Қуйида келтириладиган фикрлар, ҳикматлар сайтлардан ва ижтимоий тармоқлардаги турли саҳифалардан олиб таржима қилинган. 

Фарзанди беморлиги сабабли зудлик билан муолажага пул керак бўлиб, қарз сўраб борса, пули бор, ўртада ишончсизлик юз бермаган бўлса-да, қарз бермай, унинг ўрнига “Ҳозир ҳаммагаям осонмас” деб гап бошалаб, насиҳат қиладиганларни тушунмайман.

Ё бериш керак ёки бериш нияти бўлмаса, “Оғайни, беролмайман” деб гапни қисқа қилиш керак.

*****

Жаннат ҳақида фикр қилинг, ўйланг. Шунда дунё кўзингизга кичик кўринади.

«Ховатир роқия журнали»

*****

Агар таҳоратли ҳолда ухласангиз, то уйғонгунингизча фаришталар сиз учун Аллоҳдан мағфират сўрашади.

«Ховатир роқия журнали»

*****

Иброҳим ибн Адҳам раҳимаҳуллоҳ дедилар: «Ҳалим олимдан кўра Иблисга қаттиқ зарба бўладиган нарса йўқ. (Ўша олим) агар гапирса, илм билан гапиради. Агар сукут қилса, ҳалимлик билан сукут қилади» деб айтилар эди».

Интернет материалларидан тўплаб, таржима қилувчи

Нозимжон Иминжонов

Мусулмонларни нотўғри эътиқоддан асраш, соф эътиқод ила тарбия қилиш бугунги куннинг долзарб масаларидан бири бўлиб келмоқда. Эътиқодда адашиш, озгина билган нарсасига маҳкам ёпишиб олиб қолганларни сўзини қабул қилмаслик, илмсиз равишда билмаган нарсасига, танимаган шахсларга эргашиш кўпгина кўнгилсизликларга сабаб бўлаётгани ҳаммамизга маълум.   Ҳозирги кунда мусулмонларнинг бошига тушаётган кўплаб, бало офатларнинг сабабларидан бири ҳам ақидада адашган, оз билган нарсасига ёпишиб олган замона хаворижлари ҳисобланади. 

Ақидада адашиш ва ҳаддан ошишнинг асосий сабаби билимсизлик ҳисобланади. Билимсизлигини тан олмаслик эса балонинг бошидир. Минг афсуслар бўлсинки, аввалки ва ҳозирги ақида овчилари ўзларини олим деб биладилар аммо дин соҳасида тузукроқ бошланғич таълимни ҳам олмаган бўладилар. Уларнинг бирортасида ҳам диний таҳсил олганлиги ҳақида шаҳодатномаси йўқ.

Уламоларимиз бу кимсаларнинг билимсизликлари қуйидаги соҳаларда эканлигини таъкидлайдилар:

1. Қуръоннни билмаслик. Қуръон илмини яхши билмай туриб, оятларнинг маъносини ўз мақсадларига бурадилар.
2. Суннатни билмаслик. Ҳадисларнинг матнидан тўғридан-тўғри ҳукм чиқарадилар.
3. Шариат мақсадларини билмаслик.
4. Далил ва ҳукм чиқариш йўлларини билмаслик.
5. Уламоларнинг қавлларини ва асарларини билмаслик.
6. Араб тили ва усулларини билмаслик
7. Тарихни ва воқейликни билмаслик.

Ушбу билимларнинг барчасини пухта эгалламасдан туриб бирор ҳукм чиқаришга ҳеч кимнинг ҳаққи йўқ.

Билимсизликларга  асосланиб  чиқарилган ҳукмлардан бири, мусулмонларни “кофир” деб фатво чиқаришнинг кўпайганидир. Бир мўмин инсонни асоссиз куфрга чиқаришнинг оқибати жуда ёмон бўлиб, кўпчиликнинг бошига бало-офат бўлади. 

Аслида Расуллулоҳ (с.а.в) мусулмонларни бу ишдан қаттиқ қайтарганлар.

ثَلاثٌ مِنْ أَصْلِ الإِيمَانِ : الْكَفُّ عَمَّنْ قَالَ لا إلَهَ إِلا اللهُ لا نُكَفِّرُهُ بِذَنْبٍ وَلا نُخْرِجُهُ مِنْ الإِسْلامِ بِعَمَل

Анас розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади:  Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “ Уч  нарса иймоннинг аслидир: “Ла илаҳа иллаллоҳу” деган кимсага тегмаслик; гуноҳи туфайли уни кофирга чиқармаймиз; амали туфайли уни исломдан чиқармаймиз”, дедилар.

Демак, “Ла илаҳа иллаллоҳу” деган киши мусулмон ҳисобланиб, унинг жонига, молига зарар етказмаслик, у билан чиройли муомалада бўлиш, гуноҳ иши туфайли кофирга чиқармаслик зарур. Аммо динда ҳаддан ошган, ақидада адашган кимсалар эса калимаи шаҳодатни айтиб турган кимсани, аҳли қиблани кофирга чиқарадилар. Улуғ алломаларни ва бошқа мусулмонларни ўзларининг йўлига эргашмаганлари учун портлатадилар, қатли ом қиладилар.

Шаръий матнларда келган куфр сўзи аслида икки хил маънода ишлатилади:

1. Куфри акбар (катта куфр) яъни, иймоннинг зидди. Бу турдаги куфр ўз эгасини дўзахда абадий қолишини тақозо қилади. Бунга пайғамбарларни ёлғонга чиқариш, билиб турсада кибр қилиб иймонга келмаслик кабилар киради.
2. Куфри асғар (кичик куфр). Бу турдаги куфр ўз эгасини дўзахда абадий қолишини тақозо қилмайди. Бунга маъсиятлар яъни, гуноҳлар киради. Қуйидаги ҳадислар бунга мисол бўлади:

سِبَابُ الْمُسْلِمِ أَخَاهُ فُسُوقٌ ، وَقِتَالُهُ كُفْرٌ

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мусулмонни сўкмоқлик фисқдир, у билан уруш қилмоқ куфрдир”,  деганлар.

Бошқа ҳадисда:

بَيْنَ الْعَبْدِ وَبَيْنَ الْكُفْرِ تَرْكُ الصَّلاَةِ.

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам: “Мусулмон ва куфрнинг ўртасида намозни тарк этиш бор”.

Яна  бир ҳадисда:

مَنْ حَلَفَ بِغَيْرِ اللَّهِ فَقَدْ كَفَرَ

Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам:  “Ким Аллоҳдан ўзга ила қасам ичса, батаҳқиқ кофир бўлибди” деб, марҳаммат қилганлар.

Ушбу ва шунга ўхшаш ҳадисларда зикр қилинган куфр сўзидан диндан чиқарадиган кофирлик эмас балки гуноҳ ирода қилинган. Шунингдек, “Зинокор зино қилаётган вақтида, ароқ ичувчи ароқ ичаётган вақтида, ўғри ўғрилик қилаётган вақтида мўъмин бўлмайди” деган ҳадисларда бундай ишлар ўта қабиҳ бўлганлигидан таҳдид ирода қилиниб мўмин бўлмайди ибораси ишлатилган. “Намоз диннинг устуни. Ким уни қоим қилса динини қоим қилибди. Ким уни тарк этса динини вайрон қилибди” деган ҳадис      намозни фарз эмас деб, эътиқод қилувчи киши ҳақида айтилган.

  Аҳли сунна вал жамоа ҳаммалари жумладан, ақида илмидаги буюк алломаларимиз Имом Мотуридий, Имом Насафий, Абу Ҳанифалар ўз асарларида  гуноҳи кабира қилган мўмин гуноҳкор бўлсада, кофир бўлмаслигига иттифоқ қилганлар. Бундай кишилар қиёматда гуноҳига яраша жазо олишлиги ёки тавба қилиб Аллоҳнинг афвига мушарраф бўлишлари мумкин.

Адашган фирқалар эса ушбу ва бошқа ҳадис мантларини тўғри тушунмаганларидан мўмин аммо гуноҳ иш қилган кимсани кофирга чиқарадилар, уларни қонини ҳалол санайдилар.

Агар гуноҳи кабира қилиш куфр бўлганида зино, ўғрилик, ароқхўрлик ва бировни зинода айблаганга ҳадд (шаръий жазо) қўлланишлиги беҳуда нарса бўлиб қолар эди. Чунки  ҳаддлар кофирга қўлланилмайди. Бу  эса гуноҳи кабира қилгани туфайли иймондан чиқади деган гап бузуқ эътиқод эканлигини кўрсатади.

Абу Муин Насафий “Баҳрур Калом” номли асарларида мўминни гуноҳи туфайли кофирга чиқариб, қонини ҳалол санайдиган адашган фирқаларга қарата ушбу далилларни келтирадилар:

“Аллоҳ таоло Нур сурасининг 31-оятида:

وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ

“Аллоҳга барчангиз тавба қилинг, эй мўминлар! Шоядки, нажот топсангизлар”.

Таҳрим сурасининг 8-оятида:

يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا عَسَى رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ

“Эй, иймон келтирганлар, Аллоҳга холис тавба қилинглар! Шоядки роббингиз гуноҳларингизни ювса ва сизларни дарахтлари остидан анҳорлар оқиб турган жаннатларга киритса”.

Ушбу оятлардаги тавба гуноҳ сабабидан бўлади. Гуноҳ қилган кишигина тавба қилади ва Аллоҳ уни афв этиб жаннатга киритишини  умид қилади.”

Юқоридаги оят ва ҳадислардан гуноҳкор мўмин кофир бўлмаслиги маълум бўлди. Ҳозирги кундаги такфирчилар эса нафақат гуноҳ қилган кишини балки айнан уларнинг фикрига қўшилмаган бегуноҳ, беайб инсонларни қатл қилмоқда.

Ҳанафийларнинг машҳур уламоларидан бири, “Ал-Баҳрур Роиқ” асарининг муаллифи Ибн Нажим айтадилар:

“Агар бу масалада кофир дейиш учун тўқсон тўққизта далил бўлса-ю, кофир демаслик учун биргина далили бўлса, тўқсон тўққизни қўйиб, ўша бир далилни олиш керак”, деган.

Динда ҳаддан ошганлар эса буни аксини айтадилар. Бу эса барча исломий мазҳаблар ва уламоларнинг тутган йўлига тескаридир. 

“Хадичаи Кубро” аёл-қизлар ўрта махсус ислом таълим муассасаси ўқитувчиси 

Мухамедходжаева  Санобар 

Инсон  ўзига  берилган  барча  илохий  неъматларга  доимо шукр  қилиб,   ҳаётда  дуч келадиган  хар  қандай  синов, қийинчилик, муваффақятсизлик,   мусибатларга  сабр  қилиши  ва  Аллоҳ  таолонинг  раҳматидан  доимо  умидвор бўлиб  яшаши  лозим.   Турли шайтоний  васваса,   тушкунлик  ва  умидсизликка  берилмай,   инсон  деган  улуғ  номга мувофиқ  иш  тутиши  керак. Шунга  қарамай,   кейинги  вақтда  жамиятимизда  айрим  кишилар  билиб  билмай,   айниқса,   хотин  қизлар  ўзларининг жонларига  қасд  қилиб,   Аллоҳ  таоло  ато  қилган  ҳаёт  нурини  бевақт  ўчиришга, ва дўзах  азобига  дучор  бўлишдек  оғир  гунох  қилишга  ўтмоқдалар.     

Динимиз  таълимотида  инсон  ўз  жонига  қасд қилиши  қаттиқ  қораланади,   ушбу  ишни  қилган  осий  банда  жаҳаннам  ўти  билан  азобланиши  таъкидланади.

Имом  Бухорий  ривоят  қилишларича,   Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар: 

“Аллоҳ таоло  хадиси  қудсийда  мархамат  қилади:   “Бандам  ўзини  ўзи  ўлдириб,   менинг  унга  берган  умримга шукр  қилмай, шошилди.  Шунинг  учун  унга  жаннатни  абадий  ҳаром  қилдим”. Ушбу  хадиси  қудсий  мазмунига  кўра,   ўзини  ўзи  ўлдирган   банда  жаннатдан  абадий  махрум  қилинар  экан. Бу  мудхиш  холатлар  Аллоҳ  таолонинг  қазою  қадарига  туғён  қилишдан  иборатдир.   Ўзини  ўзи  ўлдириш  Аллох таоло  ҳузурида  энг  оғир  гунохлардан  бўлиб,  шу  йўл  билан  ўлганлар,  юқорида  айтилгандек, охиратда  хам  оғир аъзобга  қолишади  хамда  ота  оналарини  хам  оғир  мусибатга  солиб  қўйишади.  

Аллоҳ  таолога шукрки,   биз  –  мусулмонлар  инсон  учун  ҳамма  ҳаёт шароитлари  тўлиқ  мухаё  қилинган фаровон жамиятда  яшамоқдамиз.   Биров  бировнинг хақ ­хуқуқини  камсита  олмайди.   Бундай  адолатли  жамиятда  яшаш  айни саодатдир.   Бинобарин,   бизнинг  ватанимизда  ўзини  ўзи  ўлдиришга  ҳеч  қандай  сабаб  йўқ. Баъзи  кимсалар  ўзини  портлатиш  билан  гўё  “шаҳидлик”  мақомига  сазовор  бўлишни иддао қиладилар,   аммо  улар ўзларининг  бу  ғайриинсоний  ҳаракатлари  билан  қанчадан  қанча  бегуноҳ  инсонларнинг  қони  тўкилишига,   майиб  ­ мажруҳ  бўлишларига  сабаб  бўладилар.   Ислом  таълимоти  бундай  ҳолатни  кескин  қоралайди  ва  бегуноҳ  бир инсонга  қилинган  тажовуз  деб  билади.   Бундай  қабиҳ  ишни  қилган  кимса  бу  дунёда  ҳам,   қиёматда  ҳам  азоб уқубатда  қолади,   деб  таъкидлайди.

Жаҳондаги нуфузли ислом муассасалари, чунончи Миср Араб Республикаси Фатво Бошқармаси ва Саудия Арабистони уламолари ўзини-ўзи ўлдирувчилар ҳақида махсус фатволар эълон қилганлар. Шунингдек, фиқҳ китобларимизда ўз жонига қасд қилиб ўзини-ўзи ўлдирган шахсларга айрим уламо ва фуқаҳолар жаноза намози ўқимаслик тўғрисида фатво ҳам берганлар.

Жорий йилнинг 27 июл куни муҳтарам Президентимиз иштирокида жиноятчиликни олдини олиш бўйича бўлиб ўтган видеоселекторда таъкидланишича, ўтган 6 ойда 2066 та ўз жонига қасд қилиш ҳолати содир бўлган. Шундан ярми вафот этган. Охирги икки ҳафта ичида 79 та шундай ҳодиса рўй берди. Андижон вилояти Жалақудуқ туманида бир она ўзини икки фарзанди билан каналга ташлаб юборган. Ўзи омон қолган, лекин икки фарзанди ҳалок бўлган. Сурхондарё вилоятининг Шўрчи туманида бир аёл ўз уйини ёқиб юборган, оқибатда болалари ҳалок бўлган. Бир аёл поезднинг тагига чақалоғи билан ўзини ташлаган.

Юқоридаги мудҳиш воқеалар ҳар қандай мўмин-мусулмоннинг қалбини ларзага солмай иложи йўқ. Сабрсизлик эса, ана шундай оқибатларга олиб келишлигини воқеълик кўрсатмоқда.

Собит ибн Заҳҳок розияллоҳу анҳудан ривоят килинади. Расулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай деганлар  “Ким ўзини бирор бир нарса билан ҳалок қилса, ўша нарса билан азобланади”.

Динимизда, ўзини ўзи ўлдириш қаттиқ қораланиб, ҳар бир тирик жон саломатлиги кафолатланган. Жумладан, бир одамни ноҳақ қатл этишдан, ўз жонига қасд қилишдан қайтарилган. Аллоҳ таоло бундай огоҳлантиради: “Эй иймон келтирганлар! Бир-бирларингизнинг молларингизни ботил йўл билан еманглар. Магар ўзаро розилик ила тижорат бўлса, майли. Ўзингизни ўзингиз ўлдирманг. Албатта, Аллоҳ сизларга раҳмлидир” (Нисо, 29).

Ушбу оятда Аллоҳ таоло ҳаром ишларни содир этиш орқали мўминларни бир-бирларини ўлдиришдан, молларини ботил йўл билан ейишдан қайтарди. Аллоҳ буюрган ва қайтарган ишларда одамлар учун раҳмат бордир. Аллоҳ бандаларига меҳрибон Зотдир.

Абу Ҳурайра розияллоҳу анҳудан ривоят қилинади: «Набий соллаллоҳу алайҳи ва саллам: «Ким тоғдан ташлаб ўзини ўзи ўлдирса, у жаҳаннам оташида абадул абад ўзини тоғдан ташлаб туради. Ким заҳар ичиб ўзини ўзи ўлдирган бўлса, у заҳарини қўлида тутган ҳолида, жаҳаннам оташида абадул абад заҳар ичиб туради. Ким ўзини ўзи темир (тиғ) билан ўлдирган бўлса, у темирни қўлида тутган ҳолида жаҳаннам оташида абадул абад ўша темирни қорнига санчиб туради», дедилар» (Муттафақун алайҳ).

Ушбу ҳадиси шарифдан нафақат бошқа бировни, балки ўзини ўзи ўлдириш ҳам мумкин эмаслиги келиб чиқади. Исломда инсон жони алоҳида қадр қийматга эга. У жон қандай жон бўлишининг фарқи йўқ. Ҳар бир инсон яшаш ҳаққига эга. Инсонни бу ҳақдан ҳеч ким маҳрум эта олмайди.

Аллоҳ  таоло  ҳар  бир  бандасига  ато  этган умр  неъматларига шукр  қилишга  ва  синов  учун  етган  мусибатларга  сабр қилишни  насиб  айласин!

Рахимов Учқун

Имом Фахриддин ар-Розий ўрта махсус

 ислом билим юрти маънавий­ – маърифий

ишлар бўйича мудир ўринбосари.

Инсонни бошқа мавжудотлардан ажратиб турадиган асосий нарса - унинг ақли ва фикрлашидир. Шундай экан, у қайсидир фикрларга кўра яшаш ва ҳаётини онгли равишда қабул қилинган қарорлар устига қуришга интилади. Азалдан, дунёдаги турли хил кучлар айни шу жиҳатдан фойдаланган ҳолда инсонларни бошқаришга, уларни ўзлари истаган ишларни бажартиришга уриниб келган. Айниқса, бу ҳолат бугунги глобаллашув даврида яққол намоён бўла бошлади ва инсонларнинг онгини бошқаришга интилиш юқори "чўққи"ларга кўтарилди. Натижада, инсон ўзи англамаган ва тушунмаган ҳолда айни шу кучларнинг иш қуролига айланиши, уларга билиб-билмай хизмат қилиши мумкин бўлиб қолди. Бу эса ўз навбатида замонамизда турли хил фитналарнинг авж олишига олиб келди. Бу ҳақда Расули акрам соллаллоҳу алайҳи васаллам ҳам фитналардан эҳтиёт бўлиш лозимлигини таъкидлаб: “Фитналар содир бўлганда тик тургандан кўра ўтирган афзалдир, тик турган эса юриб кетаётгандан, юриб кетаётган эса югуруб кетаётгандан афзалдир, кимки фитнага аралашиб қолса, ҳалокатга учрайди ва кимки ундан паноҳ топса, дарҳол яширинсин!” – дедилар. Ушбу мақолада замонамизда юз бераётган фитналарнинг манбалари ҳақида эмас, улардан қандай сақланиш ва ёшларни ҳимоя қилиш мумкинлиги борасида сўз юритамиз.

Биринчидан, ҳадиси шарифда марҳамат қилингани каби фитна пайтида имкон қадар унга аралашмаслик, унинг ўрнига ибодат ва фойдали иш билан машғул бўлиш лозим. Чунки, фитнага арашиш ҳеч қандай муаммони ҳал қилмайди, лекин аралашган инсонни ҳалокатга олиб боради.

Иккинчидан, доимо илм ўрганиш. Китоб ўқиш инсоннинг онги ва дунёқарашини юксалтиради. Кенг фикрли, бағрикенг бўлишга, турли хил воқеа ва ҳодисаларни англашга ёрдам беради. Китоб ўқиш аввало, муаллифнинг бир неча йиллик тажрибаси маҳсулини  арзимаган муддатда ўрганиш ва ёш бўлсада ёши катталар эришмаган тажрибаларни тўплаш имкониятини қўлга киритишга сабаб бўлади.

Учинчидан, воқеликни тўғри таҳлил қилиш ва муаммоларга ечим излашга уриниш. Жамиятда юз бераётган катта-кичик муаммоларнинг ечимларини излашга уриниш ва уларни таҳлил қилиш фикрнинг теран бўлиши ҳамда вазиятга тўғри баҳо беришга ўргатади. Ёшларни ана шундай тарбиялаш уларни катта муаммолар қаршисида иккиланиб, довдираб қолмасликка ёрдам беради.

Тўртинчидан, медиа соҳасини ғанимларга бой бермаслик. Бугунги кунда медиа орқали тарғиботлар кучайтирилган ва унинг майдонини эгаллаш муваффақият калитига айланган. Шундай экан, ушбу майдонни қўлдан бой бериш катта йўқотишларга олиб бориши муқаррар.

Бешинчидан, ОАВ хабарларининг чинлигини тасдиқлашни ўрганиш. Замонамиздаги ҳар қандай куч ўз режаларини амалга ошириш учун ОАВ дан фойдаланади. Шунинг учун ҳам унда эълон қилинаётган хабарларни тасдиқлаш, ҳар қандай хабарнинг ортидан кўр-кўрона эргашмаслик лозим. Чунки, биз ҳақиқий ҳолатнинг бир қисминигина кўраётган бўлишимиз ва нотўғри хулосага келаётган бўлишимиз мумкин. Бу хулоса эса бизни ўз-ўзидан фитналарга аралашиб қолишга олиб боради.

Аллоҳ таоло барчаларимизни турли фитналардан ва ундай фитналарни ташкиллаштирувчи фитначилардан эҳтиёт бўлишимизга чорлаб, Анфол сурасининг 25-оятида шундай дейди: “Сизлардан фақат золимларгагина хос бўлмаган (балки ҳаммаларингизга оммавий бўладиган) фитна (азоб)дан сақланингиз ва билиб қўйингизки, Аллоҳ жазоси қаттиқ (зот)дир”. 

Юқорида санаб ўтганларимиз мутлақ ечим эмас, лекин қайсидир маънода, фитналарга аралашиб қолмасликка ёрдам беради. Турли хил фитналар ва ёт ғояларнинг таъсирига тушиб қолмаслик учун биз санаб ўтганларимиздан бошқа ечимлар ҳам мавжуд бўлиб, уларни тажриба ва билим орқали ҳосил қилиш мумкин. Зеро, огоҳлик – давримиз талабидир.

Хадичаи Кубро аёл-қизлар

ўрта махсус ислом таълим

 муассасаси ўқитувчиси

Комила Абдувалиева

28-январь куни Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти 2019-йил якуни бўйича диний соҳа ходимлари иштирокида йиғилиш бўлиб ўтди. Унда Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти қозиси Ш.Бауатдинов бошчилигида шу йилнинг 24-январь куни Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг Олий Мажлисга Мурожаати хусусида фикр ва мулоҳазалар қилинди.

Йиғилиш давомида ўтган 2019-йилда эришилган юутуқлар, юз берган камчиликлар ҳақида батафсил тўхталди.

Йиғилиш сўнгида 2020-йилда бажарилиши лозим бўлган ишлар ва бир қатор топшириқлар белгилаб олинди. Шунингдек ўтган йил давомида ўзининг фаоллиги ва жокуярлиги билан жобозлик кўрсатган имом-хатиб ва имом-ноиблар Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти томонидан «Фахрий ёрлиқ» ва эсдалик совғалари билан тақдирланди.

Қайрат Иманалиев, Қорақалпоғистон мусулмонлари қозиёти ходими.