишмоқда. БАА, Хитой каби давлатлардан ёрдам кучлари келган бўлса, дунёнинг йирик ташкилотлари ўз мададини беришмоқда.

Яна ҳам таъсирлиси шуки, асли ўзбекистонлик бўлган, бутун дунёга донғи кетган меценатлар Фаттоҳ Шодиев ва Алишер Усмоновларнинг хайриялари ҳақида барчамиз эшитдик.

Буларни айтишдан мақсад шуки, барча-барчамиз бугун бир мақсад йўлида бирлашсак, бу синовдан албатта мағрур ўтамиз.

Қатъият, ирода ва ишонч

Ўзбекистон коронавирус пандемиясининг олдини олиш ва унга қарши курашиш борасида қатъий чораларни амалга оширмоқда. Бунинг учун эса мустаҳкам ирода керак.

Давлатимиз раҳбарининг аниқ ва пухта ўйланган қарорлари асосида мамлакатимиз учун коронавирус оқибатларини минималлаштириш учун қатъий чоралар амалга оширилмоқда.

Эътибор беринг, Президентнинг дастлабки 2020 йил 19 мартдаги фармони шундай эди: “Коронавирус пандемияси ва глобал инқироз ҳолатларининг иқтисодиёт тармоқларига салбий таъсирини юмшатиш бўйича биринчи навбатдаги чора-тадбирлар тўғрисида”. Сўзларни бирма-бир ўқинг: биринчи навбатдаги дейилмоқда. Демак, барчаси изчиллик ва қатъият билан давом эттирилади, маъносини беради бу жумлалар.

Айни вақтгача бир қонун, бир нечта фармон ва қарорлар қабул қилинди. Қўшни давлатлар раҳбарлари билан телефон орқали мулоқотларда чоралар изланди. Шахсан давлат раҳбари бир неча бор видеоселектор йиғилиши ўтказиб, халққа мурожаат қилди. Барча масъул шахслар олдига ижро механизмлари, молиялаштириш манбалари кўрсатилган, кўрилиши керак бўлган чора-тадбирлар комплексини қамраб олган, аниқ белгиланган вазифаларни қўйди.

Бу вазифалар барча тармоқ тиббий ходимларини ишга солиш, зарур ётоқ ўринларини тайёрлаш, асбоб-ускуна ва дори-дармонлар билан таъминлаш, чет элларда қолаётган ватандошларимизни олиб чиқиб кетишгача бўлган кенг кўламли ҳаракатларни қамраб олди.

Дарҳақиқат, Ўзбекистон хориждаги ўз ватандошларини ташлаб қўймади. Ўзбекистоннинг барча давлатлардаги элчихоналари қошида махсус штаблар ташкил этилиб, ўн кун давомида 20 та чартер рейслари ташкил этилиб, Россия, Туркия, БАА, Жанубий Корея, Миср, Малайзия, Ҳиндистон, Таиланд, Индонезия, Германия каби давлатлардан 4000дан ортиқ юртдошимиз ватанимизга олиб келинди. Қўшни мамлакатлардан эса 80 мингдан ортиқ фуқаро кириб келди. Ўрнатилган карантин тартибига кўра, уларнинг барчаси 14 кунлик мажбурий назорат –карантинга олинди. Бунинг учун 11 та тиббиёт муассасаси, 97 та санаторий, оромгоҳ ва ётоқхоналар карантинда ишлаш учун тайёрланди.

Бугунги кунгача 30 мингга яқин тест текширувлари амалга оширилди. Хитойдан 200 мингта тест-тизими ҳамда 50 минг дона ҳимоя комбинезонлари харид қилинди. Буларнинг барчаси вируснинг томир отиб кетишига йўл қўймаслик, фуқароларнинг ҳимоя қилиниши учун катта омил бўлиши шубҳасиз.

Шу ўринда давлатимиз раҳбарининг мамлакат аҳлига бир неча бор қилган мурожаатини алоҳида таъкидлашни истар эдим. Мен юрт отасининг куйинишларида юртимизнинг ҳар бир фуқаросига бўлган оталарча меҳр, уларнинг тақдирига чексиз хавотирни кўряпман.Шундай пайтларда халқимизнинг ўз халқи учун қалби оташдаги чўғ каби ёнаётган шундай юртбошиси борлигидан чексиз фахр ва ифтихор туяман.

Давлатимиз раҳбарининг биргаликда коронавирусни енгамиз, деган қатъий ишончи юртимиз аҳлига ҳам катта матонат бахш этмоқда.

Биз мусобақалашмаяпмиз, балки одамлар ҳаётини ўйлаяпмиз

Бугун юртдошларимиз мамлакатни коронавирус пандемиясига қарши самарали мобилизация қилиш борасида олиб борилаётган тезкор ва малакали ҳаракатларни фахр билан қайд этмоқдалар. Буни барчамиз кўриб, билиб турибмиз.

Бу, айниқса, баъзи бошқа давлатлардаги кечиккан ва самарасиз тадбирлар фонида янада яққолроқ кўзга ташланмоқда. Баъзилар Ўзбекистонда амалга оширилаётган ва яхши самара бераётган чора-тадбирларни бир ҳафта-ўн кун ўтиб, ўз мамлакатларида қўлламоқдалар.

Кўпгина чет эллик мутахассислар ўз мақолаларида ана шу жиҳатга алоҳида эътибор қаратмоқдалар. Кичик ва ўрта бизнесга солиқ таътиллари бериш, барча турдаги текширишлардан, давлат тасарруфидаги 3600 та объектда ижара тўловидан озод қилиш, хусусий бизнес вакилларига озиқ-овқат ва асосий маҳсулотларга нархларни оширмаслик каби долзарб чоралар шулар жумласидан.

Бунга жавобан 30 мингдан ошиқ тадбиркор ана шу қийин бир вазиятда нархларни оширмасликка ёзма равишда кафолат берди.

Давлатимизнинг имконияти ва куч-қудрати, ижро интизоми самарадорлиги карантинга мўлжалланган янги объектларнинг Ўзбекистонда рекорд даражадаги қисқа фурсатларда қуриб битказилаётганида ҳам намоён бўлмоқда. Хитойнинг бундай объектларни 10 кун ичида қуриб битказганига бутун дунё лол қолган эди. Ўзбекистонда эса бундай объектлар деярли ўша муддатда, ҳатто ундан ҳам қисқа фурсатларда фойдаланишга топширилди. Ҳозирда ушбу объектларга карантин назоратига олинган дастлабки минг нафардан ортиқ шахс жойлаштирилди.

Албатта, амалга оширилаётган ва келажакда қилинажак профилактик чора-тадбирлар самарасидан бошимиз айланмаслиги керак. Ўзбекистон дунё билан мусобақалашмаяпти, балки одамлар ҳаётини ўйлаяпти. Мана шуни англасак, ва мамлакатнинг қудрати кўп нарсага етиши мумкинлигига ишонсак, бас. Зеро, бу ишлар Ўзбекистон Республикаси раҳбариятига хос халқимизни ҳар қандай синовлардан ишончли ҳимоялашдек қатъий сиёсий иродасининг яққол ифодасидир.

Шу билан бирга, бугунги тадбирларнинг самараси фақатгина давлат кўраётган чоралар билангина амалга ошади, деб ўйлаш мутлақо тўғри эмас. Бу ерда карантиннинг асл сабабларига чуқур нигоҳ солиш, ҳар бир инсон, жамиятнинг ҳар бир аъзосига кўп нарса боғлиқ эканини теран англаш шарти бор. Президент топшириғи билан ташкил этилган, ҳукумат раҳбари бошчилигидаги Республика Штаби барча оммавий ахборот воситалари орқали қайта ва қайта, такрор ва такрор даъват этаётгани, огоҳликка чақираётгани — ҳар бир инсоннинг уйда қолиши шарти бош масала эканини ҳеч биримиз унутмаслигимиз зарур! Бу вирус на мартаба ва на мансабни, на бойлик ва на давлатни аяб ўтиргани йўқ. Унинг чекланиш чегараси нима экани ҳаммамизга аён бўлиб улгурди. Ўз хонадонини тарк этмаслик инсоннинг ўзини, оиласини, юртини, атроф-муҳитдаги барча инсонларни севиши, ҳурмат қилиши, эъзозлаши мезонига айланганини тушунмаслик ва унга риоя этмаслик бугунги кун учун энг катта ХИЁНАТдир!.

Меҳнат бозоридаги вазият

Коронавирус офати жаҳон иқтисодиёти турғунлашаётган, шаклланган хўжаликлараро ишлаб-чиқариш занжирлари узилаётган, асосий хомашё товарлари нархи пасаяётган, миллий валюталар қадрсизланаётган, кўплаб мамлакатларда яшаш даражаси пасаяётган, ишсизлик ортаётган, бюджет харажатлари қисқараётган бир пайтга тўғри келди.

Халқаро меҳнат ташкилоти (ХМТ) COVID-19 пандемияси дунё миқёсида меҳнат соҳасини ва юз миллионлаб одамларнинг ижтимоий аҳволини қийинлаштириб қўйишидан жиддий хавотирда эканини таъкидламоқда. Ташкилот баёнотларида бу вирусни дунё аҳолисининг 40 дан 70 фоизигача юқтириб олиши мумкин, деган ваҳимали тахмин ва фаразлар ҳам борлиги рост.

Бўҳрон иқтисодиёт ва меҳнат бозорида таклифдагина (товар ва хизматлар ишлаб чиқариш) эмас, балки талабда (истеъмол ва инвестиция) ҳам акс этиб, жиддий оқибатлар келтириб чиқармоқда. Катта-кичиклигидан қатъи назар, барча корхоналар катта муаммолар гирдобида қолган. Булар, энг аввало, авиация хизмати, туризм, меҳмонхона тармоқларидир. Ҳозирданоқ бир қатор соҳаларда даромадларнинг кескин камайиши, банкротлик ва иш ўринларини йўқотиш хавфи пайдо бўлди.

Ҳаракатнинг чеклангани, чегараларнинг ёпилгани ва карантинга оид тадбирлар натижасида кўплаб ишчи-ходимлар ўз иш жойларига боролмаяпти, бу эса уларнинг иш ҳақини камайтиряпти ёки умуман тўхташига олиб келяпти. Бу эса жуда жиддий ижтимоий муаммоларни келтириб чиқариши мумкин.

Ушбу умумбашарий тенденциялар бевосита бизнинг мамлакатимиз учун ҳам долзарбдир.

Аммо Президентимиз Шавкат Мирзиёевнинг узоқни кўра билиш салоҳиятини, тўғрироғи, адолат мезонига асосланган сиёсатини биз олдинроқ ҳис қилган эдик. Яна ҳам аниқроқ айтганда, ўтган йилнинг адоғида Ўзбекистон илк бор мамлакатда 5 миллионга яқин қашшоқ аҳоли яшаётганини рўй-рост тан олганди. Шу мақсадда қашшоқликни босқичма-босқич камайтириш бўйича давлат дастури қабул қилинди, аввал мавжуд барча давлат ва жамоат ташкилотларини ўзида бирлаштирган махсус тармоқ вазирлиги ташкил этилди.

Бу бугунги кунда – пандемиянинг олдини олишда, айниқса, карантин вақтида, алоҳида эътибор ва ғамхўрликка муҳтож аҳолининг ночор қатламини қўллаб-қувватлашда ниҳоятда муҳим аҳамият касб этаётганининг гувоҳи бўлиб турибмиз.

Энг муҳими, биз бугун аниқ маълумотларга эгамиз. Улар асосида эса мазкур тизимни самарали бошқариш имкони мавжуд.

Янги вазифалар юзага келмоқда

Ўзбекистон инфекцияга қарши курашиш учун тезкор равишда Республика ҳамда минтақавий комиссиялар, шунингдек, 10 триллион сўм (1 млрд. АҚШ долларидан ошиқроқ) миқдоридаги Инқирозга қарши жамғарма ташкил этди.

Куни кеча эса БМТ ўрта ва паст даромадли давлатларга коронавирусга қарши кураш ва унинг оқибатларини енгишда ёрдам бериш учун мақсадли жамғарма ташкил этишга қарор қилди.

Бу билан БМТ Ўзбекистон тажрибасини фаолиятга татбиқ этяпти, дейишдан йироқмиз, албатта. Аммо энг тўғри йўллардан бири ҳам аслида шу эди.

Биз юқорида сиёсатда узоқни кўра билиш қобилиятининг аҳамияти ва Мирзиёевнинг қарорлари ҳақида сўз юритгандик. Улардан бири айнан жамғарма тузиш ва унинг манбаларини тўғри йўналтириш эди.

Шу маънода баъзи мулоҳазаларни ҳам ўртага ташламоқчимиз. Тажриба шуни кўрсатмоқдаки, баъзи мамлакатларда бўлгани каби, оддий пул тарқатиш кутилган ва манзилли самара бермайди.

Мазкур йўналишда қилиниши лозим бўлган ишлар анчагина.

Биринчидан, оилавийлик коэффициентини ҳисобга оладиган бўлсак, айни дамда юртимизда қашшоқлик даражасида кун кечираётган 1 миллионга яқин оила бор. Улар манзилли кўмакка муҳтож. Шу ўринда, давлатимиз раҳбарининг ташаббуси билан яқинда ташкил этилган Маҳалла ва оилани қўллаб-қувватлаш вазирлиги ўз ҳудудидаги ижтимоий кўмакка муҳтож инсонларни, ҳудудларнинг паст-у баландини яхши биладиган ҳалол ва диёнатли юртдошларимизни сафарбар этиб маҳалла идоралари орқали бундай эҳтиёжманд оилаларнинг манзилли рўйхатини шакллантиришга киришгани таҳсинга лойиқ иш бўлмоқда.

Дарҳақиқат, бугунги карантин кунларида кундалик эҳтиёж товарлари ва озиқ-овқат рўйхатини тузиб, уларни Инқирозга қарши жамғарма ҳисобидан марказлашган ҳолда сотиб олиш тартибини йўлга қўйиш жуда ўринли иш бўлар эди.

Маҳалла идоралари аризаларига асосан, жамоат ташкилотлари ва кўнгиллилар иштирокида ушбу кундалик эҳтиёж товарларини аниқ оилаларга етказишни таъминлаш зарур. Ҳомийлар, хайрия ва халқаро ташкилотлар томонидан ажратилаётган ёрдамни ҳам шу ернинг ўзида тақсимлаш мумкин бўлади.

Иккинчидан, мамлакатнинг ҳар бир туманида аҳоли эҳтиёжлари учун манзилли заҳиралар яратиш мақсадида махсус омборлар ташкил қилинаётгани ҳам айни муддао бўлмоқда.

Бугун биз шундай синовли даврдан ўтмоқдамиз. Муҳими, қалбда ишонч бор. Бу ишонч Аллоҳнинг марҳамати, Аллоҳ элга бош этган давлат раҳбарининг оқилона сиёсати ҳамда миллатнинг бирдамлигига бўлган ишончдир.

Айни вақтда ёдимга бир вақтлар ўқиганим – француз ёзувчиси Альбер Камюнинг “Вабо” асари тушмоқда. Асарни адабиётшунослар қандай баҳолашади, билмадим-у, аммо мен унинг бир ҳаётий фалсафасини чуқур англаб етганман. Бу ҳам бўлса одамлар учун индивидуалликдан ҳам юксакроқ қадриятлар мавжуд деган ақида эди. Ва яна англаганим шуки, барчамиз инсонмиз, деган ҳаётбахш бир ишонч остида бирлашишгина дунёни қутқариб қолиши мумкин. Бирлашиш симфониясини эса барчамиз биргаликда ижро этамиз.

Сўзимни эса Президент Шавкат Мирзиёевнинг бир сўзи билан якунлашни маъқул топдим: “...кўпни кўрган халқимиз янада жипслашиб, аҳил ва ҳамжиҳат бўлиб, бу мураккаб синовларни ҳам енгиб ўтади”.

Қудратилла РАФИҚОВ,

Олий Мажлис Сенати аъзоси,

сиёсатшунос

Бўлим Мақолалар